Kon Mag-away ang Mag-asawa

WALA sing maligdong nga mag-asawa ang luyag nga mag-away, apang kinaandan ini nga nagakatabo. Sa masami, ang isa mahimo nga may mahambal nga nagapaakig sa iya tiayon. Nagabaskog ang ila mga tingog kag nagasingki ang ila kaakig, nga nagaresulta sa makasakit sing balatyagon nga pagsabtanay. Nian nagaluntad ang kalinong, kag ang mag-asawa wala na nagatingugay. Sa ulihi, ang kaakig nagaugdaw kag ang magtiayon nagapangayo sing pasaylo sa isa kag isa. Napasag-uli ang paghidait​​—⁠ayhan tubtob sa masunod nga pag-away.

Ang away sang mag-asawa amo ang topiko sang madamo nga lahog kag sugilanon sa mga programa sa telebisyon, apang ang matuod nga nagakatabo indi gid makahalam-ot. Sa pagkamatuod, ang isa ka hulubaton sa Biblia nagasiling: “Ang maparas nga mga pulong makapilas sing madalom subong sang espada.” (Hulubaton 12:​18, Maayong Balita nga Biblia) Huo, ang maparas nga hambal mahimo makapilas sa balatyagon nga madugay magpali. Ang pagbaisay mahimo pa gani magdul-ong sa kasingki.​​—⁠Exodo 21:18.

Sa pagkamatuod, bangod sang pagkadihimpit sang tawo, ang mga problema sa pag-asawahay indi malikawan kon kaisa. (Genesis 3:16; 1 Corinto 7:28) Apang, ang masunson kag mainit nga mga pagbaisay indi dapat tamdon nga normal lamang. Natalupangdan sang mga eksperto nga ang masunson nga pag-away mahimo tunaan sa ulihi sang pagdiborsio sang mag-asawa. Gani, kinahanglan gid nga mahibaluan ninyo nga mag-asawa kon paano lubaron sing mahidaiton ang mga away.

Pag-analisar sa Problema

Kon kamo nga mag-asawa pirme nagaaway, hibalua kon paano ini nagakatabo. Ano sa masami ang nagakatabo kon kamo nga duha indi mag-ugyunay sa isa ka butang? Gilayon bala nga nagainit ang inyo diskusyon kag nagaresulta sa insultuhanay kag akusahay? Kon amo, ano ang imo himuon?

Una, binagbinaga sing tampad kon paano mo subong isa ka indibiduwal ginadugangan ang problema. Madali ka bala maakig? Palabais ka bala? Ano ang masiling sang imo tiayon tuhoy sa imo may kaangtanan sa sini? Ining katapusan nga pamangkot dapat gid binagbinagon, kay kamo nga mag-asawa mahimo nga may lainlain nga mga pagtamod sa kon ano ang pagpakigbais.

Halimbawa, ibutang naton nga ang imo tiayon medyo hipuson, samtang ikaw naman prangka kag matigdas kon nagapabutyag sang imo kaugalingon. Mahimo nga magsiling ka: “Nagdaku ako nga ang tanan sa amon pamilya amo gid sini maghambalanay. Indi ini pagpakigbais!” Kag ayhan para sa imo, indi ini pagpakigbais. Apang, ang ginakabig mo nga prangka nga hambal mahimo nga ginatamod sang imo tiayon subong makasalaklaw kag makiawayon nga pagpakigbais. Malikawan gid ang mga di-paghangpanay kon nahibaluan mo nga ang estilo sa pagpakighambal ninyo nga mag-asawa indi magkapareho.

Dumduma man nga ang pagpakigbais wala pirme nagakinahanglan sang paghambal sing mabaskog. Si Pablo nagsulat sa mga Cristiano: “Ang . . . sininggitanay kag maparas nga hambal kuhaon gikan sa inyo.” (Efeso 4:31) Ang ‘pagsinggit’ nagapahangop sang pagbaskog sing tingog, samtang ang “maparas nga hambal” nagapatuhoy sa makiawayon nga hambal. Kon amo, bisan ang ginahutik nga hambal mahimo nga makiawayon ukon mabaison kon ini nagapaakig ukon nagatamay.

Ginadumdom ang nasambit na, tan-awa liwat kon ano ang imo ginahimo kon mag-away kamo sang imo tiayon. Mabaison ka bala? Subong  sang nakita naton, ang matuod nga sabat sa sini nga pamangkot nagadepende gid sa pagtamod sang imo tiayon. Sa baylo nga balewalaon lamang ang pagtamod sang imo tiayon subong sobra ka mabinatyagon, tinguhai nga tan-awon ang imo kaugalingon suno sa pagtan-aw sa imo sang imo tiayon, kag maghimo sing kinahanglanon nga mga pagbag-o. Si Pablo nagsulat: “Padayon nga pangitaon sang kada isa, indi ang kaugalingon nga kaayuhan, kundi ang iya sang iban nga tawo.”​—⁠1 Corinto 10:24.

