Ang Paghambalanay sa Espirituwal nga mga Butang Nagapalig-on

“Indi maggua ang dunot nga pulong gikan sa inyo baba, kundi ang bisan anong pulong nga maayo para sa pagpalig-on suno sa kinahanglan, agod mahatag sini kon ano ang maayo sa mga nagapamati.”​—⁠EFESO 4:29.

1, 2. (a) Daw ano ka importante ang paghambal sang tawo? (b) Sa ano luyag sang mga alagad ni Jehova nga gamiton ang ila dila?

“ANG paghambal sang tawo isa ka tanhaga; regalo ini sang Dios, isa ka milagro.” Amo ini ang sulat sang leksikograpo nga si Ludwig Koehler. Ayhan ginapasapayanan naton ining hamili nga dulot sang Dios. (Santiago 1:17) Apang binagbinaga kon daw ano ka daku nga bahandi ang madula kon ang isa ka hinigugma magpukol bangod sang stroke. “May maayo anay kami nga komunikasyon nga nagpasuod gid sa amon,” paathag ni Joan, nga ang bana gin-stroke kasan-o lang. “Ginakahidlawan ko gid ang amon paghambalanay!”

² Ang paghambalanay nagapasuod pa sa mga mag-abyan, nagahusay sang mga di-paghangpanay, nagapahalipay sa ginasubuan, nagapabakod sang pagtuo, kag nagapauswag sang pagkabuhi​—⁠apang indi gid ini awtomatiko. Ang maalam nga si Hari Solomon nagsiling: “May isa nga nagapamulong sing di-mapatugsilingon kaangay sang mga pagbuno sang espada, apang ang dila sang mga maalam nagabulong.” (Hulubaton 12:18) Subong mga alagad ni Jehova, luyag naton nga ang aton mga paghambalanay nagabulong kag nagapalig-on sa baylo nga nagasaklaw kag nagaguba. Luyag man naton nga gamiton ang aton dila sa pagdayaw kay Jehova, sa aton dayag nga ministeryo kag sa aton pribado nga mga paghambalanay. Ang salmista nag-amba: “Dayawon namon ang Dios sa bug-os nga adlaw, kag tubtob sa tion nga walay latid dayawon namon ang imo ngalan.”​—⁠Salmo 44:8.

3, 4. (a) Ano nga problema ang ginaatubang naton tanan tuhoy sa aton paghambal? (b) Ngaa importante ang aton paghambal?

³ “Ang dila,” paandam ni disipulo Santiago, “walay tawo nga makapahagop sini.” Nagapahanumdom sia sa aton: “Kita tanan nagakasandad sa madamong beses. Kon ang bisan sin-o wala nagakasandad sa pulong, ang isa nga ini himpit nga tawo, nga sarang man makapugong sang iya bug-os nga lawas.” (Santiago 3:​2, 8) Wala gid sang himpit sa aton. Busa, bisan pa maayo gid ang aton mga katuyuan, ang aton paghambal indi pirme makapalig-on sa iban ukon makahatag sing pagdayaw sa aton Manunuga. Kon amo, dapat kita maghalong sa aton ginahambal. Dugang pa, si Jesus nagsiling: “Ang tagsa ka pulong nga wala sing pulos nga ginapamulong sang mga tawo, manabat sila nahanungod sini sa Adlaw sang Paghukom; kay paagi sa imo mga pulong ipahayag ka nga matarong, kag paagi sa imo pulong pakamalauton ka.” (Mateo 12:​36, 37) Huo, manabat kita sa matuod nga Dios tungod sa aton mga pulong.

⁴ Ang isa sang labing maayo nga mga paagi nga malikawan ang makahalalit nga paghambal amo ang pagpalambo sing kinabatasan sa paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang. Binagbinagon sini nga artikulo kon paano naton ini himuon, kon ano nga topiko ang aton mahambalan, kag kon ano ang mabenepisyo naton gikan sa makapalig-on nga paghambal.

