Ang Tagsatagsa Magalingkod sa Idalom sang Iya Kahoy nga Igos

KINAHANGLANON gid ang handong kon tig-ilinit sa kadutaan sang Natung-an nga Sidlangan. Halandumon gid ang bisan ano nga kahoy nga nagahatag sing proteksion gikan sa silak sang adlaw, ilabi na kon malapit ini sa balay. Bangod sang malapad nga mga dahon kag magapa nga mga sanga sini, mas maayo ang handong sang kahoy nga igos sangsa halos tanan nga kahoy sa rehiyon.

Suno sa libro nga Plants of the Bible, ang “handong [sang kahoy nga igos] mas makarepresko kuno kag mas mabugnaw sangsa tolda.” Ang mga kahoy nga igos nga nagatubo sa higad sang mga ulubasan sa dumaan nga Israel nangin maayo gid nga mga duog para sa makadali nga pagpahuway sang mga mangunguma.

Pagkatapos sang isa ka malawig kag mainit nga adlaw, ang mga katapo sang pamilya makalingkod sa idalom sang ila kahoy nga igos kag magsugilanunay. Dugang pa, ang kahoy nga igos nagapadya sa iya tag-iya sing bugana nga masustansia nga mga bunga. Busa, halin sang tion ni Hari Solomon, ang paglingkod sa idalom sang kahoy nga igos naglaragway sa paghidait, kahamungayaan, kag kabuganaan.​​—⁠1 Hari 4:​24, 25.

Mga siglo antes sini, ginlaragway ni manalagna Moises ang Ginsaad nga Duta subong ‘duta sang mga igos.’ (Deuteronomio 8:8) Ginpamatud-an sang 12 ka espiya nga matambok ini nga duta paagi sa pagdala sing mga igos kag iban pa nga mga prutas sang magbalik sila sa kampo sang mga Israelinhon. (Numeros 13:21-​23) Sang ika-19 nga siglo, nagsiling ang isa ka tawo nga nakakadto sa kadutaan nga ginsambit sa Biblia nga ang kahoy nga igos isa sang labing kinaandan nga mga kahoy didto. Amo gali nga masami ginasambit sang Kasulatan ang bunga kag kahoy nga igos!

Isa ka Kahoy nga Doble ang Patubas

Ang kahoy nga igos nagapamuhi sa kalabanan nga sahi sang duta, kag bangod sang magapa nga kaugatan sini, makaagwanta ini sa malawig kag mamala nga tig-ilinit sa Natung-an nga Sidlangan. Tumalagsahon ini nga kahoy bangod nagapamunga ini sing una nga mga bunga kon Hunyo apang Agosto gid ang tigpalamunga sini. (Isaias 28:⁠4) Ang una nga mga bunga sang igos masami nga ginakaon nga preska sang mga Israelinhon. Ginabulad nila ang ulihi nga mga bunga agod gamiton sa bug-os  nga tuig. Ang binulad nga mga igos ginadasok agod himuon nga tipulon nga tinapay, nga kon kaisa ginadugangan sing almond. Ining igos nga tinapay kombeniente, masustansia, kag manamit.

Si Abigail, nga isa ka mainandamon nga babayi, naghatag kay David sing 200 ka tinapay nga nahimo sa binulad nga mga igos, wala duhaduha bangod naghunahuna sia nga isa ini ka maayo nga pagkaon para sa mga tawo nga pugante. (1 Samuel 25:​18, 27) Bulong man ang binulad nga mga igos. Ang binulad nga mga igos ginhampol sa hubag nga nagbutang sang kabuhi ni Hari Ezequias sa katalagman, apang nag-ayo si Ezequias bangod gid sa bulig sang Dios.⁠ *​​—⁠2 Hari 20:​4-7.

Sang dumaan nga mga tion, ang binulad nga mga igos gin-apresyar gid sa bug-os nga rehiyon sang Mediteraneo. Ginwayway sang estadista nga si Cato ang igos agod kumbinsihon ang Senado sang Roma nga makig-away batok sa Carthage nga gintawag Third Punic War. Ang pinakamanamit nga binulad nga igos sa Roma naghalin sa Caria, sa Asia Minor. Amo kon ngaa gintawag sa Latin ang binulad nga igos nga carica. Ini gihapon nga rehiyon sang Turkey karon padayon pa nga nagapatubas sing primera-klase nga binulad nga mga igos.

Ang Israelinhon nga mga mangunguma anay pirme nagatanom sing mga kahoy nga igos sa ulubasan, apang ginatapas nila ang wala nagapamunga nga mga kahoy. Malaka lang sadto ang matambok nga duta amo nga indi dapat uyangan ini sa wala nagapamunga nga mga kahoy. Sa ilustrasyon ni Jesus tuhoy sa wala nagapamunga nga kahoy nga igos, ang mangunguma nagsiling sa manugtatap sang ubas: “Yari karon tatlo ka tuig na nga nagakari ako kag nagapangita sing bunga sa sining kahoy nga igos, apang wala ako sing nakita. Tapsa ini! Ngaa nga himuon nga walay pulos ang duta bangod sini?” (Lucas 13:​6, 7) Sanglit ang mga bungang kahoy sang tion ni Jesus ginabuhisan, ang indi mabungahon nga kahoy isa man ka lulan sa pangabuhi.

