Hupti ang Balanse nga Pagtamod sa Pag-inom sing Alkohol

“Ang alak manug-uligyat, ang makahulubog nga ilimnon manugpagahod, kag ang bisan sin-o nga ginpatalang sini indi maalamon.”​​—⁠⁠HULUBATON 20:1.

1. Paano ginpabutyag sang salmista ang iya pagpasalamat sa pila ka maayong dulot gikan kay Jehova?

“ANG tagsa ka maayong dulot kag tagsa ka himpit nga regalo nagagikan sa hitaas, kay nagapanaug ini gikan sa Amay sang langitnon nga mga kapawa,” sulat ni disipulo Santiago. (Santiago 1:17) Bangod sang iya pagpasalamat sa madamo nga maayong dulot sang Dios, ang salmista nag-amba: “Ginapatubo niya ang berde nga mga hilamon para sa mga hayop, kag ang gamhon para sa pag-alagad sa katawhan, agod magpagua sing kalan-on gikan sa duta, kag alak nga nagapasadya sa tagipusuon sang mamalatyon nga tawo, agod maghining ang nawong bangod sa lana, kag tinapay nga nagapabaskog sa tagipusuon sang mamalatyon nga tawo.” (Salmo 104:​14, 15) Kaangay sang gamhon, tinapay, kag lana, ang alak kag ang iban pa nga alkoholiko nga mga ilimnon maayo  nga mga dulot gikan sa Dios. Paano naton ini dapat gamiton?

2. Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon naton tuhoy sa pag-inom sang alkohol?

² Ang isa ka makalilipay nga dulot maayo lamang kon ginagamit sing nagakaigo. Halimbawa, ang dugos “maayo,” apang “ang pagkaon sing tama kadamo nga dugos indi maayo.” (Hulubaton 24:13; 25:27) Samtang ang pag-inom “sing diutay nga alak” mahimo nagakaigo, ang pag-abuso sa alkohol isa ka serioso nga problema. (1 Timoteo 5:23) “Ang alak manug-uligyat,” paandam sang Biblia, “ang makahulubog nga ilimnon manugpagahod, kag ang bisan sin-o nga ginpatalang sini indi maalamon.” (Hulubaton 20:1) Apang, paano mapatalang sang alkohol ang isa ka tawo?⁠⁠ * Ano bala kadamo ang matawag nga sobra? Ano ang balanse nga pagtamod sa sini?

“Ginpatalang” sang Alkohol​—⁠Paano?

3, 4. (a) Ano ang nagapakita nga ginapakamalaut sa Biblia ang pagpahubog? (b) Ano ang pila ka palatandaan sang pagkahubog?

³ Sa dumaan nga Israel, ang isa ka anak nga di-mahinulsulon nga hakugan kag palahubog ginabato tubtob mapatay. (Deuteronomio 21:18-​21) Ginpaandaman ni apostol Pablo ang mga Cristiano: “Mag-untat sa pagpakig-upod kay bisan sin-o nga ginatawag nga utod nga isa ka makihilawason ukon isa ka tawo nga mahamkunon ukon isa ka sumilimba sang idolo ukon isa ka mapasipalahon ukon isa ka palahubog, ukon isa ka manugpangwarta, bisan sa pagkaon dili kamo magpakig-upod sa sining tawo.” Maathag nga ginapakamalaut sa Kasulatan ang pag-inom tubtob sa punto nga mahubog.​​—⁠⁠1 Corinto 5:11; 6:​9, 10.

⁴ Ginalaragway ang mga palatandaan sang pagkahubog, ang Biblia nagasiling: “Indi pagtuluka ang alak kon mapula ini, kon nagaidlak ini sa kopa, kon nagadalhay ini sing matanlas. Sa katapusan nagakagat ini subong sang man-ug, kag nagapagua ini sing hilo subong sang dalitan nga man-ug. Ang imo mga mata makakita sing makatilingala nga mga butang, kag ang imo tagipusuon magamitlang sing balingag nga mga butang.” (Hulubaton 23:31-33) Ang sobra nga pag-inom nagapangagat kaangay sang dalitan nga man-ug, nga nagaresulta sa pagbalatian, pagkagumon sang pamensaron, pagkadula pa gani sing animo. Ang isa ka hubog mahimo makakita sing “makatilingala nga mga butang” bangod mahimo sia maghalusinasyon ukon magpantasya. Mahimo nga mabuhinan man ang pagkontrol niya sa paghambal sing malaw-ay nga mga ideya kag mga handum nga mapunggan niya kon wala sia nakainom.

