Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Rut
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Rut
ISA ini ka makatalandog nga sugilanon sang pagkamainunungon sa ulot sang duha ka babayi. Isa ini ka kasaysayan sang pag-apresyar kay Jehova nga Dios kag pagsalig sa iya kahimusan. Isa ini ka sugilanon nga nagapatalupangod sang daku nga interes ni Jehova sa kaliwatan sang Mesias. Isa ini ka makatalandog nga panaysayon sang mga kalipay kag mga kasubo sang isa ka pamilya. Nalakip ini tanan kag ang iban pa nga detalye sa tulun-an nga Rut sa Biblia.
Narekord sa tulun-an nga Rut ang mga hitabo sa sulod sang mga 11 ka tuig “sa mga adlaw nga nagpatuman ang mga hukom sing katarungan” sa Israel. (Rut 1:1) Mahimo nga natabo ini sa temprano nga bahin sang panahon sang mga Hukom, kay ang tag-iya sang duta nga si Boaz, nga isa sa mga karakter sa sining tunay nga drama, amo ang anak ni Rahab sang tion ni Josue. (Josue 2:1, 2; Rut 2:1; Mateo 1:5) Mahimo nga ginsulat ni manalagna Samuel ini nga kasaysayan sang 1090 B.C.E. Amo lamang ini ang tulun-an sa Biblia nga ginhingalanan sunod sa isa ka di-Israelinhon nga babayi. Ang mensahe sa sini “buhi kag gamhanan.”—Hebreo 4:12.
“KON DIIN KA MAKADTO MAGAKADTO AKO”
Sang nag-abot sanday Noemi kag Rut sa Betlehem, nangin sentro sila sang igtalupangod. Ginapatuhuyan ang mas magulang sa ila nga duha, namangkot ang mga babayi sang banwa: “Si Noemi bala ini?” Nagsabat si Noemi: “Dili ninyo ako pagtawga nga Noemi. Tawga ninyo ako nga Mara, kay ginpapait ako sing tuman sang Labing Gamhanan. Puno ako sang naglakat ako, kag ginpabalik ako ni Jehova nga wala sing dala.”—Rut 1:19-21.
Sang nagsaylo sa duta sang Moab ang pamilya ni Noemi halin sa Betlehem bangod sang tiggulutom sa Israel, “puno” sia kay may bana sia kag duha ka anak nga lalaki. Apang pagligad sang tion nga nagpuyo sila sa Moab, napatay ang iya bana nga si Elimelec. Sang ulihi, ginpangasawa sang iya duha ka anak ang Moabnon nga mga babayi nga sanday Orpa kag Rut. Pagligad sang mga napulo ka tuig, napatay ang iya duha ka anak nga wala sing mga anak, amo nga nabalo ang tatlo ka babayi. Sang namat-od ang ugangan nga babayi, nga si Noemi, nga magbalik sa Juda, nag-upod sa iya ang nabalo sang iya mga anak. Sa dalanon, ginpabalik ni Noemi ang iya mga umagad sa Moab agod makapamana gikan sa ila katawhan. Nagsugot si Orpa. Apang, gin-unungan ni Rut si Noemi, nga nagasiling: “Kon diin ka makadto magakadto ako, kag kon diin ka magpaligad sang gab-i magapaligad ako sang gab-i. Ang imo katawhan mangin akon katawhan, kag ang imo Dios akon Dios.”—Rut 1:16.
Nag-abot ang duha ka balo, nga sanday Noemi kag Rut, sa Betlehem sa pagsugod sang ani sang sebada. Nahisuno sa kahimusan nga gin-aman sang Kasuguan sang Dios, nanaghaw si Rut sa uma nga ginapanag-iyahan sang isa ka paryente ni Elimelec—ang tigulang nga Judiyo nga si Boaz. Nahamuot si Boaz kay Rut kag nagpadayon sia sa pagpanaghaw sa uma ni Boaz “tubtob natapos ang ani sang sebada kag ang ani sang trigo.”—Rut 2:23.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
1:8—Ngaa ginsilingan ni Noemi ang iya mga umagad nga magbalik ‘ang tagsa sa balay sang iya iloy’ sa baylo nga sa balay sang iya amay? Wala ginsambit kon buhi pa ang amay ni Orpa sa sina nga tion. Apang, buhi pa ang amay ni Rut. (Rut 2:11) Walay sapayan sini, ginsambit ni Noemi ang balay sang iloy, ayhan ginahunahuna niya nga ang pagsambit sa ila iloy magpahanumdom sa ila sang pagpalangga sang isa ka iloy. Makalugpay gid ini sa mga anak nga babayi nga nasubuan bangod sang pagbiya sang ila palangga nga ugangan nga babayi. Mahantop man sa ginsiling ni Noemi nga indi kaangay sa iya, may malig-on nga mga puluy-an ang mga iloy nanday Rut kag Orpa.
