Kamot​​—⁠⁠Kon Paano Ini Ginagamit sa Biblia

ANG kamot amo ang punta nga bahin sang butkon. Ang “kamot,” suno sa paggamit sang Kasulatan, nagalakip kon kaisa sa bulutkunan, subong sang sa Genesis 24:​22, 30, 47 kag Ezequiel 16:​11, diin ang mga pulseras ginasiling nga ginasuksok sa “mga kamot,” kag sa Hukom 15:​14, diin ginasambit ang mga gapos sa “mga kamot” ni Samson. Ginagamit kag ginakontrol sang kamot ang kusog sang butkon, gani, sa madamo nga kaso nga ginagamit ini sing malaragwayon, ang ideya nga “ginagamit nga kusog” sarang maangot sa tinaga nga “kamot.” (Exodo 7:⁠4; 13:⁠3; Deuteronomio 2:15; Lucas 1:66) Sanglit ang kamot sang tawo tuman ka lantip kag mapasibuon kag isa ka bahin sang lawas nga nagahimo sang hilikuton, simbuliko nga ginagamit ini sa madamo nga teksto sa Biblia agod magpatuhoy sa lainlain nga mga buhat.

Ang kinaandan nga Hebreong termino para sa “kamot” amo ang yadh; kon kaisa, ang tinaga nga kaph ginabadbad nga “kamot,” apang literal nga nagakahulugan sing “palad.” (Job 22:30) Ang kinaandan nga Griegong termino para sa “kamot” amo ang kheir.

Malaragwayon kag Simbuliko nga mga Paggamit

Ang kamot ginagamit kon kaisa agod magtiglawas sa tawo mismo, subong sang mangayo si David sing pagkaon kay Nabal: “Ihatag ang bisan anong yara sa imo kamot.” (1 Samuel 25:8) Nagapatuhoy man ini sa kabilugan nga disposisyon ukon hilikuton sang isa ka tawo (Genesis 16:12), ukon nagakahulugan ini sang iya salabton sa iya mga buhat.​​—⁠⁠Genesis 9:⁠5; Ezequiel 3:​18, 20.

Ang mga kamot sang mga saserdote ginpuno ni Moises sing mga halad sang tion nga gintangdo sila subong bahin sang seremonya nga simbuliko nga nagsangkap sa ila, ‘ginapuno ang ila mga kamot’ sing awtoridad kag gahom para sa pagkasaserdote.​​—⁠⁠Levitico 8:25-27.

Ginpasalig ni Jehova si Jacob nga ang iya anak nga si Jose “magabutang sang iya kamot sa imo mga mata,” buot silingon, magapapiyong sa mga mata ni Jacob kon mapatay na sia. (Genesis 46:4) Ini nga pribilehiyo kinaandan nga ginahimo sang panganay nga anak. Busa, ini nga mga pulong wala lamang magpasalig kay Jacob nga sa tion sang nabilin nga kabuhi sang tigulang na nga patriarka indi sia pagbiyaan sang iya hinigugma nga anak nga si Jose kundi mahimo gid nga gintagna man sini nga ang kinamatarong sang pagkapanganay, nga nadula ni Ruben, magakadto kay Jose.

Ang Dios simbuliko nga ginalaragway nga nagagamit sang iya “kamot,” buot silingon, sang iya ginagamit nga kusog, sa pagtapos sang hilikuton; ang pila sini nga hilikuton amo ang: pagpanuga (Salmo 8:⁠6; 102:25); paglaglag sa iya mga kaaway (Isaias 25:​10, 11); pagluwas sa iya katawhan (Exodo 7:​4, 5); pagpakita sing pabor kag paggamit sing gahom para sa mga nagapangita sa iya (Esdras 8:22); pag-aman sing mga butang (Salmo 104:28; 145:16); kag pagtanyag sing bulig (Isaias 11:11). Nagsiling si Elihu nga ang mga gamhanan ginakuha “sa wala sing kamot,” kag ang bato sa matagnaon nga damgo ni Nabocodonosor natiphag sa bukid “sa wala sing kamot”; ang tagsa sini nagakahulugan nga natabo ini, indi paagi sa mga kamot sang tawo, kundi paagi sa gahom ni Jehova.​​—⁠⁠Job 34:​1, 20; Daniel 2:​34, 44, 45.

