Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

“Yari Karon! Ini Amo Ang Aton Dios”

“Yari Karon! Ini Amo Ang Aton Dios”

“Yari Karon! Ini Amo ang Aton Dios”

Ang impormasyon nga ginbinagbinag sa sining duha ka artikulo nga tulun-an ginpasad sa libro nga Mangin Suod kay Jehova, nga ginpagua sa distrito nga mga kombension nga ginhiwat sa bug-os nga kalibutan sang 2002/03.​—⁠Tan-awa ang artikulo nga “Ginpun-an Sini ang Kulang sa Akon Tagipusuon,” sa pahina 20.

“Yari karon! Ini amo ang aton Dios. Nagalaum kita sa iya, kag luwason niya kita. Ini amo si Jehova.”​—⁠ISAIAS 25:9.

1, 2. (a) Ano ang tawag ni Jehova kay patriarka Abraham, kag sa amo, ano ang aton mapamangkot? (b) Paano ang Biblia nagapasalig sa aton nga posible kita mangin suod sa Dios?

“AKON abyan.” Amo ini ang tawag ni Jehova, nga Manunuga sang langit kag duta, kay patriarka Abraham. (Isaias 41:⁠8) Hunahunaa lamang​—⁠tawo lamang sia apang abyan sia sang Soberano nga Ginuo sang uniberso! Mahimo mamangkot ka, ‘Posible man bala ako mangin suod sa Dios?’

2 Ang Biblia nagapasalig sa aton nga posible man kita mangin suod sa Dios. Si Abraham nangin suod bangod “nagtuo [sia] kay Jehova.” (Santiago 2:23) Sa karon man, “ang Iya [kay Jehova] pagpakigsuod yara sa mga matadlong.” (Hulubaton 3:32) Ang Biblia nagalaygay sa aton sa Santiago 4:⁠8: “Magpalapit kamo sa Dios, kag magapalapit sia sa inyo.” Maathag nga kon maghimo kita sing mga tikang agod magpalapit kay Jehova, magapalapit man sia sa aton. Huo, mangin suod sia sa aton. Apang ining inspirado nga mga pulong nagakahulugan bala nga kita​—⁠makasasala, di-himpit nga mga tawo⁠​—⁠ang mauna? Indi gid. Ang pagpakigsuod sa Dios posible lamang bangod ang aton mahigugmaon nga Dios naghimo sing duha ka importante nga tikang.​—⁠Salmo 25:14.

3. Ano ang duha ka tikang nga ginhimo ni Jehova agod posible nga mangin abyan niya kita?

3 Una, ginsugo ni Jehova si Jesus nga “ihatag ang iya kalag subong gawad nga kabaylo sang madamo.” (Mateo 20:28) Bangod sining halad nga gawad, posible nga mangin suod kita sa Dios. Ang Biblia nagasiling: “Tuhoy sa aton, nagahigugma kita, bangod sia ang una nga naghigugma sa aton.” (1 Juan 4:19) Huo, bangod ang Dios “una nga naghigugma sa aton,” ginpasad niya ang sadsaran agod makapakig-abyan kita sa iya. Ikaduha, ginpahayag ni Jehova ang iya kaugalingon sa aton. Sa aton pagpakig-abyan, ang higot sang pag-abyanay ginapasad sa pagkilala sa isa ka tawo, sa pagdayaw kag sa pagpabalor sa iya pinasahi nga mga kinaiya. Binagbinaga kon ano ang kahulugan sini. Kon si Jehova isa ka Dios nga indi makilala, indi gid kita mangin suod sa iya. Apang, sa baylo nga ihinago ang iya kaugalingon, luyag ni Jehova nga makilala naton sia. (Isaias 45:19) Sa iya Pulong, ang Biblia, ginapakilala niya ang iya kaugalingon paagi sa mga tinaga nga mahangpan naton​—⁠pamatuod nga wala lamang niya kita ginahigugma kundi luyag man niya nga makilala naton sia kag higugmaon subong ang aton langitnon nga Amay.