1:13, 21—Si Jehova bala ang nagpalisod sang kabuhi ni Noemi kag nagpasakit sa iya? Indi, kag wala ginbasol ni Noemi ang Dios sa bisan ano nga sala. Apang, bangod sang tanan nga natabo sa iya, abi niya batok si Jehova sa iya. Nagbatyag sia sing kalisod kag kapaslawan. Isa pa, ginakabig sadto nga isa ka pagpakamaayo sang Dios ang pagpanganak kag isa ka pagpakamalaut ang pagkabaog. Bangod wala sia sing mga apo kag napatay ang iya duha ka anak, mahimo nga ginbatyag ni Noemi nga gintamay sia ni Jehova.
2:12—Anong “himpit nga bayad” ang nabaton ni Rut halin kay Jehova? Nagpanganak si Rut sing isa ka lalaki kag nabaton niya ang pribilehiyo nga mangin bahin sang pinakaimportante nga kaliwatan sa maragtas—kay Jesucristo.—Rut 4:13-17; Mateo 1:5, 16.
Mga Leksion Para sa Aton:
1:8; 2:20. Walay sapayan sang mga trahedya nga naeksperiensiahan ni Noemi, nagsalig sia gihapon sa mahigugmaon nga kaayo ni Jehova. Dapat amo man kita, ilabi na kon nagaatubang sing mabudlay nga mga pagtilaw.
1:9. Ang puluy-an dapat indi lamang duog diin nagakaon kag nagatulog ang pamilya. Dapat man ini mangin malinong nga duog sang pagpahuway kag kasulhay.
1:14-16. ‘Nagbalik si Orpa sa iya katawhan kag sa iya mga dios.’ Wala nagbalik si Rut. Ginbiyaan niya ang kasulhayan kag kasiguruhan sang iya dutang natawhan kag nagpabilin nga mainunungon kay Jehova. Ang pagpalambo sing mainunungon nga gugma sa Dios kag ang pagkamasinakripisyuhon magaamlig sa aton nga indi magpadala sa makagod nga mga handum kag ‘mag-isol padulong sa kalaglagan.’—Hebreo 10:39.
2:2. Ginhimuslan ni Rut ang aman nga pagpanaghaw para sa mga dumuluong kag mga ginapiutan. Mapainubuson sia. Indi dapat mangin matinaastaason ang isa ka imol nga Cristiano sa pagbaton sing mahigugmaon nga bulig sang mga masigkatumuluo ukon sang bulig sang gobierno nga matigayon niya.
2:7. Bisan pa si Rut may kinamatarong sa pagpanaghaw, naglisensia sia anay antes managhaw. (Levitico 19:9, 10) Ginapakita sini nga mahagop sia. Maalamon kita kon ‘ginapangita naton ang pagkahagop,’ kay “ang mga mahagop magapanag-iya sang duta, kag makasapo gid sila sing daku nga kalipay sa kabuganaan sang paghidait.”—Sofonias 2:3; Salmo 37:11.
2:11. Kapin pa sa isa ka paryente ang pagpakig-angot ni Rut kay Noemi. Isa sia ka matuod nga abyan. (Hulubaton 17:17) Mabakod ang ila pag-abyanay bangod ginpasad ini sa mga kinaiya subong sang gugma, pagkamainunungon, empatiya, kaayo, kag pagkamasinakripisyuhon. Labi ka importante, ginpasad ini sa ila espirituwalidad—sa ila handum nga alagdon si Jehova kag mangin iya mga sumilimba. May mga kahigayunan man kita nga makapakig-abyan sa matuod nga mga sumilimba.
