Ang mga Cristiano sang Una kag ang Mosaikong Kasuguan

“Ang Kasuguan nangin manunudlo naton nga nagatuytoy padulong kay Cristo.”​—⁠GALACIA 3:24.

1, 2. Ano ang pila ka benepisyo sang mga Israelinhon nga nagtuman sa Mosaikong Kasuguan?

SANG 1513 B.⁠C.⁠E., ginhatagan ni Jehova ang mga Israelinhon sing isa ka sistema sang mga kasuguan. Ginsilingan niya ang katawhan nga kon tumanon nila ang iya tingog, pakamaayuhon niya sila kag matigayon nila ang malipayon, kag makaalayaw nga kabuhi.​​—⁠Exodo 19:​5, 6.

² Ining sistema sang Kasuguan, nga gintawag nga Mosaikong Kasuguan, ukon “ang Kasuguan,” “balaan kag matarong kag maayo.” (Roma 7:12) Ginasakdag sini ang maayo gid nga mga kinaiya subong sang kaayo, pagkabunayag, moralidad, kag pagkamainabyanon. (Exodo 23:​4, 5; Levitico 19:14; Deuteronomio 15:13-​15; 22:​10, 22) Ginpahulag man sang Kasuguan ang mga Judiyo nga maghigugmaanay. (Levitico 19:18) Dugang pa, indi sila dapat magpakig-upod ukon magpangasawa sa mga Gentil nga wala sa idalom sang Kasuguan. (Deuteronomio 7:​3, 4) Subong sang isa ka “pader” nga nagaulot sa mga Judiyo kag mga Gentil, gintipigan sang Mosaikong Kasuguan ang katawhan sang Dios nga indi madagtaan sang pagano nga panghunahuna kag mga buhat.​​—⁠Efeso 2:​14, 15; Juan 18:28.

3. Sanglit wala sing isa nga makatuman sing bug-os sa Kasuguan, ano ang epekto sini?

³ Apang, bisan ang labing debotado nga mga Judiyo indi makatuman sing bug-os sa Kasuguan sang Dios. Tuman bala ang ginapaabot ni Jehova sa ila? Indi. Ang isa sang mga rason kon ngaa ginhatag ang Kasuguan sa Israel amo nga “agod ang mga paglapas mapadayag.” (Galacia 3:19) Ginpakita sang Kasuguan sa sinsero nga mga Judiyo nga kinahanglan gid  nila ang Manunubos. Sang nag-abot ining Isa, nagkasadya ang matutom nga mga Judiyo. Ang ila kaluwasan gikan sa sala kag kamatayon malapit na!​​—⁠Juan 1:⁠29.

4. Sa anong kahulugan nga ang Kasuguan isa ka ‘manunudlo nga nagatuytoy padulong kay Cristo’?

⁴ Ang Mosaikong Kasuguan gintuyo nga mangin temporaryo nga kahimusan. Nagasulat sa mga masigka-Cristiano, ginlaragway ini ni apostol Pablo subong isa ka ‘manunudlo nga nagatuytoy padulong kay Cristo.’ (Galacia 3:24) Ang isa ka manunudlo ukon tutor sang dumaan nga panahon nagadul-ong kag nagasugat sa mga kabataan sa eskwelahan. Masami nga indi sia ang maestro ukon maestra; ginadul-ong lamang niya ang mga kabataan sa maestro ukon maestra. Sing kaanggid, ang Mosaikong Kasuguan gindesinyo agod tuytuyan ang mahinadlukon sa Dios nga mga Judiyo padulong kay Cristo. Nagsaad si Jesus nga mangin kaupod niya ang iya mga sumulunod “sa tanan nga adlaw tubtob sa katapusan sang sistema sang mga butang.” (Mateo 28:20) Busa, sa tion nga matukod na ang Cristianong kongregasyon, ang “manunudlo”​​—⁠ang Kasuguan⁠​—⁠indi na kinahanglan. (Roma 10:⁠4; Galacia 3:25) Apang ang pila ka Judiyong mga Cristiano mahinay sa paghangop sining importante nga kamatuoran. Subong resulta, padayon nila nga ginasunod ang pila sang mga ginapatuman sang Kasuguan bisan sa tapos nga mabanhaw si Jesus. Apang, ginpasibu sang iban ang ila panghunahuna. Sa paghimo sini, nagpahamtang sila sing maayo nga halimbawa para sa aton karon. Tan-awon naton kon paano.

