Ang Pagkabanhaw—Isa ka Panudlo nga Nagaapektar sa Imo

“May paglaum ako sa Dios . . . nga may pagkabanhaw sang mga matarong kag mga dimatarong.”​​—⁠BINUHATAN 24:15.

1. Paano ang pagkabanhaw nangin hulusayon sa Sanhedrin?

SI APOSTOL Pablo yara sa Jerusalem sa katapusan sang iya ikatlo nga paglakbay subong misyonero sang 56 C.⁠E. Sa tapos gindakop sang mga Romano, ginpaatubang sia sa mataas nga hukmanan sang mga Judiyo, ang Sanhedrin. (Binuhatan 22:​29, 30) Sang nakita ni Pablo ang mga miembro sang korte, natalupangdan niya nga ang pila mga Saduceo samtang ang iban mga Fariseo. May talalupangdon nga kinatuhayan ining duha ka grupo. Ang mga Saduceo wala nagapati sa pagkabanhaw; samtang nagapati sa sini ang mga Fariseo. Agod ipakita nga nagapati sia sa pagkabanhaw, si Pablo nagsiling: “Mga lalaki, mga kauturan, Fariseo ako, isa ka anak sang mga Fariseo. Ginahukman ako tuhoy sa paglaum nga pagkabanhaw sang mga patay.” Sang ginhambal niya ini, nagkinagual ang Sanhedrin!​​—⁠Binuhatan 23:⁠6-9.

2. Ngaa handa si Pablo nga pangapinan ang iya pagpati sa pagkabanhaw?

² Pila ka tuig antes sini, sang nagalakat sia sa dalan pa Damasco, nakita ni Pablo ang isa ka palanan-awon sa diin nabatian niya ang tingog ni Jesus. Ginpamangkot pa gani ni Pablo si Jesus: “Ano ang himuon ko, Ginuo?” Si Jesus nagsabat: “Magtindog ka, magsulod ka sa Damasco, kag didto ihambal sa imo ang tuhoy sa tanan nga gintangdo nga himuon mo.” Pag-abot ni Pablo sa Damasco, nakita sia sang mabinuligon nga Cristianong disipulo nga si Ananias, nga nagpaathag: “Ginpili ka sang Dios sang aton mga katigulangan agod imo mahibaluan ang iya kabubut-on kag makita ang Isa nga matarong [ang ginbanhaw nga si Jesus] kag mabatian ang tingog sang iya baba.” (Binuhatan 22:​6-​16) Gani, indi katingalahan nga handa si Pablo nga pangapinan ang iya pagpati sa pagkabanhaw.​​—⁠1 Pedro 3:⁠15.

Dayag nga Nagapahayag sang Paglaum nga Pagkabanhaw

3, 4. Paano si Pablo nangin matutom nga sumalakdag sang pagkabanhaw, kag ano ang matun-an naton gikan sa iya halimbawa?

³ Sang ulihi, nag-atubang si Pablo kay Gobernador Felix. Sa sina nga higayon, si Tertulo, nga “isa ka manugpamulongpulong publiko” nga nagpresentar sang akusasyon sang mga Judiyo batok kay Pablo, nagsumbong nga sia lider sang isa ka sekta kag nakasala sing sedisyon. Si Pablo prangka nga nagsabat: “Ginabaton ko ini sa imo, nga, suno sa dalan nga ginatawag nila nga ‘sekta,’ sa sini nga paagi nagahimo ako sing sagrado nga pag-alagad sa Dios sang akon mga katigulangan.” Nian, ginasabat ang panguna nga hulusayon, nagpadayon sia: “May paglaum ako sa Dios, ang paglaum nga ginhuptan man sini nga mga tawo, nga may pagkabanhaw sang mga matarong kag mga di-matarong.”​​—⁠Binuhatan 23:​23, 24; 24:​1-8, 14, 15.

