Sugilanon sang Kabuhi

Ginabuyok ni Jehova sa Kamatuoran ang mga Mapainubuson

PANUGIRON NI ASANO KOSHINO

Sang 1949, pila ka tuig lamang pagkatapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, isa ka mataas kag mainabyanon nga dumuluong ang nagduaw sa pamilya nga akon ginaobrahan sa Siudad sang Kobe. Sia ang unauna nga misyonero sang mga Saksi ni Jehova nga nagkadto sa Japan. Ang iya pagduaw naghatag sing kahigayunan sa akon nga mabatian ang kamatuoran sang Biblia. Apang sugiran ko anay kamo tuhoy sa akon gindak-an.

NATAWO ako sang 1926 sa isa ka magamay nga minuro sa naaminhan nga Okayama Prefecture. Ikalima ako sa walo ka kabataan. Si Tatay debotado nga tumuluo sa dios sang lokal nga altar sang Shinto. Gani nalipay kami nga mga kabataan sa mga selebrasyon kag mga pagtinipon sang pamilya sa relihioso nga mga kapiestahan sa bug-os nga tuig.

Sang nagdaku na ako, madamo ako sing pamangkot tuhoy sa kabuhi, apang labi ko nga ginkabalak-an ang tuhoy sa kamatayon. Suno sa tradisyon, ang mga tawo dapat mapatay sa balay kag ang mga kabataan yara sa tupad sang nagatagumatayon nga mga katapo sang pamilya. Nasubuan gid ako sang mapatay ang akon lola kag sang mapatay ang akon manghod nga lalaki nga wala pa gani mag-edad sing isa ka tuig. Nahadlok gid ako sa paghunahuna sa kamatayon sang akon mga ginikanan. ‘Magahulat na lang bala kita sang kamatayon? May kapin pa bala nga kahulugan ang kabuhi?’ Luyag ko gid mahibaluan ini.

Sang 1937, sang yara ako sa ikan-om nga grado sa elementarya, nagsugod ang inaway sa ulot sang Tsina kag Japan. Ang mga lalaki ginpasoldado  kag ginpadala sa patag-awayan sa Tsina. Ang mga nagaeskwela nga kabataan nagpaalam sa ila mga amay ukon mga utod nga lalaki, nga nagasinggit sing “banzai!” (mabuhay) sa emperador. Kumbinsido ang mga tawo nga magadaug ang Japan, ang ginagamhan sang dios nga pungsod, kag ang emperador sini, nga isa ka dios nga buhi.

Wala madugayi, ang mga pamilya nakabaton sing mga balita sang kamatayon gikan sa patag-awayan. Nahanusbo gid ang namatyan nga mga pamilya. Ang dumot nagatubo sa ila tagipusuon, kag nagakasadya sila kon madamo ang nagakapatay ukon nasamaran sa mga kaaway. Apang ginhunahuna ko man, ‘Ang mga tawo sa bahin sang mga kaaway pat-od nga nagaantos man subong namon kon mapatay ang ila mga hinigugma.’ Sang naggradwar ako sa elementarya, labi nga naglapuyot ang inaway sa Tsina.

Pagsumalang sa Isa ka Dumuluong

Subong mga mangunguma, imol lamang ang amon pamilya, apang padayon ako nga ginpaeskwela ni Tatay basta wala lang sing gasto. Sa amo, sang 1941, nag-eskwela ako sa eskwelahan para sa mga babayi sa Siudad sang Okayama, mga 100 kilometros ang kalayuon. Ang eskwelahan gindesinyo nga magtudlo sa mga kabataan nga babayi nga mangin maayo nga asawa kag iloy, kag ginapaistar sini ang mga estudyante sa manggaranon nga mga pamilya sa siudad bilang paghanas sa mga ulubrahon sa balay. Sa aga ang mga estudyante nagatuon paagi sa pagtrabaho sa sini nga mga balay, kag sa hapon nagakadto sila sa eskwelahan.

