Masalbar Pa Bala ang Cristiandad?

“ANG mga tawo sa Britanya nagapati gihapon sa Dios apang indi nila luyag nga may salabton sila kay Cristo,” siling ni Stephen Tirwomwe, isa ka klerigo sa Uganda. Sang nagligad nga mga 20 ka tuig, nakalampuwas sia sa masingki nga pagpapas sa iya relihion sa Uganda. Sa karon, nagawali sia sa mga asosasyon sang kalalakin-an sa Leeds, Inglaterra, nga nagapamulongpulong sa sulod sang napulo ka minuto antes maghampang sing bingo ang iya mga tagpalamati.

Sa tabok sang Atlantiko, ang bag-o lang naorganisar nga Anglican Mission sa Amerika nagaatubang sa amo man nga espirituwal nga krisis. “Ang Estados Unidos amo karon ang may pinakamadamo nga nagahambal sing Ingles nga mga tawo nga wala sing ginatapuan nga simbahan kag wala sing huyog sa espirituwal nga mga butang sa bug-os nga kalibutan,” siling sang opisyal nga web site sang mission. “Nangin teritoryo kita diin kinahanglan ang mga misyonero.” Nalugaw-an bangod sang napaslawan nga panikasog nga maghimo sing mga pagbag-o sa ila simbahan, ang bag-o lang naorganisar nga mission nag-untat sa pagsunod sa tradisyon kag nagbuylog sa taga-Asia kag Aprikano nga mga lider sa pagsugod “sing hilikuton nga pagmisyonero sa Estados Unidos.”

Apang, ngaa ang mga misyonero nga Aprikano, taga-Asia, kag taga-Latin Amerika nagawali sa mga tawo sa nagapangangkon nga Cristianong mga pungsod sa Europa kag Aminhan nga Amerika?

Sin-o ang Nagaluwas kay Sin-o?

Sa sulod sang kapin sa apat ka gatos ka tuig, ang debotado nga taga-Europa nga mga misyonero padayon nga nagdagsa sa madamo nga rehiyon nga ginkolonya sang mga pungsod sa Europa, subong sa Aprika, Asia, Pasipiko, kag Bagatnan nga Amerika. Ang ila tulumuron amo ang pagdala sang ila relihion sa kuno pagano nga mga pungsod. Sang ulihi, ang mga kolonya sang Amerika, nga napasad kuno sa Cristianong mga prinsipio, nagbuylog kag sang ulihi nalabawan nila ang taga-Europa nga mga misyonero sa pag-organisar sang ila kaugalingon nga mga misyon sa pag-ebanghelyo sa bug-os nga kalibutan. Sa sining tion, ang kahimtangan nagbaliskad.

 “Ang sentro [sang Cristiandad] nagbag-o,” siling ni Andrew Walls, tagtukod kag direktor sang Centre for the Study of Christianity in the Non-Western World. Sang 1900, 80 porsiento sang mga nagapangangkon nga Cristiano mga taga-Europa ukon taga-Aminhan nga Amerika. Apang, sa karon 60 porsiento sang tanan nga nagapangangkon nga Cristiano nagapuyo sa Aprika, Asia, kag Latin Amerika. Ang report sang media kasan-o lang nagsiling: “Ang mga pari sa simbahan sang mga Katoliko sa Europa naghalin sa Pilipinas kag India,” kag “isa sa anom ka pari nga nagaalagad sa mga parokya sang Katoliko sa Amerika naghalin sa iban nga mga pungsod.” Ang Aprikano nga mga ebanghelisador sa Netherlands, nga ang kadamuan naghalin sa Ghana, nagkabig sang ila kaugalingon subong “relihioso nga mga misyonero sa isa ka di-relihioso nga kontinente.” Kag ang mga ebanghelisador gikan sa Brazil nagahiwat karon sing mga krusada sa nagkalainlain nga bahin sang Britanya. Ang isa ka manunulat nagsiling: “Ang salakyan sang Cristianong pagmisyonero nag-atras.”

Ang Ginapaabot nga Pagkomprontahanay Labi nga Nagaathag

Ang mga misyonero kinahanglanon gid sa mga kontinente sang Europa kag Aminhan nga Amerika diin labi pa nga wala nagasapak sa relihion ang mga tawo. “Sa Scotland kubos pa sa 10 porsiento sang mga Cristiano ang regular nga nagakadto sa simbahan,” siling sang isa ka magasin. Mas diutay pa sa Pransia kag Alemanya. Sang ginsurbe, “mga 40 porsiento sang mga Amerikano kag 20 porsiento sang mga taga-Canada ang nagsiling nga nagakadto sila sa simbahan sing regular,” siling sang isa pa ka report sang media. Sa kabaliskaran, ang nagakadto sa simbahan sa Pilipinas ginsiling nga halos 70 porsiento, kag kaanggid ini sa iban nga nagapauswag pa nga mga pungsod.

Talalupangdon pa nga ang mga nagakadto sa simbahan sa Nabagatnan nga Hemisperyo medyo mas tradisyonal sangsa mga yara sa Naaminhan nga Hemisperyo. Halimbawa, sang ang mga Katoliko sa Estados Unidos kag sa Europa ginsurbe, halos salama sila nga nagpabutyag sang di-pagsalig sa awtoridad sang klerigo kag nagahingyo sing dugang pa nga partisipasyon sang lego nga klase kag pag-alalangay sa mga babayi. Sa pihak nga bahin, ang mga Katoliko sa Nabagatnan nga Hemisperyo nagbaton sang tradisyonal nga panindugan sang simbahan sa sini nga mga hulusayon. Samtang ang huyog sa pagsuportar sa simbahan nagapabagatnan, ang basihan sa pagkomprontahanay sa palaabuton ginapasad na. Si Philip Jenkins, isa ka iskolar sa maragtas kag relihion, nagpakotpakot: “Mahimo gid nga sa masunod nga isa ukon duha ka dekada wala sing mga katapo sang Cristianong mga denominasyon sa magtimbang nga hemisperyo ang magakilala sing bug-os ukon sing matuod sa katumbas sini nga Cristiano sa pihak nga hemisperyo.”

Bangod sining mga huyog, nagsiling si Walls nga ang hulusayon amo “kon paano ang mga Cristiano sa Aprika, sa Asia, sa Latin Amerika, sa Aminhan nga Amerika kag sa Europa magatingob sa isa lang ka simbahan, nga may pareho gid nga pagtuluuhan.” Ano sa banta mo? Makalampuwas bala ang Cristiandad sa nagabahinbahin nga kalibutan? Ano ang sadsaran sang paghiusa sang matuod nga mga Cristiano? Ihatag sang masunod nga artikulo ang mga sabat pasad sa Kasulatan, upod ang maathag nga pamatuod nga ang isa ka nahiusa nga Cristianong komunidad nagauswag na sa bug-os nga kalibutan.

[Retrato sa pahina 4]

Ini nga simbahan anay isa na karon ka restawran nga may musika

[Credit Line]

AP Photo/Nancy Palmieri