Sentido Kumon—Ngaa Talagsahon Gid?

“ANO ang natabo sa iya? Nakahibalo gid sia nga indi niya ini dapat paghimuon,” komento sang isa ka nakakita. Bangod daw indi makapati, ang isa pa naglakat palayo nga nagalungo sang iya ulo kag nagakumod, “Kon may diutay sia nga sentido kumon, kuntani wala gid niya ini ginhimo.” Nakabati ka na bala sing kaanggid nga mga komento? Apang, ano bala ang “sentido kumon”?

Ang tinaga nga “sentido” nagakahulugan sing “sibu nga pagkahibalo,” “paghangop,” kag “praktikal nga kaalam ukon paghantop.” Nagapahangop ini nga ang isa ka tawo may yara ikasarang sa pagpamat-od kag sa pagdesisyon sing maalamon. Maathag gid nga ang sentido kumon nagakinahanglan sang paggamit naton sa aton ikasarang sa paghunahuna. Mas ginapakamaayo sang madamo nga tawo nga iban ang maghunahuna para sa ila. Ginatugutan nila ang media, ang ila mga katubotubo, ukon ang popular nga opinyon nga magdesisyon para sa ila.

Ang sentido kumon daw talagsahon na lang karon sa kalibutan amo nga ang isa ka mapanilagon nga tawo nagsiling anay, “Ang sentido kumon, sa pagkamatuod, talagsahon gid.” Paano naton matigayon ang sentido kumon? Ano ang mga benepisyo sini?

Paano Ini Matigayon?

Bisan pa nagakinahanglan sing tion, mahalungon nga pagbinagbinag, kag padayon nga pagpanikasog agod mapalambo ang ikasarang sa paghimo sing maalamon kag makatarunganon nga mga desisyon, ang sentido kumon pat-od gid nga matigayon. Binagbinaga ang tatlo ka butang nga makabulig sa aton agod matigayon ang sentido kumon.

Tun-i ang Biblia, kag sunda ang laygay sini. Ang Biblia, nga ginsulat sa pinakamaayo nga lenguahe kag upod ang maathag nga pangatarungan, isa ka ekselente nga bulig sa pagtigayon sing kaalam kag ikasarang sa paghimo sing maalamon nga desisyon. (Efeso 1:8) Halimbawa, si apostol Pablo naglaygay sa mga masigka-Cristiano: “Bisan ano man nga butang nga matuod, bisan ano man nga butang nga serioso nga hunahunaon, bisan ano man nga butang nga matarong, bisan ano man nga butang nga putli, bisan ano man nga butang nga hiligugmaon, bisan ano man nga butang nga ginahambal nga maayo, bisan ano man nga halangdon kag bisan ano man nga dalayawon, padayon nga binagbinaga ini nga mga butang.” (Filipos 4:8) Kon pirme naton ginasunod ini nga laygay, magahimo kita sing maayo nga desisyon kag magagawi kita sing mainandamon.

Magtuon gikan sa eksperiensia. Nagaangot sang sentido kumon sa eksperiensia sa kabuhi, ang isa ka Swiso nga mamalaybay nagsiling: “Ang sentido kumon . . . ginahuman sang eksperiensia kag pagpanan-aw [pagsigahom] sa matabo.” Sa pagkamatuod, “ang bisan sin-o nga di-eksperiensiado nagatuo sa tagsa ka pulong, apang ang isa nga maalam nagabinagbinag sang iya mga tikang.” (Hulubaton 14:15) Ang sentido kumon mahimo mapalambo  paagi sa pagpanilag, paghanas, kag eksperiensia. Matun-an naton nga himuon ang mga butang sing mas maayo sa pagligad sang tion. Apang, ang pagtuon gikan sa aton mga kasaypanan nagakinahanglan sing pagpaubos. Ang pagkamatinaastaason, pagkabugalon, kag pagkatig-a sing ulo sang mga tawo sa sining katapusan nga mga adlaw wala nagapadayag sing sentido kumon.​—⁠2 Timoteo 3:1-5.

