Ang Pagpangita sa Maayo nga Gobierno

“Ang nagadugang nga pagsandiganay sang mga pungsod sa kalibutan gintunaan sang madamo nga mga problema sa bug-os nga kalibutan nga indi na masarangan lubaron sang indibiduwal nga mga pungsod kon sila lamang. Paagi lamang sa bug-os kalibutan nga pagbinuligay nga malandas naton ang nagadugang nga mga katalagman kag mga kabudlayan nga ginaatubang sang katawhan.”​​—⁠Ghulam Umar, taga-Pakistan nga political analyst.

ANG kalibutan karon puno sing wala nagahisantuanay nga mga hitabo. Bisan ginapalibutan sang kabuganaan sa materyal, madamo ang haluson mabuhi bangod sa kapigaduhon. Ining elektroniko nga henerasyon sa pagkamatuod amo gid ang labing edukado kag maalam nga henerasyon nga nagluntad, apang walay sapayan sini, madamo nga mga tawo ang nabudlayan sa pagpangita sing permanente nga trabaho. Bisan pa ang mga tawo daw mas madamo sing kahilwayan karon sangsa nagligad, minilyon ang nagakabuhi sa kahadlok, pagkawalay kasiguruhan, kag pagkawalay kapat-uran. Mahimo napalibutan kita sang makagalanyat nga mga oportunidad, apang ang kagarukan kag kagamo sa tanan nga nibel sang sosiedad nangin rason kon ngaa madamo ang nadulaan sing paglaum.

Ang mga problema nga ginaatubang sang katawhan tuman ka daku sangsa masarangan sang isa ka pungsod, ukon grupo pa sang mga pungsod. Busa, madamo nga tagpanilag ang naghinakop nga agod matigayon ang bug-os kalibutan nga paghidait kag kalig-unan, ang tanan nga pungsod dapat maghiusa sa idalom sang isa ka gobierno. Halimbawa, madugay na nga ginpanugda ni Albert Einstein ini nga ideya. Sang 1946, nagsiling sia: “Nagapati gid ako nga luyag sang kalabanan nga tawo sa kalibutan nga magkabuhi nga may paghidait kag kalig-unan . . . Ang handum sang katawhan para sa paghidait matigayon lamang paagi sa pagtuga sang isa ka bug-os kalibutan nga gobierno.”

Pagligad sang kapin sa singkuenta ka tuig, wala pa gihapon natigayon ining importante nga kinahanglanon. Nagalista sang mga problema sang ika-21 nga siglo, ang isa ka komentaryo sa pamantalaan nga Le Monde sa Paris, Pransia, nagsiling: “Kinahanglan ang pagtukod sang hudisyal, administratibo, kag konstitusyonal nga pundasyon sang isa ka internasyonal nga gobierno nga makapasilabot gilayon, bisan diin man nga bahin sang kalibutan, kon may matabo nga etniko nga masaker. Kinahanglan man batunon ang ideya nga kutob karon ang Duta isa lamang ka pungsod.” Sin-o ukon ano ang may gahom kag ikasarang sa pagpaluntad sini agod mapat-od nga ang katawhan makatigayon sing mahidaiton nga palaabuton?

Ang Nasyones Unidas Bala ang Sabat?

Madamo ang nagalaum nga ang Nasyones Unidas nga organisasyon amo ang makapaluntad sang bug-os kalibutan nga paghidait. Ang Nasyones Unidas bala ang gobierno nga makahatag sang matuod nga paghidait kag kalig-unan sa kalibutan? Walay duhaduha, madamo sila sing politikal nga mga pamulongpulong nga makapukaw sing balatyagon kag puno sing pangako. Halimbawa, sa “Deklarasyon sa Milenyo” sini sang 2000, ang United Nations General Assembly naghimo sining pormal nga resolusyon: “Himuon naton ang aton bug-os nga  masarangan agod hilwayon ang aton katawhan gikan sa daku nga halit sang inaway, sa sulod man ukon sa ulot sang mga Estado, nga nagkutol sing kapin sa 5 ka milyon ka kabuhi sang nagligad nga dekada.” Bangod sining proklamasyon ang Nasyones Unidas nakaagom sing pagdayaw gikan sa madamo nga katawhan kag sektor, subong man sang 2001 Nobel Peace Prize. Sa pagpadungog sa Nasyones Unidas, ang Komite sang Nobel sa Norway nagsiling nga “ang lamang nga paagi agod madinalag-on nga matigayon ang bug-os globo nga paghidait kag kooperasyon amo ang Nasyones Unidas.”

Walay sapayan sini tanan, ang Nasyones Unidas bala nga organisasyon, nga gintukod sang 1945, ang gobierno nga makapaluntad sang tunay kag dayon nga paghidait sa bug-os nga kalibutan? Indi, kay ang maiyaiyahon kag nasyonalistiko nga mga ambisyon sang katapo sini nga mga pungsod nagpaslaw sang madamo nga mga panikasog sini. Ang impresyon sang publiko, suno sa ginsiling sang editor sang isa ka pamantalaan, amo nga ang Nasyones Unidas, “isa lamang ka sahi sang barometro (patimaan) sang mga opinyon sang mga tawo sa bug-os nga kalibutan” kag nga “ang mga butang nga dapat hambalan sini puno sing mga hulusayon nga gindebatehan na sa sulod sang mga tinuig apang wala gid sing makita nga solusyon.” Ang pamangkot nagapabilin: Magahiusa pa bala ang mga pungsod sa bug-os nga kalibutan sa pila ka adlaw?

Ginapahayag sang Biblia nga ini nga paghiusa matuman sa dili madugay. Paano ini matabo? Kag ano nga gobierno ang magapaluntad sini? Para sa mga sabat, palihug basaha ang masunod nga artikulo.

[Retrato sa pahina 3]

Ginpanugda ni Einstein nga kinahanglanon ang isa ka bug-os kalibutan nga gobierno

[Credit Line]

Einstein: U.⁠S. National Archives photo