Pagkatapos sang nagaabiabi nga seremonya, gindala ako sang akon maestra, nga nagasuksok sang kimono, sa isa ka daku nga balay. Apang wala ko mahibaluan ang rason kon ngaa wala ako ginbaton sang tagbalay. “Makadto na lang kita sa balay ni Gng. Koda?” pamangkot sang maestra. Gindala niya ako sa isa ka estilo-nakatundan nga balay kag ginpatunog ang doorbell. Dugaydugay, naggua ang mataas kag abuabuhon sing buhok nga babayi. Nakibot gid ako! Indi sia Haponesa, kag wala pa gid ako sing nakita nga taga-Nakatundan. Ginpakilala ako sang maestra kay Gng. Maud Koda kag naglakat gilayon. Ginaganoy ang akon bag, ginkulbaan ako nga nagsulod sa balay. Nahibal-an ko sang ulihi nga si Gng. Maud Koda isa ka Amerikana nga nakapamana sang isa ka Hapon nga nag-eskwela sa Estados Unidos. Nagtudlo sia sing Ingles sa komersial nga mga eskwelahan.

Pagkaaga gid sadto nagsugod ang masako nga kabuhi. Ang bana ni Gng. Koda kuyapon, kag nagbulig ako sa pag-atipan sa iya. Medyo nahangawa ako bangod indi ako makaintiende sang Ingles. Daw nahaw-asan ako sang nakighambal sa akon si Gng. Koda sa Hapones. Adlaw-adlaw mabatian ko sila nga nagahambalanay sa Ingles, kag amat-amat nga naanad ang akon dulunggan sa sini nga lenguahe. Nagustuhan ko ang maalikaya nga kahimtangan sa puluy-an.

Nagdayaw gid ako sa debosyon ni Maud sa iya masakiton nga bana. Maluyagon magbasa sing Biblia ang iya bana. Nahibal-an ko sang ulihi nga nakabakal sila sang Hapones nga edisyon sang libro nga The Divine Plan of the Ages sa balaligyaan sang segunda-mano nga mga libro kag nagasuskriber sa Ingles nga edisyon sang Ang Lalantawan sa sulod sang pila na ka tuig.

Isa ka adlaw ginregaluhan ako sing isa ka Biblia. Nalipay ako bangod sadto pa lang ako nakaangkon sing Biblia. Ginbasa ko ini pakadto kag pauli gikan sa eskwelahan apang diutay lang ang nahangpan ko sa sini. Sanglit ginpadaku ako sa Hapones nga Shinto, indi ako pamilyar kay Jesucristo. Wala ko mahisayri nga panugod ini sang mga hitabo nga nagdul-ong sa akon sa ulihi sa  pagbaton sing kamatuoran sang Biblia, nga nagsabat sang akon mga palamangkutanon tuhoy sa kabuhi kag kamatayon.

Tatlo ka Masubo nga mga Hitabo

Ang duha ka tuig sang paghanas natapos, kag nagpaalam na ako sa pamilya. Sang nakatapos ako eskwela, nagbuylog ako sa boluntaryo nga brigada sang mga babayi kag nakigbahin sa paghimo sing mga uniporme sang navy. Nagsugod ang pagpanalakay sa kahanginan sang mga manugbomba sang B-29 sang Amerika, kag sang Agosto 6, 1945, ginhulog ang bomba atomika sa Hiroshima. Pagligad sang pila ka adlaw, nakabaton ako sing telegrama, kag nabalitaan ko nga nagmasakit sing malubha si Nanay. Nagsakay ako sa una nga biyahe sang tren pauli. Sang pagpanaug ko sa tren, ginsugata ako sang isa ka paryente kag ginsilingan nga nagtaliwan na si Nanay. Napatay sia sang Agosto 11. Ang ginakahadlukan ko sa sulod sang mga tinuig natabo gid! Indi na gid sia liwat makapakighambal sa akon ukon makayuhum sa akon.

Sang Agosto 15, nangin maathag gid ang kalutusan sang Japan. Gani nag-atubang ako sang tatlo ka masubo nga hitabo sa sulod lamang sang napulo ka adlaw: ang una nga paglupok sang bomba atomika, ang kamatayon ni Nanay, kag ang maragtason nga pagkalutos sang Japan. Pero makalulugpay man mahibaluan nga indi na magkalamatay ang mga tawo sa inaway. Nasubuan gid, naghalin ako sa pabrika kag nagpauli sa amon balay sa kaumhan.