⁴ Mga duha ka tuig sang ulihi, ang nagbulos kay Felix nga si Porcio Festo, nag-agda kay Hari Agripa nga magbuylog sa  iya sa pag-imbestigar sa ginbilanggo nga si Pablo. Ginpaathag ni Festo nga ginapamatukan sang mga nagsumbong kay Pablo ang iya ginsiling “nahanungod sa tawo nga si Jesus nga napatay . . . apang buhi.” Sa iya pangapin si Pablo namangkot: “Ngaa bala nga indi ninyo mapatihan nga ang Dios nagabanhaw sang mga patay?” Nian sia nagsiling: “Bangod nabaton ko ang bulig nga gikan sa Dios nagapadayon ako tubtob sining adlaw sa pagpanaksi sa magamay kag sa dalagku, apang wala ako sing ginasiling luwas sa ginsiling sang mga Manalagna kag ni Moises nga mahanabo, nga ang Cristo magaantos kag, subong nahauna nga ginbanhaw gikan sa mga patay, magabantala sia sing kapawa sa sining katawhan kag sa mga pungsod.” (Binuhatan 24:27; 25:​13-​22; 26:​8, 22, 23) Si Pablo matutom gid nga sumalakdag sang pagkabanhaw! Kaangay ni Pablo, mapahayag man naton sing masinaligon nga may pagkabanhaw. Apang ano nga reaksion ang mapaabot naton? Mahimo nga kaanggid man sa naeksperiensiahan ni Pablo.

5, 6. (a) Ano ang reaksion sa pagsakdag sang mga apostoles sa pagkabanhaw? (b) Ano ang importante samtang ginapabutyag naton ang aton paglaum sa pagkabanhaw?

⁵ Talupangda kon ano ang natabo antes sini sang ikaduha nga paglakbay ni Pablo subong misyonero (mga 49-​52 C.⁠E.) sang ginduaw niya ang Atenas. Nangatarungan sia sa mga tawo nga nagapati sa madamo nga diosdios, kag ginpalig-on niya sila nga talupangdon ang katuyuan sang Dios nga hukman sa pagkamatarong ang napuy-an nga duta paagi sa tawo nga Iya gintangdo. Ini walay liwan kundi si Jesus. Ginpaathag ni Pablo nga gingarantiyahan ini sang Dios paagi sa pagbanhaw kay Jesus. Ano ang reaksion sang mga tawo? Mabasa naton: “Ti, sang pagkabati nila tuhoy sa pagkabanhaw sang mga patay, ang iban nagsugod sa pag-uligyat, samtang ang iban nagsiling: ‘Mamati kami sa imo nahanungod sini sa iban nga tion.’”​​—⁠Binuhatan 17:​29-​32.

⁶ Ini nga reaksion kaanggid man sa naeksperiensiahan nanday Pedro kag Juan sa tapos gid lang sang Pentecostes 33 C.⁠E. Daku naman liwat ang bahin sang mga Saduceo sa pagbinaisay. Ginsaysay sang Binuhatan 4:​1-4 kon ano ang natabo: “Karon samtang ang duha nagapamulong sa mga tawo, ang puno nga mga saserdote kag ang kapitan sang templo kag ang mga Saduceo nagpalapit sa ila, nga naugot gid bangod nga gintudluan nila ang katawhan kag maathag nga nagbantala sang pagkabanhaw gikan sa minatay sa bahin ni Jesus.” Apang, maayo ang reaksion sang iban. “Madamo didto sa mga nakabati sa ginpamulong ang nagpati, kag ang kadamuon sang mga lalaki nangin mga lima ka libo.” Makapaabot kita nga nanuhaytuhay ang mga reaksion kon maghambal kita tuhoy sa paglaum nga pagkabanhaw. Bangod sini, importante nga pabakuron naton ang aton pagtuo sa sining panudlo.

Ang Pagtuo kag ang Pagkabanhaw

7, 8. (a) Subong ginpakita sa isa ka sulat para sa kongregasyon sang Corinto sang unang siglo, paano mangin walay pulos ang pagtuo? (b) Paano ang husto nga paghangop sa paglaum nga pagkabanhaw nagapatuhay sa matuod nga mga Cristiano?

