Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Josue
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Josue
SAMTANG nagakampo sa Kapatagan sang Moab sang 1473 B.C.E., nakunyag gid ang mga Israelinhon nga mabatian ini nga mga pulong: “Ihanda ninyo ang inyo mga balon, kay sa sulod sang tatlo ka adlaw magatabok kamo sa sini nga Jordan sa pagsulod kag pagpanag-iya sa duta nga ginahatag ni Jehova nga inyo Dios sa pagpanag-iya sini.” (Josue 1:11) Malapit na matapos ang ila 40 ka tuig nga paglakbay sa kamingawan.
Pagligad sang sulusobra lang 20 ka tuig, nagtindog ang lider nga si Josue sa tunga sang duta sang Canaan kag nagsiling sa gulang nga mga lalaki sang Israel: “Tan-awa ninyo, ginhatag ko sa inyo paagi sa papalad ini nga mga pungsod nga nabilin subong palanublion sang inyo mga tribo, kag ang tanan nga mga pungsod nga ginlaglag ko, halin sa Jordan tubtob sa Daku nga Dagat sa ginatunuran sang adlaw. Kag si Jehova nga inyo Dios ang nagtabog sa ila gikan sa atubangan ninyo, kag gintabog niya sila bangod sa inyo, kag ginpanag-iyahan ninyo ang ila duta, subong sang ginsaad sa inyo ni Jehova nga inyo Dios.”—Josue 23:4, 5.
Ginsulat ni Josue sang 1450 B.C.E. ang tulun-an nga Josue, nga isa ka makawiwili nga rekord sang maragtas nga natabo sa sulod sang 22 ka tuig. Samtang malapit na kita sa ginsaad nga bag-ong kalibutan, mapaanggid ang aton kahimtangan sa mga Israelinhon nga buot na sa pagpanag-iya sang Ginsaad nga Duta. Gani, binagbinagon naton upod ang daku nga interes ang tulun-an nga Josue.—Hebreo 4:12.
SA “DESYERTO NGA KAPATAGAN SANG JERICO”
Isa gid ka mabug-at nga asaynment ang ginbaton ni Josue sang ginsilingan sia ni Jehova: “Si Moises nga akon alagad patay na; kag karon tindog ka, tabok ka sa sini nga Jordan, ikaw kag ining bug-os nga katawhan, pakadto sa duta nga ginahatag ko sa ila, sa kaanakan sang Israel”! (Josue 1:2) Pangunahan ni Josue ang pungsod sang pila ka milyon nga tawo pasulod sa Ginsaad nga Duta. Bilang paghanda, ginpadala niya ang duha ka espiya sa Jerico—ang una nga siudad nga pagasakupon. Nagapuyo sa sini nga siudad ang makihilawason nga si Rahab, nga nakabati sang gamhanan nga mga buhat ni Jehova para sa iya katawhan. Gin-amligan kag ginbuligan niya ang mga espiya, gani ginsaaran sia sing kaluwasan.
Sang nagbalik ang mga espiya, handa na si Josue kag ang katawhan sa pagtabok sa Jordan. Bisan pa nagaawas ang suba, indi ini balagbag sa ila, kay ginpahanabo ni Jehova nga magpunong ang tubig sa ilaya nga daw dam kag mag-ilig ang tubig sa Patay nga Dagat. Sang makatabok na sa Jordan, nagkampo ang mga Israelinhon sa Gilgal, malapit sa Jerico. Pagligad sang apat ka adlaw, sang gab-i sang ika-14 nga adlaw sang Abib, ginsaulog nila ang Paskwa sa desyerto nga kapatagan sang Jerico. (Josue 5:10) Pagkadason nga adlaw, nagkaon sila sang patubas sang duta, kag wala na sing manna. Sa sini nga tion, ginsirkunsidar ni Josue ang tanan nga lalaki nga natawo sa kamingawan.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
2:4, 5—Ngaa ginpatalang ni Rahab ang mga tinawo sang hari nga nagapangita sa mga espiya? Gin-amligan ni Rahab ang mga espiya bisan pa nabutang sa katalagman ang iya kabuhi bangod nagtuo sia kay Jehova. Gani, indi sia obligado sa pagsugid sang nahamtangan sang mga espiya sa mga tawo nga luyag maghalit sa katawhan sang Dios. (Mateo 7:6; 21:23-27; Juan 7:3-10) Ang matuod, “ginpahayag [si Rahab] nga matarong paagi sa mga binuhatan,” nga naglakip sa pagpatalang sa mga tinawo sang hari.—Santiago 2:24-26.