5. Sa anong paagi makahalit ang sobra nga pag-inom sang alkohol?

⁵ Ano abi kon ang isa nagainom sang alkohol apang nagahalong nga indi sia mamutikan sang iban nga hubog? Ang pila ka tawo daw indi mahibal-an nga hubog bisan pa madamo na sing nainom. Apang, ang paghunahuna nga indi ini makahalit isa ka sahi sang pagdaya sa kaugalingon. (Jeremias 17:9) Sing amat-amat, ang isa mahimo magiyan sa alkohol kag mangin ‘ulipon sa madamo nga alak.’ (Tito 2:3) Tuhoy sa kon paano mangin alkoholiko, ang awtor nga si Caroline Knapp nagsiling: “Isa ini ka mahinay, amat-amat, malalangon, malimbungon nga proseso.” Isa gid ka makamamatay nga siod ang pagpatuyang sa alkohol!

6. Ngaa dapat likawan sang isa ang sobra nga pag-inom kag sobra nga pagkaon?

⁶ Binagbinaga man ang paandam ni Jesus: “Bantayi ang inyo kaugalingon nga ang inyo mga tagipusuon indi gid mabug-atan sang sobra nga pagkaon kag lakas nga pag-inom kag mga kabalaka sa kabuhi, kag yadto nga adlaw magaabot sa inyo  sing hinali subong sang siod. Kay magaabot ini sa tanan nga nagapuyo sa nawong sang bug-os nga duta.” (Lucas 21:​34, 35) Ang pag-inom indi na kinahanglan nga maglab-ot pa sa pagpahubog antes sini patuyhon kag paluyahon ang tawo​​—⁠⁠sa pisikal subong man sa espirituwal. Ano abi kon mag-abot ang adlaw ni Jehova kag matabuan nga amo sini ang iya kahimtangan?

Ang Resulta Sang Pag-abuso sa Alkohol

7. Ngaa ang pag-abuso sa alkohol wala nahisuno sa sugo sa 2 Corinto 7:1?

⁷ Ang sobra nga pag-inom sang alkohol tunaan sang madamo nga kahalitan​​—⁠⁠sa pisikal kag sa espirituwal. Ang pila ka balatian nga tuga sang pag-abuso sa alkohol amo ang cirrhosis sa atay, hepatitis nga tuga sang pagkaalkoholiko, kag mga balatian sa nerbios nga nagaresulta sa pagpalangurog kag mga halusinasyon nga tuga sang pagkagiyan kag sa pagtinguha nga likawan na ang alkohol. Ang malawig nga pagpatuyang sa alkohol tunaan man sang kanser, diabetes, kag sang pila ka balatian sa tagipusuon kag tiyan. Maathag nga ang pagpatuyang sa alkohol wala nahisuno sa sugo sang Kasulatan: “Tinluan naton ang aton kaugalingon sang tanan nga kadagtaan sang lawas kag espiritu, nga ginahimpit ang pagkabalaan nga may kahadlok sa Dios.”​​—⁠⁠2 Corinto 7:1.

8. Suno sa Hulubaton 23:​20, 21, ano ang mahimo mangin resulta sang pag-abuso sa alkohol?

⁸ Ang pag-abuso sa alkohol makawasi man sang kinitaan kag mahimo gani sing palangabuhian pa. Si Hari Solomon sang dumaan nga Israel nagpaandam: “Indi ka makig-upod sa mga lakas mag-inom sing alak, sa mga mahakog magkaon sing karne.” Ngaa? Ginpaathag niya: “Kay ang palahubog kag ang hakugan magaimol, kag ang katuyo magapapanapot sa isa ka tawo sing mga lapat lamang.”​​—⁠⁠Hulubaton 23:​20, 21.

