Ang Pulong ni Jehova Buhi

Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Genesis—II

SUGOD sa pagtuga sa una nga tawo, si Adan, tubtob sa kamatayon sang anak ni Jacob nga si Jose, ginatuptupan sang Genesis ang 2,369 ka tuig sa maragtas sang tawo. Ang nahauna nga 10 ka kapitulo kag ang 9 ka bersikulo sang ika-11 nga kapitulo, nga nagalakip sa kasaysayan sugod sang pagpanuga tubtob sa torre sang Babel, ginbinagbinag sa nagligad nga gua sini nga magasin. * Ginabinagbinag sini nga artikulo ang talalupangdon nga mga punto sa nabilin nga bahin sang Genesis, tuhoy sa pagpakig-angot sang Dios kanday Abraham, Isaac, Jacob, kag Jose.

SI ABRAHAM NANGIN ABYAN SANG DIOS

(Genesis 11:⁠10–​23:20)

Mga 350 ka tuig pagkatapos sang Anaw, nabun-ag ang isa ka tawo nga nangin kalahamut-an gid sa Dios sa kaliwat sang anak ni Noe nga si Sem. Ang iya ngalan amo si Abram, nga sang ulihi gin-islan nga Abraham. Sa sugo sang Dios, nagbiya si Abram sa Caldeanhon nga siudad sang Ur kag nagpuyo sa tolda sa duta nga ginsaad ni Jehova nga ihatag sa iya kag sa iya kaliwatan. Bangod sang iya pagtuo kag pagkamatinumanon, si Abraham gintawag nga “abyan sang Dios.”—Santiago 2:23.

Si Jehova nagpanghikot batok sa malaut nga mga pumuluyo sang Sodoma kag sang mga siudad malapit sa sini, samtang si Lot kag ang iya mga anak nga babayi gintipigan nga buhi. Ang saad sang Dios natuman sang matawo ang anak ni Abraham nga si Isaac. Tinuig sang ulihi, ang pagtuo ni Abraham gintilawan sang ginsugo sia ni Jehova nga ihalad ang iya anak. Handa sa pagtuman is Abraham apang ginpunggan sia sang isa ka anghel. Wala duhaduha nga may pagtuo gid si Abraham, kag ginpasalig sia nga paagi sa iya binhi, ang tanan nga pungsod pakamaayuhon. Ginkasubo gid ni Abraham ang kamatayon sang iya asawa nga si Sara.

Mga Sabat sa mga Pamangkot Tuhoy sa Kasulatan:

12:​1-3​—San-o nagsugod ang Abrahamiko nga katipan, kag daw ano ini kalawig? Ang katipan  ni Jehova kay Abram nga “pakamaayuhon ang tanan nga mga panimalay sang duta” paagi kay Abram maathag nga nagsugod sang nagtabok si Abram sa Eufrates sang nagpakadto sia sa Canaan. Mahimo nga sang Nisan 14, 1943 B.C.E. yadto​—430 ka tuig antes ginhilway ang Israel gikan sa Egipto. (Exodo 12:​2, 6, 7, 40, 41) Ang Abrahamiko nga katipan isa ka “katipan nga dayon.” Padayon ini nga manghikot tubtob matuman ang pagpakamaayo sa mga pamilya sang duta kag malaglag ang tanan nga kaaway sang Dios.—Genesis 17:7; 1 Corinto 15:23-​26.

15:13​—San-o natuman ang gintagna nga 400-ka-tuig nga kasakit sang anak ni Abram? Ining panag-on sang kasakit nagsugod sang 1913 B.C.E. sang ginlutas ang anak ni Abraham nga si Isaac nga mga 5 anyos ang edad kag “ginsunlog” sia sang iya 19-anyos nga utod-sa-amay nga si Ismael. (Genesis 21:​8-​14, NW; Galacia 4:​29) Natapos ini sang ginhilway ang mga Israelinhon gikan sa pagkaulipon sa Egipto sang 1513 B.C.E.

16:2​—Nagakaigo bala nga ginhatag ni Sarai ang iya ulipon nga babayi nga si Hagar subong asawa ni Abram? Ang paghatag ni Sarai nahisuno sa kinabatasan sadto—nga ang baw-as nga asawa obligado sa paghatag sa iya bana sing babayi agod makaanak sing manunubli. Ang una nga poligamya natabo sa kaliwat ni Cain. Sang ulihi, nangin kinabatasan ini kag ginhimo man sang pila ka sumilimba ni Jehova. (Genesis 4:​17-​19; 16:​1-3; 29:21-​28) Apang, wala ginsikway ni Jehova ang iya orihinal nga talaksan sa monogamya. (Genesis 2:​21, 22) Si Noe kag ang iya mga anak nga lalaki, nga sa ila ginsulit ang sugo nga ‘magmabungahon kag magtugob sang duta,’ maathag nga tig-isa lang ang asawa. (Genesis 7:7; 9:1; 2 Pedro 2:5) Kag ining monogamya nga talaksan ginsambit liwat ni Jesucristo.—Mateo 19:​4-8; 1 Timoteo 3:​2, 12.

