“Ang Tolda sang mga Matadlong Magauswag”

KON mag-abot ang Har-Magedon kag laglagon ang malaut nga sistema sang mga butang ni Satanas, “ang balay sang malauton nga mga tawo laglagon.” Kamusta naman “ang tolda sang mga matadlong”? Ti, sa bag-ong kalibutan sang Dios, “magauswag” ini.​—⁠Hulubaton 14:11.

Apang, samtang wala pa mag-abot ang tion nga ‘ang mga malauton utdon gikan sa duta kag ang mga maluib gabuton gikan sa sini,’ mangin kaupod pa sila sang mga wala sing kasawayan. (Hulubaton 2:​21, 22) Mahimo bala mag-uswag ang mga matadlong sa sini nga kahimtangan? Ginapakita sang bersikulo 1 tubtob 11 sang kapitulo 14 sang tulun-an nga Hulubaton sa Biblia nga paagi sa pagpagiya sang aton paghambal kag paggawi sa kaalam, mahimo kita mag-uswag kag mangin malig-on bisan karon.

Kon Ginagiyahan sang Kaalam ang Panimalay

Nagakomento sa impluwensia sang asawa sa kaayuhan sang pamilya, si Hari Solomon sang Israel sang una nagsiling: “Ang maalamon gid nga babayi nagapalig-on sang iya balay, apang ang isa nga buangbuang nagaguba sini paagi sa iya kaugalingon nga mga kamot.” (Hulubaton 14:1) Paano mapalig-on sang maalam nga babayi ang iya panimalay? Ginatahod sang maalam nga babayi ang kahimusan sang Dios sa pagkaulo. (1 Corinto 11:3) Wala sia naimpluwensiahan sang espiritu sang pagkaindependiente nga lapnag sa kalibutan ni Satanas. (Efeso 2:2) Nagapasakop sia sa iya bana kag nagahambal sing maayo tuhoy sa iya, gani ginatahod pa gid sang iban ang iya bana. Nagapakigbahin gid ang maalam nga babayi sa espirituwal kag praktikal nga pagtudlo sa iya kabataan. Mapisan sia nga nagapangabudlay para sa kaayuhan sang iya panimalay, amo nga ang puluy-an nangin komportable nga duog para sa pamilya. Mahalungon kag makinot sia. Ang maalam gid nga babayi nagabulig agod mag-uswag kag mangin malig-on ang iya panimalay.

Ang buangbuang nga babayi wala nagatahod sa kahimusan sang Dios sa pagkaulo. Pirme lang niya ginapakanubo ang iya bana. Indi sia makinot, kag ginawaldas niya ang kinitaan sang pamilya. Nagauyang man sia sing tion. Subong resulta, indi matinlo kag mahipid ang ila balay, kag indi maayo ang kahimtangan sang kabataan sa pisikal kag espirituwal. Huo, ginaguba sang buangbuang nga babayi ang iya panimalay.

Apang, paano mahibaluan kon bala maalam ukon buangbuang ang isa ka indibiduwal? Ang Hulubaton 14:2 nagsiling: “Ang nagalakat sa iya pagkatadlong nagakahadlok kay Jehova, apang ang balingag sa iya mga dalanon nagatamay sa Iya.” Ang matadlong nagakahadlok sa matuod nga Dios, kag “ang kahadlok kay Jehova amo ang pamuno sang kaalam.” (Salmo 111:10) Nahibaluan sang maalam gid nga indibiduwal nga obligasyon niya nga “magkahadlok sa matuod nga Dios kag magtuman sa iya mga sugo.” (Manugwali  12:13) Sa pihak nga bahin, ginasunod sang buangbuang ang dalanon nga supak sa talaksan sang Dios sa pagkatadlong. Balingag ang iya mga dalanon. Ginatamay niya ang Dios kag nagasiling sa iya tagipusuon: “Wala sing Jehova.”​—⁠Salmo 14:1.