9. Ngaa maalamon nga maglikaw sa pag-inom sing alkoholiko nga mga ilimnon ang isa ka tawo kon magamaneho pa sia sing salakyan?

⁹ Ginapakita ang isa pa ka katalagman, ang The Encyclopedia of Alcoholism nagsiling: “Ginapakita sang mga pagtuon nga ginapapigaw sang alkohol ang kalantip sa pagmaneho, lakip na ang tion sang reaksion, koordinasyon, atension, pag-aligmat kag maayong pamensaron.” Ang pagmaneho samtang yara sa impluwensia sang alkohol mahimo magdul-ong sa makahalanusbo nga mga resulta. Sa Estados Unidos lamang, linibo ang nagakapatay kag ginatos ka libo ang nasamaran kada tuig bangod sang mga aksidente sa dalan may kaangtanan sa alkohol. Ang ilabi na nga madali mahalitan amo ang mga pamatan-on, nga indi pa tanto ka eksperiensiado sa pagmaneho subong man sa pag-inom. Ang isa bala nga magamaneho pa pagkatapos makainom sing madamo nga alkoholiko nga ilimnon makasiling nga ginatahod niya ang kabuhi subong dulot gikan kay Jehova nga Dios? (Salmo 36:9) Bangod sagrado ang kabuhi, labing maayo kon ang isa indi gid mag-inom sang alkoholiko nga ilimnon kon magamaneho pa sia.

10. Paano ang alkohol nagahalit sa aton hunahuna, kag ngaa makatalagam ini?

¹⁰ Ang sobra nga pag-inom nagahalit sa aton indi lamang sa pisikal kundi sa espirituwal man. Ang “alak kag matam-is nga alak nagakuha sang maayo nga motibo,” siling sang Biblia. (Oseas 4:11) Ginahalitan sang alkohol ang hunahuna. “Kon ang isa nakainom,” paathag sang isa ka publikasyon sang U.⁠S. National Institute on Drug Abuse, “ang alkohol nagapanalupsop paagi sa sistema sang panunaw pakadto sa dugo kag nagalab-ot gilayon sa utok. Ginapaluya sini ang mga parte sang utok nga nagakontrol sang panghunahuna kag emosyon. Mabuhinan ang pagpugong sang indibiduwal sa kaugalingon kag nagabatyag nga mas hilway.” Sa sini nga kahimtangan, mas mahapos kita ‘magtalang,’ nga hilway sa di-nagakaigo nga pagpabutyag, kag madayag sa madamong pagsulay.​​—⁠⁠Hulubaton 20:1.

11, 12. Ano nga espirituwal nga halit ang mahimo mangin resulta sa pagpatuyang sa alkohol?

¹¹ Dugang pa, ang Biblia nagasugo: “Bisan nagakaon kamo ukon nagainom ukon bisan ano ang inyo ginahimo, himua ang tanan nga butang sa kahimayaan sang Dios.” (1 Corinto 10:31) Ang pag-inom bala sing madamo nga alkohol nagahimaya sa Dios? Dapat likawan sang isa ka Cristiano nga makilal-an subong isa ka manginginom. Ini nga reputasyon magadala sing kahuy-anan sa ngalan ni Jehova, indi sing himaya.

¹² Ano abi kon ang sobra nga pag-inom sang isa ka Cristiano nagpasandad sa isa ka masigkatumuluo, ayhan sa isa ka bag-ong disipulo? (Roma 14:21) “Ang bisan sin-o nga nagapasandad sa isa sining mga magamay nga nagatuo sa akon,” paandam ni Jesus, “maayo pa sa iya nga bitayan sa liog sing daku nga bato sang galingan kag lunuron sia sa kadadalman sang malapad nga kalalawran.” (Mateo 18:6) Ang sobra nga pag-inom mahimo man magdula sang mga pribilehiyo sa kongregasyon. (1 Timoteo 3:​1-3, 8) Indi man dapat pagpakadiutayon ang halit nga matuga sang pag-abuso sa alkohol sa sulod sang pamilya.

