“Pamatuki ang Yawa”

“Pamatuki ang Yawa, kag magapalagyo sia sa inyo.”​—⁠SANTIAGO 4:⁠7.

1. Ano ang masiling sa kalibutan karon, kag ngaa dapat gid magbantay ang mga hinaplas kag ang ila mga kaupod?

“NADULA ang Dios, apang nagpabilin ang Yawa.” Ini nga mga pulong sang Pranses nga awtor nga si André Malraux sarang gid maaplikar sa kalibutan nga ginapuy-an naton karon. Mabanaag sa mga binuhatan sang mga tawo ang mga paglimbong sang Yawa sa baylo sang kabubut-on sang Dios. Ginapatalang ni Satanas ang mga tawo paagi sa ‘tagsa ka gamhanan nga buhat kag butig nga mga tanda kag tagsa ka malaut nga paglimbong para sa mga laglagon.’ (2 Tesalonica 2:​9, 10) Apang, sa sining “katapusan nga mga adlaw,” ginasentro ni Satanas ang iya mga panikasog sa dedikado nga mga alagad sang Dios, paagi sa pagpakig-away sa hinaplas nga mga Cristiano, “nga nagatuman sang mga sugo sang Dios kag may hilikuton sa pagpanaksi tuhoy kay Jesus.” (2 Timoteo 3:⁠1; Bugna 12:​9, 17) Dapat gid magbantay ini nga mga Saksi kag ang ila mga kaupod nga may dutan-on nga paglaum.

2. Paano napatalang ni Satanas si Eva, kag ano ang ginkahadlukan ni apostol Pablo?

² Si Satanas malimbungon gid. Paagi sa man-ug, ginlimbungan niya si Eva sa paghunahuna nga mangin mas malipayon sia kon mahilway sia sa Dios. (Genesis 3:​1-6) Mga apat ka libo ka tuig sang ulihi, si apostol Pablo nagpabutyag sing kabalaka nga basi mabiktima sang pagkamalalangon ni Satanas ang hinaplas nga mga Cristiano sa Corinto. Si Pablo nagsulat: “Nahadlok ako nga, subong nga ang man-ug sa iya kadaya naglimbong kay Eva, ang inyo hunahuna patalangon gikan sa pagkasinsero kag kaputli para kay Cristo.” (2 Corinto 11:⁠3) Ginapatalang kag ginapatiko ni Satanas ang panghunahuna sang mga tawo. Subong nga napatalang niya si Eva, mahimo niya maimpluwensiahan ang mga Cristiano sa pagpangatarungan sing sayop kag sa paghunahuna nga ang ila kalipay nasandig sa butang nga wala ginakahamut-an ni Jehova kag sang iya Anak.

3. Ano nga pangamlig batok sa Yawa ang ginaaman ni Jehova?

³ Sarang mapaanggid si Satanas sa isa ka manugdakop sing pispis nga nagabutang sing siod agod dakpon ang walay hinalung-ong nga mga biktima. Agod malikawan naton ang mga siod ni Satanas, dapat kita ‘magpuyo sa tago nga duog sang Labing Mataas,’ ang isa ka malaragwayon nga duog sang pag-amlig nga ginaaman ni Jehova para sa mga tawo nga nagakilala sa iya bug-os uniberso nga pagkasoberano sa ila ginahimo. (Salmo 91:​1-3) Ginakinahanglan naton ang bug-os nga pag-amlig  nga ginaaman sang Dios paagi sa iya Pulong, iya espiritu, kag iya organisasyon agod nga “makatindog [kita] sing malig-on batok sa mga pahito sang Yawa.” (Efeso 6:11) Ang Griegong tinaga para sa “mga pahito” mahimo man badbaron subong “malalangon nga mga buhat,” ukon “mga daya.” Walay duhaduha nga nagagamit ang Yawa sing madamo nga daya kag malalangon nga mga buhat agod siuron ang mga alagad ni Jehova.

