Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Exodo
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Exodo
ISA ini ka matuod nga sugilanon tuhoy sa pagluwas sa mga ‘gin-ulipon nga may kapintas.’ (Exodo 1:13) Isa man ini ka makakulunyag nga sugilanon tuhoy sa pagkabun-ag sang isa ka pungsod. Lakip sa makawiwili nga ginasaysay sini amo ang makatilingala nga mga milagro, maayo gid nga mga kasuguan, kag ang pagpatindog sing tabernakulo. Amo ini ang kaundan sang tulun-an nga Exodo sa Biblia.
Ang Exodo ginsulat sang Hebreong manalagna nga si Moises kag ginasaysay sini ang mga inagihan sang mga Israelinhon sa sulod sang 145 ka tuig—halin sa pagkapatay ni Jose sang 1657 B.C.E. tubtob sang mahuman ang tabernakulo sang 1512 B.C.E. Apang, indi lamang ini sugilanon tuhoy sa nagligad nga mga hitabo. Bahin ini sang pulong, ukon mensahe, sang Dios sa katawhan. Gani, “buhi [ini] kag gamhanan.” (Hebreo 4:12) Kon amo, ang Exodo may matuod nga kahulugan para sa aton.
“NABATIAN SANG DIOS ANG ILA PAG-UGAYONG”
Ang mga kaliwatan ni Jacob sa Egipto madasig nga nagdamo amo nga ginpaantos sila subong mga ulipon sa sugo ni Paraon. Ginsugo pa gani ni Paraon nga pamatyon ang tanan nga Israelinhon nga mga lapsag nga lalaki. Nakalampuwas sa sini ang tatlo ka bulan nga lapsag, nga si Moises, nga gin-ayop sang anak nga babayi ni Paraon. Bisan pa ginpadaku sia sa harianon nga panimalay, si Moises nagdampig sa iya kaugalingon nga katawhan sang nag-edad sia sing 40 anyos kag napatay niya ang isa ka Egiptohanon. (Binuhatan 7:23, 24) Bangod napilitan sa pagpalagyo, nagkadto sia sa Midian. Didto nagminyo sia kag nagkabuhi subong isa ka manugbantay sing karnero. Sa isa ka milagruso nga nagadabdab nga sapinit, ginsugo ni Jehova si Moises nga magbalik sa Egipto agod pangunahan ang paghilway sa mga Israelinhon gikan sa pagkaulipon. Ang iya magulang, nga si Aaron, gintangdo subong humalambal niya.
Ang Makasulatanhon nga mga Pamangkot Ginsabat:
3:1—Ano nga sahi sang saserdote si Jetro? Sang panahon sang mga patriarka ang ulo sang pamilya nagapangalagad subong saserdote para sa iya pamilya. Si Jetro maathag nga amo ang patriarka nga ulo sang isa ka tribo sang mga Midianhon. Sanglit ang mga Midianhon mga kaliwat ni Abraham kay Ketura, ayhan may ihibalo sila tuhoy sa pagsimba kay Jehova.—Genesis 25:1, 2.
4:11—Sa anong kahulugan nga si Jehova ‘naghimo sang apa, bungol, kag bulag’? Bisan pa may panahon nga ginpahanabo ni Jehova ang pagkabulag kag pagkaapa, indi sia ang nagpahanabo sang tanan sang subong sini nga mga sablag. (Genesis 19:11; Lucas 1:20-22, 62-64) Resulta ini sang napanubli nga sala. (Job 14:4; Roma 5:12) Apang, bangod ginpahanugutan sang Dios nga magluntad ini nga kahimtangan, makasiling sia nga ‘ginhimo’ niya ang apa, bungol, kag bulag.
4:16—Paano si Moises “mangin subong sang Dios” kay Aaron? Si Moises tiglawas sang Dios. Gani, si Moises nangin “subong sang Dios” kay Aaron, nga nagpamulong subong tiglawas ni Moises.
Mga Leksion Para sa Aton:
1:7, 14. Ginsuportahan ni Jehova ang iya katawhan sang ginpigos sila sa Egipto. Ginasakdag man niya ang iya modernong-adlaw nga mga Saksi, bisan pa ginahingabot sila sing daku.
1:17-21. Si Jehova nagadumdom sa aton “sa kaayuhan.”—Nehemias 13:31.
3:7-10. Si Jehova sensitibo sa pagtuaw sang iya katawhan.
3:14. Si Jehova pat-od nga nagatuman sang iya mga katuyuan. Busa makasalig kita nga tumanon niya ang aton pasad-sa-Biblia nga mga paglaum.