Nabuyok sa Kamatuoran

Isa ka adlaw, wala ginapaabot nga nakabaton ako sing sulat halin kay Maud Koda sa Okayama. Ginpangabay niya ako nga magkadto sa ila kag buligan sia sa mga hilikuton sa balay, kay mabukas sia sing eskwelahan sa Ingles. Nagpalibog ako kon ano ang himuon, apang ginbaton ko ang iya pangagda. Pagligad sang pila ka tuig, nagsaylo ako sa Kobe upod sa mga Koda.

Sang temprano nga bahin sang tig-ilinit sang 1949, isa ka mataas kag mainabyanon nga tawo ang nagduaw sa pamilya Koda. Sia si Donald Haslett, kag halin sa Tokyo nagkadto sia sa Kobe agod mangita sing puluy-an para sa mga misyonero sa Kobe. Sia ang unauna nga misyonero sang mga Saksi ni Jehova nga nagkadto sa Japan. Nakakita sia sing isa ka balay, kag sang Nobiembre 1949, pila ka misyonero ang nag-abot sa Kobe. Isa ka adlaw, nagduaw ang lima sa ila sa pamilya Koda. Ang duha sa ila, si Lloyd Barry kag si Percy Iszlaub, nagpamulongpulong sa Ingles sa sulod sang mga napulo ka minuto kada isa sa mga nagtipon sa balay. Si Maud kilala subong Cristianong utod sa mga misyonero kag maathag nga napalig-on sia sang paghiliupod. Amo sadto kag napahulag ako nga magtuon sing Ingles.

Paagi sa bulig sang makugi nga mga misyonero, amat-amat nga nahangpan ko ang sadsaran nga mga kamatuoran sang Biblia. Nasapwan ko ang mga sabat sa mga palamangkutanon ko kutob sang bata pa ako. Huo, ang Biblia nagahatag sing paglaum nga magkabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta kag nagasaad sing pagkabanhaw sang “tanan nga yara sa handumanan nga mga lulubngan.” (Juan 5:​28, 29; Bugna 21:​1, 4) Nagapasalamat ako kay Jehova sa paghimo sini nga paglaum nga mangin posible paagi sa halad nga gawad sang iya Anak, si Jesucristo.

Makalilipay nga Teokratikong mga Hilikuton

Kutob sang Disiembre 30, 1949, tubtob Enero 1, 1950, ginhiwat ang una nga asambleya sang mga Saksi ni Jehova sa Japan sa puluy-an sang mga misyonero sa Kobe. Nag-upod ako kay Maud. Ang daku nga balay ginapanag-iyahan anay sang isa ka Nazi kag kitaon ang matahom nga Inland Sea kag Awaji Island. Bangod diutay lang ang akon nahibaluan sa Biblia, diutay lang ang akon naintiendihan sa kon ano ang ginsiling. Apang, nagdayaw gid ako sa mga misyonero, nga nagapakig-upod sing hilway sa mga Hapones. May kabug-usan nga 101 ka tumalambong sa pamulongpulong publiko sa sini nga asambleya.

Wala magdugay pagkatapos sadto, namat-od ako nga makigbahin sa ministeryo sa latagon. Kinahanglan gid sing kaisog para sa akon ang pagpamalaybalay, bangod mahuluy-on ako. Isa ka aga, ginkadtuan ako ni Utod Lloyd Barry sa balay agod updon ako sa ministeryo. Nagsugod sia sa balay sa tupad sang iya ni Utod Koda. Halos nagapanago ako sa iya likod samtang nagapamati ako sa iya presentasyon. Sang nagbantala ako sa ikaduha nga higayon, nakaupod ko ang duha pa ka misyonera. Ginpadayon kami sang isa ka tigulang nga Haponesa kag namati sia sa amon, kag sang ulihi ginpainom  niya kami sing tig-isa ka baso nga gatas. Nagpasugot sia nga magtuon sing Biblia kag sang ulihi nangin bawtismado nga Cristiano. Makapalig-on gid nga makita ang iya pag-uswag.