4. Ano ang batyagon naton tuhoy kay Jehova kon mahibaluan naton sing labi pa ang iya mga kinaiya?

4 Nakakita ka na bala sing isa ka bata nga ginatudlo ang iya amay sa iya mga abyan kag nian may pagpabugal nga nagasiling sing malipayon, “Tatay ko ina”? Ang mga sumilimba sang Dios may rason gid nga magbatyag sing subong sini tuhoy kay Jehova. Ang Biblia nagatagna sa tion nga ang matutom nga katawhan magatuaw: “Yari karon! Ini amo ang aton Dios.” (Isaias 25:​8, 9) Samtang nagadalom ang aton paghantop sa mga kinaiya ni Jehova, labi pa nga magabatyag kita nga may yara kita pinakamaayo nga Amay kag pinakamahirop nga Abyan nga mahanduraw. Huo, ang paghantop sa mga kinaiya ni Jehova nagahatag sa aton sing madamong rason nga mangin suod sa iya. Gani usisaon naton kon paano ginapahayag sang Biblia ang panguna nga mga kinaiya ni Jehova​—⁠ang gahom, katarungan, kaalam, kag gugma. Binagbinagon naton sa sining artikulo ang nahauna nga tatlo sini nga mga kinaiya.

‘Mataas sa Gahom’

5. Ngaa nagakaigo nga si Jehova lamang ang matawag nga “Labing Gamhanan,” kag sa anong mga paagi ginagamit niya ang iya makahalawhaw nga gahom?

5 Si Jehova ‘mataas sa gahom.’ (Job 37:23) Ang Jeremias 10:⁠6 nagasiling: “Wala gid sing kaangay sa imo, O Jehova. Daku ka, kag daku ang imo ngalan sa kagamhanan.” Indi kaangay sang bisan ano nga tinuga, ang gahom ni Jehova wala sing limite. Bangod sini, sia lamang ang matawag nga “Labing Gamhanan.” (Bugna 15:⁠3) Ginagamit ni Jehova ang iya makahalawhaw nga gahom sa pagpanuga, sa paglaglag, sa pag-amlig, kag sa pagpasag-uli. Binagbinaga ang duha lamang ka halimbawa​—⁠ang iya gahom sa pagpanuga kag ang iya gahom sa pag-amlig.

6, 7. Daw ano ka gamhanan ang adlaw, kag ano nga importante nga kamatuoran ang ginapamatud-an sini?

6 Kon magpainit ka sa nagatagiti nga adlaw, ano ang mabatyagan mo sa imo panit? Ang kainit sang adlaw. Sa pagkamatuod, nabatyagan mo ang resulta sang gahom ni Jehova sa pagpanuga. Daw ano ka gamhanan ang adlaw? Ang temperatura sa alibutod sini mga 15 milyones degrees Celsius. Kon isaylo mo sa duta ang daw subong lamang ka daku sa ulo sang sibit-yano nga bahin sang alibutod sang adlaw, indi ikaw makatindog nga indi mapaso sa sulod sang 140 kilometros sining diutay lamang nga bahin nga ginahalinan sang init! Kada segundo, nagapagua ang adlaw sing enerhiya nga katumbas sa paglupok sang ginatos ka milyon ka bomba nuklear. Apang, ang duta nagalibot nga eksakto lamang ang kalayuon gikan sa sining tumalagsahon nga thermonuclear nga hurno. Kon ang adlaw tuman kalapit sa duta, ang tubig sa duta magaalisngaw; kon tuman kalayo, magayelo ini. Bisan diin man sa duha, ang aton planeta mangin walay kabuhi.

7 Bisan pa nasandig sa adlaw ang ila kabuhi, madamo nga tawo ang nagapasapayan sa sini. Sa amo, nawasi nila ang sarang matudlo sang adlaw sa aton. Ang Salmo 74:16 nagasiling tuhoy kay Jehova: “Ikaw . . . ang naghanda sang kasanag, bisan sang adlaw.” Huo, ginahimaya sang adlaw si Jehova, “ang Magbubuhat sang langit kag duta.” (Salmo 146:⁠6) Isa lamang ini sang madamo nga gintuga nga nagatudlo sa aton tuhoy sa daku nga gahom ni Jehova. Samtang nagadugang ang aton nahibaluan tuhoy sa gahom ni Jehova sa pagpanuga, labi pa nga ginahimaya naton ini.