4:10, 13. Wala salig si Moises sa iya ikasarang sa paghambal amo nga bisan ginpasalig sia nga sakdagon sia sang Dios, nakitluoy sia sa Dios nga iban na lang ang ipadala sa pagpakighambal kay Paraon. Apang, gingamit ni Jehova si Moises kag ginhatagan sia sing kaalam kag kusog agod matuman niya ang iya asaynment. Sa baylo nga pamensaron pirme ang aton pagkawalay ikasarang, kabay nga magsalig kita kay Jehova kag tumanon sing matutom ang aton pagbantala kag pagtudlo nga hilikuton.—Mateo 24:14; 28:19, 20.
ANG MAKATILINGALA NGA MGA MILAGRO NAGRESULTA SA KALUWASAN
Si Moises kag si Aaron nag-atubang kay Paraon, kag nagpangabay nga tugutan niya ang mga Israelinhon sa pagsaulog sing kapiestahan kay Jehova sa kahanayakan. Ang manuggahom sang Egipto matig-a nga nagpangindi. Gingamit ni Jehova si Moises sa pagpahanabo sang inasud-asod nga kalalat-an. Ginpalakat lamang ni Paraon ang mga Israelinhon pagkatapos sang ikanapulo nga kalalat-an. Apang, wala magdugay, naglagas sia kag ang iya mga puersa militar. Apang ginbuksan ni Jehova ang ruta nga mapalagyuhan paagi sa Dagat nga Mapula kag ginluwas ang iya katawhan. Ang naglagas nga mga Egiptohanon nalumos sang nag-uli ang dagat.
Ang Makasulatanhon nga mga Pamangkot Ginsabat:
6:3—Sa anong paagi nga ang ngalan sang Dios wala mahibaluan nanday Abraham, Isaac, kag Jacob? Gingamit sining mga patriarka ang ngalan sang Dios kag nakabaton sing mga saad gikan kay Jehova. Apang, wala nila mahibaluan ukon maeksperiensiahan si Jehova subong ang isa nga nagapahanabo nga matuman ini nga mga saad.—Genesis 12:1, 2; 15:7, 13-16; 26:24; 28:10-15.
7:1—Paano si Moises ginhimo nga “Dios kay Paraon”? Si Moises ginhatagan sang Dios sing gahom kag awtoridad kay Paraon. Gani, indi kinahanglan nga mahadlok sa amo nga hari.
7:22—Diin nagkuha ang Egiptohanon nga mga saserdote sing tubig nga wala mangin dugo? Mahimo gingamit nila ang tubig nga ginkuha gikan sa Suba Nilo antes sini nga kalalat-an. Ang tubig nga ilimnon mahimo nga nakuha man paagi sa pagkutkot sing bubon sa mabasabasa nga duta sa malapit sa Suba Nilo.—Exodo 7:24.
8:26, 27—Ngaa nagsiling si Moises nga ang mga halad sang Israel “kangil-aran sa mga Egiptohanon”? Madamo nga mga sapat ang ginasimba anay sa Egipto. Busa ang pagsambit sa mga halad nagahatag sing rason kag katarungan sa pagpamilit ni Moises nga tugutan ang Israel sa paglakat agod maghalad kay Jehova.
12:29—Sin-o ang gin-isip subong panganay? Ang panganay naglakip sa mga lalaki lamang. (Numeros 3:40-51) Si Paraon, nga isa mismo ka panganay, wala napatay. May kaugalingon sia nga panimalay. Indi ang ulo sang pamilya kundi ang panganay nga anak nga lalaki sang panimalay ang napatay subong resulta sang ikanapulo nga kalalat-an.
12:40—Daw ano kadugay nagpuyo ang mga Israelinhon sa duta sang Egipto? Ang 430 ka tuig nga ginsambit diri nagalakip sa tion nga ginhinguyang sang mga anak ni Israel “sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan.” (NW, footnote) Ang 75-anyos nga si Abraham nagtabok sa Suba Eufrates sang 1943 B.C.E. sang nagkadto sia sa Canaan. (Genesis 12:4) Kutob sadto tubtob sa tion nga nagsulod ang 130-anyos nga si Jacob sa Egipto naglawig ini sing 215 ka tuig. (Genesis 21:5; 25:26; 47:9) Nagakahulugan ini nga ang mga Israelinhon pagkatapos sini naghinguyang man sing 215 ka tuig sa Egipto.