2:15-17. Bisan pa ginpamag-an ni Boaz ang trabaho ni Rut, “nagpadayon sia sa pagpanaghaw sa uma tubtob sa gab-i.” Mapisan si Rut. Dapat kilala nga mapisan ang isa ka Cristiano.
2:19-22. Malipayon nga nagasugilanunay sanday Noemi kag Rut kon gab-i, ang mas magulang nagapakita sing interes sa hilikuton sang mas bataon, kag hilway sila nga nagasugiray sang ila mga ginahunahuna kag mga ginabatyag. Indi bala dapat amo man sini sa isa ka Cristianong pamilya?
2:22, 23. Indi kaangay sa anak ni Jacob nga si Dina, nakig-upod si Rut sa mga nagasimba kay Jehova. Isa gid ka maayo nga halimbawa para sa aton!—Genesis 34:1, 2; 1 Corinto 15:33.
‘NAPUNO’ SI NOEMI
Tigulang na si Noemi kag indi na makapanganak. Gani ginsilingan niya si Rut nga magbulos sa iya sa isa ka pag-asawahay paagi sa paggawad, ukon pagminyo sa bayaw. Sa pagsunod sa ginsiling ni Noemi, ginpangabay ni Rut si Boaz nga mangin manuggawad. Nagsugot si Boaz. Apang, may mas suod pa nga paryente nga dapat hatagan sang una nga kahigayunan.
Ginhikotar ini sa gilayon ni Boaz. Pagkaaga, gintipon niya ang napulo ka gulang nga lalaki sang Betlehem kaupod sa sini nga paryente kag ginpamangkot sia kon handa sia sa paggawad. Nangindi sia. Gani, nangin manuggawad si Boaz kag ginpangasawa niya si Rut. Nakatigayon sila sing anak nga lalaki, si Obed, ang nangin lolo ni Hari David. Nagsiling na ang mga babayi sang Betlehem: “Pakamaayuhon si Jehova . . . Ginpasag-uli niya ang imo kalag kag ginsagod ka sa imo katigulangon, bangod ang imo umagad nga babayi nga nagahigugma sa imo, nga labi pa ka mapuslanon sa imo sangsa pito ka anak nga lalaki, nag-anak sa iya.” (Rut 4:14, 15) Ang babayi nga nagbalik sa Jerusalem nga “wala sing dala” nangin “puno” liwat!—Rut 1:21.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
3:11—Ngaa nakilala si Rut subong “isa ka maayo gid nga babayi”? Indi “ang nagua nga pagpanalapid sang buhok” ukon “ang pagsuksok sing bulawan nga mga puni ukon ang pagsul-ob sing nagua nga panapton” ang rason nga gindayaw sang iban si Rut. Sa baylo, amo ini “ang tinago nga pagkatawo sang tagipusuon”—ang iya pagkamainunungon kag gugma, ang iya pagkamapainubuson kag pagkahagop, ang iya kapisan kag pagkamasinakripisyuhon. Dapat palambuon sang nagakahadlok sa Dios nga babayi nga nagahandum nga makilala kaangay kay Rut ini nga mga kinaiya.—1 Pedro 3:3, 4; Hulubaton 31:28-31.
3:14—Ngaa nagbangon si Rut kag Boaz antes magpamanagbanag? Indi ini bangod may imoral nga natabo sang gab-i nga luyag nila taguon. Ang ginhimo ni Rut sang gab-i nahisuno gid sa kinaandan nga ginahimo sang isa ka babayi nga nagabuhat sang iya kinamatarong sa pagminyo sa bayaw. Ginsunod niya ang ginsiling sa iya ni Noemi. Isa pa, maathag sa ginsiling ni Boaz nga wala sia sing nakita nga malain sa ginhimo ni Rut. (Rut 3:2-13) Mahimo gid nga nagbangon sing aga pa si Rut kag si Boaz agod wala sing mag-utwas nga huringhuring.
3:15—Ano ang ginapahangop sang paghatag ni Boaz sang anom ka sukob sang sebada? Mahimo nga ginapahangop sini nga subong nga nagasunod ang isa ka adlaw sang pagpahuway sa anom ka adlaw sang pagpangabudlay, malapit na ang adlaw sang pagpahuway ni Rut. Ginpat-od ni Boaz nga makakita si Rut sing “palahuwayan” sa balay sang iya bana. (Rut 1:9; 3:1) Mahimo man nga anom lang ka sukob nga sebada ang masarangan lukduhon ni Rut.
