Sugilanon sa Kabuhi

Ang Amon Teritoryo Subong Misyonero Nangin Puluy-an na Namon

PANUGIRON NI DICK WALDRON

Domingo sang hapon sadto sang Septiembre 1953. Bag-⁠o lang kami mag-abot sa South-West Africa (Namibia na karon). Wala pa kami mag-isa ka semana sa pungsod kag magahiwat kami sing isa ka miting publiko sa kapital, ang Windhoek. Ngaa nagkadto kami sa sining pungsod sa Aprika halin sa Australia? Kami sang akon asawa, upod sa tatlo ka lamharon nga mga babayi, nagkari subong mga misyonero sang maayong balita sang Ginharian sang Dios.​—⁠Mateo 24:14.

NATAWO ako sa malayo nga bahin sang duta, sa Australia, sadtong talalupangdon nga tuig sang 1914. Tin-edyer pa lang ako sang panahon sang Great Depression ukon daku nga kapurauton, apang dapat na ako magbulig agod mabuhi ang amon pamilya. Wala ako sing maobrahan, apang nakaimbento ako sing isa ka paagi sa pagpangayam sing talunon nga mga kuneho, nga madamo sa Australia. Gani, ang isa sang akon panguna nga amot sa suplay nga pagkaon sang amon pamilya amo ang dalayon nga pagsuplay sing karne sang kuneho.

Sang magsugod ang ikaduhang inaway sa bug-os nga kalibutan sang 1939, nagtrabaho ako sa mga tram kag mga bus sa siudad sang Melbourne. May yara mga 700 ka tawo nga nagarelyebuhay sa mga bus, kag sa kada relyebo lainlain nga tsuper ukon konduktor ang akon nakilala. Masami ginapamangkot ko sila, “Ano ang imo relihion?” kag ginapangabay ko nga ipaathag nila sa akon ang ila ginatuuhan. Ang nakahatag sa akon sing makaalayaw nga mga sabat amo lamang ang isa sang mga Saksi ni Jehova. Ginpaathag niya sa akon ang mensahe pasad sa Biblia tuhoy sa paraiso nga duta, diin magapuyo sing dayon ang mga tawo nga nagakahadlok sa Dios.​—⁠Salmo 37:29.

 Sadto nga tion, ang akon iloy nakapakig-angot man sa mga Saksi ni Jehova. Sa masami, sa akon pagpauli halin sa trabaho sa panggab-i nga relyebo, may pagkaon na nga nagahulat sa akon upod ang isa ka kopya sang Consolation nga magasin (ginatawag karon nga Magmata!). Naluyagan ko ang akon ginabasa. Sang ulihi, naghinakop ako nga amo ini ang matuod nga relihion, kag aktibo ako nga nakig-upod sa kongregasyon kag ginbawtismuhan sang Mayo 1940.

Sa Melbourne may yara pioneer home, nga ginapuy-an sang mga 25 ka bug-os tion nga mga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Nagpuyo ako upod sa ila. Kada adlaw nagapamati ako sa ila makakulunyag nga mga eksperiensia sa pagbantala nga hilikuton, kag nagtubo sa akon tagipusuon ang handum nga mangin isa man ka payunir. Sang ulihi, nag-aplay ako para magpayunir. Naaprobahan ako kag gintawag ako sa pag-alagad sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Australia. Gani nangin katapo ako sang pamilya Bethel.

Pagkabilanggo kag Pagdumili

Ang isa sang akon mga trabaho sa Bethel amo ang paggamit sing serahe. Ginautod namon didto ang kahoy agod himuon nga uling para panggatong. Ginagamit ini para sa mga salakyan sa sanga kay diutay lamang nga gasolina ang mabakal bangod sang inaway. Napulog-duha kami nga nagatrabaho sa serahe, ang tanan talawgon nga magsoldado. Wala madugay ginpamatbatan kami nga mabilanggo sing anom ka bulan bangod sang amon pagpangindi nga magsoldado pasad sa Biblia. (Isaias 2:⁠4) Ginpatrabaho kami sa isa ka uma nga bilangguan. Ano ang ginpatrabaho nila sa amon? Sing makapakibot, magautod kami sing kahoy, subong gid sang ginahimo namon sa Bethel!