⁷ Indi tanan nga Cristiano sang unang siglo C.⁠E. ang nagbaton gilayon sang paglaum nga pagkabanhaw. Ang pila nga nabudlayan sa pagbaton sini nagapakig-upod sa kongregasyon sang Corinto. Ginsulatan sila ni Pablo: “Ginpaalinton ko sa inyo, lakip sa nahaunang mga butang, nga akon man nabaton, nga si Cristo napatay tungod sa aton mga sala suno sa Kasulatan; kag nga ginlubong sia, huo, ginbanhaw sia sa ikatlong adlaw suno sa Kasulatan.” Nian, ginpamatud-an ni Pablo ining kamatuoran paagi sa pagsiling nga ang ginbanhaw nga si Jesus ‘nagpakita sa kapin sa lima ka gatos ka kauturan,’ kalabanan sa ila, siling pa ni Pablo, buhi pa. (1 Corinto 15:​3-8) Nangatarungan pa gid sia: “Kon si Cristo ginabantala nga nabanhaw gikan sa mga minatay, paano bala nga nagasiling ang iban sa inyo nga wala sing pagkabanhaw sang mga patay? Kon, sa pagkamatuod, walay pagkabanhaw sang mga patay, nian wala man mabanhaw si Cristo. Apang kon si Cristo wala mabanhaw, ang amon pagbantala walay pulos gid, kag ang amon pagtuo walay pulos.”​​—⁠1 Corinto 15:​12-​14.

⁸ Huo, ang pagkabanhaw nagapanguna gid nga panudlo amo nga ang Cristianong pagtuo mangin walay pulos kon ang pagkabanhaw indi pagpatihan nga isa ka katunayan. Sa pagkamatuod, ang husto nga paghangop sa pagkabanhaw nagapatuhay sang matuod nga mga Cristiano  gikan sa di-matuod nga Cristianismo. (Genesis 3:⁠4; Ezequiel 18:⁠4) Busa, ginlakip ni Pablo ang panudlo nga pagkabanhaw sa “panguna nga doktrina” sang Cristianismo. Kabay nga determinasyon naton nga “magpadayon sa pagkahamtong.” “Kag himuon naton ini,” palig-on ni Pablo, “kon itugot gid sang Dios.”​​—⁠Hebreo 6:⁠1-3.

Ang Paglaum nga Pagkabanhaw

9, 10. Ano ang kahulugan sang tinaga nga “pagkabanhaw” sa Biblia?

⁹ Agod pabakuron pa gid ang aton pagtuo sa pagkabanhaw, repasuhon naton ang mga pamangkot subong sang: Ano ang buot silingon sang Biblia kon magpatuhoy ini sa pagkabanhaw? Paano ginapadaku sang panudlo nga pagkabanhaw ang gugma ni Jehova? Ang mga sabat sa sining mga pamangkot magapasuod sa aton sa Dios kag sa amo man nga tion nagabulig sa aton nga tudluan ang iban.​​—⁠2 Timoteo 2:⁠2; Santiago 4:8.

¹⁰ Ang “pagkabanhaw” amo ang pagbadbad sa isa ka Griego nga tinaga nga literal nga nagakahulugan sing “pagtindog liwat.” Ano ang nalakip sa sini nga ekspresyon? Suno sa Biblia, ang paglaum nga pagkabanhaw amo ang pagsalig nga ang patay mabuhi liwat. Ginapakita pa gid sang Biblia nga ang isa ka persona ipasag-uli sa isa ka tawhanon ukon espiritu nga lawas, depende sa kon ang iya paglaum dutan-on ukon langitnon. Nahayanghag kita sa gugma, kaalam, kag gahom ni Jehova nga makita sa makatilingala nga paglaum nga pagkabanhaw.