Ang mga Siod nga Ginpahamtang ni Satanas sa Unang mga Cristiano

4. Ano nga sahi sang kalibutan ang ginpuy-an sang unang mga Cristiano?

⁴ Ang mga Cristiano nga nagkabuhi sang una kag ikaduha nga siglo C.⁠E. nagkabuhi sang tion nga nagahingurusgan ang Emperyo sang Roma. Bangod sang Pax Romana (Romanong Paghidait), nag-uswag ang komersio. Ini nga kauswagan naghatag sa nagagahom nga klase sing daku nga tion sa paglingawlingaw, kag ginpat-od sang mga manuggahom nga madamo sing malingawlingawan ang mga tawo agod nga indi sila magrebelde. May mga tion nga ang mga piesta opisyal subong kadamo sang mga adlaw sang pagtrabaho. Gingamit sang mga lider ang pundo sang publiko agod hatagan ang katawhan sing pagkaon kag talan-awon, sa amo busog ang ila tiyan kag nalingaw ang ila hunahuna.

5, 6. (a) Ngaa indi nagakaigo nga magkadto ang mga Cristiano sa mga teatro kag mga ampiteatro sang Roma? (b) Ano nga pahito ang gingamit ni Satanas, kag paano ini malikawan sang mga Cristiano?

⁵ Nangin makatalagam bala ini nga kahimtangan para sa unang mga Cristiano? Pasad sa mga paandam nga ginsulat sang mga manunulat pagligad sang panahon sang mga apostol, subong ni Tertullian, ang kalabanan nga mga kalingawan sadto nga tion makatalagam gid sa espirituwal kag moral para sa matuod nga mga Cristiano. Ang una nga rason amo nga ang kalabanan sang publiko nga mga kapiestahan kag mga hampang sadto ginhiwat subong padungog sa pagano nga mga dios. (2 Corinto 6:​14-​18) Sa mga teatro, madamo sang klasikal nga mga drama ang imoral ukon madugo kag masingki. Sa pagligad sang tion, tinak-an na ang publiko sa klasikal nga mga drama, kag ginbuslan ini sang malaw-ay nga mga drama sa entablado nga ginapatpat sang ambahanon. Sa iya libro nga Daily Life in Ancient Rome, ang istoryador nga si Jérôme Carcopino nagsiling: “Sa sini nga mga palaguwaon gintugutan ang mga artista nga babayi nga maghublas . . . Ang dugo ginpaagay sing bugana. . . . Ginpakita [sa mga drama] ang daku gid nga pagpatiko sa kinaugali nga butang nga naghugakom sa kadam-an sang siudad. Wala sila magkangil-ad sa sini nga mga palaguwaon bangod madugay na nga ginpakunol sang masingki kag madugo nga mga palaguwaon sang ampiteatro ang ila balatyagon kag ginpatiko ang ila duna nga kinaugali.”​​—⁠Mateo 5:​27, 28.

⁶ Sa mga ampiteatro, ang mga gladiador nagsumpunganay tubtob kamatayon ukon nakig-away sa mabangis nga mga sapat, nga nagresulta sa ila pagpatay sa mga sapat ukon sila ang napatay sang mga sapat. Ang ginpakamalaut nga mga kriminal kag, sang ulihi, ang madamo nga mga Cristiano ginhaboy sa mabangis nga mga sapat. Bisan sadtong una nga mga tion, ang pahito ni Satanas amo nga dulaon ang pagkangil-ad sang mga tawo sa imoralidad kag kasingki tubtob nga ini nga mga butang mangin kinaandan na lamang kag ginapangita sang mga pumuluyo. Ang lamang nga paagi agod malikawan ini nga siod  amo ang pagpalayo sa mga teatro kag mga ampiteatro.​​—⁠1 Corinto 15:​32, 33.

7, 8. (a) Ngaa indi maalamon nga magtan-aw ang isa ka Cristiano sing palumba sang mga kangga? (b) Paano kuntani nagamit ni Satanas ang mga palaliguan sa Roma sa pagsiod sa mga Cristiano?

⁷ Ang palumba sang mga kangga nga ginhiwat sa malapad kag malaba nga mga arena walay duhaduha nga makakulunyag gid, apang indi ini nagakaigo para sa mga Cristiano bangod masami nga nagasingki ang mga tumalan-aw. Ang manunulat sang ikatlo nga siglo nagreport nga ang pila ka tumalan-aw nag-ilinaway kag si Carcopino nagsiling nga ang “mga astrologo kag mga babayi nga nagabaligya sang ila dungog nagkuha sang ila puwesto” sa isa ka bahin sang bilding sang arena. Maathag nga ang arena sang Roma indi para sa mga Cristiano.​​—⁠1 Corinto 6:​9, 10.