Maayo gid kami mag-utod sing kahoy amo kon ngaa ginhatagan kami sang nagadumala sa bilangguan sing Biblia kag sang amon mga literatura sa Biblia, walay sapayan sang estrikto nga sugo nga indi kami paghatagan sini nga mga butang. Sini man nga tion nga natun-an ko ang mapuslanon nga leksion sa pagpakig-angot sa tawo. Sang nagatrabaho pa ako sa Bethel, may isa ka utod nga lalaki nga indi ko gid masahuan. Magkatuhay kami sing personalidad. Ti, sin-o sa banta ninyo ang ginbutang kaupod ko sa prisuhan? Huo, ini mismo nga utod. May tion na kami karon nga makilala ang isa kag isa, kag ang resulta amo nga nangin mahirop kag mabakod ang amon pag-abyanay.

Sang ulihi, ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova gindumilian sa Australia. Ang tanan nga pundo ginkompiskar, kag ang mga utod nga lalaki sa Bethel may diutay lamang nga kuwarta. Sang isa ka bes, ang isa sa ila nagpalapit sa akon kag nagsiling: “Dick, luyag ko magpanaksi sa banwa, apang wala ako sing sapatos, kundi botas lamang nga pangtrabaho.” Nalipay ako nga buligan sia, kag nagpabanwa sia nga ginasuksok ang akon sapatos.

Sang ulihi, nabalitaan namon nga gindakop sia kag ginbilanggo bangod sang pagbantala. Indi ko gid mapunggan nga padalhan sia sing malip-ot nga sulat: “Ginakasubo ko ang natabo sa imo. Nalipay ako nga wala ko ginasuksok ang akon sapatos.” Apang sang ulihi gindakop man ako kag ginbilanggo sa ikaduha nga tion bangod sang akon neutralidad. Sang mabuy-an ako, gintangdo ako nga magdipara sa uma nga nagaaman sing pagkaon sa pamilya Bethel. Sadto nga tion nagdaug kami sa korte, kag ang pagdumili sa mga hilikuton sang mga Saksi ni Jehova gindula.

Pagpakasal sa Isa ka Makugi nga Ebanghelisador

Samtang sa uma, nagdesisyon ako sa pagminyo kag ginpangaluyagan ko ang isa ka lamharon nga payunir nga utod nga babayi, nga si Coralie Clogan. Ang lola ni Coralie amo ang una sa iya pamilya nga nagpakita sing interes sa mensahe sang Biblia. Sang nagatagumatayon sia, ginsilingan niya ang iloy ni Coralie, nga si Vera: “Padakua ang imo mga kabataan nga nagahigugma kag nagaalagad sa Dios, kag sa pila ka adlaw magakitaay kita sa Paraiso nga duta.” Sang ulihi, sang magduaw ang isa ka payunir sa ganhaan ni Vera nga may dala nga publikasyon nga Millions Now Living Will Never Die, nahangpan na niya ang ginsiling sang iya iloy. Ang polyeto nagkumbinsi kay Vera nga katuyuan sang Dios para sa katawhan nga magkabuhi sa paraiso nga duta. (Bugna 21:⁠4) Ginbawtismuhan sia sang maaga nga bahin sang katuigan 1930, kag subong sang ginpalig-on sang iya iloy, ginbuligan niya ang iya tatlo ka anak nga babayi​—⁠si Lucy, si Jean, kag si Coralie⁠​—⁠nga magpalambo sing gugma sa Dios. Apang, ang amay ni Coralie, nagpamatok gid sa relihion nga napili sang iya pamilya, subong sang ginpaandam ni  Jesus nga mahimo matabo sa sulod sang mga pamilya.​—⁠Mateo 10:34-36.