Ang ‘sa, ukon, sa idalom sang kamot sang isa’ nagakahulugan nga mangin sa idalom sang paggahom ukon pagdumala sang isa (Genesis 9:⁠2; 41:35; Job 2:⁠6; 1 Pedro 5:⁠6; ipaanggid ang Genesis 37:21), ukon mahimo ini magkahulugan “sa imo pagbuot” ukon ‘sa pag-atipan sang isa’ (Genesis 16:6, NW, ipaanggid ang Le; Genesis 42:37, NW, ipaanggid ang RS; Lucas 23:46; Juan 10:​28, 29). Ang “nabayaw ang kamot” nagakahulugan sing mabaskog, madinalag-on (Exodo 14:8); ang ‘nagpalig-on sa ila mga kamot,’ sing paghatag sing gahom ukon pagsuplay kag pagsangkap (Esdras 1:6); ang ‘pagpaluya sa mga kamot,’ sing pagluya sang buot (Jeremias 38:4); ang ‘pagbutang sang kabuhi sa kamot ukon palad sang isa,’ sing pagrisgo sang iya kabuhi (1 Samuel 19:⁠5; Job 13:14). Ang ‘pagpakigdagpi sing mga kamot’ ginhimo sa pagpanaad (Esdras 10:19) ukon sa pagpiansa para sa iban (Hulubaton 6:1-3; 17:18; 22:26); ang ‘pagbutang sang kamot’ nagakahulugan sing buluhaton (Deuteronomio 15:​10, ipaanggid ang KJ); ang ‘pagbutang sing kamot sa pagkabutang sang isigkatawo,’ sing pagpangawat ukon indi nagakaigo nga paggamit sini (Exodo 22:​7, 8, 10, 11); ang ‘matinlo nga mga kamot,’ sing pagkawalay sala (2 Samuel 22:21; ipaanggid ang Salmo 24:​3, 4); ang ‘kamot nga puno sing dugo,’ sing pagpatay (Isaias 1:15; 59:​3, 7); ang ‘pagtakop sang kamot sa baba,’ sing paghipos (Hukom 18:19); ang ‘pagluyloy sing mga kamot,’ sing pagluya sang buot (2 Cronica15:⁠7; tan-awa man ang Isaias 35:⁠3; Hebreo 12:​12, 13); kag ang ‘paghumlad sa kamot,’ sing kaalwan (Deuteronomio 15:11).

“Ang diutay nga panimuko sang mga kamot sa pagtulog” nagapaimol sa matamad. (Hulubaton 6:9-11) Ginalaragway sia nga tuman kalapyo sa paghakyaw sang iya kamot gikan sa yahong agod hungitan ang iya baba. (Hulubaton 26:15) Ang mapatumbayaon nga tawo nga ‘nagapangabudlay sa kamot nga matamad  mangin imol,’ samtang ang kamot sang makugi nagapamanggad.​​—⁠⁠Hulubaton 10:4.

Ang iban pa nga mga ekspresyon nga kinaandan sa Hebreo nga lenguahe nga nagadalahig sa kamot amo: ‘ibutang ang imo kamot upod kay,’ buot silingon magkooperar, magdampig (Exodo 23:⁠1; 1 Samuel 22:17); ang “paagi sa kamot ni” nagakahulugan sing sa idalom sang pagtuytoy ni (Ex 38:21) ukon paagi kay (Exodo 4:13; Levitico 8:36; 10:11); ‘ang iya kamot indi makalab-ot,’ ukon ‘ang iya kamot indi makakuha,’ wala sia sing bastante nga kuarta (Levitico 14:21); ‘kon ano ang makuha sang iya kamot,’ kon ano ang iya masarangan (Numeros 6:21); ‘mga kamot sang espada,’ gahom sang espada (Job 5:20); ‘kamot sang dila,’ gahom sang dila (Hulubaton 18:21); ‘kabuhi sang imo kamot,’ pagpahauli sang imo kusog (Isaias 57:10); ‘pagtakop sang kamot’ gikan sa imo utod, buot silingon, mangin kuripot sa pagbulig sa iya.​​—⁠⁠Deuteronomio 15:​7, KJ.

Ginsugo ni Jehova ang mga Israelinhon nga dapat nila ihigot ang iya mga pulong “nga tanda sa [ila] kamot” (Deuteronomio 6:6-8; 11:18) kag nga gintigib niya ang Sion sa iya mga palad (Isaias 49:14-16), nga nagakahulugan sing dalayon nga pagdumdom kag pagtalupangod. Sa pareho man nga kahulugan, ginsugiran ni Jehova ang mga eunuco nga naghupot sang iya katipan nga hatagan niya sila sa iya balay sing “isa ka monumento” (ukon, duog; sing literal, “kamot”). (Isaias 56:​4, 5) Ang Biblia nagapatuhoy sa mga sumilimba sang Dios subong nagasulat sa ila mga kamot, sa simbuliko nga paagi, sing mga pulong, “Iya ni Jehova,” buot silingon mga ulipon niya sila. (Isaias 44:​5, NW) Sa amo man nga paagi ang “pat-in” ukon marka sang “sapat nga mapintas” sa tuo nga kamot magasimbulo sing paghatag sang isa sang iya igtalupangod, debosyon, kag aktibo nga suporta sa “sapat nga mapintas” kag sa “larawan” sini, kay ang mga kamot sang isa ka tawo ginagamit sa pagpangabudlay para sa isa nga iya ginaalagdan.​​—⁠⁠Bugna 13:​16, 17; 14:​9, 10; 20:4.