Kon Ginagiyahan sang Kaalam ang mga Bibig

Paano maghambal ang isa nga nagakahadlok kay Jehova kag ang isa nga nagatamay sa Iya? “Ang bilugon sang bugal yara sa baba sang buangbuang,” siling sang hari, “apang ang mga bibig sang mga maalam magabantay sa ila.” (Hulubaton 14:3) Bangod wala sia sing kaalam gikan sa hitaas, ang buangbuang indi mahidaiton ukon makatarunganon. Ang kaalam nga nagagiya sa iya mga tikang dutan-on, sapatsapaton, demonyohanon. Nagahambal sia sing makiawayon kag matinaastaason. Ang bugal sa iya baba ginatunaan sang gamo sa iya kaugalingon kag sa iban.​—⁠Santiago 3:13-18.

Ang mga bibig sang maalam nagabantay, ukon nagaamlig, sa iya, sa amo kontento sia kag malipayon. Paano? Ang Kasulatan nagasiling: “May isa nga nagahambal sing di-mapatugsilingon kaangay sang mga pagbuno sang espada, apang ang dila sang mga maalam nagabulong.” (Hulubaton 12:18) Indi padasudaso ukon masakit maghambal ang maalam. Nagapamensar anay sia antes magsabat. (Hulubaton 15:28) Ang iya ginpili sing maayo nga mga tinaga makabulong​—⁠nagapalig-on ini sa mga ginapung-awan kag nagapaumpaw sa mga ginapigos. Sa baylo nga makapairitar sa iban, ang iya panghambal nagaresulta sa paghidait kag kalinong.

Kon Ginagiyahan sang Kaalam ang Panikasog sang Tawo

Masunod nga ginsiling ni Solomon ang isa ka makawiwili nga hulubaton nga nagapalig-on nga dapat binagbinagon ang bentaha kag disbentaha sang paghimo sang isa ka buluhaton. Nagsiling sia: “Matinlo ang pasungan kon wala sing mga baka, apang madamo sing patubas bangod sa kusog sang toro.”​—⁠Hulubaton 14:4.

Nagakomento sa kahulugan sini nga hulubaton, isa ka reperensia ang nagsiling: “Ang walay unod nga pasungan nagapahangop nga wala sing mga baka nga ginapakaon, sa amo wala sing tilinluan kag alatipanon nga mga sapat, kag diutay ang gasto. Apang gamay ini nga ‘bentaha’ suno sa bersikulo 4b: ginapahangop nga kon indi maggamit sing mga baka, diutay ang maani.” Dapat magpili sing maalamon ang mangunguma.

Indi bala maaplikar man ang prinsipio sa sini nga hulubaton kon nagaplano kita nga mangita sing lain nga trabaho, magpili sing ilistaran, magbakal sing salakyan, magsagod sing hinuptanan, kag iban pa? Tulutimbangon sang maalam nga tawo ang mga bentaha kag mga disbentaha kag binagbinagon kon bala takus ini sa panikasog kag gasto.

Kon Maalam ang Saksi

“Ang matutom nga saksi indi magbutig,” siling pa ni Solomon, “apang ang di-matuod nga saksi nagamitlang sing kabutigan.” (Hulubaton 14:5) Ang kabutigan sang di-matuod nga saksi makahalit gid sing daku. Ginbato tubtob mapatay si Nabot nga Jezreelnon bangod duha ka huroshuros nga lalaki ang binutig nga nagtestigo batok sa iya. (1 Hari 21:7-13) Kag indi bala di-matuod man nga mga saksi ang nagtestigo batok kay Jesus, amo nga ginpatay sia? (Mateo 26:59-61)  Di-matuod man nga mga saksi ang nagtestigo batok kay Esteban​—⁠ang una nga disipulo ni Jesus nga ginpatay bangod sang iya pagtuo.​—⁠Binuhatan 6:​10, 11.

Mahimo nga indi dayon madakpan ang butigon nga tawo, apang hunahunaa ang iya palaabuton. Ginadumtan ni Jehova ang “butigon nga saksi nga nagasugid sing kabutigan,” siling sang Biblia. (Hulubaton 6:16-19) Ang madangatan sini nga tawo amo ang linaw nga kalayo kag asupre​—⁠ang ikaduha nga kamatayon​—⁠kaupod sang mga manughimo sang malain subong sang mga manugpatay, makihilawason, kag nagasimba sa idolo.​—⁠Bugna 21:8.