Paglikaw sa mga Katalagman​​—⁠⁠Paano?

13. Ano ang importante nga himuon agod makalikaw sa pag-abuso sa alkohol?

¹³ Ang sekreto sa paglikaw sa mga katalagman sang pag-abuso sa alkohol amo ang pagkilala sang kinatuhayan,⁠indi sa ulot sang sobra nga pag-inom kag pagpahubog, kundi sa ulot sang haganhagan kag sobra nga pag-inom. Sin-o ang magapat-od sang kinatuhayan para sa imo? Bangod madamo nga butang ang nadalahig, wala sing estrikto nga pagsulundan kon daw ano kadamo nga tagay ang sobra. Dapat hibaluon sang kada isa ang iya limitasyon kag indi magpasobra sa sini. Paano mo mahibaluan kon ano ang sobra na para sa imo? May prinsipio bala nga puede mangin giya?

14. Anong nagagiya nga prinsipio ang makabulig sa imo nga makita ang kinatuhayan sang haganhagan kag sobra nga pag-inom?

¹⁴ Ang Biblia nagasiling: “Amligi ang praktikal nga kaalam kag ang ikasarang sa paghunahuna, kag ini mangin kabuhi sa imo kalag kag pangganyat sa imo tutunlan.” (Hulubaton 3:​21, 22) Nian, ang makagiya nga prinsipio amo ini: Ang bisan ano nga kadamuon sang alkohol nga nagapatiko na sang imo paghukom kag nagapapigaw na sang imo panghunahuna sobra na para sa imo. Apang dapat ka mangin bunayag sa imo kaugalingon sa pagkilala kon ano ang imo personal nga limitasyon!

15. San-o mangin sobra bisan ang isa lamang ka tagay?

¹⁵ Sa pila ka kahimtangan, bisan ang isa lang ka tagay nangin sobra na. Bangod makatalagam ini sa kiring, mahimo mamat-od ang isa nga nagabusong nga babayi nga indi gid mag-inom. Kag indi bala isa ka mainayuhon nga butang ang paglikaw sa pag-inom sa presensia sang isa nga may problema sa alkoholismo ukon sa isa nga ang konsiensia wala nagatugot sa pag-inom? Ginsugo ni Jehova ang mga saserdote nga nagahimo sang ila katungdanan sa tabernakulo: “Indi kamo mag-inom sing alak ukon sing bisan ano nga makahulubog nga ilimnon . . . kon magsulod kamo sa layanglayang nga tilipunan, agod indi kamo mapatay.” (Levitico 10:​8, 9) Busa, likawi ang pag-inom sing makahulubog nga mga ilimnon antes magtambong sa Cristianong mga miting, kon nagapakigbahin sa ministeryo, kag kon nagatatap sa iban pa espirituwal nga mga katungdanan. Dugang pa, sa mga pungsod diin ang pag-inom sang alkohol ginadumilian ukon ginatugot lamang sa mga may husto nga edad, dapat sundon ang mga kasuguan sang pungsod.​​​—⁠⁠Roma 13:1.

16. Paano ka magdesisyon kon ano ang dapat himuon kon ginaserbehan sing alkoholiko nga ilimnon?

¹⁶ Kon ginatanyagan ukon ginaserbehan sing alkoholiko nga ilimnon, dapat mo anay  pamangkuton ang imo kaugalingon: ‘Dapat gid bala ako mag-inom?’ Kon magdesisyon ka nga mag-inom, dapat dumdumon mo gid ang imo personal nga limitasyon, kag indi ka magpasobra sa sina nga limitasyon. Indi pagtuguti nga maimpluwensiahan ikaw sang maalwan nga manug-amuma. Kag mag-andam sa mga okasyon diin libre ang mga ilimnon subong sang mga punsion sa kasal. Sa madamo nga duog, ang kabataan legal nga ginapahanugutan sa pag-inom sang alkohol. Responsabilidad sang mga ginikanan nga tudluan ang ila kabataan tuhoy sa pag-inom sang alkohol kag bantayan ang ila mga hulag sa sining bahin.​​—⁠⁠Hulubaton 22:6.

