Si Cristo Nagahambal sa mga kongregasyon
Si Cristo Nagahambal sa mga Kongregasyon
“Amo ini ang mga butang nga ginasiling niya nga nagauyat sang pito ka bituon sa iya tuo nga kamot.”—BUGNA 2:1.
1, 2. Ngaa dapat kita mangin interesado sa ginsiling ni Cristo sa pito ka kongregasyon sa Asia Minor?
SI Jesucristo, ang bugtong nga Anak ni Jehova, amo ang Ulo sang Cristianong kongregasyon. Agod indi madagtaan ang kongregasyon sang iya hinaplas nga mga sumulunod, ginpakita ni Cristo ang iya pagkaulo paagi sa pagdayaw kag pagtadlong sa ila. (Efeso 5:21-27) May mga halimbawa sa sini sa Bugna kapitulo 2 kag 3, diin masapwan naton ang epektibo kag mahigugmaon nga mga mensahe ni Jesus nga ginpatuhoy sa pito ka kongregasyon sa Asia Minor.
2 Antes niya mabatian ang mga pinamulong ni Jesus sa pito ka kongregasyon, nakita ni apostol Juan ang isa ka palanan-awon tuhoy sa “adlaw sang Ginuo.” (Bugna 1:10) Ini nga “adlaw” nagsugod sang gintukod ang Mesianikong Ginharian sang 1914. Busa ang ginsiling ni Cristo sa mga kongregasyon importante man sa sining katapusan nga mga adlaw. Ang iya pagpalig-on kag laygay nagabulig sa aton nga maatubang ining ital-ital nga mga tion.—2 Timoteo 3:1-5.
3. Ano ang malaragwayon nga kahulugan sang mga “bituon,” “mga anghel,” kag sang mga “kandelero nga bulawan” nga nakita ni apostol Juan?
3 Nakita ni Juan ang ginhimaya nga si Jesucristo, nga “nagauyat sang pito ka bituon sa iya tuo nga kamot” kag “nagalakat sa tunga sang pito ka kandelero nga bulawan,” ukon mga kongregasyon. Ang mga “bituon” amo “ang mga anghel sang pito ka kongregasyon.” (Bugna 1:20; 2:1) Ang mga bituon nagasimbulo kon kaisa sang angheliko nga espiritu nga mga tinuga, apang si Cristo indi maggamit sing tawo agod magrekord sang mga mensahe para sa espiritu nga mga tinuga. Busa, ining mga “bituon” lohiko nga nagapatuhoy sa hinaplas sang espiritu nga mga manugtatap, ukon mga hubon sang mga gulang. Ang termino nga “mga anghel” nagapatuhoy sa ila papel subong mga mensahero. Bangod nagsangkad ang organisasyon sang Dios, “ang matutom nga tulugyanan” nagtangdo man sang kalipikado nga mga lalaki gikan sa “iban nga mga karnero” ni Jesus subong mga manugtatap.—Lucas 12:42-44; Juan 10:16.
4. Paano makabenepisyo ang mga gulang gikan sa pagpamati sa ginasiling ni Cristo sa mga kongregasyon?
4 Ang mga “bituon” yara sa tuo nga kamot ni Jesus—sa idalom sang iya gahom, pagkontrol, kahamuot, kag pangamlig. Busa, manabat sila sa iya. Paagi sa pagpamati sa iya ginpamulong sa pito ka kongregasyon, mahibaluan sang mga gulang karon kon paano nila maatubang ang kaanggid nga mga kahimtangan. Sa pagkamatuod, dapat mamati ang tanan nga Cristiano sa Anak sang Dios. (Marcos 9:7) Busa, ano ang matun-an naton paagi sa pagpamati samtang nagahambal si Cristo sa mga kongregasyon?
Sa Anghel sa Efeso
5. Ano nga sahi sang siudad ang Efeso?
5 Gindayaw kag ginsaway ni Jesus ang kongregasyon sa Efeso. (Basaha ang Bugna 2:1-7.) Ang daku nga templo sang diosa nga si Artemis nahamtang sa sining manggaranon nga sentro sang negosyo kag relihion sa nakatundan nga baybayon sang Asia Minor. Bisan pa ang Efeso napuno sang imoralidad, butig nga relihion, kag pagmadyik, ginpakamaayo sang Dios ang ministeryo ni apostol Pablo kag sang iban sa amo nga siudad.—Binuhatan, kapitulo 19.