19:8​—Sayop bala ang pagtanyag ni Lot sang iya mga anak nga babayi sa mga Sodomanhon? Suno sa pamatasan sa Sidlangan, salabton sang tagbalay nga amligan ang iya mga bisita sa iya puluy-an, nga nagapangapin sa ila tubtob sa kamatayon kon kinahanglanon. Handa si Lot nga himuon yadto. Maisog sia nga naggua kag ginsira ang puertahan sa likuran niya, kag gin-atubang sing isahanon ang guban sa gua. Sang gintanyag ni Lot ang iya mga anak nga babayi, mahimo gid nga nahisayran na niya nga ang iya mga bisita mga mensahero gikan sa Dios, kag mahimo nangatarungan sia nga maamligan sang Dios ang iya mga anak subong sang pag-amlig Niya sa iya tiya nga si Sara sa Egipto. (Genesis 12:17-​20) Sa pagkamatuod, subong sang natabo, nahilway sa katalagman si Lot kag ang iya mga anak.

19:30-​38​—Ginkunsinti bala ni Jehova ang pagkahubog ni Lot kag pagkanangin amay sang mga anak nga lalaki sa iya duha ka anak nga babayi? Wala ginakunsinti ni Jehova ang incesto ukon pagpahubog. (Levitico 18:​6, 7, 29; 1 Corinto 6:​9, 10) Ang matuod, ginkasubo ni Lot ang “binuhatan nga malinapason” sang mga pumuluyo sang Sodoma. (2 Pedro 2:​6-8) Ang katunayan nga ginhubog si Lot sang iya mga anak nga babayi nagapakita nga nahisayran nila nga indi sia magpasugot nga maghulid sa ila kon indi sia hubog. Apang bangod mga dumuluong sa duta, nabatyagan sang iya mga anak nga amo lamang ini ang paagi agod indi mapapas ang pamilya ni Lot. Ginrekord ini sa Biblia agod ipakita ang kaangtanan sang mga Moabnon (paagi kay Moab) kag sang mga Amonhon (paagi kay Benammi) sa kaliwat ni Abraham nga mga Israelinhon.

Mga Leksion Para sa Aton:

13:​8, 9. Nagpahamtang si Abraham sing maayo gid nga halimbawa sa paghusay sa mga di-paghangpanay! Indi gid naton dapat isakripisyo ang mahidaiton nga mga kaangtanan tungod sa pinansial nga daug, personal nga luyag, ukon bugal.

15:​5, 6. Sang nagtigulang na si Abraham kag wala pa sing anak, nakighambal sia sa Dios tuhoy sini. Nian, ginpasalig sia ni Jehova. Ang resulta? Si Abraham ‘nagtuo sa GINUO.’ Kon nagapangamuyo kita kay Jehova kag ginapabutyag ang yara sa aton tagipusuon, ginabaton ang iya mga pasalig gikan sa Biblia, kag nagatuman sa iya, ang aton pagtuo magabakod.

15:16. Wala ginhukman ni Jehova ang mga Amornon (ukon, Canaanhon) sa apat ka kaliwatan. Ngaa? Bangod mapailubon sia nga Dios.  Naghulat sia tubtob wala na gid sing paglaum nga mag-ayo ang kahimtangan. Kaangay ni Jehova, kinahanglan mangin mapailubon man kita.

18:23-​33. Wala ni Jehova ginalaglag sing salama ang mga tawo. Ginaamligan niya ang mga matarong.

19:16. Si Lot “nagdulogdulog,” kag halos ganuyon na sia kag ang iya pamilya sang mga anghel pagua sa siudad sang Sodoma. Maalamon nga huptan naton ang pagbatyag sing pagkahilingawon, samtang ginahulat naton ang katapusan sang malaut nga kalibutan.

19:26. Kabuangan gid nga matublag ukon magbalikid nga may pagkanugon sa mga butang nga gintalikdan na naton sa kalibutan!

