Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

Personal nga Pagtuon nga Nagasangkap sa Aton Subong mga Manunudlo

Personal nga Pagtuon nga Nagasangkap sa Aton Subong mga Manunudlo

Personal nga Pagtuon nga Nagasangkap sa Aton Subong mga Manunudlo

“Binagbinaga ining mga butang; ukuri ini, agod nga ang imo pag-uswag madayag sa tanan nga tawo. Hatagi sing dalayon nga igtalupangod ang imo kaugalingon kag ang imo panudlo.”​—⁠1 TIMOTEO 4:​15, 16.

1. Ano ang matuod nga kahimtangan kon tuhoy sa tion kag personal nga pagtuon?

“SA TAGSA ka butang may gintangdo nga tion,” siling sang Biblia sa Manugwali 3:⁠1. Matuod gid ini tuhoy sa personal nga pagtuon. Nasapwan sang madamo nga mabudlay magbinagbinag sang espirituwal nga mga butang kon indi nagakaigo ang tion ukon duog. Halimbawa, pagkatapos sang mabudlay nga trabaho sa adlaw kag makabulusog nga panihapon, luyag mo pa bala magtuon, ilabi na kon nagasandiay na ikaw sa isa ka komportable nga pulungkuan sa atubangan sang TV? Mahimo nga indi. Busa ano ang solusyon? Maathag nga dapat kita magpili kon san-o kag kon diin magtuon agod makatigayon sing labing daku nga benepisyo gikan sa aton mga panikasog.

2. Ano sa masami ang labing maayo nga tion para sa personal nga pagtuon?

2 Nasapwan sang madamo nga ang labing maayo nga tion sa pagtuon amo ang temprano sa aga diin mas alerto sila. Ang iban nagatuon sing malip-ot kon tigpalahuway sa udto. Talupangda ang tuhoy sa tion para sa importante nga espirituwal nga mga hilikuton sa masunod nga mga halimbawa. Si Hari David sang dumaan nga Israel nagsulat: “Sa aga ipabati sa akon ang imo mahigugmaon nga kaayo, kay sa imo nagasalig ako. Ipahibalo sa akon ang dalan nga dapat ko laktan, kay sa imo ginbayaw ko ang akon kalag.” (Salmo 143:⁠8) Nagpabutyag man sing kaanggid nga apresasyon si manalagna Isaias sang sia nagsiling: “Ang Soberanong Ginuong Jehova naghatag sa akon sang dila sang mga natudluan, agod mahibaluan ko kon paano sabton ang ginakapoy paagi sa pulong. Nagapamukaw sia kada aga; ginapukaw niya ang akon igdulungog agod makabati kaangay sa mga natudluan.” Ang punto amo nga kinahanglan naton nga magtuon kag magpakig-angot kay Jehova sa tion nga alisto kita, bisan ano man nga oras.​—⁠Isaias 50:​4, 5; Salmo 5:⁠3; 88:13.

3. Ano nga mga kahimtangan ang maayo para sa epektibo nga pagtuon?

3 Ang isa pa ka paagi sa epektibo nga pagtuon amo nga indi kita dapat magpungko sa komportable katama nga pulungkuan ukon sofa. Indi ini makahupot sa aton nga alisto. Kon nagatuon kita, dapat nagapamensar ang aton hunahuna, kag ang tuman ka komportable nga kahimtangan daw nagaresulta sa kabaliskaran. Ang maayo man nga kahimtangan sa pagtuon kag pagpamalandong amo ang malinong kag wala sing mga tublag nga palibot. Ang pagtuon samtang may nagasamulak nga radyo, TV, ukon kabataan indi gid maayo ang resulta. Sang luyag ni Jesus magpamalandong, nagkadto sia sa isa ka malinong nga duog. Naghambal man sia tuhoy sa kabilihanan sang pagpangita sing isa ka pribado nga duog para sa pagpangamuyo.​—⁠Mateo 6:⁠6; 14:13; Marcos 6:​30-​32.

Personal nga Pagtuon nga Magasangkap sa Aton Agod Makasabat

4, 5. Sa anong mga paagi makabulig sing praktikal ang Ginapatuman nga brosyur?