6. Paano ang mainunungon nga mga Cristiano karon kaangay sadtong sa dumaan nga Efeso?
6 Gindayaw ni Cristo ang kongregasyon sa Efeso, nga nagasiling: “Nahibaluan ko ang imo mga buhat, kag ang imo pagpangabudlay kag pagbatas, kag nga indi ka makaagwanta sa malain nga mga tawo, kag nga ginatilawan mo ang mga nagatawag sang ila kaugalingon nga mga apostol, apang indi sila amo, kag nasapwan mo sila nga mga butigon.” Sa karon, ang mga kongregasyon sang matuod nga mga sumulunod ni Jesus may kaanggid man nga rekord sang maayo nga mga buhat, lakas nga pagpangabudlay, kag pagbatas. Wala nila ginakunsinte ang butig nga mga kauturan nga luyag tamdon nga mga apostoles. (2 Corinto 11:13, 26) Kaangay sang mga taga-Efeso, ang mainunungon nga mga Cristiano karon “indi [man] makaagwanta sa malain nga mga tawo.” Busa, agod mahuptan ang kaputli sang pagsimba kay Jehova kag agod maamligan ang kongregasyon, wala sila nagapakig-upod sa di-mahinulsulon nga mga apostata.—Galacia 2:4, 5; 2 Juan 8-11.
7, 8. Anong serioso nga problema ang nagluntad sa kongregasyon sa Efeso, kag paano naton atubangon ang kaanggid nga kahimtangan?
7 Apang, ang mga Cristiano sa Efeso may serioso nga problema. “May masaway ako batok sa imo,” siling ni Jesus, “nga ginbiyaan mo ang imo una nga gugma.” Kinahanglan sang mga katapo sang kongregasyon nga pabalikon ang ila una nga gugma kay Jehova. (Marcos 12:28-30; Efeso 2:4; 5:1, 2) Dapat kita tanan magbantay nga indi madula ang aton una nga gugma sa Dios. (3 Juan 3) Apang ano abi kon ang mga butang subong sang handum sa materyal nga mga manggad ukon pagpangalipay amo ang nagapanguna sa aton pagkabuhi? (1 Timoteo 4:8; 6:9, 10) Kon amo, dapat mangamuyo kita sing hanuot para sa bulig sang Dios agod mabuslan ini nga mga huyog sang tudok gid nga gugma para kay Jehova kag sang pagpasalamat sa tanan nga ginhimo niya kag sang iya Anak para sa aton.—1 Juan 4:10, 16.
8 Ginpalig-on ni Cristo ang mga taga-Efeso: “Dumduma kon gikan diin ka napukan, kag maghinulsol ka kag buhata ang mga buluhaton anay.” Ano kon indi nila ini paghimuon? “Kon indi,” siling ni Jesus, “makara ako sa imo, kag kuhaon ko ang imo kandelero sa iya duog.” Kon madula sang tanan nga mga karnero ang ila una nga gugma, ang “kandelero,” ukon kongregasyon, madula man. Busa, subong makugi nga mga Cristiano, dapat manikasog gid kita nga pasigahon pirme sa espirituwal ang kongregasyon.—Mateo 5:14-16.
9. Paano dapat tamdon ang sektaryanismo?
9 Makadalayaw nga gindumtan sang mga taga-Efeso ang “mga buhat sang mga Nicolaita.” Magluwas sa ginsiling sa Bugna, wala sing nahibaluan tuhoy sa ginhalinan, mga panudlo, kag mga buhat sini nga sekta. Apang, bangod ginpakamalaut ni Jesus ang pagsunod sa mga tawo, dapat man nga kaugtan naton ang sektaryanismo, subong sang ginhimo sang mga Cristiano sa Efeso.—Mateo 23:10.