8, 9. (a) Anong mapinalanggaon nga laragway ang ginahatag sa aton sang kahanda ni Jehova nga amligan kag atipanon ang iya mga sumilimba? (b) Ang manugbantay sang panahon sang Biblia nagahatag sing ano nga pag-atipan sa iya mga karnero, kag ano ang ginatudlo sini sa aton tuhoy sa aton Dakung Manugbantay?

8 Ginagamit man ni Jehova ang iya daku nga gahom sa pag-amlig kag sa pag-atipan sa iya mga alagad. Nagagamit ang Biblia sing maathag apang makatalandog nga mga tinaga agod ilaragway ang ginasaad ni Jehova nga pag-amlig. Talupangda, halimbawa, ang Isaias 40:11. Ginapaanggid diri ni Jehova ang iya kaugalingon sa isa ka manugbantay kag ang iya katawhan, sa mga karnero. Aton mabasa: “Kaangay sang manugbantay bantayan niya ang iya panong. Paagi sa iya butkon tipunon niya ang mga kordero; kag sapnayon niya sila sa iya dughan. Tuytuyan niya sing mahalungon ang mga nagapasuso.” Mahanduraw mo bala ang ginalaragway sining bersikulo?

9 Pila lamang ang mga sapat nga kasubong sang mga karnero nga indi makaamlig sa ila kaugalingon. Ang manugbantay sang panahon sang Biblia dapat mangin maisog agod maamligan ang iya mga karnero gikan sa mga lobo, mga oso, kag sa mga leon. (1 Samuel 17:34-​36; Juan 10:10-​13) Apang may mga tion nga kinahanglan ang kalum-ok sa pag-amlig kag sa pag-atipan sa mga karnero. Halimbawa, kon ang isa ka karnero manganak malayo sa toril, paano ginaamligan sang manugbantay ang walay inugpangapin nga bag-ong bun-ag nga kordero? Ginasapnay niya ini, ayhan sa sulod sang pila ka adlaw, “sa iya dughan”​—⁠ang pilo sa iya kunop nga panapton. Apang, paano ang gamay nga kordero mangin sa dughan sang manugbantay? Mahimo nga palapitan sang kordero ang manugbantay kag magsag-idsag-id sa iya tiil. Apang, dapat magduko ang manugbantay agod hakwaton ang kordero kag proteksionan ini sa iya dughan. Daw ano ini ka mapinalanggaon nga laragway sang kahanda sang aton Dakung Manugbantay nga amligan kag atipanon ang iya mga alagad!

10. Ano nga pag-amlig ang ginahatag ni Jehova karon, kag ngaa ini nga pag-amlig importante gid?

10 Indi lamang pangamlig ang ginasaad ni Jehova. Sang panahon sang Biblia, ginpakita niya sa milagruso nga mga paagi nga sarang niya “luwason ang mga tawo nga may diosnon nga debosyon gikan sa pagtilaw.” (2 Pedro 2:⁠9) Kamusta naman karon? Nahangpan naton nga wala niya ginagamit ang iya gahom agod amligan kita gikan sa tanan nga kalamidad karon. Apang, nagahatag sia sing mas importante nga butang​—⁠ang espirituwal nga pag-amlig. Ginaamligan kita sang aton mahigugmaon nga Dios gikan sa espirituwal nga halit paagi sa paghatag sang aton kinahanglanon agod mabatas naton ang mga pagtilaw kag agod maamligan ang aton hamili nga kaangtanan sa iya. Halimbawa, ang Lucas 11:13 nagasiling: “Kon kamo, bisan pa malaut, makahibalo maghatag sing maayong mga dulot sa inyo mga anak, daw ano pa ka labaw nga ang Amay sa langit magahatag sing balaan nga espiritu sa mga nagapangayo sa iya!” Ining gamhanan nga kusog nagasangkap sa aton sang kinahanglanon nga mga kinaiya agod masarangan ang bisan ano nga pagtilaw ukon problema nga mahimo ginaatubang naton. (2 Corinto 4:⁠7) Sa amo, nagapanghikot si Jehova agod amligan ang aton kabuhi, indi sa malip-ot lamang nga tinuig, kundi tubtob sa walay katubtuban. Ginahunahuna ini nga palaabuton, kabay nga tamdon gid naton ang bisan ano nga pag-antos sa sining sistema subong “umalagi kag mamag-an.” (2 Corinto 4:17) Indi bala ginabuyok kita sini nga mangin suod sa isa ka Dios nga mahigugmaon nga nagagamit sang iya gahom para sa aton?