4 Makaalayaw ang personal nga pagtuon kon ginagamit naton ang nagkalainlain nga mga bulig sa Biblia agod makakutkot sing madalom pa sa isa ka topiko, ilabi na kon ginahimo naton ini agod sabton ang sinsero nga mga pamangkot sang iban. (1 Timoteo 1:⁠4; 2 Timoteo 2:23) Bilang pagsugod, madamo nga bag-uhan ang nagatuon sang brosyur nga Ano ang Ginapatuman Sang Dios sa Aton?,⁠ * nga matigayon karon sa 261 ka lenguahe. Tuman ini ka simple apang sibu nga publikasyon nga ginpasad sing bug-os sa Biblia. Nagabulig ini sa mga bumalasa nga mahangpan gilayon kon ano ang mga ginapatuman sang Dios para sa matuod nga pagsimba. Apang, wala ini gindesinyo para sa detalyado nga pagtuon sa tagsa ka topiko. Kon mamangkot ang imo estudyante sa Biblia sing serioso nga mga pamangkot tuhoy sa pila ka topiko sang Biblia nga ginahambalan, diin ka mangita sing dugang nga impormasyon sa Biblia agod masabat ang iya mga pamangkot?

5 Sa sadtong may Watchtower Library sa CD⁠-⁠ROM sa ila lenguahe, mahapos lang matigayon ang madamo nga impormasyon sa kompyuter. Apang kamusta naman yadtong mga wala sini? Binagbinagon naton ang duha ka topiko nga ginabinagbinag sa Ginapatuman nga brosyur agod makita naton kon paano mag-uswag ang aton paghangop kag makasabat sing mas detalyado​—⁠ilabi na kon may mamangkot subong sang, Sin-o ang Dios, kag sin-o gid bala si Jesus?​—⁠Exodo 5:⁠2; Lucas 9:​18-​20; 1 Pedro 3:⁠15.

Sin-o ang Dios?

6, 7. (a) Ano nga pamangkot ang nag-utwas tuhoy sa Dios? (b) Anong importante gid nga punto ang nalaktawan sang isa ka klerigo sa isa ka pamulongpulong?

6 Ang Leksion 2 sa Ginapatuman nga brosyur nagasabat sang importante nga pamangkot nga, Sin-o ang Dios? Importante ini nga pamangkot bangod indi masimba sang isa ka tawo ang matuod nga Dios kon wala niya Sia makilala ukon ayhan nagapangduhaduha sia sa pagluntad sang Dios. (Roma 1:​19, 20; Hebreo 11:⁠6) Apang, sa bug-os nga kalibutan ang mga tawo may ginatos ka pagtamod kon sin-o ang Dios. (1 Corinto 8:​4-6) Ang tagsa ka relihioso nga pilosopiya may nagkalainlain nga sabat sa pamangkot tuhoy sa identidad sang Dios. Sa Cristiandad, ginatamod sang kalabanan nga relihion ang Dios subong isa ka Trinidad. Ang isa ka kilala nga klerigo sa Estados Unidos naghatag sing pamulongpulong nga natig-uluhan, “Nakilala Mo Bala ang Dios?” apang wala gid niya masambit sa iya pamulongpulong ang ngalan sang Dios, bisan pa nga nagkutlo sia sa Hebreong Kasulatan sing pila ka beses. Sa pagkamatuod, nagbasa sia gikan sa isa ka badbad sang Biblia nga nagagamit sing madamo sing kahulugan kag wala sing ngalan nga “Ginuo” sa baylo sang Jehova ukon Yahweh.

7 Daw ano ka importante gid nga punto ang nalaktawan sang klerigo sang ginkutlo niya ang Jeremias 31:​33, 34: “ ‘Indi na magtudlo ang tagsa ka tawo sa iya isigkatawo, kag ang tagsa ka tawo sa iya utod, nga nagasiling, “Kilalaha ang Ginuo” [Hebreo, “Kilalaha si Jehova”], kay sila tanan makakilala sa Akon, kutob sa labing magamay sa ila tubtob sa labing daku sa ila,’ siling sang Ginuo [Hebreo, Jehova].” Ang badbad nga gingamit niya nagdula sang pinasahi nga ngalan sang Dios, nga Jehova.​​—⁠Salmo 103:​1, 2.