Pilia sing maalamon ang imo mga kaupdanan. Sa paggamit sing kaalam kag sentido kumon, ginabuligan ukon ginaupangan man kita sang aton mga kaupdanan. Ang Hulubaton 13:20 nagasiling: “Sia nga nagalakat upod sa maalam nga mga tawo magaalam, apang sia nga nagapakig-angot sa mga buangbuang magaantos.” Indi kinahanglan nga batunon naton ang mentalidad ukon mga ideya sang mga tawo nga nagalalis sa Dios kag wala nagatuman sang iya Pulong. Ang Hulubaton 17:12 nagasiling: “Maayo pa nga magsugata ang tawo sang isa ka oso nga namatyan sing totoy sangsa isa ka buangbuang sa iya kabuangan.”

Ano ang Bentaha ang Sentido Kumon?

May mga bentaha ang pagpalambo sing sentido kumon. Kon may sentido kumon, ang kabuhi mangin mas makawiwili kag wala nagauyang sing tiempo. Mahimo pa gani sini mabuhinan ang kapaslawan nga masami nga resulta sang di-mainandamon nga paghimo sing mga butang. Ang mga wala sing ikasarang sa paghimo sing maalamon nga desisyon labi nga nagapabudlay sang ila kabuhi. “Ang pagpangabudlay sang mga buangbuang nagapalapyo sang tagsatagsa sa ila,” siling sang Biblia. (Manugwali 10:15) Mahimo sila magbakabaka sing todo kag magpalapyo sang ila kaugalingon; apang haluson gihapon sila makahimo sing mapuslanon gid nga butang.

Ang Biblia nagahatag sing madamong praktikal nga laygay tuhoy sa katinlo, komunikasyon, kapisan, pag-atubang sa kaimulon, kag madamo pa nga aspekto sa kabuhi. Minilyon ang makapamatuod nga ang ila kadalag-an kag kapaslawan sa kabuhi nasandig sa kon ano nga kasangkaron ginaaplikar nila ang mga prinsipio sang Biblia, nga nagabulig sa ila sa pagpakita sing kaalam.

Ang sentido kumon nagabulig sa aton sa paghimo sang kapin pa sangsa pagsunod lamang sa detalyado nga mga instruksion ukon mga pagsulundan. Nagabulig ini sa aton sa pagtuman sang aton mga responsibilidad. Apang, ang sentido kumon indi tal-us sa pagkuha sing ihibalo. “Ang maalam nga tawo magapamati kag magabaton sing dugang pa nga pagtudlo,” siling sang Hulubaton 1:5. Dapat man naton tun-an ang pag-analisar sa impormasyon nga natipon naton, nagahimo sing nagakaigo nga mga desisyon gikan sa sini. Nagabulig ini sa aton sa ‘paglakat sa kaalam.’​—⁠Hulubaton 28:26.

Ang kaugdang naangot sing suod sa sentido kumon. Bisan pa luyag naton atipanon ang madamo nga responsibilidad, dapat naton gamiton ang ikasarang sa paghimo sing maayo nga desisyon kag himuon ang masarangan lamang naton. Matuod, si apostol Pablo nagasiling sa aton nga ‘pirme madamo sing himuon sa hilikuton sang Ginuo.’ (1 Corinto 15:58) Apang, ini nga laygay dapat timbangan sang prinsipio nga narekord sa Manugwali 9:4: “Maayo pa ang ido nga buhi sangsa leon nga patay.” Kon ginaatipan naton sing nagakaigo ang aton kapagros samtang ginaalagad naton si Jehova, mangin mas malawig ang aton kabuhi kag padayon nga mangin aktibo. Ang sentido kumon makabulig sa aton nga mangin balanse amo nga mahimo naton sing malipayon ang kinahanglanon nga mga butang. Huo, ang sentido kumon nagahatag sing madamo nga benepisyo.

[Retrato sa pahina 14]

Isa ka manggad sang maalamon nga laygay ang masapwan sa Biblia

[Retrato sa pahina 15]

Ang sentido kumon mahimo matigayon paagi sa pagpanilag, paghanas, kag eksperiensia