Makakulunyag nga Bag-ong Paghangop sa Cristianong Doktrina

5. Ano ang ginsugo kay Pedro sa palanan-awon, kag ngaa nakibot gid sia?

⁵ Sang 36 C.⁠E., may talalupangdon nga palanan-awon ang Cristianong apostol nga si Pedro. Sadtong tion, isa ka tingog halin sa langit ang nagsugo sa iya nga ihawon kag kaunon ang mga pispis kag mga sapat nga ginkabig nga di-matinlo sa idalom sang Kasuguan. Nakibot gid si Pedro! Wala pa gid sia ‘makakaon sing bisan ano nga mahigko kag di-matinlo.’ Apang ang tingog nagsiling sa iya: “Indi mo na pagtawgon nga mahigko ang mga butang nga gintinluan sang Dios.” (Binuhatan 10:​9-15) Sa baylo nga padayon nga sundon sing estrikto ang Kasuguan, ginpasibu ni Pedro ang iya pagtamod. Bangod sini, nahibaluan niya ang dalayawon nga mga katuyuan sang Dios.

6, 7. Ano ang nakabulig kay Pedro sa paghinakop nga mahimo na sia makabantala sa mga Gentil, kag ano pa nga mga konklusion ang mahimo nga ginhinakop niya?

⁶ Amo sini ang natabo. Tatlo ka lalaki ang nagkadto sa balay diin nagatener si Pedro, kag ginpangabay sia nga mag-upod sa ila sa balay sang isa ka debotado nga di-sirkunsidado nga Gentil nga si Cornelio. Ginpasulod ni Pedro ining mga lalaki sa balay kag gin-abiabi sila didto. Bangod nahangpan ang kahulugan sang iya palanan-awon, gin-updan sila ni Pedro pagkasunod nga adlaw sa balay ni Cornelio. Maid-id nga nagpanaksi didto si Pedro tuhoy kay Jesucristo. Sadto nga tion, nagsiling si Pedro: “Pat-od nga nahantop ko nga ang Dios wala sing ginapasulabi, apang sa tagsa ka pungsod ang tawo nga nagakahadlok sa iya kag nagahimo sing pagkamatarong kalahamut-an sa iya.” Indi lamang si Cornelio ang nagtuo kay Jesus kundi pati na ang iya mga paryente kag suod nga mga abyan, kag ang “balaan nga espiritu nagkunsad sa tanan nga nagapamati sa pulong.” Nakahibalo nga ginamaniobra ni Jehova ang mga butang, ‘ginsugo sila ni Pedro nga magpabawtismo sa ngalan ni Jesucristo.’​—⁠Binuhatan 10:17-​48.

⁷ Ano ang nakabulig kay Pedro sa paghinakop nga ang mga Gentil nga wala napaidalom sa Mosaikong Kasuguan mahimo na karon mangin mga sumulunod ni Jesucristo? Ang espirituwal nga paghantop. Sanglit ginpakita sang Dios ang kahamuot sa di-sirkunsidado nga mga Gentil, kag nagbubo sang iya espiritu sa ila, nahantop ni Pedro nga mahimo na sila mabawtismuhan. Sa amo man nga tion, maathag nga narealisar ni Pedro nga wala ginpaabot sang Dios nga sundon sang Gentil nga mga Cristiano ang Kasuguan ni Moises subong isa ka kinahanglanon sa pagpabawtismo. Kon nagakabuhi ka sadto, handa ka bala kaangay ni Pedro nga pasibuon ang imo pagtamod?

Ang Iban Padayon nga Nagsunod sa “Manunudlo”

8. Ano nga pagtamod sa sirkunsisyon nga tuhay sa pagtamod ni Pedro ang ginsakdag sang pila ka Cristiano nga nagapuyo sa Jerusalem, kag ngaa?