Ang pamilya Clogan may kinaadman sa musika; ang tagsa ka bata may ginatokar nga instrumento. Si Coralie nagabiyolin, kag sang 1939, sa edad nga 15, ginhatagan sia sing diploma sa musika. Sang magsugod ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, ginpamensaran sing maayo ni Coralie ang iya palaabuton. Nag-abot ang tion nga dapat sia magdesisyon kon ano ang himuon niya sa iya kabuhi. Sa isa ka bahin, yara ang posibilidad sang isa ka karera sa musika. Gin-imbitar na sia nga magtokar sa Melbourne Symphony Orchestra. Sa pihak nga bahin, yara ang posibilidad nga mahugod niya ang iya tion sa daku nga hilikuton sang pagbantala sang mensahe sang Ginharian. Pagkatapos sang serioso nga pagpamalandong, si Coralie kag ang iya duha ka utod nga babayi nagpabawtismo sang 1940 kag naghanda sa pagsulod sa bug-os tion nga hilikuton sa pag-ebanghelyo.

Wala pa lang madugay nga nagdesisyon si Coralie sa pagsulod sa bug-os tion nga ministeryo, ginpalapitan sia sang isa ka utod nga may daku nga responsabilidad gikan sa sanga sang Australia, nga si Lloyd Barry, nga nangin katapo sang ulihi sang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova. Bag-o lang sia maghatag sing pamulongpulong sa Melbourne kag nagsiling sia kay Coralie: “Mabalik ako sa Bethel. Ngaa indi ka mag-upod sa akon sa tren kag magbuylog sa pamilya Bethel?” Gilayon nga ginbaton niya ang imbitasyon.

Si Coralie kag ang iban pa nga mga utod nga babayi sa pamilya Bethel nagtungod sing importante nga papel sa pag-aman sing mga publikasyon sa Biblia sa mga kauturan sa Australia sang panahon sang pagdumili sang tinuig nga may inaway. Sila ang aktuwal nga naghimo sang kalabanan nga pag-imprinta, sa idalom sang pagdumala ni Utod Malcolm Vale. Ang mga libro nga The New World kag Children gin-imprinta kag ginhimo nga libro, kag wala sing isa ka guwa sang Lalantawan nga magasin ang nalaktawan sa kapin sa duha ka tuig nga ginpatuman ang pagdumili.

Ang imprintahan ginsaylo sing mga 15 ka beses agod indi madakpan sang mga pulis. Isa ka bes, ang mga literatura sang Biblia ginaimprinta sa basement sang isa ka bilding diin may iban pa nga butang nga ginaimprinta agod ihinago ini. Mahimo matum-ok sang utod nga babayi sa reception area ang isa ka buton nga nagapatunog sang bell sa basement kon may yara katalagman, nga sa amo matago sang mga utod nga babayi didto ang mga publikasyon antes nga may mang-inspeksion.

Sa isa sini nga pag-inspeksion, ang pila ka utod nga mga babayi kinulbaan sang marealisar nila nga may isa ka kopya sang Ang Lalantawan sa ibabaw sang lamesa kag kitaon gid ini. Nagsulod ang pulis, gintungtong ang iya porpolyo sa ibabaw mismo sang Ang Lalantawan, kag nagsugod sa pag-inspeksion. Sang wala sia sing makita, ginkuha niya ang iya porpolyo kag naglakat!

Sang natapos na ang pagdumili kag gin-uli sa mga utod ang propiedad sang sanga, madamo sa ila ang ginhatagan sing kahigayunan nga mag-alagad sa latagon subong mga espesyal payunir. Amo yadto ang tion nga nagboluntaryo si Coralie nga magkadto sa Glen Innes. Nagbuylog ako sa iya didto sang nagpakasal kami sang Enero 1, 1948. Sang maghalin kami sa sadto nga teritoryo, isa ka mainuswagon nga kongregasyon ang gintukod didto.

Ang amon masunod nga teritoryo amo ang Rockhampton, apang wala kami sing nakita nga dalayunan didto. Gani nagtukod kami sing tolda sa uma sang isa ka interesado. Yadto nga tolda nangin puluy-an namon sa masunod nga siam ka bulan. Nagdugay pa kami kuntani didto, apang sang mag-abot ang tingulan, ang tolda ginguba sang bagyo, kag gin-anod ini sang mabunok nga ulan.⁠ *

 Ang Pagsaylo Namon sa Teritoryo sa Luwas

Samtang didto kami sa Rockhampton, nakabaton kami sing imbitasyon nga mag-eskwela sa ika-19 nga klase sang Watchtower Bible School of Gilead para sa pagmisyonero. Kag amo ina kon ngaa, sang maggradwar kami sang 1952, ginpadala kami sa nakilal-an sadto nga South-West Africa.