SI JACOB MAY 12 KA ANAK NGA LALAKI

(Genesis 24:1–​36:43)

Ginpatigayon ni Abraham ang pagpangasawa ni Isaac kay Rebeca, isa ka babayi nga may pagtuo kay Jehova. Nagbun-ag sia sing kapid nga sanday Esau kag Jacob. Wala ginpabaloran ni Esau ang iya kinamatarong sa pagkapanganay kag ginbaligya ini kay Jacob, nga amo ang nagbaton sang ulihi sang pagpakamaayo sang iya amay. Nagpalagyo si Jacob sa Padan-aram, diin nangin asawa niya si Lea kag si Raquel kag nagbantay sa panong sang mga karnero sang ila amay sa sulod sang mga 20 ka tuig antes magbiya upod sa iya pamilya. Paagi kay Lea, kay Raquel, kag sa ila duha ka ulipon nga babayi, si Jacob may 12 ka anak nga lalaki kag isa ka anak nga babayi. Si Jacob nakigdumog sa isa ka anghel kag ginpakamaayo, kag gin-islan ang iya ngalan nga Israel.

Mga Sabat sa mga Pamangkot Tuhoy sa Kasulatan:

28:12, 13​—Ano ang kahulugan sang damgo ni Jacob tuhoy sa “isa ka hagdan”? Ini nga “hagdan,” nga mahimo daw mga halintang sang mga bato kon tulukon, nagpakita nga may komunikasyon sa tunga sang duta kag langit. Ang pagsaka-panaug sa sini sang mga anghel sang Dios nagpakita nga ang mga anghel nagaalagad sa pila ka importante nga paagi sa ulot ni Jehova kag sang mga tawo nga nahamut-an niya.—Juan 1:51.

30:14, 15​—Ngaa ginpaiway ni Raquel ang kahigayunan nga maghulid sa iya bana bilang kabaylo sang mga mandragora? Sang dumaan nga mga tion, ang bunga sang mandragora gingamit subong narkotiko kag para sa pagtapna kag pagbulong sa biling ukon palaminhod. Ginpatihan man nga ang bunga nagapukaw sing gana sa sekso kag nagapadugang sa pertilidad sang babayi ukon nagabulig sa pagpanamkon. (Ambahanon ni Solomon 7:13) Bisan wala ginasugid sang Biblia ang motibo ni Raquel sa pagbaylo, mahimo nagdumdom sia nga ang mga mandragora magabulig sa iya nga magpanamkon kag madula ang iya kahuluy-an subong baw-as. Apang, pila pa ka tuig ang nagligad antes ‘ginbuksan sang Dios ang iya tiyan.’—Genesis 30:22-​24.

Mga Leksion Para sa Aton:

25:23. Si Jehova may ikasarang sa paghibalo sa genetiko nga kinaiya sang wala pa matawo kag sa paggamit sang iya abanse nga ihibalo kag pagpili nga daan kon sin-o ang gamiton niya para sa iya mga katuyuan. Apang, wala niya ginatalana ang kapalaran sang mga indibiduwal.—Oseas 12:3; Roma 9:​10-​12.

25:​32, 33; 32:24-​29. Ang kabalaka ni Jacob nga maagom ang kinamatarong sa pagkapanganay kag ang iya pagpakigdumog sa bug-os nga gab-i sa isa ka anghel agod makuha ang pagpakamaayo nagapakita nga ginpabaloran gid niya ang sagrado nga mga butang. Gintulin ni Jehova sa aton ang pila ka sagrado nga mga butang, subong sang aton kaangtanan sa iya kag sa iya organisasyon, ang gawad, ang Biblia, kag ang aton ginalauman nga Ginharian. Kabay nga mangin kaangay kita kay Jacob sa pagpakita sing apresasyon sa sini.

34:​1, 30. Ang ‘kagamo’ ni Jacob nagsugod bangod nakig-abyan si Dina sa mga tawo nga wala nagahigugma kay Jehova. Dapat naton pilion sing maalamon ang aton mga kaupdanan.

GINPAKAMAAYO NI JEHOVA SI JOSE SA EGIPTO

(Genesis 37:1–​50:26)

Bangod sang kahisa, ginbaligya sang mga anak nga lalaki ni Jacob ang ila utod nga si Jose subong isa ka ulipon. Sa Egipto, nabilanggo si Jose bangod ginsunod niya sing matutom kag maisugon ang mga talaksan sang Dios sa moral. Sang  ulihi, ginpagua sia sa bilangguan agod patpaton ang mga damgo ni Paraon, nga nagtagna sing pito ka tuig nga kabuganaan kag sundan sang pito ka tuig nga tiggulutom. Pagkatapos, ginhimo si Jose nga manugdumala sing kalan-on sa Egipto. Ang iya mga utod nga lalaki nagkadto sa Egipto sa pagpangita sing kalan-on bangod sang tiggulutom. Nagtingob liwat ang pamilya kag nagpuyo sa mauyahon nga duta sang Gosen. Sang nagatagumatayon na si Jacob, ginpakamaayo niya ang iya mga anak nga lalaki kag nagbungat sing isa ka tagna nga naghatag sing pat-od nga paglaum tuhoy sa daku nga mga pagpakamaayo sa palaabuton. Ang bangkay ni Jacob gindala sa Canaan agod didto ilubong. Sang mapatay si Jose sa edad nga 110, gin-embalsamar ang iya bangkay, kag gindala sang ulihi sa Ginsaad nga Duta.—Exodo 13:19.