5:14, 15—Sin-o ang “prinsipe sang kasuldadusan ni Jehova”? Ang prinsipe nga nag-abot agod pabakuron si Josue sang ginsugdan ang pagsakop sa Ginsaad nga Duta mahimo nga amo “ang Pulong”—si Jesucristo antes sia mangin tawo. (Juan 1:1; Daniel 10:13) Makapabakod gid ang pasalig nga kaupod sang katawhan sang Dios ang ginhimaya nga si Jesucristo samtang nagapakig-away sila sa espirituwal!
Mga Leksion Para sa Aton:
1:7-9. Importante ang pagbasa sa Biblia adlaw-adlaw, ang pirme nga pagpamalandong sa ginasiling sini, kag ang pag-aplikar sa aton natun-an agod magmadinalag-on kita sa espirituwal nga mga hilikuton.
1:11. Ginsilingan ni Josue ang katawhan nga ihanda ang ila mga balon kag indi maghulat lamang nga ihatag ini sang Dios. Ang laygay ni Jesus nga indi na magkabalaka sa mga kinahanglanon sa kabuhi, kag ang iya saad nga “ining tanan iban pa nga mga butang idugang sa inyo,” wala nagakahulugan nga indi na kita magtinguha sa pagsuporta sa aton kaugalingon.—Mateo 6:25, 33.
2:4-13. Sang nabatian ni Rahab ang dalagku nga mga buhat ni Jehova kag nahantop nga delikado ang tion, nagdesisyon sia nga suportahan ang mga sumilimba ni Jehova. Kon madugay ka na nga nagatuon sang Biblia kag nahantop mo nga nagakabuhi na kita sa “katapusan nga mga adlaw,” indi bala dapat nga magdesisyon ka na sa pag-alagad sa Dios?—2 Timoteo 3:1.
3:15. Bangod maayo ang balita sang mga espiya nga ginpadala sa Jerico, naghulag gilayon si Josue kag wala na naghulat nga magnabaw pa ang tubig sa Jordan. Kon tuhoy sa mga hilikuton sa matuod nga pagsimba, dapat kita maghulag sing maisugon sa baylo nga hulaton pa nga mag-ayoayo anay ang kahimtangan.
4:4-8, 20-24. Ang 12 ka bato nga ginkuha sa suba sang Jordan mangin handumanan sang Israel. Ang pagluwas ni Jehova sa iya katawhan karon gikan sa iya mga kaaway isa man ka pahanumdom nga kaupod niya sila.
NAGPADAYON ANG PAGPANAKOP
Ang siudad sang Jerico “ginsirhan sing malig-on . . . , wala sing nagagua kag wala sing nagasulod.” (Josue 6:1) Paano lutuson ang siudad? Ginsugid ni Jehova kay Josue ang estratehiya. Wala madugay, napukan ang mga pader kag ginlaglag ang siudad. Si Rahab lamang kag ang iya panimalay ang naluwas.
Ang masunod amo ang harianon nga siudad sang Ai. Ginbalita sang ginpadala didto nga mga espiya nga diutay lamang ang pumuluyo sang siudad, gani diutay lamang nga mga soldado ang kinahanglan sa pagpukan sini. Apang, ang mga 3,000 ka soldado nga nagsalakay sa siudad nagpalagyo sa mga soldado sang Ai. Ngaa? Si Jehova wala nag-upod sa mga Israelinhon. Nakasala si Acan, sa tribo ni Juda, sang ginsalakay ang Jerico. Sang nalubad na ang problema, ginsalakay ni Josue ang Ai. Bangod napierde anay ang mga Israelinhon, nagharahara gid sa pagpakig-away sa ila ang hari sang Ai. Apang gingamit ni Josue ang estratehiya nga nagkalit sa sobra nga kompiansa sang mga soldado sang Ai, kag ginlutos niya ang siudad.