10. Ano ang maeksperiensiahan sadtong nagapamati sa ginasiling sang espiritu?
10 “Ang may dulunggan magpamati sa ginasiling sang espiritu sa mga kongregasyon,” siling ni Cristo. Sang yari sa duta, naghambal si Jesus sa idalom sang panuytoy sang espiritu sang Dios. (Isaias 61:1; Lucas 4:16-21) Busa dapat kita mamati sa kon ano ang ginasiling sang Dios karon paagi sa iya paagi sa balaan nga espiritu. Sa idalom sang panuytoy sang espiritu, si Jesus nagsaad: “Sa iya nga nagdaug tugutan ko sa pagkaon sang kahoy sang kabuhi, nga yara sa paraiso sang Dios.” Para sa mga hinaplas, nga nagapamati sa ginasiling sang espiritu, nagakahulugan ini sang pagkadimamalatyon sa langitnon nga “paraiso sang Dios,” ukon sa presensia ni Jehova mismo. Ang “dakung kadam-an,” nga nagapamati man sa ginasiling sang espiritu, makatigayon sang dutan-on nga paraiso diin magainom sila gikan sa “suba sang tubig sang kabuhi” kag magaayo gikan sa “mga dahon sang mga kahoy” sa pangpang sini.—Bugna 7:9; 22:1, 2; Lucas 23:43.
11. Paano naton mapalambo ang gugma kay Jehova?
11 Nadula sang mga taga-Efeso ang ila una nga gugma, apang ano abi kon ang kaanggid nga kahimtangan nagakatabo karon sa isa ka kongregasyon? Dapat ang kada isa sa aton magpalambo sing gugma kay Jehova paagi sa paghambal tuhoy sa iya mahigugmaon nga mga dalanon. Mapabutyag naton ang aton pagpasalamat sa gugma nga ginpakita sang Dios sa pag-aman sing gawad paagi sa iya pinalangga nga Anak. (Juan 3:16; Roma 5:8) Kon nagakaigo, sarang naton masambit ang gugma sang Dios sa mga komento kag sa mga bahin sang programa sa mga miting. Mapakita naton ang aton gugma kay Jehova paagi sa pagdayaw sang iya ngalan sa Cristianong ministeryo. (Salmo 145:10-13) Huo, daku ang mahimo sang aton mga pinamulong kag mga buhat agod padabdabon liwat ukon palig-unon ang unang gugma sang kongregasyon.
Sa Anghel sa Smirna
12. Ano ang ginapakita sang maragtas tuhoy sa Smirna kag sa relihioso nga mga buhat didto?
12 Ang kongregasyon sa Smirna gindayaw ni Cristo, “‘ang Nahauna kag ang Katapusan,’ nga napatay kag nabuhi liwat” paagi sa pagkabanhaw. (Basaha ang Bugna 2:8-11.) Ang Smirna (karon Izmir, Turkey) gintukod sa katundan nga baybayon sang Asia Minor. Ang mga Griego nagpuyo sa siudad, apang ginlaglag ini sang mga taga-Lydia sang mga 580 B.C.E. Ang mga nagbulos kay Alejandro nga Daku nagtukod liwat sang Smirna sa bag-o nga duog. Nangin bahin ini sang Romano nga probinsia sang Asia kag isa ka matin-ad nga sentro sang negosyo nga bantog sa matahom nga publiko nga mga tinukod. Ang templo sini para kay Tiberio Cesar amo ang nangin sentro sang pagsimba sa emperador. Ang mga sumilimba dapat magsunog sing isa ka pudyot nga incienso kag magsiling “Si Cesar ang Ginuo.” Indi ini mahimo sang mga Cristiano bangod para sa ila ‘si Jesus ang Ginuo.’ Busa, nag-antos sila sang kapipit-an.—Roma 10:9.
13. Bisan pa imol sa materyal, sa ano nga kahulugan nga manggaranon ang mga Cristiano sa Smirna?
13 Wala labot sa kapipit-an, ang mga Cristiano sa Smirna nag-antos sang kaimulon, ayhan bangod sang pagdingot sa palangabuhian bangod wala sila nagapakigbahin sa pagsimba sa emperador. Ang mga alagad ni Jehova karon nagaatubang man sing kaanggid nga mga pagtilaw. (Bugna 13:16, 17) Bisan pa imol sa materyal, ang mga kaangay sa mga Cristiano sa Smirna manggaranon sa espirituwal, kag amo gid sini ang importante!—Hulubaton 10:22; 3 Juan 2.
14, 15. Ano nga paumpaw ang matigayon sang mga hinaplas gikan sa Bugna 2:10?