Sarang mo Atubangon ang Problema

17. Ano ang magabulig sa imo agod mahibaluan kon may problema ka sa pag-abuso sa alkohol?

¹⁷ Problema mo bala ang pag-abuso sing alak kag makahulubog nga ilimnon? Sa pagkamatuod, kon ang pag-abuso sa alkohol nangin isa ka sekreto nga sala, sukton ka gid sini sa ulihi. Gani usisaa sing bunayag ang imo kaugalingon. Ipamangkot ining nagausisa sa kaugalingon nga mga pamangkot subong sang: ‘Masami na bala ako nagainom sangsa una? Mas maisog na bala ang akon ginainom? Nagainom bala ako sang alkohol agod makapalagyo sa mga kabalaka, kahuol, ukon mga problema? May nagmuno na bala sa akon kapamilya ukon abyan tuhoy sa akon pag-inom? Nangin problema na bala sa sulod sang akon pamilya ang akon pag-inom? Indi ko bala masarangan nga indi makainom sing alkohol sa sulod sang isa ka semana, isa ka bulan, ukon madamo nga binulan? Ginasekreto ko bala sa iban ang kadamuon sang alak nga akon ginainom?’ Ano abi kon huo ang imo sabat sa pila sa sining mga pamangkot? Likawi nga mangin kaangay sang isa ka tawo nga ‘nagatan-aw sang iya kinaugali nga nawong sa salaming kag sa gilayon nalimot kon ano sia nga sahi sang tawo.’ (Santiago 1:22-24) Maghimo sing mga tikang agod malubad ang problema. Ano ang sarang mo mahimo?

18, 19. Paano mo mauntat ang sobra nga pag-inom sang alkohol?

¹⁸ Ginlaygayan ni apostol Pablo ang mga Cristiano: “Indi kamo magpahubog sa alak, sa diin may pagpatuyang, kundi padayon kamo nga mapuno sang espiritu.” (Efeso 5:18) Mamat-od kon ano ang sobra na para sa imo, kag magpahamtang sing nagakaigo nga mga limitasyon. Mangin determinado nga indi magpasobra sa sini; magpakita sing pagpugong sa kaugalingon. (Galacia 5:​22, 23) May mga kaupod ka bala nga nagaipit sa imo sa pagpasobra? Mag-andam. “Sia nga nagalakat upod sa maalam nga mga tawo magaalam,” siling sang Biblia, “apang sia nga nagapakig-angot sa mga buangbuang magaantos.”​​—⁠⁠Hulubaton 13:20.

¹⁹ Kon nagainom ka sang alkohol agod makapalagyo sa pila ka problema, atubanga ang problema. Ang mga problema sarang maatubang paagi sa pag-aplikar sa laygay sang Pulong sang Dios. (Salmo 119:105) Indi magpangalag-ag sa pagpangayo sing bulig sa isa ka masaligan nga Cristianong gulang. Himusli ang mga aman ni Jehova agod mapabakod mo ang imo espirituwalidad. Pabakura ang imo kaangtanan sa Dios. Mangamuyo sa iya sing regular​​—⁠⁠ilabi na tuhoy sa imo mga kaluyahon. Mangabay sa Dios nga ‘putlion ang imo mga batobato kag ang imo tagipusuon.’ (Salmo 26:2) Subong sang ginbinagbinag sa nagligad nga artikulo, himua ang imo masarangan sa paglakat sa dalanon sang integridad.