Ang Gabaon isa ka ‘daku nga siudad—daku pa sa Ai, kag ang tanan sini nga tawo gamhanan.’ (Josue 10:2) Apang, sang nabatian nila nga napierde sang Israel ang Jerico kag Ai, ginlimbungan sang mga tawo sang Gabaon si Josue agod makigkatipan sa ila sa paghidait. Gintamod sang mga pungsod sa palibot nila ini nga pagsipak subong katalagman. Ang lima sa ila mga hari naghimbon kag nagsalakay sa Gabaon. Gintabangan sang Israel ang mga Gabaonhon kag ginlutos sing bug-os ang mga nagsalakay. Sa pagpanguna ni Josue, ginsakop man sang Israel ang mga siudad sa bagatnan kag katundan, kag ginlutos ang naghiusa nga mga hari sang aminhan. Treintay-uno tanan ang mga hari nga nalutos sa katundan sang Jordan.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
10:13—Paano ini natabo? “May butang bala nga tama ka tumalagsahon kay Jehova,” ang Manunuga sang langit kag duta? (Genesis 18:14) Kon luyag ni Jehova, makontrol niya ang pagtiyog sang duta agod nga ang adlaw kag bulan daw wala nagagiho sa panan-aw sang tawo. Ukon mapahanabo niya nga samtang nagatiyog ang duta kag bulan, padayon nga makita ang mga silak sang adlaw kag bulan. Ano man ang natabo, “wala pa sing adlaw nga kaangay sini” sa maragtas sang tawo.—Josue 10:14.
10:13—Ano ang libro ni Jaser? Ginsambit liwat ini nga libro sa 2 Samuel 1:18 sang ginpatuhuyan ang binalaybay nga “Ang Pana”—isa ka ambahanon sang kalisod tuhoy kay Hari Saul sang Israel kag sa iya anak nga si Jonatan. Ini nga libro mahimo nga isa ka koleksion sang mga ambahanon kag binalaybay tuhoy sa maragtas kag bantog gid sa mga Hebreo.
Mga Leksion Para sa Aton:
6:26; 9:22, 23. Ang pagpakamalaut nga ginhambal ni Josue sang ginlaglag ang Jerico natuman pagligad sang mga 500 ka tuig. (1 Hari 16:34) Ang pagpakamalaut ni Noe sa iya apo nga si Canaan nagmatuod sang nangin mga manugpangabudlay ang mga Gabaonhon. (Genesis 9:25, 26) Pirme nagakatuman ang pulong ni Jehova.
7:20-25. Mahimo isiling sang iban nga gamay lang nga sala ang pagpangawat ni Acan, ayhan nagapangatarungan nga wala man ini naghalit sa iban. Mahimo nga amo man sini ang ila pagtamod sa diutay nga pagpangawat kag gamay nga mga sala sa kasuguan sang Dios. Apang, dapat kita mangin malig-on kaangay ni Josue nga indi maghimo sing ilegal ukon imoral nga mga buhat.
9:15, 26, 27. Dapat mangin serioso kita sa aton mga kasugtanan kag tumanon ang aton hinambalan.
GINHIMO NI JOSUE ANG IYA KATAPUSAN NGA IMPORTANTE NGA HILIKUTON
(Josue 13:1–24:33)
Tigulang na—manug-90 anyos na—si Josue sang ginpartida niya ang duta. Daku gid nga hilikuton! Nabaton na sang mga tribo nanday Ruben kag Gad kag sang katunga sang tribo ni Manases ang ila palanublion sa sidlangan sang Jordan. Ginhatag ang palanublion sang iban nga mga tribo sa katundan nga bahin paagi sa papalad.
Ginpatindog ang tabernakulo sa Shilo sa teritoryo sang Efraim. Nabaton ni Caleb ang siudad sang Hebron, kag ginpanag-iyahan ni Josue ang Timnat-sera. Ginhatag sa mga Levinhon ang 48 ka siudad, lakip ang 6 ka siudad nga dalangpan. Sa ila palanublion sa sidlangan sang Jordan, ang mga hangaway sang Ruben, Gad kag sang katunga nga tribo ni Manases nagpatindog sing altar nga “tama ka makahalawhaw.” (Josue 22:10) Gintamod ini sang mga tribo sa katundan sang Jordan subong pag-apostata, kag diutayan na lang mag-ilinaway ang mga tribo, apang nalikawan ang pagpaagay sang dugo paagi sa maayo nga paghambalanay.