14 Ang kalabanan nga mga Judiyo sa Smirna “sinagoga ni Satanas” bangod ginsunod nila ang mga tradisyon nga supak sa Kasulatan, ginsikway ang Anak sang Dios, kag ginpasipalahan ang iya hinaplas sang espiritu nga mga sumulunod. (Roma 2:28, 29) Apang daw ano nga paumpaw ang matigayon sang mga hinaplas sa masunod nga mga pinamulong ni Cristo! Sia nagsiling: “Dili pagkahadluki ang mga butang nga dali na lang nimo antuson. Yari karon! Ang Yawa padayon nga magasulod sang iban sa inyo sa bilangguan agod nga matilawan kamo sing bug-os, kag may kapipit-an kamo sa sulod sang napulo ka adlaw. Pamatud-an mo nga matutom ka tubtob sa kamatayon, kag ihatag ko sa imo ang korona sang kabuhi.”—Bugna 2:10.
15 Wala mahadlok si Jesus nga mapatay bangod sa pagsakdag sang pagkasoberano ni Jehova. (Filipos 2:5-8) Bisan pa nagapakig-away karon si Satanas sa nagkalabilin nga mga hinaplas, wala sila mahadlok sa mga butang nga ila antuson subong isa ka grupo—kapipit-an, pagkabilanggo, ukon masingki nga kamatayon. (Bugna 12:17) Madaug nila ang kalibutan. Kag sa baylo sang nagakalaya nga tinuhog nga mga bulak subong amo ang korona sang mga nagadaug sa mga hampang sang mga pagano, nagsaad si Cristo sa ginbanhaw nga mga hinaplas sing “korona sang kabuhi” subong di-mamalatyon nga mga tinuga sa langit. Daw ano ka hamili nga dulot!
16. Kon nagapakig-upod kita sa isa ka kongregasyon kaangay sang isa sa dumaan nga Smirna, sa ano nga hulusayon dapat nasentro ang aton igtalupangod?
16 Ano abi kon kita, nga ang paglaum sa langit man ukon sa duta, nagapakig-upod sa kongregasyon kaangay sang isa sa dumaan nga Smirna? Nian buligan naton ang aton mga masigkatumuluo nga isentro ang ila igtalupangod sa panguna nga rason kon ngaa ginatugutan sang Dios ang paghingabot—ang hulusayon tuhoy sa bug-os uniberso nga pagkasoberano. Ang tagsa ka Saksi ni Jehova nga nagahupot sing integridad nagapamatuod nga si Satanas butigon kag nagapakita nga bisan ang ginahingabot nga tawo sarang mangin di-mationg nga sumalakdag sang kinamatarong sang Dios sa paggahom subong Soberano sa Uniberso. (Hulubaton 27:11) Palig-unon naton ang iban nga mga Cristiano nga magbatas sang paghingabot, kag sa amo, maagom nila ang padayon nga “pribilehiyo sang wala kahadlok nga paghimo sing sagrado nga pag-alagad [kay Jehova] upod ang pagkamainunungon kag pagkamatarong sa iya atubangan sa tanan naton nga mga adlaw”—sing dayon pa gani.—Lucas 1:68, 69, 74, 75.
Sa Anghel sa Pergamo
17, 18. Sentro sang ano nga sahi sang pagsimba ang Pergamo, kag ano ang posible nga mangin resulta sa pagpangindi sa sini nga sahi sang idolatriya?
17 Ang pagdayaw kag pagtadlong ginhatag sa kongregasyon sa Pergamo. (Basaha ang Bugna 2:12-17.) Nahamtang sing mga 80 kilometros sa aminhan sang Smirna, ang Pergamo isa ka siudad nga napun-an sang pagano nga relihion. Daw didto nagpalagyo ang Caldeanhon nga mga mago (mga astrologo) halin sa Babilonia. Ang balatianon nga mga tawo nagapanong sa bantog nga templo ni Asclepius sa Pergamo, ang butig nga dios sang pagpang-ayo kag medisina. Ang Pergamo, nga ang mga templo sini ginpatuhoy sa pagsimba kay Cesar Agusto, gintawag nga “ang panguna nga sentro sang kulto sa pagsimba sa emperador sa idalom sang una nga emperyo.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Tomo 17, pahina 507.