“Si Jehova Mahigugmaon sang Katarungan”

11, 12. (a) Ngaa ang katarungan ni Jehova nagaganyat sa aton sa iya? (b) Ano ang ginhinakop ni David tuhoy sa katarungan ni Jehova, kag paano kita malugpayan sining inspirado nga mga pulong?

11 Husto kag matarong ang ginahimo ni Jehova, kag ginahimo niya ini sing tayuyon, nga walay pinilian. Ang katarungan sang Dios, indi isa ka walay balatyagon kag matigdas nga kinaiya nga nagatabog sa aton, kundi isa ka hiligugmaon nga kinaiya nga nagabuyok sa aton kay Jehova. Maathag nga ginalaragway sang Biblia ining makalilipay nga kinaiya. Binagbinagon naton, nian, ang tatlo ka paagi nga si Jehova nagapakita sang iya katarungan.

12 Una, ang katarungan ni Jehova nagapahulag sa iya nga magpakita sing katutom kag pagkamainunungon sa iya mga alagad. Naapresyar gid ni salmista David ini nga bahin sang katarungan ni Jehova. Pasad sa iya naeksperiensiahan kag sa iya pag-usisa sa mga dalanon sang Dios, ano ang ginhinakop ni David? Sia nagsiling: “Si Jehova mahigugmaon sang katarungan, kag indi niya pagbiyaan ang mga mainunungon sa iya. Tubtob sa walay latid nga tion pat-od nga amligan sila.” (Salmo 37:28) Daw ano ka makalulugpay nga pasalig! Indi gid magabiya ang aton Dios sa mga nagaunong sa iya. Busa masaligan naton ang iya pagkasuod kag ang iya mahigugmaon nga pag-atipan. Ginagarantiyahan ini sang iya katarungan!​—⁠Hulubaton 2:​7, 8.

13. Paano ang kabalaka ni Jehova sa mga imol makita sa Kasuguan nga ginhatag niya sa Israel?

13 Ikaduha, ang katarungan sang Dios sensitibo sa mga kinahanglanon sang mga nagaantos. Ang kabalaka ni Jehova sa mga imol maathag nga makita sa Kasuguan nga ginhatag niya sa Israel. Halimbawa, ginpatuman sadto sang Kasuguan ang pag-atipan sa mga ilo kag mga balo nga babayi. (Deuteronomio 24:17-21) Bangod nahibaluan niya kon daw ano kabudlay ang kabuhi sini nga mga pamilya, si Jehova mismo nangin ila amaynon nga Hukom kag Manug-amlig. (Deuteronomio 10:​17, 18) Nagpaandam sia sa mga Israelinhon nga kon biktimahon nila ang walay depensa nga mga babayi kag mga bata, pamatian niya ang ila pagtuaw. “Magadabdab gid ang akon kasingkal,” siling niya, nga narekord sa Exodo 22:22-24. Bisan pa ang kaakig indi isa sang nagapangibabaw nga mga kinaiya sang Dios, ang iya matarong nga kasingkal ginapukaw sang hungod nga mga buhat sang inhustisya, ilabi na kon ang mga biktima amo ang mga maluya.​—⁠Salmo 103:6.

14. Ano ang talalupangdon gid nga ebidensia sang pagkawalay pinilian ni Jehova?

14 Ikatlo, sa Deuteronomio 10:​17, ginapasalig kita sang Biblia nga si Jehova “walay pinilian sa mga tawo ni nagabaton sing hamham.” Indi kaangay sang madamo nga tawo nga may gahom ukon impluwensia, indi maganyat si Jehova sang materyal nga manggad ukon sang nagua nga panagway. Wala sia sing ginapasulabi ukon ginapaboran. Ang isa ka talalupangdon nga ebidensia sang iya pagkawalay pinilian amo ini: Ang kahigayunan nga mangin matuod nga mga sumilimba niya, nga may paglaum sa kabuhi nga walay katapusan, indi lamang para sa pila nga pinili. Sa baylo, ang Binuhatan 10:​34, 35 nagasiling: “Ang Dios wala sing ginapasulabi, apang sa tagsa ka pungsod ang tawo nga nagakahadlok sa iya kag nagahimo sing pagkamatarong kalahamut-an sa iya.” Ini nga paglaum bukas sa tanan bisan ano man ang ila tindog sa katilingban, ang duag sang ila panit, ukon ang pungsod nga ila ginapuy-an. Indi bala amo ini ang matuod gid nga katarungan? Sa pagkamatuod, ang aton maathag nga paghangop sa katarungan ni Jehova nagabuyok sa aton sa iya!