11. Ano nga mga paglaum sa pagkabanhaw ang ginatanyag sa hinaplas nga mga alagad sang Dios?

¹¹ Ang pagkabanhaw ni Jesus kag sang iya hinaplas nga mga kauturan nag-aman sa ila sing espiritu nga lawas nga nagakaigo sa pag-alagad sa langit. (1 Corinto 15:35-​38, 42-​53) Magaalagad sila subong mga gumalahom sang Mesianikong Ginharian, nga magahimo sa duta nga isa ka Paraiso. Sa idalom sang Mataas nga Saserdote nga si Jesus, ang mga hinaplas magahuman sa harianon nga pagkasaserdote. Ipaambit nila sa katawhan ang mga benepisyo sang halad gawad ni Cristo sa bag-o nga kalibutan sang pagkamatarong. (Hebreo 7:​25, 26; 9:​24; 1 Pedro 2:⁠9; Bugna 22:​1, 2) Samtang wala pa ini, ang mga hinaplas nga buhi pa sa duta luyag magpabilin nga kalahamut-an sa Dios. Kon mapatay sila, mabaton nila ang ila “padya” paagi sa pagkabanhaw sa di-mamalatyon nga espiritu nga kabuhi sa langit. (2 Corinto 5:​1-3, 6-8, 10; 1 Corinto 15:​51, 52; Bugna 14:13) “Kon nahiusa kita sa iya sa kaanggid sang iya kamatayon,” sulat ni Pablo, “pat-od gid nga kita man mahiusa sa iya sa kaanggid sang iya pagkabanhaw.” (Roma 6:5) Apang kamusta naman ang mga mabanhaw sa kabuhi sa duta subong tawo? Paano sila mangin suod sa Dios paagi sa paglaum nga pagkabanhaw? Madamo kita sing matun-an sa halimbawa ni Abraham.

Ang Pagkabanhaw kag Pagpakig-abyan kay Jehova

12, 13. Ano ang mabakod nga sadsaran sang pagtuo ni Abraham sa pagkabanhaw?

¹² Si Abraham, nga gintawag nga “abyan ni Jehova,” isa ka tawo nga may talalupangdon nga pagtuo. (Santiago 2:23) Tatlo ka beses nga ginpatuhuyan ni Pablo ang pagtuo ni Abraham sang ginlista niya ang matutom nga mga lalaki kag babayi sa Hebreo kapitulo 11. (Hebreo 11:​8, 9, 17) Ang ikatlo niya nga pagpatuhoy nagapatalupangod sa pagtuo nga ginpakita ni Abraham sang matinumanon niya nga ginhanda agod idulot ang iya anak nga si Isaac subong isa ka halad. Kumbinsido si Abraham nga ang ginsaad  nga binhi paagi kay Isaac gingarantiyahan ni Jehova. Bisan pa mapatay si Isaac subong isa ka halad, si Abraham “nangatarungan nga mabanhaw sia sang Dios gikan sa mga patay.”

¹³ Subong sang natabo, sang nakita ni Jehova ang kalig-on sang pagtuo ni Abraham, ginbuslan niya sing sapat ang halad. Walay sapayan sini, ang eksperiensia ni Isaac nangin ilustrasyon sang pagkabanhaw, subong ginpaathag ni Pablo: “Gikan didto ginbaton man niya [Abraham] sia [Isaac] sa malaragwayon nga paagi.” (Heb. 11:19) Dugang pa sa sina, si Abraham may mabakod na nga sadsaran sang iya pagpati sa pagkabanhaw. Indi bala ginpasag-uli ni Jehova ang ikasarang ni Abraham sa pagpanganak sang sia kag ang iya asawa, nga si Sara, naghiusa sa ila katigulangon kag ginpanganak si Isaac?​​—⁠Genesis 18:10-14; 21:​1-3; Roma 4:​19-​21.

14. (a) Suno sa Hebreo 11:​9, 10, ano ang ginhulat ni Abraham? (b) Agod maagom ang mga pagpakamaayo sang Ginharian sa bag-ong kalibutan, ano ang dapat matabo kay Abraham? (c) Paano naton maagom ang mga pagpakamaayo sang Ginharian?