⁸ Sang magbiya sa balay ni Cornelio, nagkadto si Pedro sa Jerusalem. Nabalitaan sang kongregasyon  didto nga ‘ginbaton sang di-sirkunsidado nga mga Gentil ang pulong sang Dios,’ kag wala mahamuot sa sini ang pila ka Judiyong disipulo. (Binuhatan 11:​1-3) Bisan pa ginbaton nila nga ang mga Gentil mahimo mangin sumulunod ni Jesus, ang “mga sumalakdag sang sirkunsisyon” nag-insister nga dapat tumanon sining katawhan sang di-Judiyo nga mga pungsod ang Kasuguan agod maluwas. Sa pihak nga bahin, sa mga lugar nga mas madamo ang mga Gentil, kag diutay lamang ang Judiyong mga Cristiano, ang sirkunsisyon indi isa ka hulusayon. Ang duha ka pagtamod nagpadayon sa sulod sang 13 ka tuig. (1 Corinto 1:10) Daw ano nga pagtilaw ini para sa mga Cristiano sang una​—⁠ilabi na sa mga Gentil nga nagapuyo sa mga lugar nga madamo sing Judiyo!

9. Ngaa importante nga mahusay ang hulusayon tuhoy sa sirkunsisyon?

⁹ Sang ulihi, ang hulusayon naglab-ot sa putukputukan sini sang 49 C.⁠E. sang ang mga Cristiano gikan sa Jerusalem nagkadto sa Sirianhon nga Antioquia, diin nagabantala si Pablo. Nagpanudlo sila nga ang nakumbertir nga mga Gentil dapat magpasirkunsidar suno sa Kasuguan. Kag may daku nga indi pag-ugyunay kag pinuyas sa tunga nila kag nanday Pablo kag Bernabe! Kon indi ini mahusay, ang pila ka Cristiano, Judiyo man ukon Gentil, mahimo gid nga masandad. Sa amo, ginpakadto si Pablo kag ang pila pa sa Jerusalem agod magpamangkot sa nagadumala nga hubon sang mga Cristiano agod matapos na ang hulusayon.​—⁠Binuhatan 15:​1, 2, 24.

Magkatuhay Gid nga Opinyon​—⁠Dayon, Paghiusa!

10. Ano ang pila ka punto nga ginbinagbinag sang nagadumala nga hubon antes maghimo sing desisyon tuhoy sa kahimtangan sang mga Gentil?

¹⁰ Sa ginhiwat nga isa ka sinapol, maathag nga nagbais ang iban pabor sa sirkunsisyon, samtang ang iban may kontra nga pagtamod. Apang wala magpangibabaw ang emosyon. Sa tapos sang daku nga pinuyas, ginlaragway nanday apostol Pedro kag Pablo ang mga tanda nga ginhimo ni Jehova sa tunga sang di-sirkunsidado nga mga tumuluo. Ginpaathag nila nga ginbubuan sang Dios sing balaan nga espiritu ang di-sirkunsidado nga mga Gentil. Daw subong bala nga nagpamangkot sila, ‘Nagakaigo bala nga sikwayon sang Cristianong kongregasyon ang mga ginabaton sang Dios?’ Dayon ginbasa ni disipulo Santiago ang mga dinalan gikan sa Kasulatan nga nagbulig sa tanan nga yadto didto nga mahangpan ang kabubut-on ni Jehova sa sining butang.​—⁠Binuhatan 15:​4-​17.

11. Ano nga butang ang wala nadalahig sa paghimo sing desisyon tuhoy sa sirkunsisyon, kag ano ang nagapakita nga ginpakamaayo ni Jehova ang desisyon?