20. Ano nga pangaman ang mahimo mo himuon agod maatubang ang nagapadayon nga problema sa pagpasobra?

²⁰ Ano abi kon ang problema sa pagpasobra nagapadayon gihapon walay sapayan sang imo mga  panikasog? Dapat mo sundon ang laygay ni Jesus: “Kon ang imo kamot nagapasandad sa imo, utda ini; maayo pa sa imo nga magsulod nga kumpol sa kabuhi sangsa may duha ka kamot nga makadto sa Gehena.” (Marcos 9:43) Ang sabat: Indi na gid mag-inom. Amo ina ang nangin determinasyon sang babayi nga tawgon naton kay Irene. “Pagkatapos sang duha ka tuig kag tunga nga paglikaw sa alkohol,” siling niya, “nagsugod ako sa paghunahuna nga ayhan indi man malain ang isa lamang ka tagay, tan-awon ko lang kon masarangan ko na magkontrol. Apang kon amo na sini ang akon ginahunahuna, nagapangamuyo ako gilayon kay Jehova. Determinado ako nga indi na gid mag-inom sang alkoholiko nga ilimnon tubtob sa bag-ong sistema​—⁠bisan indi na gid gani.” Ang bug-os nga paglikaw indi gid tuman ka daku nga sakripisyo kon ipaanggid sa kabuhi sa matarong nga bag-ong kalibutan sang Dios.​​​—⁠⁠2 Pedro 3:⁠13.

“Magdalagan Kamo sa Paagi nga Maagom Ninyo Ini”

21, 22. Ano nga balagbag ang makapugong sa aton sa paglab-ot sa inangan sang palumba sang kabuhi, kag paano naton ini malikawan?

²¹ Ginapaanggid ang kabuhi sang Cristiano sa isa ka palumba, ukon paindis-indis, si Pablo nagsiling: “Wala bala kamo makahibalo nga ang mga manugdalagan sa isa ka palumba nagadalagan tanan, apang isa lamang ang nagabaton sing padya? Magdalagan kamo sa paagi nga maagom ninyo ini. Dugang pa, ang tagsa ka tawo nga nagapakigbahin sa isa ka paindis-indis nagapugong sang kaugalingon sa tanan nga butang. Karon sila, sa pagkamatuod, nagahimo sini agod makabaton sila sing madinulunton nga purongpurong, apang kita sing isa nga di-madinulunton. Gani, ang paagi sang akon pagdalagan indi wala sing kapat-uran; ang paagi sang akon pagsumbag indi agod makasumbag sa hangin; kundi ginasakit ko ang akon lawas kag ginahimo ini nga ulipon, agod nga, sa tapos ako makabantala sa iban, ako mismo indi pagsikwayon.” ​​—⁠⁠1 Corinto 9:24-27.

²² Ang premyo ginahatag lamang sa mga madinalag-on nga nakatapos sang palumba. Sa palumba para sa kabuhi, ang pag-abuso sa alkohol makapugong sa aton sa paglab-ot sa inangan. Dapat naton punggan ang aton kaugalingon. Agod makadalagan sing madinalag-on dapat naton likawan ang ‘pagpatuyang sa alak.’ (1 Pedro 4:3) Sa baylo, dapat kita magpakita sing pagpugong sa kaugalingon sa tanan nga butang. Tuhoy naman sa pag-inom sang alkoholiko nga mga ilimnon, maalamon nga aton “sikwayon ang pagkadidiosnon kag kalibutanon nga mga handum kag magkabuhi nga may kaligdong sa hunahuna kag pagkamatarong kag diosnon nga debosyon.”​​—⁠⁠Tito 2:12.

[Nota]

Madumduman Mo Bala?

• Ano ang pag-abuso sa alkohol?

• Ano nga halit ang mahimo matuga sang pagpatuyang sa alkohol?

• Paano mo malikawan ang mga katalagman sang pag-abuso sa alkohol?

• Paano maatubang sang isa ang problema sa pag-abuso sa alkohol?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 19]

Ang alak “nagapasadya sa tagipusuon sang mamalatyon nga tawo”

[Retrato sa pahina 20]

Dapat naton hibaluon ang aton limitasyon kag indi magpasobra sa sini

 [Retrato sa pahina 21]

Pat-ura sing abanse kon ano ang haganhagan nga pag-inom

[Retrato sa pahina 22]

Mangamuyo sing regular kay Jehova tuhoy sa imo mga kaluyahon

[Retrato sa pahina 23]

Salabton sang mga ginikanan nga tudluan ang ila kabataan tuhoy sa pag-inom sang alkohol