Ginasakdag sang Mataas nga Korte ang Matuod nga Pagsimba sa “Duta sang Ararat”

Isa ka ubanon nga taga-Armenia nga amay sang tatlo ka kabataan ang nagatindog sa atubangan sang pinakamataas nga korte sang iya pungsod. Ang kahilwayan nila sang iya madamo nga masigkatumuluo yara sa katalagman. Ang Korte nagapamati samtang nagakutlo sia gikan sa Biblia sa pagpaathag sang iya pagtuluuhan. Agod mahangpan kon paano ining kasaba nagresulta sa daku nga kadalag-an para sa matuod nga pagsimba sa amo nga pungsod, usisaon naton ang mga hitabo nga nagdul-ong sa sini.

ANG Armenia nahamtang sa sidlangan sang Turkey kag sa bagatnan lamang sang mataas nga kabukiran sang Caucasus. May populasyon ini nga kapin sa tatlo ka milyon ka tawo. Tamparon sa kapital sang pungsod nga Yerevan ang duha ka matahom nga putukputukan sang Bukid Ararat, nga suno sa tradisyon, diri nagtungtong ang arka ni Noe pagkatapos sang bug-os kalibutan nga Anaw.​—Genesis 8:4. *

Ang mga Saksi ni Jehova nagahimo sang ila Cristianong hilikuton sa Armenia kutob pa sang 1975. Sang nangin independiente ang Armenia  gikan sa anay Unyon Sobyet sang 1991, gintukod ang State Council for Religious Affairs agod magrehistro sa relihioso nga mga organisasyon. Apang, sulitsulit nga ginpangindian sini nga konseho ang pagrehistro sa mga Saksi ni Jehova, bangod sang hulusayon tuhoy sa Cristianong neutralidad. Busa, sugod sang 1991 kapin sa 100 ka lamharon nga mga Saksi sa Armenia ang ginpamatbatan kag sa kalabanan nga kaso ginbilanggo bangod sang ila pasad-sa-Biblia nga panindugan tuhoy sa pag-alagad sa militar.

Ginpangabay man sang Konseho ang opisina sang manunumbong sang gobierno nga imbestigahan ang relihioso nga hilikuton ni Lyova Margaryan, isa ka Cristianong gulang kag mapisan nga abogado nga nagatrabaho sa atomic power plant sa ila lugar. Sang ulihi, ginsumbong si Utod Margaryan sa idalom sang Artikulo 244, isa ka kasuguan sang Sobyet nga ginpasar sang panahon pa ni Khrushchev, nga gintuyo sa pagpauntat kag sang ulihi pagdula sa mga Saksi ni Jehova kag sa iban pa nga relihioso nga mga grupo.

Suno sa sini nga kasuguan isa ka krimen ang pag-organisar ukon pagpanguna sa isa ka relihioso nga grupo nga, paagi sa pagpakunokuno nga nagabantala sing relihioso nga pagtuluuhan, ‘nagaganyat sa mga pamatan-on nga magtambong sa relihioso nga mga pagtinipon sang indi rehistrado nga relihion’ kag ‘nagaimpluwensia sa mga miembro nga pangindian ang ila mga obligasyon bilang mga banwahanon.’ Agod suportahan ang iya pangangkon, ginpatalupangod sang manunumbong ang presensia sang menor de edad nga mga kabataan sa mga miting nga ginadumalahan ni Utod Margaryan sa siudad sang Mestamor. Ginsiling man sang manunumbong nga ginapilit kuno ni Utod Margaryan ang mga pamatan-on nga miembro sang kongregasyon nga mangindi sa pag-alagad sa militar.

Ang Kasaba Nagsugod

Ang kasaba nagsugod sang Biernes, Hulyo 20, 2001, sa distrito nga korte sang Armavir nga ginadumalahan ni Hukom Manvel Simonyan. Nagpadayon ini tubtob sa Agosto. Sa tion sang ila testimonya, ang mga testigo sang manunumbong nag-ako sang ulihi nga gindikta sang mga tiglawas sang National Security Ministry (amo anay ang KGB) ang pila ka bahin sang nasulat nga pinamulong batok kay Utod Margaryan kag ginpilit sila sa pagpirma sini nga mga dokumento. Sa isa ka higayon, gin-ako sang isa ka babayi nga ang isa ka opisyal sang Security Ministry nagsugo sa iya nga magsiling nga “ang mga Saksi ni Jehova kontra sa aton gobierno kag sa aton relihion.” Gin-ako sang babayi nga wala sia sing kilala nga mga Saksi ni Jehova kundi nabatian lamang niya ang mga panumbungon batok sa ila sa pungsudnon nga telebisyon.