⁸ Kamusta naman ang bantog nga palaliguan sa Roma? Sa pagkamatuod, wala sing malain sa pagpaligo agod mangin matinlo ang isa. Apang madamo nga palaliguan sa Roma ang dalagku nga mga establisamento nga may mga hulot nga masahean, mga gymnasium, mga sugalan, kag mga kalan-an kag ilimnan. Bisan pa nga lain ang oras para sa mga lalaki kag mga babayi sa pagpaligo, masami nga ginapabay-an lamang sila nga mag-updanay. Si Clement nga taga-Alexandria nagsulat: “Ang mga palaliguan ginabuksan para sa mga lalaki kag mga babayi; kag nagahublas sila didto agod magpatuyang sa imoral nga butang.” Sa amo, ang isa ka legal nga institusyon mahapos kuntani nagamit ni Satanas subong siod para sa mga Cristiano. Ginlikawan sang maalamon nga mga Cristiano ini nga mga duog.

9. Ano nga mga siod ang dapat likawan sang unang mga Cristiano?

⁹ Ang pagsugal isa ka paborito nga dibersion sang mga tawo sang nagahingurusgan ang Emperyo sang Roma. Malikawan sang unang mga Cristiano ang pagpusta sa palumba sang mga kangga paagi lamang sa paglikaw sa mga arena. Ang ginagmay nga mga pagsugal ginhimo man sa tago nga mga hulot sang gamay nga mga otel kag mga bar. Ang mga nagasugal nagapatad sa lunes ukon pares nga numero sang mga bato ukon mga tul-an nga ginauyatan sang isa nga nagasugal. Ang pagsugal nagadugang sing kakunyag sa kabuhi sang mga tawo, bangod nagalaum sila nga mahapos lang makakuwarta sa sini. (Efeso 5:⁠5) Dugang pa, ang mga serbidora sa mga bar masami nga mga babayi nga nagabaligya sang ila dungog, sa amo nadugangan pa ang katalagman sa seksuwal nga imoralidad. Amo ini ang pila ka siod nga ginpahamtang ni Satanas para sa mga Cristiano nga nagpuyo sa mga siudad sang Emperyo sang Roma. Tuhay gid bala ang mga kahimtangan karon?

 Ang mga Siod ni Satanas Karon

10. Paano ang kahimtangan karon nagaanggid sa mga kahimtangan nga nagluntad anay sa Emperyo sang Roma?

¹⁰ Sa kabilugan, ang mga pahito ni Satanas wala magbag-o sa pagligad sang mga siglo. Agod indi “madaug ni Satanas” ang mga Cristiano nga nagapuyo sa malaut nga siudad sang Corinto, ginlaygayan gid sila ni apostol Pablo. Sia nagsiling: ‘Indi kita ignorante sa mga pahito ni Satanas.’ (2 Corinto 2:11) Ang kahimtangan karon sa madamo nga industriyalisado nga mga pungsod nagaanggid man sa kahimtangan nga nagluntad sadto sa Emperyo sang Roma sang nagahingurusgan ini. Madamo karon ang may kapin nga tion sa paglingawlingaw. Ang mga loterya nga suportado sang gobierno nagahatag sing paglaum bisan sa mga imol. Madamo ang malingawlingawan sang mga tawo kag barato lamang. Ang halampangan nga mga istadyum puno, ang mga tawo nagasugal, ang mga tumalan-aw nagasingki kon kaisa, kag masami nga amo man ang mga humalampang. Ang makahuluya nga mga musika mabatian sang mga tawo, kag ang malaw-ay nga mga palaguwaon ginapakita sa entablado sang mga teatro subong man sa mga pelikula kag mga telebisyon. Sa pila ka pungsod, ang tingob nga pagpaligo sang mga lalaki kag mga babayi sa mga sauna kag mga hot spring popular, ilabi na ang hublas nga pagpaligo sa pila ka baybay. Subong sang sa una nga mga siglo sang Cristianismo, nagatinguha si Satanas nga hayluhon ang mga alagad sang Dios paagi sa kalibutanon nga mga paglingawlingaw.