Talupangda ang Tagipusuon

5. Ano ang papel sang tagipusuon sa pagpalambo sing makapalig-on nga mga paghambalanay?

⁵ Sa pagpalambo sa batasan sang makapalig-on nga mga paghambalanay, dapat naton kilalahon nga ang aton ginahambal nagapabanaag sang kon ano ang yara sa aton tagipusuon. Si Jesus nagsiling: “Gikan sa kabuganaan sang tagipusuon nagapamulong ang baba.” (Mateo 12:34) Buot silingon, luyag  naton hambalan ang mga butang nga importante sa aton. Kon amo, pamangkuton naton ang aton kaugalingon: ‘Ano ang ginapahayag sang akon mga pagpakighambal tuhoy sa kahimtangan sang akon tagipusuon? Kon kaupod ko ang akon pamilya ukon mga masigkatumuluo, ang akon bala pagpakighambal nasentro sa espirituwal nga mga butang ukon nasentro ini sa mga hampang, panapton, sine, pagkaon, bag-o nga mga binaklan, ukon witiwiti nga mga butang?’ Ayhan wala naton matalupangdan nga ang aton pagkabuhi kag panghunahuna nasentro sa indi tanto ka importante nga mga butang. Ang pagpasibu sang aton mga prioridad magapauswag sang aton mga paghambalanay kag sang aton pagkabuhi.​—⁠Filipos 1:10.

6. Ano ang papel sang pagpamalandong sa aton mga pagpakighambal?

⁶ Ang mapuslanon nga pagpamalandong isa pa ka paagi sa pagpauswag sa kalidad sang aton ginahambal. Kon panikasugan gid naton ang paghunahuna tuhoy sa espirituwal nga mga butang, mangin natural lang ang pagpakighambal tuhoy sa sini. Nakita ini ni Hari David. Sia nag-amba: “Kabay nga ang mga pulong sang akon baba kag ang pagpamalandong sang akon tagipusuon mangin kalahamut-an sa atubangan mo, O Jehova.” (Salmo 19:14) Kag ang salmista nga si Asaf nagsiling: “Magapamalandong ako sa tanan mo [Dios] nga binuhatan, kag sa imo mga pagpakig-angot magatalupangod ako.” (Salmo 77:12) Ang tagipusuon kag hunahuna nga nagatalupangod gid tuhoy sa mga kamatuoran sang Pulong sang Dios natural nga magapagua sing dalayawon nga mga pulong. Si Jeremias indi makapugong sa paghambal tuhoy sa mga butang nga gintudlo sa iya ni Jehova. (Jeremias 20:9) Gani amo man sini ang aton himuon kon regular kita nga nagapamalandong sa espirituwal nga mga butang.​—⁠1 Timoteo 4:⁠15.

7, 8. Ano nga mga topiko ang maayo para sa makapalig-on nga mga paghambalanay?

⁷ Ang maayo nga espirituwal nga rutina nagahatag sa aton sing madamo nga topiko para sa makapalig-on nga mga paghambalanay. (Filipos 3:16) Ang mga asambleya, mga kombension, mga miting sang kongregasyon, bag-o nga mga publikasyon, kag ang adlaw-adlaw nga teksto kag naimprinta nga mga komento nagahatag sa aton sing espirituwal nga mga bahandi nga masugid sa iban. (Mateo 13:52) Kag makapapagsik gid sa espirituwal ang mga eksperiensia sa aton Cristianong ministeryo!

⁸ Nagdayaw gid si Hari Solomon sa nanuhaytuhay nga sari sang mga kahoy, sapat, pispis, kag isda nga nakita niya sa Israel. (1 Hari 4:33) Nalipay sia sa pagpakighambal tuhoy sa mga tinuga sang Dios. Mahimo man naton ini. Ang mga alagad ni Jehova nagahambal tuhoy sa nanuhaytuhay nga mga butang, apang ang espirituwal nga mga topiko amo ang nagapangibabaw sa paghambalanay sang nahuyog sa espirituwal nga mga tawo.​—⁠1 Corinto 2:⁠13.