¹¹ Atentibo ang tanan karon sa nagadumala nga hubon. Magapabor bala sila sa sirkunsisyon bangod sang ila pagka-Judiyo? Indi. Determinado ining matutom nga mga lalaki nga sundon ang Kasulatan kag ang pagtuytoy sang balaan nga espiritu sang Dios. Sa tapos mabatian ang mga testimonya may kaangtanan sini, naghilisugot ang nagadumala nga hubon nga indi na kinahanglan nga magpasirkunsidar kag magpaidalom sa Mosaikong Kasuguan ang Gentil nga mga Cristiano. Sang nabatian sang mga kauturan ini nga desisyon, nagkasadya sila, kag ang mga kongregasyon “nagdugang sa kadamuon  adlaw-adlaw.” Yadto nga mga Cristiano nga nagpasakop sa maathag nga teokratikong panuytoy ginhatagan sing sabat pasad sa Kasulatan. (Binuhatan 15:19-23, 28, 29; 16:⁠1-5) Apang, may isa pa ka importante nga pamangkot nga dapat sabton.

Kamusta Naman ang Judiyo nga mga Cristiano?

12. Ano nga pamangkot ang wala masabat?

¹² Maathag nga ginpakita sang nagadumala nga hubon nga ang Gentil nga mga Cristiano indi na kinahanglan magpasirkunsidar. Apang kamusta naman ang Judiyo nga mga Cristiano? Ang desisyon sang nagadumala nga hubon wala magsabat sing espesipiko sa sining aspekto sang pamangkot.

13. Ngaa sayop ang pagsiling nga ang pagtuman sa Mosaikong Kasuguan kinahanglan para sa kaluwasan?

¹³ Ang pila ka Judiyong Cristiano nga “makugi sa Kasuguan” padayon nga nagsirkunsidar sa ila mga kabataan kag nagsunod sa pila ka ginapatuman sang Kasuguan. (Binuhatan 21:20) Ang iban nagsobra pa, nga nag-insister pa gani nga kinahanglan tumanon sang Judiyong mga Cristiano ang Kasuguan agod maluwas. Nagsayop gid sila sa sini. Halimbawa, paano ang bisan sin-o nga Cristiano makahalad sing sapat para sa kapatawaran sang mga sala? Bangod sang halad ni Cristo, indi na kinahanglan ini nga mga dulot. Kamusta naman ang ginapatuman sang Kasuguan nga dapat likawan sang mga Judiyo ang suod nga pagpakig-upod sa mga Gentil? Mangin mabudlay gid para sa makugi nga Cristianong mga ebanghelisador nga sundon ini nga mga pagdumili kag sa gihapon tumanon ang sugo nga tudluan ang mga Gentil sang tanan nga butang nga gintudlo ni Jesus. (Mateo 28:​19,  20; Binuhatan 1:⁠8; 10:28)⁠ * Wala sing pamatuod nga ining butang gin-athag sa isa sang mga sinapol sang nagadumala nga hubon. Apang, wala ginpabay-an ang kongregasyon nga wala sing bulig.

14. Ano nga panuytoy tuhoy sa Kasuguan ang ginhatag sang inspirado nga mga sulat ni Pablo?

¹⁴ Nag-abot ang panuytoy, indi paagi sa sulat gikan sa nagadumala nga hubon, kundi paagi sa dugang nga inspirado nga mga sulat nga ginsulat sang mga apostoles. Halimbawa, nagpadala si apostol Pablo sing makakumbinsi nga mensahe sa mga Judiyo kag mga Gentil nga nagapuyo sa Roma. Sa iya sulat sa ila, ginpaathag niya nga ang tunay nga Judiyo amo ang isa nga “sa sulod, kag ang iya sirkunsisyon amo ang sa tagipusuon paagi sa espiritu.” (Roma 2:​28, 29) Sa amo man nga sulat, naggamit si Pablo sing isa ka ilustrasyon agod pamatud-an nga ang mga Cristiano wala na sa idalom sang Kasuguan. Nagsiling sia nga ang isa ka babayi indi makapamana sing duha ka lalaki sing dungan. Apang kon mapatay ang iya bana, hilway sia sa pagpamana liwat. Nian gin-aplikar ni Pablo ang ilustrasyon, nga nagapakita nga ang hinaplas nga mga Cristiano indi mahimo nga magpaidalom sa Mosaikong Kasuguan kag mangin iya man ni Cristo sa amo nga tion. Dapat sila mangin “patay sa Kasuguan” agod mahiusa sila kay Cristo.​—⁠Roma 7:​1-5.