3:16—Ngaa namangkot si Noemi kay Rut: “Sin-o ka, anak ko?” Wala bala niya makilala ang iya umagad? Mahimo gid kay sang nagbalik si Rut kay Noemi, mahimo nga madulom pa. Apang, mahimo man sini ginapahangop nga nagapamangkot si Noemi kon ano na ang bag-o nga kahimtangan ni Rut bangod sang paggawad sa iya.
4:6—Paano “masamad” sang isa ka manuggawad ang iya palanublion kon himuon niya ang paggawad? Una, kon ginbaligya sang isa nga nag-imol ang iya ginpanubli nga duta, dapat baklon sang manuggawad ang duta sa kantidad suno sa kon pila ka tuig pa ang nabilin antes sang masunod nga Jubileo. (Levitico 25:25-27) Magabuhin ini sang balor sang iya propiedad. Isa pa, kon magbata si Rut sang isa ka lalaki, ini nga bata, sa baylo sang iban nga malapit nga mga paryente sang manuggawad, ang makapanubli sang gingawad nga uma.
Mga Leksion Para sa Aton:
3:12; 4:1-6. Ginsunod gid sing maayo ni Boaz ang kahimusan ni Jehova. Ginasunod bala naton sing maayo ang teokratiko nga mga pamaagi?—1 Corinto 14:40.
3:18. Nagsalig si Noemi kay Boaz. Nagasalig man bala kita sa aton matutom nga mga masigkatumuluo? Handa si Rut sa pagpasakop sa pagminyo sa bayaw nga wala gani niya makilala, isa ka lalaki nga wala mahingadli sa Biblia. (Rut 4:1) Ngaa? Bangod nagsalig sia sa kahimusan sang Dios. May amo man bala kita nga pagsalig? Halimbawa, kon ginabinagbinag ang pag-asawahay, ginasunod bala naton ang laygay nga magminyo “lamang sa Ginuo”?—1 Corinto 7:39.
4:13-16. Bisan pa isa ka Moabinhon kag sumilimba anay sang dios nga si Kemos, isa gid ka pinasahi nga padya ang nabaton ni Rut! Ginailustrar sini ang prinsipio nga “wala ini nasandig sa isa nga nagahandum ukon sa isa nga nagadalagan, kundi sa Dios, nga may kaluoy.”—Roma 9:16.
‘Bayawon Kamo Sang Dios sa Nagakaigo nga Tion’
Ginapakilala sang tulun-an nga Rut si Jehova subong Dios sang mahigugmaon nga kaayo, nga nagapanghikot para sa iya mainunungon nga mga alagad. (2 Cronica 16:9) Kon hunahunaon naton kon paano ginpakamaayo si Rut, makita naton ang kapuslanan sang pagsalig sa Dios upod ang wala nagaduhaduha nga pagtuo, nagapati sing bug-os “nga amo sia kag nga sia ang nangin manugpadya sadtong hanuot nga nagapangita sa iya.”—Hebreo 11:6.
Nagsalig sing bug-os sanday Rut, Noemi, kag Boaz sa kahimusan ni Jehova, kag nangin maayo ang resulta sa ila. Sing kaanggid, “ginapahanabo sang Dios nga magbuligay ang tanan niya nga mga binuhatan para sa kaayuhan sang mga nagahigugma sa Dios, ang mga gintawag sa iya katuyuan.” (Roma 8:28) Gani sundon naton ang laygay ni apostol Pedro: “Busa, magpaubos kamo sang inyo kaugalingon sa idalom sang gamhanan nga kamot sang Dios, agod nga bayawon niya kamo sa nagakaigo nga tion; samtang ginatugyan ninyo sa iya ang tanan ninyo nga kabalaka, kay nagaulikid sia sa inyo.”—1 Pedro 5:6, 7.
[Retrato sa pahina 26]
Nahibaluan mo bala kon ngaa wala pagbiyai ni Rut si Noemi?
[Retrato sa pahina 27]
Ngaa nakilala si Rut subong “isa ka maayo gid nga babayi”?
[Retrato sa pahina 28]
Ano ang “himpit nga bayad” kay Rut halin kay Jehova?