“Padayon nga Binagbinaga Ini nga mga Butang”

9. Ano ang ginlaygay ni Pablo sa mga taga-Filipos?

⁹ Ano man ang mga topiko, ang aton paghambalanay makapalig-on sa iban kon ginasunod naton ang laygay ni apostol Pablo sa kongregasyon sa Filipos. Sia nagsulat: “Bisan ano man nga butang nga matuod, bisan ano man nga butang nga serioso nga hunahunaon, bisan ano man nga butang nga matarong, bisan ano man nga butang nga putli, bisan ano man nga butang nga hiligugmaon, bisan ano man nga butang nga ginahambal nga maayo, bisan ano man nga halangdon kag bisan ano man nga dalayawon, padayon nga binagbinaga ini nga mga butang.” (Filipos 4:8) Ang mga butang nga ginsambit ni Pablo importante gid amo nga nagsiling sia nga “padayon nga binagbinaga ini nga mga butang.” Dapat pun-on naton ang aton hunahuna kag tagipusuon sini nga mga butang. Gani tan-awon naton kon paano ang pagtalupangod sa tagsa sining walo ka butang nga ginsambit ni Pablo makabulig sa aton mga paghambalanay.

10. Paano ang aton mga paghambalanay nagalakip sang mga butang nga matuod?

¹⁰ Ang butang nga matuod wala lamang nagalakip sang impormasyon nga husto kag indi butig. Nagapatuhoy ini sa butang nga matadlong kag masaligan, subong sang kamatuoran sang Pulong sang Dios. Busa, kon nagapakighambal kita sa iban tuhoy sa mga kamatuoran sang Biblia nga nagpadayaw sa aton, sa mga diskurso ukon pamulongpulong nga nagpalig-on sa aton, ukon sa mga laygay gikan sa Kasulatan nga nagbulig sa aton, ginabinagbinag naton ang mga butang nga matuod. Sa pihak nga bahin, ginasikway naton ang “butig nga ginatawag nga ‘ihibalo,’” nga daw matuod lamang tan-awon. (1 Timoteo 6:20) Kag ginalikawan naton nga ipanugidsugid ang kutsokutso ukon mga eksperiensia sa latagon nga indi mapat-od nga matuod.

11. Anong mga butang nga serioso nga hunahunaon ang mahimo ilakip sa aton mga paghambalanay?

¹¹ Ang mga butang nga serioso nga hunahunaon  mga topiko nga takus binagbinagon kag importante, indi labaylabay ukon witiwiti nga mga butang. Nagalakip ini sang importante nga mga butang tuhoy sa aton Cristianong ministeryo, sa makahalanguyos nga tion nga aton ginakabuhian, kag sa kinahanglanon nga huptan naton ang maayo nga paggawi. Kon ginabinagbinag naton ining serioso nga mga butang, ginapabakod naton ang aton determinasyon nga magpadayon nga nagamata sa espirituwal, nga huptan ang aton integridad, kag magpadayon sa pagbantala sing maayong balita. Sa pagkamatuod, ang makawiwili nga mga eksperiensia sa aton ministeryo kag mga hitabo nga nagapahanumdom sa aton nga nagakabuhi na kita sa katapusan nga mga adlaw makapapagsik gid nga mga topiko sa paghambalanay.​—⁠Binuhatan 14:27; 2 Timoteo 3:​1-5.

12. Bangod sang laygay ni Pablo nga binagbinagon ang mga butang nga matarong kag putli, ano ang dapat likawan?

¹² Ang tinaga nga matarong nagakahulugan nga matarong sa mga mata sang Dios​—⁠ang pagtuman sa iya mga talaksan. Ang putli nagapaalinton sang ideya nga katinlo sa panghunahuna kag paggawi. Ang pasipala, malaw-ay nga mga lahog, ukon mga pulong nga may binastos nga kahulugan indi nagakaigo sa aton mga paghambalanay. (Efeso 5:⁠3; Colosas 3:8) Sa ulubrahan ukon sa eskwelahan, ang mga  Cristiano maalamon nga nagabiya kon may subong sini nga mga paghambalanay.