Mahinay sa Paghangop

15, 16. Ngaa wala mahangpan sang pila ka Judiyong Cristiano ang punto tuhoy sa Kasuguan, kag ano ang ginapakita sini tuhoy sa kinahanglanon nga magpabilin nga alisto sa espirituwal?

¹⁵ Ang pangatarungan ni Pablo tuhoy sa Kasuguan  indi masuay. Ngaa, nian, wala ini mahangpan sang pila ka Judiyong Cristiano? Isa sang mga rason amo nga kulang sila sing espirituwal nga paghantop. Halimbawa, ginpatumbayaan nila ang pagkaon sing matig-a nga espirituwal nga kalan-on. (Hebreo 5:​11-​14) Indi man sila regular sa pagtambong sa Cristianong mga miting. (Hebreo 10:23-​25) Ang isa pa ka rason kon ngaa wala makahangop ang iban mahimo nga bangod sa kinaugali sang Kasuguan mismo. Nasentro ini sa mga butang nga makita kag mabatyagan kag matandog, subong sang templo kag pagkasaserdote. Mas mahapos para sa isa nga kulang sing espirituwalidad nga batunon ang Kasuguan sangsa madalom nga mga prinsipio sang Cristianismo, nga nasentro sa indi makita nga mga katunayan.​​—⁠2 Corinto 4:⁠18.

¹⁶ Ang isa pa ka rason kon ngaa ang pila ka nagapangangkon nga Cristiano luyag gid magsunod sa Kasuguan ginpaathag ni Pablo sa iya sulat sa mga taga-Galacia. Ginpaathag niya nga luyag sining mga lalaki nga tamdon subong talahuron, subong mga katapo sang panguna nga relihion. Sa baylo nga mangin talalupangdon subong mga Cristiano sa komunidad, handa sila nga himuon ang halos bisan ano nga pagkompromiso agod magpahisuno sa komunidad. Mas interesado sila nga kahamut-an sang mga tawo sangsa kahamut-an sang Dios.​​—⁠Galacia 6:⁠12.

17. San-o nangin maathag gid ang nagakaigo nga pagtamod tuhoy sa pagtuman sa Kasuguan?

¹⁷ Ang nakahangop nga mga Cristiano nga nagtuon sing maayo sa inspirado sang Dios nga mga sulat ni Pablo kag sang iban nakahinakop sing sibu tuhoy sa Kasuguan. Apang, sang tuig 70 C.⁠E. lamang nga nangin maathag gid sa tanan nga Judiyong Cristiano ang nagakaigo nga pagtamod sa Mosaikong Kasuguan. Natabo ini sang gintugutan sang Dios nga malaglag ang Jerusalem, ang templo sini, kag ang mga rekord may kaangtanan sa pagkasaserdote sini. Bangod sini, imposible na para kay bisan sin-o nga masunod ang tanan nga ginapatuman sang Kasuguan.

Pag-aplikar sa Leksion Karon

18, 19. (a) Ano nga mga panimuot ang dapat naton huptan kag ano nga mga panimuot ang dapat naton likawan agod makapabilin nga mapagros sa espirituwal? (b) Ano ang ginatudlo sa aton sang halimbawa ni Pablo tuhoy sa pagsunod sa instruksion nga mabaton naton gikan sa responsable nga mga utod nga lalaki? (Tan-awa ang kahon sa pahina 24.)

¹⁸ Sa tapos mabinagbinag ining mga hitabo sang una pa, ayhan nagahunahuna ikaw: ‘Kon nagkabuhi ako sadtong tion, ano ayhan ang akon reaksion samtang amat-amat nga ginapahayag ang kabubut-on sang Dios? Magapabilin bala ako sa kinaandan nga pagtamod sa Kasuguan? Ukon mapailubon bala ako tubtob mangin maathag ang nagakaigo nga paghangop? Kag kon maathag na ini, pasibuon ko bala sing tinagipusuon ang akon pagtamod?’