¹⁴ Ginlaragway ni Pablo si Abraham subong isa ka dumuluong kag nagapuyo sa layanglayang nga ‘nagahulat sang siudad nga may matuod nga sadsaran, ang manunukod kag manugbuhat sini nga siudad amo ang Dios.’ (Hebreo 11:​9, 10) Indi ini isa ka literal nga siudad kaangay sang Jerusalem, nga nahamtangan sang templo sang Dios. Isa ini ka malaragwayon nga siudad. Ini amo ang langitnon nga Ginharian sang Dios nga ginahuman ni Jesucristo kag sang iya 144,000 nga kaupod nga manuggahom. Ang 144,000 sa ila langitnon nga himaya gintawag man nga “ang siudad nga balaan, ang Bag-ong Jerusalem,” ang “nobya” ni Cristo. (Bugna 21:2) Sang 1914, ginpalingkod ni Jehova si Jesus subong Mesianikong Hari sang langitnon nga Ginharian kag ginsugo sia nga maggahom sa tunga sang iya mga kaaway. (Salmo 110:​1, 2; Bugna 11:15) Agod maagom ang mga pagpakamaayo sang paggahom sang Ginharian, si Abraham, nga “abyan ni Jehova,” dapat mabuhi liwat. Sing kaanggid, agod maagom naton ang mga pagpakamaayo sang Ginharian, dapat nga buhi kita sa bag-ong kalibutan sang Dios, subong mga miembro sang dakung kadam-an sang mga makalampuwas sa Armagedon ukon subong ginbanhaw gikan sa mga patay. (Bugna 7:​9, 14) Apang, ano ang sadsaran sang paglaum nga pagkabanhaw?

Gugma sang Dios​​—⁠Ang Sadsaran sang Paglaum nga Pagkabanhaw

15, 16. (a) Paano ang una nga tagna sa Biblia nag-aman sing sadsaran sa aton paglaum nga pagkabanhaw? (b) Paano ang pagpati sa pagkabanhaw makapasuod sa aton kay Jehova?

¹⁵ Ang aton suod nga kaangtanan sa aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay, ang aton mabakod nga pagtuo kaangay sang pagtuo ni Abraham, kag ang aton pagkamatinumanon sa mga sugo sang Dios nagapaposible nga kabigon kita nga matarong kag tamdon ni Jehova nga iya mga abyan. Nagahatag ini sa aton sing kahigayunan nga makapanginpulos sa paggahom sang Ginharian. Sa pagkamatuod, ang una nga tagna nga narekord sa Pulong sang Dios, sa Genesis 3:​15, nagaaman sing sadsaran sa paglaum nga pagkabanhaw kag pagpakig-abyan sa Dios. Ginatagna sini indi lamang ang pagdugmok sa ulo ni Satanas kundi subong man, bilang pagpatuhay, ang pagdugmok sa tikod sang Binhi sang babayi sang Dios. Ang kamatayon ni Jesus sa usok isa ka malaragwayon nga pagdugmok sa tikod. Ang iya pagkabanhaw sa ikatlo nga adlaw nag-ayo sinang pilas kag nangin posible ang pat-od nga aksion batok “sa isa nga may ikasarang nga magpahanabo sing kamatayon, nga amo, ang Yawa.”​​—⁠Hebreo 2:⁠14.

¹⁶ Ginapahanumdom kita ni Pablo nga “ginarekomendar sang Dios ang iya mismo nga gugma sa aton amo nga, samtang mga makasasala  pa kita, si Cristo napatay para sa aton.” (Roma 5:8) Ang apresasyon sa sining di-bagay nga kaayo nagapasuod gid sa aton kay Jesus kag sa aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay.​​—⁠2 Corinto 5:​14, 15.

17. (a) Ano nga paglaum ang ginpabutyag ni Job? (b) Ano ang ginasugid sang Job 14:15 tuhoy kay Jehova, kag ano ang ginabatyag mo tungod sini?

¹⁷ Si Job, nga isa ka matutom nga tawo sang antes-Cristiano nga panahon, nagalaum man sa pagkabanhaw. Ginpaantos sia sing tuman ni Satanas. Indi kaangay sa iya di-matuod nga mga abyan, nga wala gid nagsambit sing pagkabanhaw, ining paglaum naglugpay kay Job nga nagpamangkot: “Kon ang mapagros nga tawo mapatay mabuhi pa bala sia liwat?” Sa pagsabat, si Job mismo nagsiling: “Sa tanan nga adlaw sang akon obligado nga pag-alagad magahulat ako, tubtob nga magaabot ang akon kaumpawan.” Nagapakighambal sa iya Dios nga si Jehova, sia nagsiling: “Magapanawag ka, kag ako magasabat sa imo.” Tuhoy sa balatyagon sang aton mahigugmaon nga Manunuga, si Job nagsiling: “Sa binuhatan sang imo mga kamot magahandum ka.” (Job 14:​14, 15) Huo, malangkagon nga ginapaabot ni Jehova ang tion nga ang mga matutom mabuhi sa pagkabanhaw. Ginapasuod gid kita sini sa iya samtang ginapamalandungan naton ang gugma kag di-bagay nga kaayo nga iya ginapakita sa aton bisan pa di-himpit kita!​​—⁠Roma 5:​21; Santiago 4:8.