11. Ano ang mga siod sa paghandum nga magrelaks kag maglingawlingaw?

¹¹ Sa isa ka kalibutan nga kinaandan na ang kahuol, normal lamang ang maghandum sa pagrelaks ukon sa paglingawlingaw. Apang, subong nga ang mga palaliguan anay sa Roma naglakip sing mga bahin nga makatalagam para sa unang mga Cristiano, ang pila ka balakasyunan kag mga resort nangin isa ka siod nga ginagamit ni Satanas agod hayluhon ang mga Cristiano karon sa imoralidad ukon sobra nga pag-inom. Nagsulat si Pablo sa mga Cristiano sa Corinto: “Indi kamo magtalang. Ang malain nga kaupdanan nagadunot sang mapuslanon nga mga batasan. Magmata kamo nga may kaligdong sa matarong nga paagi kag indi magpakasala, kay ang iban wala sing ihibalo sa Dios.”​—1 Corinto 15:​33, 34.

12. Ano ang pila ka pahito nga ginagamit ni Satanas sa pagsiod sa mga alagad ni Jehova karon?

¹² Nakita naton sa natabo kay Eva kon paano gindaya ni Satanas si Eva agod maghunahuna sia sing malain. (2 Corinto 11:⁠3) Sa karon, ang isa sang mga siod sang Yawa amo ang pag-impluwensia sa mga Cristiano sa paghunahuna nga kon ilugon nila ang mga dalanon sang kalibutan tubtob sa mahimo nila agod ipakita nga ang mga Saksi ni Jehova pareho lamang sa iban nga mga tawo, magamadinalag-on sila sa pagbuyok sa iban padulong sa Cristianong kamatuoran. Kon kaisa, ginapasobrahan nila ini, kag baliskad ang nagakatabo. (Hageo 2:​12-​14) Ang isa pa ka pahito ni Satanas amo ang pagsugyot sa dedikado nga mga Cristiano, lamharon man kag hamtong, nga magkabuhi sing doble-kara nga pagkabuhi kag ‘pasubuon ang balaan nga espiritu sang Dios.’ (Efeso 4:30) Ang iban nahulog sa sini nga siod paagi sa pag-abuso sa Internet.

13. Anong indi dayag nga siod ang isa sang malalangon nga mga buhat sang Yawa, kag ano nga laygay sa Hulubaton ang nagakaigo diri?

¹³ Ang isa pa ka siod ni Satanas amo ang indi dayag nga okultismo. Wala sing matuod nga Cristiano ang hungod nga magpasilabot sa Satanismo ukon espiritismo. Apang, ang iban wala nagahalong sa ila pagtan-aw sing mga sine, mga serye sa TV, mga hampang sa video, kag pagbasa sing pangbata nga mga libro kag mga komiks nga nagapadaku sing kasingki ukon malalangon nga mga buhat. Dapat gid likawan ang bisan ano nga may palatandaan sang okultismo. Ang maalamon nga hulubaton nagasiling: “Ang mga tunok kag mga siod yara sa dalan sang balingag; sia nga nagabantay sa iya kalag nagapalayo sa sini.” (Hulubaton 22:⁠5) Sanglit si Satanas amo ang “dios sining sistema sang mga butang,” mahimo nga tabunan sang bisan ano nga tuman ka popular ang isa sang iya mga siod.​​—⁠2 Corinto 4:⁠4; 1 Juan 2:​15, 16.

Ginpamatukan ni Jesus ang Yawa

14. Paano ginpamatukan ni Jesus ang una nga pagsulay sang Yawa?

¹⁴ Naghatag si Jesus sing isa ka maayo nga halimbawa kon paano pamatukan ang Yawa agod malagyo sia. Sa tapos mabawtismuhan kag magpuasa sing 40 ka adlaw, ginsulay ni Satanas si Jesus. (Mateo 4:​1-​11) Ang gintilawan sang una nga pagsulay amo ang kinaugali nga gutom nga nabatyagan ni Jesus sa tapos sia magpuasa. Ginsulay ni Satanas si Jesus nga himuon ang iya una nga milagro  agod busgon ang iya kagutom. Ginabalikwat ang Deuteronomio 8:⁠3, nangindi si Jesus nga gamiton sing makagod ang iya gahom kag unahon ang pisikal nga pagkaon sangsa espirituwal nga pagkaon.