Gilayon nga ginpakita sang mga klero sang Cristiandad ang ila balatyagon tuhoy sa amon misyonero nga hilikuton. Kada Domingo sa sulod sang anom ka alagisod nga mga semana, ginpaandaman nila ang ila mga kongregasyon tuhoy sa amon gikan sa pulpito. Ginsilingan nila ang mga tawo nga indi kami pagpasudlon sa ila mga balay kag indi kami pagpabasahon sing Biblia, kay magapagumon ini sa ila. Sa isa ka lugar, nakapahamtang kami sing pila ka publikasyon, apang ang ministro nagasunodsunod sa amon sa mga pamalay kag ginapanguha ini. Isa ka adlaw naghambalanay kami sa hulot-tulun-an sang ministro kag nakita namon nga may madamo sia nga koleksion sang amon mga libro.

Wala madugay, ang lokal nga mga awtoridad nagpakita man sang ila kabalaka sa amon hilikuton. Pat-od nga sa sugyot sang mga klero, nagsuspetsa sila nga basi may koneksion kami sa mga Komunista. Gani ginkuhaan kami sing fingerprint, kag gin-interogar nila ang pila ka tawo nga ginaduaw namon. Walay sapayan sining tanan nga pagpamatok, amat-amat nga nagdamo ang nagatambong sa amon mga miting.

Kutob sa pamuno sang amon pagpuyo diri, handum gid namon nga ipalapnag ang mensahe sang Biblia sa tumandok nga mga pumuluyo sang Ovambo, Herero, kag Nama. Apang, indi ini mahapos. Sadto anay, ang South-West Africa napaidalom sa pagdumala sang apartheid nga gobierno sang South Africa. Bangod mga puti kami, wala kami gintugutan nga magpanaksi sa lugar sang mga itom nga wala sing permiso sang gobierno. Sa tion kag tion, nagapangayo kami sing permiso, apang pirme kami ginabalibaran sang mga awtoridad.

Pagligad sang duha ka tuig sa amon teritoryo, may sorpresa nga nag-abot sa amon. Si Coralie nagamabdos. Sang Oktubre 1955, ang amon anak nga babayi, nga si Charlotte, nabun-ag. Bisan pa indi na kami makapadayon subong mga misyonero, nakatrabaho ako sing part-time kag padayon nga nagpayunir sa sulod sang pila ka tion.

Sabat sa Amon mga Pangamuyo

Sang 1960 isa pa ka hangkat ang nag-abot sa amon. Si Coralie nakabaton sing sulat nga nagasiling nga grabe ang iya iloy amo nga basi indi na liwat makita ni Coralie ang iya iloy kon indi sia magpauli. Gani nagplano kami nga biyaan ang South-West Africa kag magpauli sa Australia. Nian isa ka butang ang natabo​—⁠sa mismo nga semana nga malakat na kami, nakabaton ako gikan sa lokal nga mga awtoridad sing permiso sa pagsulod sa lugar sang mga itom, ang Katutura. Ano karon ang amon himuon? Ibalik ko bala ang permiso sa tapos sang pito ka tuig nga paghimud-os nga matigayon ini? Mahapos magrason nga mahimo padayunon sang iban ang amon ginsugdan. Apang indi bala isa ini ka  pagpakamaayo gikan kay Jehova, isa ka sabat sa amon mga pangamuyo?

Maabtik ako nga nagdesisyon. Magapabilin na lang ako, kay basi ang amon paghimud-os nga makakuha sing permiso nga magpuyo diri sing permanente mabutang sa katalagman kon maglakat kami tanan sa Australia. Sang masunod nga adlaw, ginkanselar ko ang akon booking sa barko kag gindul-ong sanday Coralie kag Charlotte para magbiyahe padulong sa Australia agod magbakasyon sing malawig.

Samtang wala sila, nagpanaksi ako sa mga pumuluyo sa lugar sang mga itom. Madamo ang nagpakita sing interes. Sang magbalik si Coralie kag si Charlotte, madamo na nga tawo gikan sa lugar sang mga itom ang nagatambong sa amon mga miting.