18, 19. (a) Ano ang paglaum ni Daniel agod mabuhi liwat? (b) Ano ang repasuhon naton sa masunod nga artikulo?

¹⁸ Si manalagna Daniel, nga ginlaragway sang anghel sang Dios nga “nahamut-an sing daku nga lalaki,” matutom nga nag-alagad sa malawig nga tion sang iya kabuhi. (Daniel 10:​11, 19) Nahuptan niya ang iya integridad kay Jehova kutob sa iya pagkatapok sang 617 B.⁠C.⁠E. tubtob sa iya kamatayon pila ka tion sa tapos niya makita ang isa ka palanan-awon sang 536 B.⁠C.⁠E., ang ikatlo nga tuig ni Ciro, nga hari sang Persia. (Daniel 1:⁠1; 10:1) Mga pila ka tion sa sinang ikatlo nga tuig ni Ciro, nakita ni Daniel sa palanan-awon ang pagpaagisod sang mga kagamhanan sa kalibutan nga matapos sa nagahilapit nga dakung kapipit-an. (Daniel 11:1-12:13) Bangod indi niya ini mahangpan sing bug-os, ginpamangkot niya ang mensahero nga anghel nga nagdala sini: “O ginuo ko, ano ang mangin katapusan nga bahin sining mga butang?” Bilang sabat ginpatalupangod sang anghel ang “tion sang katapusan,” nga sa amo nga tion “ang mga mahinantupon makahangop.” Kon tuhoy kay Daniel, ano ang iya paglaum? Ang anghel nagsiling: “Magapahuway ka, apang magatindog ka sa imo madangatan sa katapusan nga mga adlaw.” (Daniel 12:8-10, 13) Mabuhi liwat si Daniel “sa pagkabanhaw sang mga matarong,” sa tion sang Milenyo nga Paggahom ni Cristo.​​—⁠Lucas 14:14.

 ¹⁹ Nagakabuhi kita sa talipuspusan sang tion sang katapusan kag mas malapit na sa pagsugod sang Milenyo nga Paggahom ni Cristo sangsa tion nga nangin mga tumuluo kita. Gani, dapat naton pamangkuton ang aton kaugalingon, ‘Mangin didto ayhan ako sa bag-ong kalibutan agod makig-upod kanday Abraham, Job, Daniel, kag iban pa nga matutom nga mga lalaki kag babayi?’ Mangin didto kita, kon magpabilin kita nga suod kay Jehova kag magtuman sang iya mga sugo. Sa amon masunod nga artikulo, repasuhon naton sing detalyado ang paglaum nga pagkabanhaw agod mahibal-an naton kon sin-o ang pagabanhawon.

Madumduman Mo Bala?

• Ano nga reaksion ang nasumalang ni Pablo sang ginpahayag niya ang iya paglaum sa pagkabanhaw?

• Ngaa ginapatuhay sang paglaum nga pagkabanhaw ang matuod nga mga Cristiano gikan sa di-matuod nga mga Cristiano?

• Paano naton nahibaluan nga may pagtuo sa pagkabanhaw sanday Abraham, Job, kag Daniel?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 9]

May pagsalig nga ginpahayag ni Pablo sa atubangan ni Gobernador Felix ang paglaum nga pagkabanhaw

[Retrato sa pahina 10]

Ngaa nagatuo si Abraham sa pagkabanhaw?

[Retrato sa pahina 12]

Nakalugpay kay Job ang paglaum nga pagkabanhaw

[Retrato sa pahina 12]

Mabuhi liwat si Daniel sa pagkabanhaw sang mga matarong