Pagpandong sang mga Kamot

Luwas sa pag-uyat lamang, ang mga kamot ginpandong ukon gintakdong sa isa ka tawo ukon butang para sa nanuhaytuhay nga mga katuyuan. Apang, ang kinaandan nga kahulugan sini nga buhat amo ang pagtangdo, ang pagpakita nga ang isa ka tawo ukon butang ginakilala, ukon ginabaton, sa isa ka paagi. Sa tion sang seremonya para sa pagkasaserdote, ginpandong ni Aaron kag sang iya mga anak nga lalaki ang ila mga kamot sa ulo sang toro nga baka kag sang duha ka laki nga karnero nga inughalad, paagi sa sini ginakilala nila nga ining mga sapat ginahalad para sa ila bangod nangin mga saserdote sila ni Jehova nga Dios. (Exodo 29:​10, 15, 19; Levitico 8:​14, 18, 22) Sang gintangdo si Josue subong iya salili suno sa ginsugo sang Dios, gintakdong ni Moises ang iya mga kamot kay Josue, kag subong resulta sini sia ‘napuno sang espiritu sang kaalam’ kag gani napamunuan niya ang Israel sing nagakaigo. (Deuteronomio 34:9) Ang mga kamot gintakdong sa mga tawo agod ipakita nga sila magabaton sing pagpakamaayo. (Genesis 48:14; Marcos 10:16) Gintandog ni Jesucristo, ukon gintakdong niya ang iya mga kamot sa pila ka tawo nga gin-ayo niya. (Mateo 8:⁠3; Marcos 6:⁠5; Lucas 13:13) Ang dulot nga balaan nga espiritu ginhatag sa pila ka hitabo paagi sa pagtakdong sang mga apostoles sang ila mga kamot.​​—⁠⁠Binuhatan 8:14-20; 19:6.

Mga pagtangdo para sa serbisyo. Sa Cristianong kongregasyon ang mga pagtangdo sa hamtong nga mga lalaki sa mga posisyon ukon mga katungdanan ginahimo man paagi sa pagtakdong sang mga kamot sang mga awtorisado sa paghimo sini. (Binuhatan 6:⁠6; 1 Timoteo 4:14) Bangod sang impluwensia sining gintangdo nga mga lalaki kag sang halimbawa nga ihatag nila, ginlaygayan ni apostol Pablo si Timoteo: “Dili magmadagmit sa pagtakdong sang mga kamot, bisan magpakig-ambit sa mga sala sang iban.” Nagakahulugan ini nga indi dapat itangdo ang isa ka lalaki nga wala anay ginabinagbinag ang iya mga kalipikasyon, kay basi indi niya matuman sing nagakaigo ang iya mga katungdanan, kag gani mangin balasulon man si Timoteo sa problema nga tugahon sini.​​—⁠⁠1 Timoteo 5:22.

Ang Tuo nga Kamot

Ang tuo nga kamot ginkabig nga may daku nga importansia, sa simbuliko nga paagi. Wala mahamuot si Jose sang ginpalambid ni Jacob ang iya mga kamot agod itakdong ang iya tuo nga kamot kay Efraim, ang mas manghod nga anak ni Jose. Apang ginhungod ini ni Jacob, agod hatagan si Efraim sing labaw nga pagpakamaayo. (Genesis 48:13-20) Ang mangin sa tuuhan sang isa ka manuggahom nagakahulugan sing labing importante nga posisyon, masunod sa manuggahom mismo (Salmo 110:⁠1; Binuhatan 7:​55, 56; Roma 8:34; 1 Pedro 3:22), ukon sa posisyon nga iya nahamut-an. (Mateo 25:33) Sa palanan-awon sang Bugna, ginapatuhuyan si Jesus nga nagauyat sing pito ka bituon sang pito ka kongregasyon sa iya tuo nga kamot. Buot silingon, ginakahamut-an niya ini tanan nga mga hubon sang mga gulang kag yara sila sa idalom sang iya bug-os nga pagkontrol, paggahom, kag pagtuytoy.​​—⁠⁠Bugna 1:​16, 20; 2:1.

Ang pag-uyat sang Dios sa tuo nga kamot sang isa magapabakod sa sining isa. (Salmo 73:23) Sa masami, ang tuo nga kamot sang isa ka hangaway amo ang nagauyat sang iya espada, kag wala ini ginaamligan sang taming sa wala nga kamot. Busa, ang isa ka abyan magatindog ukon magapakig-away sa iya tuuhan subong sumalakdag kag manug-amlig. Ginagamit ini nga kahimtangan sing malaragwayon tuhoy sa pagbulig kag pag-amlig sang Dios sa mga nagaalagad sa iya.​​—⁠⁠Salmo 16:⁠8; 109:​30, 31; 110:⁠5; 121:5.

Ang manunulat sang Manugwali nagsiling: “Ang tagipusuon sang maalam yara sa iya tuo nga kamot, apang ang tagipusuon sang buangbuang yara sa iya wala.” Kon sa aton pa, ang maalam nga tawo may huyog sa maayo kag paborable nga banas, apang ang buangbuang nga tawo may huyog sa malain nga dalanon.​​—⁠⁠Manugwali 10:⁠2.