18 May altar sa Pergamo nga gindedikar kay Zeus. Ang siudad sentro man sang gin-inspirar sang Yawa nga pagsimba sa mga tawo. Indi katingalahan nga ang kongregasyon didto ginsiling nga nagapuyo sa nahamtangan sang “trono ni Satanas”! Ang pagpangindi nga simbahon ang emperador mahimo magresulta sa kamatayon sang mga nagasakdag sang pagkasoberano ni Jehova. Ang kalibutan napaidalom gihapon sa gahom sang Yawa, kag ang mga simbulo sang mga pungsod ginaidolo karon. (1 Juan 5:19) Sugod sang unang siglo tubtob karon, madamo sang matutom nga mga Cristiano ang nangin martir, kaangay sang gintawag ni Cristo nga “Antipas nga akon saksi nga matutom, nga ginpatay sa tupad ninyo.” Pat-od gid nga ginadumdom ni Jehova nga Dios kag ni Jesucristo ining mainunungon nga mga alagad.—1 Juan 5:21.
19. Ano ang ginhimo ni Balaam, kag batok sa ano dapat magbantay ang tanan nga Cristiano?
19 Naghambal man si Cristo tuhoy sa “panudlo ni Balaam.” Bangod makagod sa materyal, gintinguhaan nga pakamalauton sang butig nga manalagna nga si Balaam ang Israel. Sang ginbaliskad sang Dios ang iya pagpakamalaut nga mangin pagpakamaayo, nakighimbon si Balaam kay Hari Balak sang Moab kag ginsulay ang madamo nga mga Israelinhon sa idolatriya kag seksuwal nga imoralidad. Dapat mangin malig-on sa pagkamatarong ang Cristianong mga gulang kaangay ni Finehas, nga nagpamatok sa ginhimo ni Balaam. (Numeros 22:1–25:15; 2 Pedro 2:15, 16; Judas 11) Sa pagkamatuod, dapat magbantay ang tanan nga Cristiano batok sa idolatriya kag sa pagsulod sang seksuwal nga imoralidad sa kongregasyon.—Judas 3, 4.
20. Kon magsugod sa pagpamati ang bisan sin-o nga Cristiano sa mga pagtamod sang mga apostata, ano ang dapat niya himuon?
20 Ang kongregasyon sa Pergamo yara sa daku nga katalagman bangod yara sa tunga sini ang mga “nagahupot sang pagtulun-an sang mga Nicolaita.” Ginsilingan ni Cristo ang kongregasyon: “Maghinulsol ka. Kon indi, makara ako sa imo sing madali kag makig-away ako sa ila paagi sa malaba nga espada sang akon baba.” Luyag sang mga sumalakdag sang sekta nga halitan sa espirituwal ang mga Cristiano, kag ang mga determinado sa pagpasanyog sing pagbinahinbahin kag mga sekta indi makapanubli sang Ginharian sang Dios. (Roma 16:17, 18; 1 Corinto 1:10; Galacia 5:19-21) Kon ang bisan sin-o nga Cristiano nagasugod sa pagpamati sa mga pagtamod sang mga apostata kag luyag ipalapnag ini, dapat sia mamati sa paandam ni Cristo! Agod maluwas niya ang iya kaugalingon sa kalaglagan, dapat sia maghinulsol kag pangabayon ang espirituwal nga bulig sang mga gulang sa kongregasyon. (Santiago 5:13-18) Importante ang maabtik nga paghulag, kay magakari gilayon si Jesus agod maghukom.
21, 22. Sin-o ang nagakaon sang “manna nga tinago,” kag ano ang ginasimbulo sini?
21 Ang matutom nga hinaplas nga mga Cristiano kag ang ila mainunungon nga mga kaupod indi dapat magkahadlok sa nagapakari nga paghukom. Nagahulat ang mga pagpakamaayo sa tanan nga nagapamati sang laygay ni Jesus nga ginhatag paagi sa panuytoy sang balaan nga espiritu sang Dios. Halimbawa, ang manugdaug sang kalibutan nga mga hinaplas pagaagdahon nga magkaon sing pila ka “manna nga tinago” kag pagahatagan sing “bato nga maputi” nga may “bag-ong ngalan.”