Sang Abril 1951, si Utod Nathan H. Knorr, gikan sa ulong-talatapan sa Brooklyn, una nga nagduaw sa Japan. Mga 700 ka tawo ang nagtambong sa diskurso publiko nga ginhatag niya sa Kyoritsu Auditorium sa Kanda, Tokyo. Sa sining pinasahi nga miting, ang tanan nga tumalambong nagkasadya sa pagpagua sang Hapones nga edisyon sang Ang Lalantawan. Pagkasunod nga bulan, nagduaw si Utod Knorr sa Kobe, kag sa pinasahi nga miting didto, ginbawtismuhan ako bilang simbulo sang akon dedikasyon kay Jehova.

Pagligad sang mga isa ka tuig, napalig-on ako nga magsulod sa bug-os tion nga ministeryo, ang pagpayunir. Diutay lamang ang mga payunir sa Japan sadto, kag nagpalibog ako kon paano ko masakdag ang akon kaugalingon. Ginhunahuna ko man kon ano na ang matabo sa ginalauman ko nga pagpamana. Apang narealisar ko nga ang pag-alagad kay Jehova amo dapat ang unahon sa kabuhi, gani nagpayunir ako sang 1952. Makalilipay nga nakatrabaho ako kay Utod Koda samtang nagapayunir.

Sadto man nga tion, ang akon magulang nga lalaki, nga abi ko napatay sa inaway, nagpauli upod sa iya pamilya gikan sa Taiwan. Ang akon pamilya wala gid magpakita sing interes sa Cristianismo, apang sing makugi subong payunir, ginpadalhan ko sila sing mga magasin kag pulyeto. Sang ulihi, nagsaylo ang akon magulang nga lalaki sa Kobe upod sa iya pamilya bangod sang iya trabaho. “Ginbasa mo bala ang mga magasin?” pamangkot ko sa akon bayaw. Nakibot ako sang nagsabat sia, “Makawiwili ang mga magasin.” Nagtuon sia sing Biblia upod sa isa sang mga misyonera, kag ang akon manghod nga babayi nga nagapuyo upod sa ila nagbuylog sa pagtuon sa iya. Sang ulihi, nangin bawtismado nga mga Cristiano sila nga duha.

Nagdayaw sa Internasyonal nga Paghiliutod

Wala madugayi, nakibot gid ako nga makabaton sing pangagda nga mag-eskwela sa ika-22 nga klase sang Watchtower Bible School of Gilead. Kami ni Utod Tsutomu Fukase ang una nga naghalin sa Japan nga gin-agda sa eskwelahan. Sang 1953, antes magsugod ang klase nakatambong kami sa New World Society Assembly nga ginhiwat sa Yankee Stadium sa New York. Nagdayaw gid ako sa internasyonal nga paghiliutod sang katawhan ni Jehova.

Sa ikalima nga adlaw sang kombension, ang Hapones nga mga delegado, nga kalabanan mga misyonero, dapat magsuksok sing kimono. Sanglit ang kimono nga ginpauna ko padala wala pa mag-abot, naghulam ako kay Sister Knorr. Sang nagasesyon nag-ulan, kag nahangawa ako nga basi mabasa ang kimono. Sa amo nga tion, may nagpasuksok sing kapote sa akon sa likuran ko. “Kilala mo bala sia?” pamangkot sang isa ka utod nga babayi nga nagatindog sa tupad ko. Nahibal-an ko sang ulihi nga si Utod Frederick W. Franz gali yadto, isa ka katapo sang Nagadumala nga Hubon. Nabatyagan ko gid ang gugma sang organisasyon ni Jehova!

Ang ika-22 nga klase sang Gilead internasyonal gid, nga nagalakip sang 120 ka estudyante gikan sa 37 ka pungsod. Bisan pa mabudlay kon kaisa ang pagpakighambal bangod sang nanuhaytuhay nga lenguahe nga ginahambal sang mga estudyante, naeksperiensiahan gid namon ang internasyonal nga paghiliutod. Sa matugnaw kaayo nga adlaw sang Pebrero 1954, naggradwar ako kag nakabaton sing asaynment balik sa Japan. Ang akon kaklase nga si Inger Brandt, isa ka Swiso nga utod nga babayi, amo ang akon nangin  kaupod sa Siudad sang Nagoya. Nagbuylog kami didto sa grupo sang mga misyonero nga ginpahalin sa Korea bangod sang inaway. Ang pila ka tuig nga ginhinguyang ko sa misyonero nga pag-alagad hamili gid sa akon.