¹⁹ Sa pagkamatuod, indi naton mapat-od kon ano ang aton nangin reaksion kon nagkabuhi kita sadto. Apang mapamangkot naton ang aton kaugalingon: ‘Ano ang akon reaksion sa mga kasanagan tuhoy sa paghangop sa Biblia nga ginahatag karon? (Mateo 24:45) Kon ginahatag ang mga panuytoy pasad sa Kasulatan, ginatinguhaan ko bala nga iaplikar ini, nga ginasunod indi lamang ang nasulat nga mga instruksion kundi ang mga prinsipio man sini? (1 Corinto 14:20) Mapailubon bala ako nga nagahulat kay Jehova kon ang pila sang akon mga pamangkot wala pa masabat?’ Importante nga panginpuslan naton ang espirituwal nga pagkaon nga matigayon karon, “agod indi kita maanod palayo.” (Hebreo 2:⁠1) Kon nagahatag si Jehova sing panuytoy paagi sa iya Pulong, sa iya espiritu, kag sa iya dutan-on nga organisasyon, mamati kita sing maayo. Kon himuon naton ini, pakamaayuhon kita ni Jehova sing walay katapusan nga kabuhi nga malipayon kag makaalayaw.

[Nota]

Paano Mo Sabton?

• Sa anong kahulugan nga ang Mosaikong Kasuguan kaangay sa isa ka ‘manunudlo nga nagatuytoy padulong kay Cristo’?

• Paano mo ipaathag ang magkatuhay nga reaksion ni Pedro kag sang “mga sumalakdag sang sirkunsisyon” sa mga pagpasibu sa paghangop sa kamatuoran?

• Ano ang natun-an mo tuhoy sa paagi sang pagpahayag ni Jehova sing kamatuoran karon?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Kahon/Retrato sa pahina 24]

Ang Mapainubuson nga Reaksion ni Pablo sa Isa ka Pagtilaw

Pagkatapos sang madinalag-on nga paglakbay subong misyonero, nag-abot si Pablo sa Jerusalem sang 56 C.⁠E. Isa ka pagtilaw ang nagahulat sa iya didto. Nakalab-ot na sa kongregasyon ang balita nga nagatudlo sia nga ang Kasuguan indi na kinahanglan. Nahangawa ang tigulang nga mga lalaki nga ang bag-o nakumbertir nga Judiyong mga Cristiano masandad sa pagkaprangka ni Pablo tuhoy sa Kasuguan kag mahimo sila maghinakop nga ang mga Cristiano wala sing pagtahod sa mga kahimusan ni Jehova. Sa kongregasyon, may apat ka Judiyong Cristiano nga nagpanaad, ayhan panaad sang Nazareo. Dapat sila magkadto sa templo agod makumpleto ang mga kinahanglanon sa panaad.

Ginpangabay sang tigulang nga mga lalaki si Pablo nga updan ang apat sa templo kag atipanon ang ila mga galastuhon. Nagsulat si Pablo sang di-magkubos duha ka inspirado nga sulat nga nagasiling nga ang pagtuman sa Kasuguan indi kinahanglan agod maluwas. Apang, may pasunaid sia sa konsiensia sang iban. Nagsulat sia anay: “Sa mga yara sa idalom sang kasuguan nangin subong ako sang yara sa idalom sang kasuguan . . . agod madaug ko ang mga yara sa idalom sang kasuguan.” (1 Corinto 9:20-23) Samtang wala nagakompromiso sa importante nga mga prinsipio sa Kasulatan nga nadalahig, nabatyagan ni Pablo nga mahimo niya sundon ang panugda sang tigulang nga mga lalaki. (Binuhatan 21:15-​26) Indi sayop nga himuon niya ini. Wala sing butang nga supak sa Kasulatan tuhoy sa kahimusan sa mga panaad, kag ang templo ginagamit sa putli nga pagsimba, indi sa idolatriya. Nian, agod wala sing kasandaran, gintuman ni Pablo ang ginpangabay sa iya. (1 Corinto 8:13) Wala sing duhaduha nga nagkinahanglan ini sing daku nga pagpaubos sa bahin ni Pablo, isa ka katunayan nga nagpatudok pa sang aton pagtahod sa iya.

[Retrato sa pahina 22, 23]

Sa sulod sang pila ka tuig, nagluntad ang magkatuhay nga pagtamod sa Mosaikong Kasuguan sa tunga sang mga Cristiano