8. Ano ang nagailustrar sang importansia sang paggamit sang ngalan sang Dios?

8 Ang Salmo 8:9 nagailustrar kon ngaa ang paggamit sang ngalan ni Jehova tuman ka importante: “O Jehova nga amon Ginuo, daw ano ka halangdon ang imo ngalan sa bug-os nga duta!” Ipaanggid ini sa: “O GINUO, nga amon Ginuo, daw ano ka ekselente ang imo ngalan sa bug-os nga duta!” (King James Version; tan-awa man ang The New American Bible, The Holy Bible​​—⁠New International Version, Tanakh​​—⁠The Holy Scriptures) Apang, subong sang ginsambit sa nagligad nga artikulo, sarang naton matigayon ang “ihibalo mismo tuhoy sa Dios” kon tugutan naton nga masanagan kita sang iya Pulong. Apang ano nga bulig sa Biblia ang makasabat dayon sang aton mga pamangkot tuhoy sa importansia sang ngalan sang Dios?​—⁠Hulubaton 2:​1-6.

9. (a) Ano nga publikasyon ang makabulig sa aton sa pagpaathag sang importansia sang paggamit sang ngalan sang Dios? (b) Paano nga ang madamo nga mga manugbadbad wala magtahod sa ngalan sang Dios?

9 Sarang naton magamit ang brosyur nga The Divine Name That Will Endure Forever, nga ginbadbad sa 69 ka lenguahe.⁠ * Ang seksion nga natig-uluhan “God’s Name​​—⁠Its Meaning and Pronunciation” (pahina 6-11) nagapakita sing maathag nga ang Hebreong Tetragrammaton (gikan sa Griego, nga nagakahulugan sing “apat ka letra”) mabasa sing halos 7,000 ka beses sa dumaan nga Hebreong mga teksto. Apang, ang mga klerigo kag ang mga manugbadbad sang Judaismo kag Cristiandad hungod nga nagdula sini gikan sa kalabanan nga mga badbad nila sang Biblia.⁠ * Paano nila mapangangkon nga nakilala nila ang Dios kag may maayo sila nga kaangtanan sa iya kon nagadumili sila sa pagtawag sa iya ngalan? Ang iya matuod nga ngalan nagabukas sing dalan sa paghangop kon ano ang iya mga katuyuan kag kon sin-o sia. Dugang pa, ano ang pulos sang isa ka bahin sang modelo nga pangamuyo ni Jesus nga “Amay namon nga yara sa mga langit, pakabalaanon ang imo ngalan” kon wala gani ginagamit ang ngalan sang Dios?​—⁠Mateo 6:⁠9; Juan 5:​43; 17:6.

Sin-o si Jesucristo?

10. Sa ano nga mga paagi nga matigayon naton ang kompleto nga laragway sang kabuhi kag ministeryo ni Jesus?

10 Ang Leksion 3 sa Ginapatuman nga brosyur natig-uluhan “Sin-o si Jesucristo?” Sa anom lamang ka parapo, nagahatag ini sing tuman kalip-ot nga pagpaathag tuhoy kay Jesus, sa iya ginhalinan, kag sa iya katuyuan sa pagkadto sa duta. Apang, kon luyag mo ang kompleto nga kasaysayan sang iya kabuhi, wala na sing mas maayo​—⁠magluwas sa mga kasaysayan mismo sa mga Ebanghelyo⁠​—⁠sangsa Ang Pinakabantog nga Tawo nga Nagkabuhi, nga sarang matigayon sa 111 ka lenguahe.* Ini nga libro nagapresentar sang isa ka kompleto, kronolohiko nga kasaysayan sang kabuhi kag mga panudlo ni Cristo, pasad sa apat ka Ebanghelyo. Ang 133 ka kapitulo sini nagaunod sang mga hitabo sa kabuhi kag ministeryo ni Jesus. Para sa isa ka tuhay, lohiko nga pagpaathag, sarang mo matan-aw ang Insight, Tomo 2, sa idalom sang uluhan nga “Jesus Christ.”

11. (a) Ano ang nagapatuhay sa mga Saksi ni Jehova sa ila pagpati tuhoy kay Jesus? (b) Ano ang pila ka teksto sa Biblia nga maathag nga nagapakita nga butig ang doktrina sang Trinidad, kag ano nga publikasyon ang makabulig tuhoy sa sini?