13. Maghatag sing mga halimbawa sang mga paghambalanay nga nasentro sa mga butang nga hiligugmaon kag ginahambal nga maayo.

¹³ Sang ginpanugyan ni Pablo nga binagbinagon ang mga butang nga hiligugmaon, ginapatuhuyan niya ang mga butang nga makalilipay kag kalahamut-an ukon nagapukaw sang gugma, sa baylo sang mga butang nga nagapukaw sang dumot, kaakig, ukon binais. Ang mga butang nga ginahambal nga maayo nagapatuhoy sa impormasyon nga may maayo nga reputasyon ukon ginasugid nga maayo. Ini nga mga butang nagalakip sang mga sugilanon sang kabuhi sang matutom nga mga kauturan, nga mabasa sing regular sa Lalantawan kag Magmata! nga mga magasin. Ngaa indi mo pag-isugid sa iban ang imo mga impresyon pagkatapos nga mabasa mo ining nagapalig-on sing pagtuo nga mga artikulo? Kag makapalig-on gid nga mabatian ang espirituwal nga mga hinimuan sang iban! Ini nga mga paghambalanay magapalambo sang gugma kag paghiusa sa kongregasyon.

14. (a) Ano ang aton dapat himuon agod mapakita ang pagkahalangdon? (b) Paano malakip sa aton paghambal ang dalayawon nga mga butang?

¹⁴ Si Pablo naghambal tuhoy sa “bisan ano man nga halangdon.” Ang pagkahalangdon nagapatuhoy sa pagkaayo ukon pagkaekselente sa moral. Dapat kita maghalong nga ang aton mga bibig ginagiyahan sang mga prinsipio sang Kasulatan kag wala ini nagasipak gikan sa kon ano ang matarong, putli, kag halangdon. Ang dalayawon nagakahulugan sing “takus hatagan sing komendasyon.” Kon nakapamati ka sing isa ka maayo nga pamulongpulong ukon nakatalupangod sing isa ka halimbawa sang katutom sa kongregasyon, maghambal tuhoy sa sini​—⁠sa tawo nga nadalahig kag sa iban. Pirme ginadayaw ni apostol Pablo ang maayo nga mga kinaiya sang iya mga masigkasumilimba. (Roma 16:12; Filipos 2:​19-​22; Filemon 4-7) Kag, sa pagkamatuod, ang mga binuhatan sang aton Manunuga dalayawon gid. Makasapo kita diri sang madamo nga mga topiko para sa makapalig-on nga mga paghambalanay.​—⁠Hulubaton 6:​6-8; 20:12; 26:2.

Makigbahin sa Makapalig-on nga mga Paghambalanay

15. Anong sugo sang Kasulatan nga nagapatuman sa mga ginikanan nga makighambal sing mapuslanon sa ila mga kabataan?

¹⁵ Ang Deuteronomio 6:​6, 7 nagasiling: “Ining mga pulong nga ginasugo ko karon sa imo dapat mangin sa imo tagipusuon; kag ipatudok mo ini sa imo anak kag ihambal mo ini kon nagapungko ka sa imo balay kag kon nagalakat ka sa dalan kag kon nagahigda ka kag kon nagabangon ka.” Maathag nga ginapatuman sining sugo nga ang mga ginikanan dapat makighambal sing mapuslanon sa ila mga kabataan tuhoy sa espirituwal nga mga butang.

16, 17. Ano ang matun-an sang Cristianong mga ginikanan gikan sa halimbawa ni Jehova kag ni Abraham?