“O Pagkadalom sang . . . Kaalam . . . sang Dios!”

15. Ano ang kaalam, kag paano ini ginapakita ni Jehova?

15 Napahulag si apostol Pablo nga ituaw ang narekord sa Roma 11:33: “O pagkadalom sang . . . kaalam kag ihibalo . . . sang Dios!” Huo, samtang ginabinagbinag naton ang nanuhaytuhay nga mga aspekto sang daku nga kaalam ni Jehova, indi gid naton mapunggan nga magbatyag kita sing pagkapunaw. Apang, paano naton ilaragway ini nga kinaiya? Ang kaalam nagaaplikar sa ihibalo, paghantop, kag paghangop agod mapatubas ang ginahandum nga epekto. Nagakuha sa iya masangkad nga ihibalo kag sa iya madalom nga paghangop, si Jehova pirme nagahimo sing pinakamaayo nga mga desisyon nga posible, ginatuman ini paagi sa pinakamaayo nga dalanon sang pagpanghikot nga mahantop.

16, 17. Paano ginapamatud-an sang mga tinuga ni Jehova ang iya daku nga kaalam? Maghatag sing isa ka halimbawa.

16 Ano ang pila ka espesipiko nga ebidensia sang daku nga kaalam ni Jehova? Ang Salmo 104:24 nagasiling: “Kadamo sang imo mga binuhatan, O Jehova! Sa kaalam ginhimo mo ini tanan. Ang duta puno sang imo mga binuhatan.” Sa pagkamatuod, sa dugang nga pagtuon naton sa mga butang nga gintuga ni Jehova, dugang pa nga nagabatyag kita sing pagkapunaw sa iya kaalam. Bisan gani ang mga sientipiko may madamo nga matun-an gikan sa mga tinuga ni Jehova! May yara pa gani isa ka patag sang engineering, nga ginatawag biomimetics, nga nagatinguha sa pag-ilog sa mga desinyo nga masapwan sa kinaugali.

17 Halimbawa, mahimo nga nagakatingala ikaw samtang ginatan-aw mo ang katahom sang isa ka lawa sang damang. Isa gid ini ka dalayawon nga desinyo. Ang pila ka daw matapok tan-awon nga mga nahot sini mas mabakod pa sa asero, mas mahunit pa sa mga nahot sang isa ka indi madutlan sang bala nga tsaliko. Daw ano gid ini kahunit? Handurawa ang isa ka lawa nga ginpadaku subong sang isa ka lambat sa pangisda. Ini nga lawa tuman kahunit nga sarang sini mapadulog ang isa ka de-pasahero nga eroplano nga nagalupad! Huo, ginhimo ni Jehova ining tanan nga butang “sa kaalam.”

18. Paano ang kaalam ni Jehova nakita sa pagpasulat niya sang iya Pulong, ang Biblia, sa mga tawo?

18 Ang pinakamabakod nga ebidensia sang kaalam ni Jehova masapwan sa iya Pulong, ang Biblia. Ginapakita gid sa aton sang maalamon nga laygay nga masapwan sa mga pahina sini ang labing maayo nga paagi sa pagkabuhi. (Isaias 48:17) Apang makita man ang walay tupong nga kaalam ni Jehova sa kon paano ginsulat ang Biblia. Sa anong paagi? Sa iya kaalam, ginpasulat ni Jehova ang iya Pulong sa mga tawo. Kon mga anghel ang gingamit niya sa pagsulat sa inspirado nga Pulong, pareho ayhan ang pangganyat sang Biblia? Matuod, mahimo nga malaragway sang mga anghel si Jehova gikan sa ila mataas nga pagtamod kag mapabutyag ang ila debosyon sa iya. Apang mahangpan gid ayhan naton ang pagtamod sang himpit nga espiritu nga mga tinuga, nga may labaw nga ihibalo, eksperiensia, kag kusog sangsa aton?​—⁠Hebreo 2:​6, 7.