Importante gid nga pagkaon sang mga Israelinhon ang igos. Busa, ang mapigaw nga patubas sa igos​​—⁠ayhan bangod sang malaglagon nga paghukom ni Jehova⁠​—⁠isa ka kalamidad. (Oseas 2:​12; Amos 4:⁠9) Ang manalagna nga si Habacuc nagsiling: “Bisan ang kahoy nga igos indi magpamulak, kag wala sing anihon sa mga tanom nga ubas; ang kahoy nga olivo mahimo nga indi mamunga, kag ang nagahagdanhagdan nga kadutaan indi magpatubas sing kalan-on . . . Apang, tuhoy sa akon, magakasadya ako kay Jehova; magakalipay ako sa Dios sang akon kaluwasan.”​​—⁠Habacuc 3:​17, 18.

Simbulo sang Isa ka Walay Pagtuo nga Pungsod

Ginagamit kon kaisa sang Kasulatan ang bunga nga igos ukon kahoy nga igos sing simbuliko. Halimbawa, ginpaanggid ni Jeremias ang matutom nga mga tinapok sang Juda sa isa ka alat sang maayo nga mga igos, ang una nga mga bunga sang igos nga masami ginakaon nga preska. Apang, ang di-matutom nga mga tinapok ginpaanggid sa malain nga mga igos, nga indi makaon kag dapat ihaboy.​​—⁠Jeremias 24:​2, 5, 8, 10.

Sa iya ilustrasyon tuhoy sa wala nagapamunga nga kahoy nga igos, ginpakita ni Jesus ang pagpailob sang Dios sa pungsod sang mga Judiyo. Subong sang nasambit na, nagpamulong sia tuhoy sa isa ka tawo nga may tanom nga kahoy nga igos sa iya ulubasan. Tatlo ka tuig nga wala namunga ang kahoy, kag talapson  na ini sang tag-iya. Apang ang manug-atipan sang ubas nagsiling: “Agalon, pabay-⁠i lang ini anay sa sining tuig pa, tubtob nga makutkutan ko ang palibot sini kag maabunohan; kag kon magpamunga ini sa palaabuton, maayo gid; apang kon indi, tapson mo ini.’”​​—⁠ Lucas 13:​8, 9.

Sang ginpamulong ni Jesus ini nga ilustrasyon, tatlo ka tuig na nga nagabantala sia, nga nagatinguha sa pagpalambo sang pagtuo sang mga Judiyo. Ginpabaskog ni Jesus ang iya pagpanghikot, nga “ginaabunohan” ang simbuliko nga kahoy nga igos​​—⁠ang pungsod sang mga Judiyo⁠​—⁠agod hatagan ini sing kahigayunan nga magpamunga. Apang, isa ka semana antes napatay si Jesus, maathag nga ginsikway sang pungsod sa kabilugan ang Mesias.​​—⁠Mateo 23:​37, 38.

Gingamit liwat ni Jesus ang kahoy nga igos sa pag-ilustrar sa malain nga kahimtangan sa espirituwal sang pungsod. Sang nagalakbay gikan sa Betania pa Jerusalem apat ka adlaw antes sia napatay, nakakita sia sing isa kahoy nga igos nga may madabong nga mga dahon apang wala gid sing bunga. Sanglit ang una nga mga bunga sang igos nagadungan sa pagpanalingsing sang mga dahon​​—⁠kag kon kaisa nagauna pa gani⁠​—⁠ang indi pagpamunga sang kahoy nagapakita nga wala ini sing pulos.​​—⁠Marcos 11:​13, 14.⁠ *

Kaangay sang wala nagapamunga nga kahoy nga igos nga daw matambok tulukon, ang pungsod sang mga Judiyo may malimbungon nga panagway. Apang wala ini magpatubas sing diosnon nga mga bunga, kag ginsikway sini sang ulihi ang Anak mismo ni Jehova. Ginpakamalaut ni Jesus ang wala nagapamunga nga kahoy nga igos, kag pagkadason nga adlaw, natalupangdan sang mga disipulo nga nalaya ini. Nagakaigo nga ginlaragway sining nalaya nga kahoy ang nagapakari sadto nga pagsikway sang Dios sa mga Judiyo subong iya pinili nga katawhan.​​—⁠Marcos 11:​20, 21.

‘Magtuon Gikan sa Kahoy nga Igos’

Gingamit man ni Jesus ang kahoy nga igos sa pagtudlo sing isa ka importante nga leksion tuhoy sa iya presensia. Nagsiling sia: “Tun-⁠i ninyo karon ini nga punto gikan sa kahoy nga igos subong ilustrasyon: Sa tion nga ang bag-⁠o nga mga sanga sini manglumbay kag manghumlad ang mga dahon sini, mahibaluan ninyo nga malapit na ang tingadlaw. Amo man kamo, kon makita ninyo ini tanan nga butang, mahibaluan ninyo nga malapit na sia sa mga ganhaan.” (Mateo 24:​32, 33) Ang berde kaayo nga mga dahon sang kahoy nga igos talalupangdon gid kag indi masaypan nga tanda sang tig-ilinit. Sing kaanggid, ang daku nga tagna ni Jesus nga narekord sa Mateo kapitulo 24, Marcos kapitulo 13, kag Lucas kapitulo 21 nagahatag sing maathag nga ebidensia nga nagsugod na karon ang iya presensia nga may gahom sa langitnon nga Ginharian.​​—⁠Lucas 21:29-​31.

Sanglit nagakabuhi kita sa importante kaayo nga tion sa maragtas, luyag gid naton makatuon gikan sa kahoy nga igos. Kon himuon naton ini kag magpabilin nga nagamata sa espirituwal, may paglaum kita nga maeksperiensiahan ang katumanan sang daku nga saad: “Magalingkod sila, ang tagsatagsa sa idalom sang iya puno sang ubas kag sa idalom sang iya kahoy nga igos, kag wala sing magapakurog sa ila; kay ang baba mismo ni Jehova sang mga kasuldadusan ang nagpamulong sini.”​​—⁠Miqueas 4:⁠4.

[Mga nota]