Sang turno na niya nga maghambal, nagsiling si Utod Margaryan nga ang menor de edad nga mga kabataan nga nagatambong sa mga miting sang mga Saksi ni Jehova may pahanugot sang ila mga ginikanan. Ginpaathag man niya nga ang serbisyo militar isa ka personal nga desisyon. Ang pisapisa nga pagpamangkot sang manunumbong nagpadayon sa sulod sang pila ka adlaw. Ginagamit ang Biblia, kalmado nga ginsabat ni Utod Margaryan ang mga pamangkot tuhoy sa iya pagtuluuhan, samtang ginatan-aw sang manunumbong ang mga teksto sa iya mismo Biblia.

Sang Septiembre 18, 2001, ginpahayag sang huwes nga “wala sing sala” si Margaryan, nagasiling nga “wala sing makita nga krimen” sa iya hilikuton. Isa ka maathag nga report tuhoy sa kaso ang ginbalhag sang Associated Press. Ini mabasa:  “Isa ka lider sang mga Saksi ni Jehova sa Armenia ang gin-abswelto karon nga adlaw sa panumbungon nga pagpangumbertir kag pagpilit sa mga pamatan-on nga likawan ang serbisyo militar. Pagkatapos sang duha-ka-bulan nga kasaba, nagsiling ang Korte nga kulang ang ebidensia batok sa lider, nga si Levon Markarian [Lyova Margaryan]. Nag-atubang sia sa posibilidad nga mabilanggo sing lima ka tuig. . . . Bisan pa ang Konstitusyon sang Armenia nagagarantiya sang kahilwayan sa relihion, mabudlay para sa bag-o nga relihioso nga mga grupo nga magparehistro kag ang mga pagsulundan nagapabor sa nagapangibabaw nga Armenian Apostolic Church.” Sa ginpaguwa sini nga balita sang Septiembre 18, 2001, ang Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) nagsiling: “Bisan pa nalipay sa desisyon, ginakasubo gihapon sang opisina sang OSCE nga ginsugdan pa ang panumbungon.”

Ang Panumbungon Nagpadayon

Apang, ang mga manunumbong nag-apelar, kag ang kasaba sa apelasyon naglawig sing apat pa ka bulan. Sa pagsugod sang kasaba, sang tion na nga magtestigo si Utod Margaryan, ang una nga nagpamangkot sa iya amo ang isa ka huwes sa panel. Sang magsabat si Utod Margaryan, ginsamulak sia sang tsirman kag ginkomprontar. Pagkatapos sadto, wala na niya gintugutan si Utod Margaryan nga tapuson ang pagsabat sing bisan isa lang ka pamangkot. Wala sing ginhatag nga rason, wala man niya ginlakip ang kalabanan nga mga pamangkot gikan sa rekord nga ginpamangkot sang depensa. Sa tion sang kasaba, ang kontra-Saksi nga relihioso nga mga panatiko, nga nagpuno sa hukmanan, sulitsulit nga nagpakalain kay Utod Margaryan. Pagkatapos sang sesyon, madamo nga butig kag pinatiko nga mga report tuhoy sa kasaba ang ginpalayag sa telebisyon, nga nagasiling, halimbawa, nga daw gin-ako ni Utod Margaryan ang iya sala.

Sa tungatunga sang kasaba, nakibot ang mga tumalambong sang ginpresentar sang tsirman sang tatlo-ka-huwes nga panel ang isa ka sulat halin sa State Council for Religious Affairs nga nagamando nga ang opisina sang manunumbong maghimo sing mga tikang batok kay Utod Margaryan. Nagpakibot gid ini sa mga tumalan-aw sang kasaba gikan sa madamo nga pungsod, sanglit sa aplikasyon sini para mangin miembro sang Council of Europe, ginabaton  sang Armenia ang obligasyon sini nga “pat-uron nga ang tanan nga Simbahan ukon relihioso nga mga komunidad, ilabi na ang mga ginapatuhuyan nga ‘di-tradisyonal,’ mahimo manghikot sa ila relihion nga wala sing diskriminasyon.”

Samtang nagpadayon ang kasaba sa mga semana nga nagsunod, nagdugang pa gid ang tension. Padayon nga gingamo kag ginsalakay sang mga nagapamatok ang mga Saksi sa sulod kag sa guwa sang hukmanan. Ang mga babayi nga Saksi ginsipa sa mga batiis. Sang ginsalakay ang isa ka Saksi apang wala magbalos, ginlampusan sia sa taludtod kag naospital.