Pagligad sang pila ka tuig nga nagpuyo si Josue sa Timnat-sera, ginpatawag niya ang gulang nga mga lalaki, mga pangulo, mga hukom, kag mga manugdumala sa Israel kag ginpalig-on sila nga mangin maisog kag magpabilin nga matutom kay Jehova. Sang ulihi, gintipon ni Josue ang tanan nga tribo sang Israel sa Siquem. Didto gin-asoy niya ang pagpakig-angot ni Jehova halin sang tion ni Abraham padayon, kag sa liwat ginpalig-on sila nga ‘magkahadlok kay Jehova kag mag-alagad sa iya nga walay kasawayan kag sa kamatuoran.’ Nagsabat ang katawhan: “Magaalagad kami kay Jehova nga amon Dios, kag magapamati kami sa iya tingog!” (Josue 24:14, 15, 24) Pagkatapos sini napatay si Josue sa edad nga 110 anyos.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
13:1—Wala bala ini nagasumpakil sa ginsiling sa Josue 11:23? Wala, kay ang pagsakop sa Ginsaad nga Duta may duha ka bahin: ang pagpakig-away sang pungsod nga naglutos sa 31 ka hari sang duta sang Canaan, nga nagkuha sang gahom sang mga Canaanhon, kag ang bug-os nga pagpanag-iya sang duta paagi sa mga tribo kag mga indibiduwal. (Josue 17:14-18; 18:3) Bisan pa wala matabog sing bug-os sang mga Israelinhon ang mga Canaanhon, ang mga nabilin indi nangin katalagman sa seguridad sang Israel. (Josue 16:10; 17:12) Ang Josue 21:44 nagsiling: “Ginhatagan sila ni Jehova sing kapahuwayan sa palibot nila.”
24:2—Ang amay bala ni Abraham, nga si Tera, nagasimba sa mga idolo? Sang primero, si Tera indi sumilimba ni Jehova nga Dios. Mahimo nga ginsimba niya ang dios nga bulan nga si Sin—isa ka bantog nga diosdios sa Ur. Suno sa tradisyon sang mga Judiyo, mahimo pa gani nga si Tera isa ka manughimo sing idolo. Apang, sang naghalin sa Ur si Abraham sang ginsugo sia sang Dios, nag-upod sa iya si Tera sa Haran.—Genesis 11:31.
Mga Leksion Para sa Aton:
14:10-13. Bisan 85 anyos na, ginpangabay pa ni Caleb ang mabudlay nga hilikuton nga pahalinon ang mga tawo sa Hebron. Ginapuy-an ini sang mga Anakim—mga tawo nga di-kinaandan ang kadakuon. Sa bulig ni Jehova, nagmadinalag-on ining eksperiensiado nga hangaway, kag ang Hebron nangin siudad nga dalangpan. (Josue 15:13-19; 21:11-13) Ginapalig-on kita sang halimbawa ni Caleb nga indi paglikawan ang mabudlay nga teokratikong mga asaynment.
22:9-12, 21-33. Indi naton dapat paghunahunaon nga malain ang motibo sang iban.
‘Wala sing Isa ka Tinaga ang Napaslawan’
Sang tigulang na si Josue, ginsilingan niya ang mga lalaki nga may mga katungdanan sa Israel: “Wala sing isa ka tinaga sa tanan nga maayong tinaga nga ginpamulong ni Jehova nga inyo Dios sa inyo ang napaslawan. Ang tanan natuman sa inyo.” (Josue 23:14) Maathag gid nga ginpakita ini sang maragtason nga rekord sa Josue!
“Ang tanan nga butang nga ginsulat sadto anay ginsulat sa pagtudlo sa aton,” sulat ni apostol Pablo, “agod nga paagi sa aton pagbatas kag paagi sa lugpay gikan sa Kasulatan makatigayon kita sing paglaum.” (Roma 15:4) Makapat-od kita nga wala kita magsayop sa paglaum sa mga saad sang Dios. Wala sing saad nga mapaslawan; ang tanan matuman.
[Mapa sa pahina 10]
(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)
Ang nasakop nga duta sa pagpanguna ni Josue
ARABAH
BASHAN
GILEAD
NEGEB
Salt Sea
Dor
Hepher
Aphek
Megiddo
Kedesh
Taanach
Jokneam
Gezer
Eglon
Hazor
Madon
Lassharon
Tirzah
Tappuah
Makkedah
Jarmuth
Libnah
Lachish
Bethel
Ai
Adullam
Gilgal
Jericho
Jerusalem
Hebron
Debir
Arad
Shimron
Jordan River
T.V. of Jabbok
T.V. of Arnon
[Retrato sa pahina 9]
Nahibaluan mo bala kon ngaa ginpahayag nga matarong ang makihilawason nga si Rahab?
[Retrato sa pahina 10]
Ginpalig-on ni Josue ang Israel nga ‘magkahadlok kay Jehova kag mag-alagad sa iya’
[Retrato sa pahina 12]
Ang pagpangawat ni Acan indi gamay nga sala—nangin malain ang resulta sini
[Retrato sa pahina 12]
“Bangod sa pagtuo napukan ang mga pader sang Jerico.”—Hebreo 11:30