11 Sa Cristiandad ang kontrobersia tuhoy kay Jesus nasentro sa kon bala sia “Anak sang Dios” subong man “Dios nga Anak”​—⁠buot silingon, ang sinuay sa ginasiling sang Catechism of the Catholic Church nga “panguna nga misteryo sang Cristianong pagtuo,” ang Trinidad. Tuhay gikan sa mga relihion sang Cristiandad, nagapati ang mga Saksi ni Jehova nga si Jesus gintuga sang Dios apang indi amo ang Dios. Ang ekselente nga pagbinagbinag sa sini nga topiko masapwan sa brosyur nga Dapat Ka Bala Magpati sa Trinidad?, nga ginbalhag sa 95 ka lenguahe.⁠ * Lakip sa madamo nga kasulatan nga gingamit sini agod pamatud-an nga butig ang doktrina sang Trinidad amo ang Marcos 13:32 kag 1 Corinto 15:​24, 28.

12. Anong dugang nga pamangkot ang dapat naton talupangdon?

12 Ang paghinun-anon sa nagligad nga mga parapo tuhoy sa Dios kag kay Jesucristo nagailustrar sang mga paagi nga makatuon kita sing personal agod mabuligan naton yadtong wala sing hinalung-ong sa kamatuoran sa Biblia sa pagtigayon sing sibu nga ihibalo. (Juan 17:⁠3) Apang, kamusta naman yadtong nagapakig-angot sa Cristianong kongregasyon sa madamo na nga tinuig? Bangod madamo na sila sing ihibalo sa Biblia, kinahanglan pa bala nga maghatag sila sing igtalupangod sa ila personal nga pagtuon sa Pulong ni Jehova?

Ngaa Dapat ‘Maghatag sing Dalayon nga Igtalupangod’?

13. Ano ang sayop nga pagtamod sang pila tuhoy sa personal nga pagtuon?

13 Basi nangin batasan sang pila ka katapo sang kongregasyon nga madugay na sa kamatuoran nga magsandig lamang sa ihibalo sa Biblia nga ila natigayon sa una nga mga tinuig nga nangin Saksi ni Jehova sila. Mahapos lang mangatarungan: “Indi ko na kinahanglan nga magtuon sing maayo kaangay sang mga bag-uhan. Ti, hunahunaa lang bala kon daw ano na kadamo ang akon nabasa sa Biblia kag sa mga publikasyon sa Biblia sa sulod sang mga tinuig.” Mangin kaangay ini sa pagsiling: “Indi na kinahanglan nga talupangdon ko ang akon ginakaon karon, kay hunahunaa lang bala kon daw ano na kadamo ang akon nakaon sang nagligad.” Nahibaluan naton nga ang lawas nagakinahanglan sing padayon nga sustento gikan sa masustansia kag ginhanda sing maayo nga pagkaon agod mangin mapagros ini kag mapagsik. Daw ano pa gid ini ka matuod sa paghupot sang aton espirituwal nga kapagros kag kabaskog!​—⁠Hebreo 5:12-14.

14. Ngaa dapat naton hatagan sing dalayon nga igtalupangod ang aton kaugalingon?

14 Busa, kita tanan, madugay na ukon bag-o nga mga estudyante sang Biblia, dapat mamati sa laygay ni Pablo kay Timoteo, nga sadto isa na ka hamtong kag responsable nga manugtatap: “Hatagi sing dalayon nga igtalupangod ang imo kaugalingon kag ang imo panudlo. Magpadayon ka sa sining mga butang, kay sa paghimo sini maluwas mo ang imo kaugalingon kag ang mga nagapamati sa imo.” (1 Timoteo 4:​15, 16) Ngaa dapat naton pamatian ang laygay ni Pablo? Dumduma, ginpakita man ni Pablo nga nagapakig-away kita batok sa “mga pahito [malalangon nga mga buhat] sang Yawa” kag “batok sa malaut nga mga puwersa nga espiritu sa langitnon nga mga duog.” Kag si apostol Pedro nagpaandam nga ang Yawa “nagapangita sing bisan sin-o man nga matukob,” kag ining “bisan sin-o man” mahimo isa sa aton. Ang aton pagpatumbaya mahimo amo ang kahigayunan nga iya ginapangita.​—⁠Efeso 6:​11, 12; 1 Pedro 5:8.