Ang matutom nga saksi wala nagabinutig kon nagatestigo. Ang iya testimonya wala sing kabutigan. Apang, wala ini nagakahulugan nga obligado sia nga isugid ang bug-os nga impormasyon sa mga magahalit sa katawhan ni Jehova. Wala ginsugid sang mga patriarka nga sanday Abraham kag Isaac ang mga impormasyon sa iban nga wala nagasimba kay Jehova. (Genesis 12:10-19; 20:1-18; 26:1-10) Ginpatalang ni Rahab nga taga-Jerico ang mga tinawo sang hari. (Josue 2:1-7) Wala ginsugid ni Jesucristo ang bug-os nga impormasyon nga mahimo tunaan sang di-kinahanglanon nga halit. (Juan 7:1-10) Nagsiling sia: “Indi ninyo pag-ihatag sa mga ido kon ano ang balaan.” Ngaa? Agod ‘indi gid sila magliso kag magkusnit sa inyo.’​—⁠Mateo 7:6.

Kon “ang Ihibalo Mahapos”

Yara bala sa tanan nga tawo ang kaalam? Ang Hulubaton 14:6 nagsiling: “Ang mayubiton nagpangita sing kaalam, kag wala nakakita; apang ang ihibalo mahapos sa may paghangop.” Mahimo magpangita sing kaalam ang mayubiton, apang nagapahilayo sa iya ang matuod nga kaalam. Bangod ang mayubiton matinaastaason nga nagatamay sa mga butang sang Dios, indi niya matigayon ang panguna nga kinahanglanon sa kaalam​—⁠sibu nga ihibalo tuhoy sa matuod nga Dios. Bangod sang iya bugal kag pagkamatinaastaason, wala sia makatuon tuhoy sa Dios kag wala niya matigayon ang kaalam. (Hulubaton 11:2) Ngaa nagapangita pa sia sing kaalam? Wala ini ginsabat sang hulubaton, apang basi ginahimo niya ini para isiling sang iban nga maalam sia.

“Ang ihibalo mahapos” sa tawo nga may paghangop. Ang paghangop amo ang “pag-intiende,” “ang ikasarang sa paghantop sang kaangtanan sang espesipiko nga mga detalye sa kabug-usan sini.” Amo ini ang ikasarang sa pag-angot sa lainlain nga aspekto sang isa ka butang kag makita ang kabug-usan sini, indi lamang ang pila ka bahin. Ginasiling sini nga hulubaton nga mahapos lang ang ihibalo sa isa ka tawo nga may amo sini nga ikasarang.

May kaangtanan sa sini, binagbinaga ang imo eksperiensia sa pagtuon sang kamatuoran sa Kasulatan. Sang nagtuon ka sa Biblia, mahimo gid nga ang sadsaran nga mga panudlo tuhoy sa Dios, sa iya mga saad, kag sa iya Anak amo ang una nga mga kamatuoran nga imo natun-an. Sang primero, mga detalye ini nga daw wala sing labot sa isa kag isa. Apang samtang padayon ka nga nagatuon, nag-alangot na ini nga mga detalye kag nangin maathag sa imo kon paano ini nga mga detalye naangot sa bug-os nga katuyuan ni Jehova sa katawhan kag sa duta. Ang mga kamatuoran sang Biblia nangin makatarunganon  kag nagahilituhog. Nian nangin mas mahapos sa imo ang pagtuon kag pagdumdom sa bag-o nga mga detalye bangod mahangpan mo na kon paano ini naangot sa kabug-usan.

Nagpaandam ang maalam nga hari kon sa diin indi makita ang ihibalo. “Maghalin ka sa atubangan sang tawo nga buangbuang,” siling niya, “kay didto wala ka sing mahantop nga mga bibig sang ihibalo.” (Hulubaton 14:7) Wala sing matuod nga ihibalo ang buangbuang nga tawo. Wala sia nagahambal nga may ihibalo. Ginalaygayan kita nga magpalayo sa sini nga tawo, kag maalamon ini. Ang bisan sin-o nga “nagapakig-angot sa mga buangbuang magaantos.”​—⁠Hulubaton 13:20.