¹⁶ Mahanduraw naton ang malawig nga mga pagpakighambal ni Jesus sa iya langitnon nga Amay sang ginbinagbinag nila ang iya buluhaton sa duta. “Ang Amay mismo nga nagpadala sa akon naghatag sa akon sing sugo kon ano ang isiling kag kon ano ang ihambal,” siling ni Jesus sa iya mga disipulo. (Juan 12:49; Deuteronomio 18:18) Ang patriarka nga si Abraham mahimo nga naghinguyang sing madamo nga oras sa pagpakighambal sa iya anak nga si Isaac tuhoy sa kon paano sila kag ang ila mga katigulangan ginpakamaayo ni Jehova. Yadtong mga paghambalanay nakabulig gid kay Jesus kag kay Isaac sa pagpasakop sing mapainubuson sa kabubut-on sang Dios.​—⁠Genesis 22:​7-9; Mateo 26:39.

¹⁷ Kinahanglan man sang aton mga kabataan ang makapalig-on nga mga paghambalanay. Ang mga ginikanan dapat magtigana sing tion sa  pagpakighambal sa ila mga kabataan bisan pa masako sila. Kon mahimo, ngaa indi pagtinguhaan nga magkaon sing dungan ang bug-os nga pamilya bisan sing makaisa lang kada adlaw? Sa tion kag pagkatapos sining tigkalaon, may mga kahigayunan para sa makapalig-on nga mga paghambalanay nga mapuslanon gid sa espirituwal nga kapagros sang pamilya.

18. Isaysay ang isa ka eksperiensia nga nagapakita sing mahatag nga mga benepisyo sang maayo nga paghambalanay sa ulot sang mga ginikanan kag kabataan.

¹⁸ Nadumduman ni Alejandro, isa ka payunir nga beintehon ang pangidaron, ang mga pangduhaduha niya sang 14-anyos pa lamang sia. Sia nagsiling: “Bangod sang impluwensia sang mga kabutho kag mga manunudlo, nagduhaduha ako tuhoy sa pagluntad sang Dios kag sa pagkamaminatud-on sang Biblia. Mapailubon nga naghinguyang sing madamo nga oras ang akon mga ginikanan sa pagpangatarungan upod sa akon. Ini nga mga paghambalanay wala lamang nagbulig sa akon nga malandas ang akon mga pangduhaduha sa sining mabudlay nga tion kundi sa paghimo man sing maayo nga mga desisyon sa akon kabuhi.” Kag kamusta naman karon? Si Alejandro nagsiling pa: “Nagapuyo gihapon ako sa balay. Apang bangod sang kasakuon mabudlay para sa amon ni Tatay nga maghambalanay sing pribado. Gani nagakaon kami nga magkaupod sing makaisa sa isa ka semana sa iya ulubrahan. Ginapabaloran ko gid ini nga mga paghambalanay.”

19. Ngaa kinahanglan naton tanan ang mga paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang?

¹⁹ Indi bala nga ginapakabahandi man naton ang mga kahigayunan sa makalilipay nga mga paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang upod sa aton mga masigkatumuluo? May mga kahigayunan kita sa sini sa mga miting, sa ministeryo sa latagon, kag sa sosyal nga mga pagtinipon kag kon nagalakbay. Nalangkag si Pablo nga makighambal sa mga Cristiano sa Roma. “Nagahandum ako sa pagpakigkita sa inyo,” sulat niya sa ila, “agod may pagbayluhanay sing pagpalig-on sa tunga ninyo, ang kada isa paagi sa pagtuo sang iban, ang inyo kag ang akon.” (Roma 1:​11, 12) “Ang mga paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang upod sa mga masigka-Cristiano nagapuno sing isa ka importante nga kinahanglanon,” siling ni Johannes, isa ka Cristianong gulang. “Nagapahalipay ini kag daw nagapamag-an sang mga kabug-atan sa adlaw-adlaw. Masami ko ginapangabay ang mga may edad na nga sugiran ako tuhoy sa ila kabuhi kag kon ano ang nakabulig sa ila nga magpabilin nga matutom. Sa sulod sang mga tuig, madamo na ako sing nasugilanon, kag ang tagsatagsa nakapaalinton sing pila ka kaalam ukon kasanagan nga nagpauswag sang akon kabuhi.”