15. Ano ang aton espirituwal nga pangamlig, kag paano naton ini mamentinar?

15 Busa, ano ang aton pangamlig? Si apostol Pablo nagpahanumdom sa aton: “Kuhaa ninyo ang bug-os nga hinganib sang Dios, agod nga mabatuan ninyo ang malaut nga adlaw kag, sa tapos ninyo mahimo sing bug-os ang tanan nga butang, makatindog sing malig-on.” (Efeso 6:13) Ang pagkaepektibo sinang espirituwal nga hinganib nagadepende indi lamang sa orihinal nga kahimtangan sini kundi paagi man sa regular nga pagmentinar sini. Busa, ining kompleto nga hinganib gikan sa Dios dapat magalakip sang suno sa tion nga ihibalo sang Pulong sang Dios. Ini nagapakita sang importansia sa paghupot sang aton paghangop sa kamatuoran nga ginpahayag ni Jehova paagi sa iya Pulong kag paagi sa matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase. Ang regular nga personal nga pagtuon sa Biblia kag sa mga publikasyon sang Biblia importante sa pagmentinar sang aton espirituwal nga hinganib.​—⁠Mateo 24:45-​47; Efeso 6:​14, 15.

16. Ano ang sarang naton mahimo agod mapat-od naton nga maayo ang aton “daku nga taming sang pagtuo”?

16 Ginpadaku ni Pablo subong isa ka importante nga bahin sang aton nagaamlig nga hinganib ang “daku nga taming sang pagtuo,” diin sarang naton masagang kag mapalong ang nagadabadaba nga mga baslay ni Satanas sang sayop nga mga panumbungon kag apostata nga mga panudlo. (Efeso 6:16) Busa importante nga usisaon naton kon daw ano kabakod ang aton taming sang pagtuo kag kon ano nga mga tikang ang himuon naton agod mahuptan kag mapabakod ini. Halimbawa, sarang mo mapamangkot: ‘Paano ko ginahandaan ang semanal nga pagtuon sang Biblia nga nagagamit sang Ang Lalantawan? Bastante bala ang pagtuon ko agod “[makapukaw] sa gugma kag sa maayong mga buhat” paagi sa paghatag sing nahunahuna sing maayo nga mga sabat sa tion sang miting? Ginabuksan ko bala ang Biblia kag ginabasa ang kasulatan nga ginsambit apang wala ginkutlo? Ginapalig-on ko bala ang iban paagi sa akon mapagsik nga pagpakigbahin sa mga miting?’ Ang aton espirituwal nga pagkaon matig-a, kag kinahanglan naton ang pagtunaw sing maayo agod makabenepisyo kita sing bug-os.​—⁠Hebreo 5:​14; 10:24.

17. (a) Anong dalit ang ginagamit ni Satanas agod tinguhaan nga paluyahon ang aton espirituwalidad? (b) Ano ang bulong sa dalit ni Satanas?

17 Nahibaluan ni Satanas ang mga kaluyahon sang di-himpit nga mga tawo, kag ang iya mga padihot malalangon. Ang isa sang mga paagi nga ginpalapnag niya ang iya malaut nga impluwensia amo ang paghimo sang pornograpiya nga tuman kahapos matigayon sa TV, Internet, mga video, kag sa naimprinta nga mga publikasyon. Ginpahanugutan sang pila ka Cristiano nga magpanalupsop sa ila nagluya nga mga depensa ining hilo, kag nagresulta ini sa pagkadula sang mga pribilehiyo sa kongregasyon ukon sa mas serioso nga mga kahalitan. (Efeso 4:​17-​19) Ano ang bulong sa sining espirituwal nga dalit ni Satanas? Indi naton dapat pagpatumbayaan ang aton regular nga personal nga pagtuon sang Biblia, ang aton Cristianong mga miting, kag ang bug-os nga hinganib gikan sa Dios. Kon tingob, nagahatag ini sa aton sing ikasarang nga mapatuhay ang matarong sa malaut kag madumtan ang ginadumtan sang Dios.​—⁠Salmo 97:10; Roma 12:9.