Malipayon nga Pag-alagad Bilang Mag-asawa

Sang Septiembre 1957, gin-agda ako nga mag-alagad sa Tokyo Bethel. Isa ka duha-sing-panalgan nga balay nga human sa kahoy ang nangin sanga talatapan sa Japan. May yara lamang apat ka katapo sa sanga, lakip kay Utod Barry, nga amo ang manugtatap sang sanga. Ang iban nga katapo sang pamilya mga misyonero. Gin-asayn ako nga magbadbad kag mag-proofread, pati na ang pagpaninlo, paglaba, pagluto, kag iban pa.

Ang hilikuton sa Japan nagsangkad, kag madamo pa nga mga utod ang gin-agda sa Bethel. Ang isa sa ila nangin manugtatap sang kongregasyon nga ginapakig-updan ko. Sang 1966 nagpakasal kami sini nga utod, si Junji Koshino. Pagkatapos sang amon kasal, si Junji gintangdo sa sirkito nga hilikuton. Makalilipay gid nga makilala ang tuman kadamo nga mga kauturan samtang nagalakbay kami sa nagkalainlain nga mga kongregasyon. Sanglit gin-asayn ako nga magbadbad, ginahimo ko ini sa balay nga ginadayunan namon sa amo nga semana. Samtang nagalakbay, dapat namon dalhon ang mabug-at nga mga diksionaryo, magluwas sa amon maleta kag mga bag.

Nalipay kami sa sirkito nga hilikuton sa sulod sang kapin sa apat ka tuig kag nakita ang padayon nga pagsangkad sang organisasyon. Ang sanga ginsaylo sa Numazu, kag tinuig sang ulihi sa Ebina, diin nahamtang ang mga pasilidad sang sanga karon. Nalipay gid kami ni Junji sa pag-alagad sa Bethel, nga nagapangabudlay karon upod sa pamilya nga may mga 600 ka katapo. Sang Mayo 2002, mainayuhon nga ginsaulog sang mga abyan sa Bethel ang akon 50 ka tuig sa bug-os tion nga pag-alagad.

Nalipay nga Makita ang Pag-uswag

Sang nagsugod ako sa pag-alagad kay Jehova sang 1950, pila gid lamang ang mga manugbantala sa Japan. Sa karon may kapin na sa 210,000 ka manugbantala sang Ginharian. Sa pagkamatuod, linibo ka tulad-karnero ang nabuyok kay Jehova, subong sa akon.

Ang apat ka misyonero nga mga kauturan nga nagduaw sa amon sa balay ni Utod Koda sang 1949, kag subong man si Utod Maud Koda, matutom nga nagkalamatay na tanan. Amo man ang akon magulang nga lalaki, nga isa ka ministeryal nga alagad, kag ang akon bayaw, nga nagpayunir man sa sulod sang mga 15 ka tuig. Ano ang paglaum para sa akon mga ginikanan, nga ang kamatayon ginkahadlukan ko sang bata pa ako? Ang ginsaad sang Biblia nga pagkabanhaw naghatag sa akon sing paglaum kag lugpay.​—⁠Binuhatan 24:15.

Kon ginahinumdom ko ang nagligad, nabatyagan ko nga ang akon pagsumalang kay Maud sang 1941 amo ang nagpabag-o sing daku sa akon kabuhi. Kon wala ko sia makilala sadto kag kon wala ko ginbaton ang iya pangabay nga magtrabaho sa iya liwat pagkatapos sang inaway, ayhan nag-istar ako sa amon kaumhan sa nabaw-ing nga minuro kag wala ako makapakig-angot sa mga misyonero sadtong mga adlaw. Nagapasalamat gid ako kay Jehova nga ginbuyok niya ako sa kamatuoran paagi kay Maud kag sa mga misyonero sadto!

[Retrato sa pahina 25]

Upod kay Maud Koda kag sa iya bana. Yara ako sa atubangan sa wala

[Retrato sa pahina 27]

Upod sa mga misyonero gikan sa Japan sa Yankee Stadium sang 1953. Yara ako sa pinakawala

[Retrato sa pahina 28]

Sa Bethel upod sa akon bana, si Junji