Samtang, isa ka bag-o nga nagadumala nga huwes ang gintangdo sa kaso. Walay sapayan sang mga panikasog sang pila sa tumalambong nga pahugon ang abogado sang akusado, nakontrol sining bag-o nga tsirman ang kahimtangan, nagmando pa gani sa mga pulis nga paguwaon sa hukmanan ang isa ka babayi nga nagsinggit sing pamahog sa abogado sang akusado.

Ginpasaka sa Pinakamataas nga Korte sang Armenia

Sang ulihi, sang Marso 7, 2002, ginsakdag sang korte sang apelasyon ang desisyon sang nahauna nga korte. Makatilingala nga sang adlaw antes ginpahibalo ini nga desisyon nabungkag ang State Council for Religious Affairs. Sa liwat, gin-apelar sang manunumbong ang desisyon, sa sining tion sa pinakamataas nga korte sang Armenia​—ang Court of Cassation. Nagpangabay karon ang mga manunumbong nga buksan liwat sang Korte ang kaso kag ikasaba agod “mahatag ang desisyon nga nakasala ang akusado.”

Ang anom-ka-miembro nga panel sang huwes, nga ginadumalahan ni Hukom Mher Khachatryan, nagtipon sang 11:⁠00 s.a. sang Abril 19, 2002. Sa iya nagabukas nga mga pinamulong, ang isa sang mga manunumbong nagpabutyag sing daku nga kaakig nga ang duha ka nahauna nga korte napaslawan sa pagpamatbat kay Utod Margaryan nga nakasala. Apang sa sining tion, ang manunumbong amo ang ginsamulak kag talangkod nga ginpamangkot sang apat ka huwes. Ang isa ka huwes nagsabdong sa manunumbong bangod sang pagtinguha nga impluwensiahan sing di-nagakaigo ang Korte paagi sa paglakip sang pagbantala nga hilikuton kag sang di-rehistrado nga kahimtangan sang mga Saksi ni Jehova sa iya ginsumiter nga panumbungon batok kay Utod Margaryan⁠—nga lunsay wala ginakabig nga krimen sa Artikulo 244. Dayon ginlaragway sang huwes ang mga ginhimo sang manunumbong subong “paghingabot paagi sa isa ka kriminal nga kaso.” Ginsambit sang isa pa ka huwes ang nanuhaytuhay nga kaso sa Korte sa Europa diin ang mga Saksi ni Jehova ginkilala subong isa ka “kilala nga relihion” nga may kinamatarong sa proteksion sang European Convention on Human Rights. Sa sining tion, ang isa ka pari sa hukmanan nagsinggit nga ginabahinbahin sang mga Saksi ni Jehova ang pungsod. Ginpahipos sia sang Korte.

Dayon gintawag sang mga huwes si Lyova Margaryan gikan sa mga tumalambong​—isa ka lihok nga karon pa lang ginhimo sining mataas nga korte. Naghatag si Utod Margaryan sing maayo nga panaksi tuhoy sa Cristianong panindugan sang mga Saksi ni Jehova sa nanuhaytuhay nga hulusayon. (Marcos 13:9) Pagkatapos sang malip-ot nga paghinun-anon, nagbalik ang Korte kag hilisugot nga nagsakdag sing “wala sing sala” nga desisyon. Bal-anon gid nga nahaw-asan si Utod Margaryan. Sa ila nasulat nga desisyon, ang Korte nagsiling: “Ining hilikuton [ni Lyova Margaryan] wala ginakabig nga isa ka krimen sang nagaluntad nga kasuguan, kag ini nga sahi sang panumbungon nagasumpakil sa Artikulo 23 sang Konstitusyon sang Armenia kag sa Artikulo 9 sang European Convention.”

Mga Epekto sang Desisyon

Kon nagmadinalag-on ang panumbungon, nagbukas ini kuntani sang dalan para sa legal nga aksion batok sa iban pa nga Saksi nga mga gulang sa mga kongregasyon sa bug-os nga Armenia. Ginalauman nga ang maathag nga desisyon sang Korte magatapna sini nga pagpanggamo. Ang di-paborable nga desisyon mahimo man kuntani mangin kabangdanan sang padayon nga indi pagrehistro sa mga Saksi ni Jehova. Maayo lang, gindula na sang Korte ining sayop nga kabangdanan.

Mahibaluan naton sa pila ka adlaw kon bala irehistro na ang kapin sa 7,000 ka Saksi ni Jehova sa sini nga pungsod. Samtang wala pa ini, ang matuod nga pagsimba buhi gihapon kag nagauswag sa “duta sang Ararat.”

[Nota]

[Retrato sa pahina 12]

Si Lyova Margaryan sa iya kasaba

[Retrato sa pahina 13]

Si Utod Margaryan kag ang iya pamilya