Mga Sabat sa mga Pamangkot Tuhoy sa Kasulatan:

43:32​—Ngaa ang pagkaon upod sa mga Hebreo makangilil-ad sa mga Egiptohanon? Mahimo nga bangod gid ini sa pag-ihig-ihig sa relihion ukon pagpabugal sa rasa. Ginkangil-aran man sang mga Egiptohanon ang mga manugbantay sing karnero. (Genesis 46:34) Ngaa? Ang mga manugbantay sing karnero mahimo nga ginapakanubo gid sa Egipto. Ukon ayhan bangod ang duta nga ginataliuma diutay lamang, ginatamay sang Egiptohanon ang mga nagapangita sing halalban para sa panong.

44:5​—Naggamit bala si Jose sing tagayan subong ban-awan? Ang pilak nga tagayan kag ang ginsiling tuhoy sa sini maathag nga bahin sang isa ka padihot ukon buko. Si Jose matutom nga sumilimba ni Jehova. Wala gid niya gingamit ang tagayan subong ban-awan, kag ang matuod, wala ini ginkawat ni Benjamin.

49:10​—Ano ang kahulugan sang “setro” kag sang “sungkod sang manuggahom”? Ang setro isa ka bilugon nga ginauyatan sang isa ka manuggahom bilang simbulo sang iya harianon nga awtoridad. Ang sungkod sang manuggahom isa ka malaba nga baston nga nagapakita sing gahom sa pagmando. Ang pagpatuhoy ni Jacob sa sini nagpakita nga ang daku nga awtoridad kag gahom mangin sa tribo ni Juda tubtob sa pag-abot sang Shilo. Ining kaliwat ni Juda amo si Jesucristo, ang isa nga ginhatagan ni Jehova sing langitnon nga pagginahom. Si Jesus may harianon nga awtoridad kag may gahom sa pagmando.—Salmo 2:​8, 9; Isaias 55:4; Daniel 7:​13, 14.

Mga Leksion Para sa Aton:

38:26. Nakasala si Juda sa ginhimo niya sa iya balo nga umagad nga babayi, nga si Tamar. Apang sang nahibaluan niya nga sia ang may salabton sa pagbusong ni Tamar, mapainubuson nga ginbaton ni Juda ang iya sala. Dapat mangin maabtik man kita sa pagbaton sang aton mga sayop.

39:9. Ang reaksion ni Jose sa asawa ni Potifar nagapakita nga ang iya panghunahuna nahisanto sa panghunahuna sang Dios tuhoy sa moral kag ang iya konsiensia gintuytuyan sang diosnon nga mga prinsipio. Indi bala nga dapat tinguhaan man naton ang subong sini samtang nagatubo kita sa sibu nga ihibalo tuhoy sa kamatuoran?

41:14-​16, 39, 40. Mahimo ni Jehova bag-uhon ang mga kahimtangan sang mga nagakahadlok sa iya. Kon matabo ang mga kasisit-an, maalamon nga magsalig kita kay Jehova kag magpabilin nga matutom sa iya.

May Malig-on Sila nga Pagtuo

Sanday Abraham, Isaac, Jacob, kag Jose mahinadlukon gid sa Dios kag may pagtuo. Ang kasaysayan sang ila kabuhi, nga yara sa tulun-an nga Genesis, makapabakod gid sing pagtuo kag nagatudlo sa aton sing madamong mapuslanon nga mga leksion.

Makabenepisyo ka sa sining rekord samtang ginahimo mo ang imo asaynment sa semanal nga pagbasa sing Biblia para sa Teokratikong Eskwelahan Para sa Ministeryo. Ang pagbinagbinag sini makabulig agod mangin buhi ang kasaysayan.

[Mga nota]

[Retrato sa pahina 26]

Ginpakamaayo ni Jehova si Jose

[Retrato sa pahina 26]

Si Abraham isa ka tawo nga may pagtuo

[Retrato sa pahina 26]

Gintipigan ang matarong nga si Lot kag ang iya mga anak nga babayi

[Retrato sa pahina 29]

Gin-apresyar ni Jacob ang sagrado nga mga butang. Ikaw man bala?