“Ang kaalam sang maalam amo ang paghangop sang iya dalanon,” siling pa ni Solomon, “apang ang kabuangan sang mga buangbuang pangdaya.” (Hulubaton 14:8) Ginabinagbinag sang maalam nga tawo ang iya pagahimuon. Ginabinagbinag niya sing maayo ang iya mga pililian kag ang posible nga resulta sang kada isa sini. Ginapili niya sing maayo ang iya dalanon. Kamusta naman ang buangbuang nga tawo? Ginapili niya ang buangbuang nga dalanon, nagapati nga nahibaluan niya ang iya ginahimo kag napili niya ang pinakamaayo. Ginadaya sia sang iya kabuangan.

Kon Ginagiyahan sang Kaalam ang mga Kaangtanan

May maayo nga kaangtanan ang isa sa iban kon ginagiyahan sia sang kaalam. “Buangbuang ang mga wala lang nagasapak kon makasala sila,” siling sang hari sang Israel, “apang sa tunga sang mga matadlong may paghilisugot.” (Hulubaton 14:9) Kaladlawan lang para sa buangbuang ang pagbatyag nga nakasala, ukon ang paghinulsol. Indi maayo ang iya kaangtanan sa iya pamilya kag sa iban bangod “tuman sia ka bugalon amo nga indi sia makapangayo sing pasaylo” kag makighidait. (The New English Bible) Handa magpasensia ang matadlong nga tawo sa mga sayop sang iban. Handa sia sa pagpangayo sing pasaylo kon nakasala sia sa iban. Bangod nagapakighidait sia, malipayon kag mapag-on ang iya kaangtanan sa iban.​—⁠Hebreo 12:14.

Masunod nga ginsambit ni Solomon ang isa ka butang nga nagalimite sa kaangtanan sang mga tawo. Nagsiling sia: “Ang tagipusuon nakahibalo sang kapaitan sang isa, kag ang dumuluong wala nagabatyag sang kalipay sini.” (Hulubaton 14:10) Mapabutyag gid bala naton pirme sa iban ang aton labing nasulod nga balatyagon​—⁠kasubo man ukon kalipay​—⁠kag masugid sa ila sing eksakto ang aton nabatyagan? Kag mahangpan gid bala pirme sang isa ang ginabatyag sang iban? Ang sabat sa duha ka pamangkot indi.

Halimbawa, binagbinaga ang balatyagon sa paghikog. Ang nagabatyag sini masami nga indi makasugid sing maathag sa iya kapamilya ukon abyan. Kag ang iban indi pirme makamutik sang mga palatandaan sini nga balatyagon sa ila mga kaupod. Indi kita dapat magbatyag nga nakasala kon wala naton mahantop ini nga mga palatandaan kag wala kita makabulig. Ginatudlo man sini nga hulubaton nga bisan pa makapalugpay ang magpabulig sa isa ka mahinangpanon nga abyan kon may problema kita sa emosyon, limitado lamang ang mahatag nga lugpay sang mga tawo. Mahimo nga kay Jehova lamang kita makasandig agod mabatas ang pila ka kabudlayan.

“Ang Bilidhon nga mga Butang kag Manggad Yara sa Iya Balay”

“Ang balay sang malauton nga mga tawo laglagon,” siling sang hari sang Israel, “apang ang tolda sang mga matadlong magauswag.” (Hulubaton 14:11) Mahimo mag-uswag sa sini nga sistema sang mga butang ang isa ka malauton nga tawo kag mahimo nga may matahom sia nga balay, apang ano ang pulos sini sa iya kon sia mismo ang madula? (Salmo 37:10) Sa pihak nga bahin, mahimo nga gamay lang ang balay sang matadlong. Apang “ang bilidhon nga mga butang kag manggad yara sa iya balay,” siling sang Salmo 112:3. Ano ini?

Kon ginagiyahan sang kaalam ang aton paghambal kag paggawi, matigayon naton “ang kamanggaran kag ang himaya” nga upod sa kaalam. (Hulubaton 8:18) Lakip sa sini ang mahidaiton nga kaangtanan sa Dios kag sa aton isigkatawo, kapagros kag kalipay, kag kalig-unan. Huo, “ang tolda sang mga matadlong” mahimo mag-uswag bisan karon.

[Retrato sa pahina 27]

Ang maalam nga babayi nagapalig-on sang iya balay

[Retrato sa pahina 28]

“Ang dila sang mga maalam nagabulong”