18. Paano makabulig sa aton ang “espada sang espiritu” sa aton espirituwal nga pagpakig-away?

18 Kon huptan naton ang aton regular nga batasan sa pagtuon sing Biblia, indi lamang nga may malig-on kita nga pangamlig nga ginahatag sang aton sibu nga ihibalo sa Pulong sang Dios kundi may epektibo man kita nga inugbato paagi sa “espada sang espiritu, nga amo, ang pulong sang Dios.” Ang pulong sang Dios “matalom pa sa bisan ano nga espada nga duha sing sulab kag nagalapus tubtob sa nautlan sang kalag kag espiritu, kag sang mga lutalutahan kag ila utok, kag may ikasarang sa paghantop sang mga hunahuna kag mga tinutuyo sang tagipusuon.” (Efeso 6:17; Hebreo 4:12) Kon mangin lantip kita sa paggamit sining “espada,” nian sa tion nga makaatubang kita sang mga pagsulay, indi kita madaya sang daw indi makahalalit, ukon makagalanyat pa gani nga butang, kag ibuyagyag ini subong makamamatay nga tugalbong sang malauton. Ang aton tambubo sang ihibalo kag paghangop sa Biblia magabulig sa aton nga masikway ang malaut kag mahimo ang maayo. Busa tanan kita dapat mamangkot sa aton kaugalingon: ‘Matalom bala ang akon espada, ukon tuktukon ini? Nabudlayan bala ako sa pagpanumdom sang mga teksto sa Biblia nga makapabakod sang akon pagpakigbato?’ Huptan naton ang aton maayo nga batasan sa personal nga pagtuon sa Biblia agod masumpong naton ang Yawa.​—⁠Efeso 4:​22-​24.

19. Ano nga mga benepisyo ang matigayon naton kon maghugod kita sa personal nga pagtuon?

19 Si Pablo nagsulat: “Ang bug-os nga Kasulatan inspirado sang Dios kag mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagsabdong, sa pagtadlong sang mga butang, sa pagdisiplina sa pagkamatarong, agod nga ang tawo sang Dios may lubos nga ikasarang, nga nasangkapan sing bug-os para sa tagsa ka maayong buhat.” Kon pamatian naton ang mga pinamulong ni Pablo kay Timoteo, mapalig-on naton ang aton espirituwalidad kag mahimo naton nga mas epektibo ang aton ministeryo. Daku nga kaayuhan ang mahatag sang espirituwal nga mga gulang kag ministeryal nga mga alagad sa kongregasyon, kag makapabilin kita tanan nga malig-on sa pagtuo.​—⁠2 Timoteo 3:​16, 17; Mateo 7:24-27.

[Mga nota]

^ par. 4 Sa kinaandan, ang bag-o nga interesado nga nagatuon sing Ginapatuman nga brosyur magasaylo sa libro nga Ang Ihibalo nga Nagadul-ong sa Kabuhi nga Walay Katapusan, nga lunsay ginbalhag sang mga Saksi ni Jehova. Ang mga panugda nga ginhatag diri magabulig sa pagdula sang mga balagbag agod mag-uswag sa espirituwal.

^ par. 9 Ginbalhag sang mga Saksi ni Jehova. Sarang matan-aw sadtong may Insight on the Scriptures sa ila mga lenguahe ang Tomo 2, sa idalom sang uluhan nga “Jehovah.”

^ par. 9 Ang pila ka Espanyol kag Catalonianhon nga mga badbad talalupangdon gid sa ila paggamit sang Hebreo nga Tetragrammaton, nga nagagamit sing “Yavé,” “Yahveh,” “Jahvè,” kag “Jehová.”

^ par. 11 Ginbalhag sang mga Saksi ni Jehova.

Madumduman Mo Bala?

• Ano nga mga kahimtangan ang makabulig agod mangin epektibo ang personal nga pagtuon?

• Ano ang sayop sa madamo nga mga badbad sang Biblia tuhoy sa ngalan sang Dios?

• Ano nga mga teksto sa Biblia ang imo gamiton sa pagpamatuod nga butig ang panudlo sang Trinidad?

• Ano ang dapat naton nga himuon agod maamligan naton ang aton kaugalingon gikan sa mga pahito ni Satanas, bisan pa nga madugay na kita nga mga Cristiano?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Mga retrato sa pahina 19]

Para sa epektibo nga personal nga pagtuon, kinahanglan mo ang nagakaigo nga duog nga diutay ang mga tublag

[Mga retrato sa pahina 23]

Matalom bala ang imo “espada” ukon tuktukon ini?