22 Nag-aman ang Dios sing manna agod sakdagon ang mga Israelinhon sa 40 ka tuig nga pagpanglakaton nila sa kahanayakan. Ang pila sadtong “tinapay” gintago sa bulawan nga tibod sa sulod sang kaban sang katipan kag sa amo gintago sa Labing Balaan sang tabernakulo, diin ang milagruso nga kapawa nagasimbulo sang presensia ni Jehova. (Exodo 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Hebreo 9:3, 4) Wala sing bisan sin-o nga gintugutan nga magkaon sadtong gintago nga manna. Apang, sa ila pagkabanhaw, ginhatagan sing pagkadimamalatyon ang hinaplas nga mga sumulunod ni Jesus, nga ginasimbulo sang pagkaon sang “manna nga tinago.”—1 Corinto 15:53-57.
23. Ano ang ginapahangop sang “bato nga maputi” kag sang “bag-ong ngalan”?
23 Ang bato nga itom nagadala sing silot sa mga hukmanan sang Roma, samtang ang puti nagakahulugan sing paghilway. Ang paghatag ni Jesus sing “bato nga maputi” sa nagdaug nga hinaplas nga mga Cristiano nagapakita nga ginkabig niya sila nga inosente, putli, kag matinlo. Bangod nagagamit man sing mga bato ang mga Romano agod makasulod sa importante nga mga hitabo, ang “bato nga maputi” mahimo magapahangop nga ang mga hinaplas pasudlon sa isa ka duog sa langit sa kasal sang Kordero. (Bugna 19:7-9) Ang “bag-ong ngalan” maathag nga nagapahangop sang pribilehiyo nga mahiusa kay Jesus subong mga masigkamanunubli sa langitnon nga Ginharian. Daw ano ka makapalig-on ini sa mga hinaplas subong man sa ila mga kaupod nga nagaalagad kay Jehova, nga may paglaum nga magapuyo sa paraiso nga duta!
24. Ano nga tindog ang aton dapat himuon may kaangtanan sa apostasya?
24 Maalamon nga dumdumon nga ang kongregasyon sa Pergamo nahamtang sa katalagman bangod sang mga apostata. Kon ang kaanggid nga mga kahimtangan nagabutang sa katalagman sang espirituwal nga kaayuhan sang kongregasyon nga aton ginapakig-updan, dapat isikway naton sing bug-os ang apostasya kag magpadayon sa paglakat sa kamatuoran. (Juan 8:32, 44; 3 Juan 4) Bangod ang butig nga mga manunudlo ukon mga indibiduwal nga may huyog sa apostasya sarang makahigko sang bug-os nga kongregasyon, dapat huptan naton ang isa ka malig-on nga tindog batok sa apostasya, nga wala nagatugot sa malaut nga impluwensia nga magaupang sa aton sa pagtuman sa kamatuoran.—Galacia 5:7-12; 2 Juan 8-11.
25. Ano nga mga kongregasyon nga ginpatuhuyan sang mga mensahe ni Cristo ang binagbinagon sa masunod nga artikulo?
25 Makapahunahuna gid ang ginbinagbinag naton nga mga pinamulong sang pagdayaw kag laygay sang ginhimaya nga si Jesucristo sa tatlo ka kongregasyon sa Asia Minor! Apang, subong ginatuytuyan sang balaan nga espiritu, madamo pa sia sing isiling sa nabilin pa nga apat ka kongregasyon. Ining mga mensahe, nga ginpatuhoy sa Tiatira, Sardis, Filadelfia, kag Laodicea, binagbinagon sa masunod nga artikulo.
Ano ang Imo Sabat?
• Ngaa dapat kita mamati sa ginasiling ni Cristo sa mga kongregasyon?
• Paano kita makabulig agod mapabalik ang unang gugma sang kongregasyon?
• Ngaa masiling nga ang imol sa materyal nga mga Cristiano sa dumaan nga Smirna manggaranon gid?
• Nagabinagbinag sang kahimtangan sang kongregasyon sa Pergamo, paano naton dapat tamdon ang panghunahuna sang mga apostata?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Mapa sa pahina 10]
(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)
GRESYA
ASIA MINOR
Efeso
Smirna
Pergamo
Tiatira
Sardis
Filadelfia
Laodicea
[Retrato sa pahina 12]
Matigayon sang “dakung kadam-an” ang dutan-on nga paraiso
[Mga retrato sa pahina 13]
Ang ginhingabot nga mga Cristiano mga manugdaug sang kalibutan