Sini nga tion, nakatigayon ako sing daan nga salakyan nga ginagamit ko sa pagdul-ong sa mga interesado sa mga miting. Apat ukon lima ka beses nga nagapakadto-pakari ako sa kada miting, nga sakay ang pito, walo, ukon siam ka tawo kada biyahe. Kon makapanaug na ang katapusan nga tawo, si Coralie nagalahog nga nagapamangkot: “Pila pa ang yara sa idalom sang imo pulungkuan?”

Agod mangin epektibo sa pagbantala nga hilikuton, kinahanglan namon ang mga literatura sa pinulungan sang tumandok nga mga tawo. Gani nakatigayon ako sing pribilehiyo nga maghimo sing kahimusan para mabadbad ang tract nga Kabuhi sa Bag-ong Kalibutan sa apat ka lenguahe: Herero, Nama, Ndonga, kag Kwanyama. Ang mga manugbadbad amo ang edukado nga mga tawo nga amon ginatun-an sing Biblia, apang kinahanglan nga magpangabudlay ako upod sa ila agod siguraduhon nga ang tagsa ka dinalan ginabadbad sing husto. Ang Nama isa ka lenguahe nga limitado lamang ang bokabularyo. Halimbawa, luyag ko ipaalinton ang punto: “Sa ginsuguran si Adan isa ka himpit nga tawo.” Nangalot sing ulo ang manugbadbad kag nagsiling nga indi niya madumduman ang Nama nga tinaga para sa “himpit.” “Nahibaluan ko na,” siling niya sang ulihi. “Sa ginsuguran si Adan subong sang isa ka tanang nga peras.”

Kontento sa Ginhatag sa Amon nga Puluy-an

Mga 49 ka tuig na ang nakalipas sugod sang una kami nga nag-abot sa sining pungsod, nga ginatawag karon nga Namibia. Indi na kinahanglan ang permiso sa pagsulod sa mga komunidad sang mga itom. Ang Namibia may bag-o na nga gobierno pasad sa konstitusyon nga wala sing ginapasulabi nga rasa. Sa karon, may yara kami apat ka dalagku nga mga kongregasyon sa Windhoek nga nagatipon sa masulhay nga mga Kingdom Hall.

Pirme namon ginadumdom ang mga pulong nga nabatian namon sa Gilead: “Himua ninyo nga mangin inyo puluy-an ang inyo teritoryo sa luwas.” Pasad sa kon paano ginmaniobra ni Jehova ang mga butang, kumbinsido kami nga kabubut-on niya nga mangin puluy-an namon ini nga pungsod. Nangin palangga namon ang mga utod, kag naluyagan namon pati na ang ila nagkalainlain apang makawiwili nga mga kultura. Nagkadlaw kami upod sa ila sa ila mga kalipay kag naghibi upod sa ila sa ila mga kasubo. Ang pila sadtong mga bag-uhan nga nagginutok anay sa pagsakay sa amon salakyan kag gindala namon sa mga miting nagaalagad na karon subong mga haligi sa ila mga kongregasyon. Sang mag-abot kami sa sining malapad nga pungsod sang 1953, wala pa sa napulo ka manugbantala nga tagadiri ang nagabantala sing maayong balita. Halin sa sining diutay nga pamuno, nagadamo na kami karon sing kapin sa 1,200. Suno gid sa iya saad, ginpatubo ni Jehova ang ‘gintanom kag ginbunyagan’ namon kag sang iban pa.​—⁠1 Corinto 3:6.

Samtang ginahinumdom namon ang madamong tinuig sang pag-alagad, una sa Australia kag karon sa Namibia, nagabatyag kami ni Coralie sing daku nga kaayawan. Ginalauman kag ginapangamuyo namon nga padayon kami nga hatagan ni Jehova sing kusog agod mahimo ang iya kabubut-on sa karon kag sa walay katubtuban.

[Nota]

[Retrato sa pahina 26, 27]

Pagsaylo sa amon teritoryo sa Rockhampton, Australia

[Retrato sa pahina 27]

Sa pantalan pakadto sa Gilead School

[Retrato sa pahina 28]

Ang pagpanaksi sa Namibia nagpahalipay gid sa amon