15. (a) Anong kinaugali nga handum ang ginhingalitan ni Satanas agod sulayon si Jesus? (b) Ano ang isa sang panguna nga malalangon nga mga pahito sang Yawa batok sa mga alagad sang Dios karon, apang paano naton sia mapamatukan?

¹⁵ Ang isa ka makawiwili nga punto sa sining pagsulay amo nga wala pagtinguhai sang Yawa nga sulayon si Jesus sa paghimo sing seksuwal nga sala. Ang pagkagutom, nga kinaugali nga nagapautwas sing paghandum sa pagkaon, daw amo ang pinakamabaskog nga pisikal nga handum nga gamiton sa pagsulay kay Jesus sa sini nga higayon. Ano nga mga pagsulay ang ginagamit sang Yawa batok sa katawhan sang Dios karon? Madamo kag nanuhaytuhay ini, apang ginagamit niya ang seksuwal nga mga pagsulay subong isa sang iya panguna nga malalangon nga mga buhat agod gub-on ang integridad sang katawhan ni Jehova. Paagi sa pag-ilog kay Jesus, mapamatukan naton ang Yawa kag ang mga pagsulay. Subong nga nalandas ni Jesus ang mga panikasog ni Satanas paagi sa pagdumdom sang nagakaigo nga mga kasulatan, mahimo naton dumdumon ang mga teksto subong sang Genesis 39:⁠9 kag 1 Corinto 6:​18 kon ginasulay kita.

16. (a) Paano ginsulay ni Satanas si Jesus sa ikaduha nga tion? (b) Sa anong mga paagi mahimo nga tilawan ni Satanas nga sulayon kita nga tilawan si Jehova?

¹⁶ Madason, ginhangkat sang Yawa si Jesus nga maglumpat gikan sa pader sang templo kag tilawan ang ikasarang sang Dios sa pag-amlig sa iya paagi sa Iya mga anghel. Ginabalikwat ang Deuteronomio 6:​16, nangindi si Jesus nga ibutang sa pagtilaw ang iya Amay. Mahimo nga indi kita pagsulayon ni Satanas nga maglumpat gikan sa alubaybay sang templo, apang mahimo nga sulayon niya kita nga tilawan si Jehova. Ginasulay bala kita kon daw ano kalapit nga mailog naton ang kalibutanon nga mga uso sa aton pagpanapot kag pagpamustura nga wala ginalaygayan? Ginasulay bala kita paagi sa kwestionable nga mga kalingawan? Nian mahimo nga ginatilawan naton si Jehova. Kon may subong kita sini nga mga huyog, sa baylo nga magpalagyo si Satanas sa aton, mahimo nga mag-angan-angan pa anay si Satanas sa aton, agod tinguhaan nga mahaylo kita sa pagdampig sa iya.

17. (a) Paano ginsulay sang Yawa si Jesus sa ikatlo nga tion? (b) Paano ang Santiago 4:⁠7 mangin matuod sa aton?

¹⁷ Sang gintanyag ni Satanas kay Jesus ang tanan nga ginharian sang kalibutan kabaylo sang isa lamang ka buhat sang pagsimba, ginpamatukan sia liwat ni Jesus paagi sa pagbalikwat sing Kasulatan, nga nagatindog sing malig-on para sa eksklusibo nga pagsimba sa iya Amay. (Deuteronomio 5:⁠9; 6:​13; 10:20) Mahimo nga indi pag-itanyag ni Satanas sa aton ang mga ginharian sang kalibutan, apang masunson nga ginasulay niya kita paagi sa inggat sang materyal nga mga butang, nga nagalaum pa gani nga makatigayon kita sang aton kaugalingon nga guluginharian. Kasubong bala sang kay Jesus ang ginahimo naton, nga ginahatag ang aton eksklusibo nga debosyon kay Jehova? Kon amo, kon ano ang natabo kay Jesus amo man ang matabo sa aton. Ang rekord sang Mateo nagasiling: “Nian ginbayaan sia sang Yawa.” (Mateo 4:11) Biyaan kita ni Satanas kon magtindog kita sing malig-on batok sa iya paagi sa pagdumdom sang nagakaigo nga mga prinsipio sa Biblia kag iaplikar ini. Ang disipulo nga si Santiago nagsulat: “Pamatuki ang Yawa, kag magapalagyo sia sa inyo.” (Santiago 4:⁠7) May isa ka Cristiano nga nagsulat sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Pransia: “Malalangon gid si Satanas. Walay sapayan sang akon maayo gid nga mga katuyuan, nabudlayan gid ako nga daugon ang akon mga balatyagon kag mga kailigbon. Apang, upod ang kaisog, pagpailob, kag labaw sa tanan, sang bulig ni Jehova, nahuptan ko ang akon integridad kag nagpabilin sa kamatuoran.”