19. Ano nga halimbawa ang nagapakita nga ang paggamit sa tawhanon nga mga manunulat nagahatag sa Biblia sing daku nga kainit kag pangganyat?

19 Ang paggamit sing tawhanon nga mga manunulat nagahatag sa Biblia sing daku nga kainit kag pangganyat. Ang mga manunulat sini mga tawo nga may mga balatyagon kasubong naton. Subong di-himpit, nag-atubang sila sing mga pagtilaw kag mga pag-ipit kaangay naton. Sa pila ka kaso, ginsulat nila ang ila mga balatyagon kag mga pagpakigbato. (2 Corinto 12:7-10) Gani nagsulat sila sing mga tinaga nga indi kuntani mapabutyag sang mga anghel. Binagbinaga, halimbawa, ang ginsiling ni David sa Salmo 51. Suno sa superskripsion, ginkomposo ni David ini nga salmo sa tapos sia makahimo sing mabug-at nga sala. Ginbubo niya ang iya tagipusuon sa daku nga kasubo kag nagpakitluoy sa Dios nga patawaron sia. Ang bersikulo 2 kag 3 nagasiling: “Hugasi ako sing bug-os gikan sa akon kasaypanan, kag tinlui ako gikan sa akon sala. Kay nahibaluan ko ang akon mga paglapas, kag ang akon sala yara pirme sa akon atubangan.” Talupangda ang bersikulo 5: “Yari karon! Sa kasaypanan ginbun-ag ako nga may kasakit sang pagpanganak, kag sa sala ginpanamkon ako sang akon iloy.” Ang bersikulo 17 nagdugang: “Ang mga halad sa Dios amo ang espiritu nga buong; ang buong kag nadugmok nga tagipusuon, O Dios, indi mo pagtamayon.” Indi mo bala mabatyagan ang kalisang sang manunulat? Indi bala di-himpit nga tawo lamang ang makapabutyag sing subong sini ka tinagipusuon nga mga balatyagon?

20, 21. (a) Ngaa masiling nga walay sapayan sang paggamit sa tawhanon nga mga manunulat, ang Biblia nagaunod sing kaalam ni Jehova? (b) Ano ang binagbinagon sa masunod nga artikulo?

20 Paagi sa paggamit sa di-himpit nga mga tawo, ginhatag ni Jehova ang ginakinahanglan gid naton​—⁠isa ka rekord nga “gin-inspirar sang Dios” apang nagahupot sang tawhanon nga kinaugali. (2 Timoteo 3:16) Huo, gintuytuyan sang balaan nga espiritu ining mga manunulat. Sa amo, ginsulat nila ang kaalam ni Jehova, indi ang ila. Ini nga kaalam masaligan sing bug-os. Labaw gid ini sa aton kaalam amo kon ngaa ang Dios mahigugmaon nga nagalaygay sa aton: “Magsalig kay Jehova sa bug-os mo nga tagipusuon kag indi magsandig sa imo kaugalingon nga paghangop. Sa tanan mo nga dalanon talupangda sia, kag tadlungon niya ang imo mga banas.” (Hulubaton 3:​5, 6) Paagi sa pagpamati sa sining maalamon nga laygay, nagapalapit kita sing suod pa sa aton labing maalam nga Dios.

21 Ang labing makagalanyat kag matahom sa tanan nga mga kinaiya ni Jehova amo ang gugma. Binagbinagon sa masunod nga artikulo kon paano si Jehova nagpakita sing gugma.

Madumduman Mo Bala?

Ano nga mga tikang ang ginhimo ni Jehova agod posible nga mapalambo naton ang pagkasuod sa iya?

Ano ang pila ka halimbawa sang gahom ni Jehova sa pagpanuga kag sa gahom niya sa pag-amlig?

Sa anong mga paagi ginapakita ni Jehova ang iya katarungan?

Paano makita ang kaalam ni Jehova sa iya mga tinuga subong man sa Biblia?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 10]

Kaangay sang isa ka manugbantay nga nagasapnay sang kordero sa iya dughan, si Jehova mapinalanggaon nga nagaulikid sa Iya mga karnero

[Retrato sa pahina 13]

Ang kaalam ni Jehova makita sa kon paano ginsulat ang Biblia