20. Ano ang himuon naton kon may masugilanon kita nga mahuluy-on?

²⁰ Ano abi kon ang isa daw wala nagasapak kon magsambit ka sing topiko tuhoy sa espirituwal nga mga butang? Indi mag-untat. Ayhan makakita ka sing mas nagakaigo nga tion sa ulihi. “Ang pulong nga napamulong sa husto nga tion kaangay sang mga mansanas nga bulawan sa pinuna nga pilak,” siling ni Solomon. (Hulubaton 25:11) Magmahinangpanon sa mga mahuluy-on. “Ang laygay sa tagipusuon sang tawo kaangay sang tubig nga madalom, apang ang tawo nga mahantupon nagasag-ub sini.”⁠ * (Hulubaton 20:5) Labaw sa tanan, indi gid pagtuguti nga ang mga panimuot sang iban magapugong sa imo sa paghambal tuhoy sa mga butang nga nagatandog sa imo tagipusuon.

Ang Paghambalanay Tuhoy sa Espirituwal nga mga Butang Nagahatag sing mga Benepisyo

21, 22. Ano ang mabenepisyo naton gikan sa paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang?

²¹ “Indi maggua ang dunot nga pulong gikan sa inyo baba,” laygay ni Pablo, “kundi ang bisan anong pulong nga maayo para sa pagpalig-on suno sa kinahanglan, agod mahatag sini kon ano ang maayo  sa mga nagapamati.” (Efeso 4:29; Roma 10:10) Mahimo nagakinahanglan sing panikasog ang paggiya sang paghambalanay pakadto sa makapalig-on nga topiko, apang madamo ini sing benepisyo. Ang paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang nagabulig sa aton nga ipaambit ang aton pagtuo sa iban, kag nagapalig-on sang aton paghiliutod.

²² Kon amo, gamiton naton ang regalo sa paghambal sa pagpalig-on sa iban kag sa pagdayaw sa Dios. Ini nga mga paghambalanay makapahalipay sa aton kag makapalig-on sa iban. Labaw sa tanan, magapahalipay ini kay Jehova bangod ginatalupangod niya ang aton mga paghambalanay kag nagakalipay sia kon ginagamit naton ang aton dila sa husto nga paagi. (Salmo 139:⁠4; Hulubaton 27:11) Kon ang aton mga paghambalanay nasentro sa espirituwal nga mga butang, mapat-od naton nga indi kita pagkalimtan ni Jehova. Ginapatuhuyan ang mga nagaalagad kay Jehova karon, ang Biblia nagasiling: “Sa sina nga tion ang mga nagakahadlok kay Jehova nagsinilingay, ang kada isa sa iya kaupod, kag si Jehova padayon nga nagtalupangod kag nagpamati. Kag isa ka tulun-an sang handumanan ang ginsulat sa atubangan niya para sa mga nagakahadlok kay Jehova kag para sa mga nagapainuino sa iya ngalan.” (Malaquias 3:16; 4:5) Importante gid nga ang aton mga paghambalanay makapalig-on sa iban!

[Nota]

Paano Mo Sabton?

• Ano ang ginapahayag sang aton mga pagpakighambal tuhoy sa aton?

• Anong makapalig-on nga mga butang ang sarang naton mahambalan?

• Anong importante nga papel ang ginatungdan sang mga paghambalanay sa pamilya kag sa Cristianong kongregasyon?

• Ano nga mga benepisyo ang ginahatag sang makapalig-on nga mga paghambalanay?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Mga retrato sa pahina 12]

Ang makapalig-on nga mga paghambalanay nasentro sa . . .

“bisan ano man nga butang nga matuod”

“bisan ano man nga butang nga serioso nga hunahunaon”

“bisan ano man nga dalayawon”

“bisan ano man nga butang nga ginahambal nga maayo”

[Credit Lines]

Video cover, Stalin: U.⁠S. Army photo; Creator book cover, Eagle Nebula: J. Hester and P. Scowen (AZ State Univ.), NASA

[Retrato sa pahina 13]

Ang tigkalaon nagahatag sing maayo gid nga mga kahigayunan sa paghambalanay tuhoy sa espirituwal nga mga butang