Nasangkapan sing Bug-os sa Pagpamatok sa Yawa

18. Ano ang aton espirituwal nga hinganib agod mapamatukan naton ang Yawa?

¹⁸ Ginhatagan kita ni Jehova sing kompleto nga espirituwal nga hinganib “agod makatindog [kita]  sing malig-on batok sa mga pahito sang Yawa.” (Efeso 6:​11-​18) Ang aton gugma sa kamatuoran magawagkus sa aton mga balikawang, ukon magahanda sa aton, para sa Cristianong hilikuton. Ang aton determinasyon nga sundon ang mga talaksan sang pagkamatarong ni Jehova mangin subong sang limbutong nga magaamlig sa aton tagipusuon. Kon ang aton mga tiil nasangkapan sing maayong balita, regular kita nga magapakigbahin sa pagbantala nga hilikuton, kag magapalig-on kag magaamlig ini sa aton sa espirituwal. Ang aton malig-on nga pagtuo mangin subong sang isa ka daku nga taming, nga nagaamlig sa aton gikan sa “nagadabadaba nga mga baslay sang isa nga malauton,” ang iya malalangon nga mga pagsalakay kag mga pagsulay. Ang aton masinaligon nga paglaum sa katumanan sang mga saad ni Jehova mangin subong sang isa ka helmet nga nagaamlig sang aton mga panghunahuna kag nagahatag sa aton sing kalinong. (Filipos 4:⁠7) Kon mangin sampaton kita sa paggamit sang Pulong sang Dios, mangin subong ini sang espada nga magamit naton sa pagbulig sa mga tawo nga mahilway gikan sa espirituwal nga pagkaulipon kay Satanas. Magamit man naton ini sa pag-amlig sa aton kaugalingon, subong sang ginhimo ni Jesus sang ginsulay sia.

19. Dugang sa ‘pagpamatok sa Yawa,’ ano pa ang kinahanglanon?

¹⁹ Paagi sa padayon nga pagsuklob sining “kompleto nga hinganib gikan sa Dios” kag padayon nga pagpangamuyo, makasalig kita sa pag-amlig ni Jehova kon salakayon kita ni Satanas. (Juan 17:15; 1 Corinto 10:13) Apang ginpakita ni Santiago nga kulang pa nga ‘pamatukan lamang ang Yawa.’ Dapat man kita, kag labaw sa tanan, ‘magpasakop sa Dios,’ nga nagaulikid sa aton. (Santiago 4:​7, 8) Kon paano naton mahimo ini amo ang binagbinagon sa masunod nga artikulo.

Paano Mo Sabton?

• Ano nga mga siod ni Satanas ang dapat likawan sang unang mga Cristiano?

• Anong malalangon nga mga buhat ang ginagamit karon ni Satanas sa pagsiod sa mga alagad ni Jehova?

• Paano ginpamatukan ni Jesus ang mga pagsulay sang Yawa?

• Anong espirituwal nga hinganib ang makabulig sa aton sa pagpamatok sa Yawa?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 8, 9]

Malig-on nga ginpamatukan ni Jesus ang Yawa

[Mga retrato sa pahina 10]

Ginsikway sang mga Cristiano sang una nga siglo ang masingki kag imoral nga mga kalingawan

[Credit Line]

The Complete Encyclopedia of Illustration/J. G. Heck