15:8—Ang “nagtig-a” nga tubig bala sa Dagat nga Mapula nagyelo nga tubig? Ang Hebreong berbo nga ginbadbad nga “nagtig-a” nagakahulugan sang nagkunol ukon nagdamol. Sa Job 10:10, ang ekspresyon gingamit may kaangtanan sa nagkorta nga gatas. Gani, ang nagtig-a nga tubig wala gid man nagapahangop sang nagyelo nga tubig. Kon ang “mabaskog nga salatan” nga ginsambit sa Exodo 14:21 nagakaigo ang katugnaw agod magyelo ang tubig, walay duhaduha nga ginsambit kuntani sang pila ka reperensia ang sobra nga katugnaw. Bangod wala sing kitaon nga butang nga nagapugong sa tubig, daw subong nga nagtig-a ini tan-awon.
Mga Leksion Para sa Aton:
7:14–12:30. Ang Napulo ka Kalalat-an wala lamang natabuan. Gintagna ini kag natuman sing eksakto subong sang ginpakita. Maathag gid nga ginapakita sini nga kontrolado sang Manunuga ang tubig, silak sang adlaw, mga insekto, mga sapat, kag mga tawo! Ginapakita man sang mga kalalat-an nga mahimo laglagon sang Dios ang iya mga kaaway samtang amligan naman niya ang mga nagasimba sa iya.
11:2; 12:36. Ginapakamaayo ni Jehova ang iya katawhan. Maathag nga ginapat-od niya nga ang mga Israelinhon mabayaran karon para sa ila pinangabudlayan sa Egipto. Nagsulod sila sa pungsod subong hilway nga mga tawo, indi subong mga bihag sang inaway nga dapat ulipunon.
14:30. Makasalig kita nga luwason ni Jehova ang mga nagasimba sa iya sa nagapakari nga “dakung kapipit-an.”—Mateo 24:20-22; Bugna 7:9, 14, NW.
SI JEHOVA NAGAORGANISAR SING ISA KA TEOKRATIKO NGA PUNGSOD
(Exodo 15:22–40:38)
Sang ikatlo nga bulan sa tapos sila mahilway gikan sa Egipto, ang mga Israelinhon nagkampo sa tiilan sang Bukid Sinai. Didto nabaton nila ang Napulo ka Sugo kag ang iban pa nga mga kasuguan, nakigkatipan sila kay Jehova, kag nangin isa ka teokratiko nga pungsod. Si Moises naghinguyang sing 40 ka adlaw sa bukid, sa amo nabaton ang mga instruksion tuhoy sa matuod nga pagsimba kag sa pagpatindog sing tabernakulo ni Jehova, nga isa ka masulusaylo nga templo. Sa sini man nga tion, ang mga Israelinhon naghimo kag nagsimba sa isa ka bulawan nga tinday nga baka. Sang nagadulhog gikan sa bukid, nakita ini ni Moises kag naakig sia sing tuman amo nga ginbuong niya ang duha ka tapitapi nga bato nga ginhatag sa iya sang Dios. Sa tapos masilutan ang mga nakasala, nagtukad sia liwat sa bukid kag nabaton ang ikaduha nga mga tapitapi. Sang nagbalik si Moises, ginsugdan ang pagtukod sa tabernakulo. Sa talipuspusan sang nahauna nga tuig sang kahilwayan sang Israel, ining tumalagsahon nga layanglayang kag ang tanan nga mga gamit sa sini nahuman kag napatindog. Dayon ginhil-ob ni Jehova ang layanglayang sang iya himaya.
Ang Makasulatanhon nga mga Pamangkot Ginsabat:
20:5—Ngaa ginpadapat ni Jehova ang “silot bangod sa kasaypanan sang mga amay” (NW) sa ulihi nga mga kaliwatan? Kon ang isa mangin adulto na, ang tagsa ka indibiduwal ginahukman pasad sa iya mismo paggawi kag panimuot. Apang sang naghimo sing idolatriya ang pungsod sang Israel, naeksperiensiahan sang nagsunod nga mga kaliwatan ang mga epekto sang ginhimo sang pungsod. Bisan ang matutom nga mga Israelinhon nakabatyag sang mga epekto sini amo nga bangod sang relihioso nga pagkadelingkwente sang pungsod, nabudlayan sila sa paghupot sing integridad.
23:19; 34:26—Ano ang kahulugan sang sugo nga indi paglutuon ang tinday sang kanding sa gatas sang iya inang? Suno sa report, ang pagluto sa tinday (sang kanding ukon sang iban pa nga sapat) sa gatas sang iya inang isa ka pagano nga ritwal nga ginahunahuna nga makahatag sing ulan. Dugang pa, sanglit ang gatas sang inang pagkaon sa iya tinday, ang pagluto sa iya tinday sa sini isa ka mapintas nga buhat. Bangod sini nga sugo nahangpan sang katawhan sang Dios nga dapat sila mangin mainawaon.
23:20-23—Sin-o ang anghel nga ginsambit diri, kag paano ang ngalan ni Jehova “yara sa iya”? Ini nga anghel mahimo nga amo si Jesus antes sia mangin tawo. Gingamit sia agod tuytuyan ang mga Israelinhon pakadto sa Ginsaad nga Duta. (1 Corinto 10:1-4) Ang ngalan ni Jehova “yara sa iya” sa kahulugan nga si Jesus amo ang panguna nga nagasakdag kag nagapakabalaan sa ngalan sang iya Amay.
32:1-8, 25-35—Ngaa wala ginsilutan si Aaron bangod sang paghimo sing bulawan nga tinday nga baka? Indi ugyon si Aaron sa idolatriya. Sang ulihi, maathag nga nagbuylog sia sa mga masigka-Levinhon nga manindugan para sa Dios kag batok sa mga nagpamatok kay Moises. Sang napatay na ang mga nakasala, ginpahanumdom ni Moises ang katawhan nga nakasala sila sing mabug-at, sa pagpakita nga ang iban, magluwas kay Aaron, ginkaluuyan man ni Jehova.
33:11, 20—Paano ang Dios nagpamulong kay Moises sa “nawong kag nawong”? Ini nga ekspresyon nagapakita sang isa ka mahirop nga paghambalanay. Nakighambal si Moises sa tiglawas sang Dios kag nakabaton sing instruksion gikan kay Jehova paagi sa iya. Apang wala makita ni Moises si Jehova, kay ‘wala sing tawo nga makakita sa Dios kag mabuhi.’ Ang matuod, si Jehova wala nakighambal sing personal kay Moises. Ang Kasuguan ‘gintangdo paagi sa mga manugtunda sa kamot sang isa ka manugpatunga,’ siling sang Galacia 3:19.
Mga Leksion Para sa Aton:
15:25; 16:12. Si Jehova nagaatipan sang iya katawhan.
18:21. Ang mga lalaki nga ginpili para sa mabug-at nga mga katungdanan sa Cristianong kongregasyon dapat man nga sangkol, mahinadlukon sa Dios, masaligan, kag di-mahamkunon.
20:1–23:33. Si Jehova amo ang supremo nga Manughatag-sing-Kasuguan. Kon tumanon ang iya mga sugo, nagbulig ini sa mga Israelinhon nga simbahon sia sa mahim-ong kag makalilipay nga paagi. Si Jehova may teokratikong organisasyon karon. Ang pagkooperar sa sini nagadul-ong sa aton kalipay kag kalig-unan.
Matuod nga Kahulugan Para sa Aton
Ano ang ginasugid sang tulun-an nga Exodo tuhoy kay Jehova? Ginapakilala sia sini subong ang mahigugmaon nga Manug-aman, di-matupungan nga Manluluwas, kag ang Manugtuman sang iya mga katuyuan. Sia ang Dios sang teokratikong organisasyon.
Samtang ginabasa mo kada semana ang Biblia bilang paghanda sa Teokratikong Eskwelahan Para sa Ministeryo, pat-od gid nga mapahulag ka sang imo matun-an gikan sa Exodo. Kon binagbinagon mo ang ginsiling sa bahin nga “Ang Makasulatanhon nga mga Pamangkot Ginsabat,” matigayon mo ang daku pa nga paghangop sa pila ka Kasulatan. Ang mga komento sa ubos sang “Mga Leksion Para sa Aton” magapakita sa imo kon paano ka makabenepisyo gikan sa pagbasa sa Biblia kada semana.
[Retrato sa pahina 24]
Ginsugo ni Jehova ang mahagop nga si Moises nga pangunahan ang mga Israelinhon nga mahilway gikan sa pagkaulipon
[Retrato sa pahina 25]
Ginpakita sang Napulo ka Kalalat-an nga kontrolado sang Manunuga ang tubig, silak sang adlaw, mga insekto, mga sapat, kag mga tawo
[Retrato sa pahina 26]
Paagi kay Moises, gin-organisar ni Jehova ang mga Israelinhon nga mangin isa ka teokratiko nga pungsod