“Hatagi Ninyo sing Igtalupangod Kon Paano Kamo Nagapamati”

Ang isa pa ka paagi sa paglubad sang mga away ukon mga di-paghangpanay masapwan sa ginsiling ni Jesus: “Hatagi ninyo sing igtalupangod kon paano kamo nagapamati.” (Lucas 8:18) Matuod, wala nagahambal si Jesus tuhoy sa komunikasyon sa pag-asawahay. Apang, ang prinsipio naaplikar man sa sini. Daw ano kaayo ka nagapamati sa imo tiayon? Nagapamati ka gid bala? Ukon ginasapar mo bala sia dayon paagi sa paghatag sing simple nga mga solusyon sa mga problema bisan nga wala mo pa ini mahangpan sing bug-os? “Kon ang bisan sin-o nagasabat tuhoy sa isa ka butang antes niya mabatian ini, kabuangan ini sa iya kag isa ka kahuluy-an,” siling sang Biblia. (Hulubaton 18:13) Busa, kon mag-away kamo nga mag-asawa, dapat ninyo ini hambalan kag pamatian gid ang isa kag isa.

Sa baylo nga balewalaon ang pagtamod sang imo tiayon, panikasugi nga magpakita sing “patugsiling.” (1 Pedro 3:8) Sa orihinal nga Griego, ini nga termino nagapahangop sing pag-antos upod sa isa ka tawo. Kon ang imo tiayon nagakabalaka sa isa ka butang, dapat nga magkabalaka ka man. Panikasugi nga tamdon ini suno sa iya pagtamod.

Maathag nga amo sini ang ginhimo sang diosnon nga si Isaac. Ang Biblia nagasugid sa aton nga ang iya asawa, nga si Rebeca, nagkabalaka gid sa problema sang pamilya may kaangtanan sa iya anak nga si Jacob. “Ginatak-an ako sining akon kabuhi bangod sang mga anak nga babayi ni Het,” siling niya kay Isaac. “Kon si Jacob magpangasawa gikan sa mga anak ni Het subong sini sa ila gikan sa mga anak nga babayi sang duta, ano pa ang pulos sang kabuhi sa akon?”​—⁠Genesis 27:46.

Matuod nga ayhan sobra ang ginhambal ni Rebeca bangod sang iya pagkabalaka. Ti, gintak-an gid bala sia sa iya kabuhi? Literal bala nga gusto niya nga mapatay kon magpangasawa ang iya anak sang isa sa mga anak nga babayi ni Het? Ayhan indi. Apang, wala ginbalewala ni Isaac ang ginbatyag ni Rebeca. Sa baylo, nakita ni Isaac nga may rason ang pagkabalaka ni Rebeca, kag naghulag sia nahisanto sa sini. (Genesis 28:1) Dapat nga amo man sini ang imo himuon sa masunod nga tion nga magkabalaka ang imo tiayon sa isa ka butang. Sa baylo nga balewalaon ini, pamatii ang imo tiayon, tahura ang iya pagtamod, kag maghulag sing mahinuklugon.

Pagpamati kag Paghantop

Ang isa ka hulubaton sa Biblia nagasiling: “Ang paghantop sang tawo nagapahinay gid sang iya kaakig.” (Hulubaton 19:11) Sa mainit nga away, mas mahapos nga sabton sing maparas ang tanan nga masakit nga ginahambal sang imo tiayon. Apang, sa masami, labi pa sini nga ginapainit ang away. Gani, kon nagapamati sa imo tiayon, pamatii indi lamang ang iya mga ginahambal kundi ang balatyagon man sa likod sang iya mga ginahambal. Ini nga paghantop magabulig sa imo nga mapaiway ang personal nga kaugot  kag mahibaluan kon ano gid ang kabangdanan sang problema.

Pananglitan ang imo asawa magasiling sa imo, “Wala ka na sing tion sa akon!” Mahimo nga maugot ka kag wala pasunaid nga ipanghiwala ini. “Aba, bilog nga adlaw kita nga nag-updanay sang nagligad nga bulan, a!” mahimo isabat mo. Apang kon magpamati ka lang sing maayo, ayhan masapwan mo nga wala gid man nagapangayo sing dugang pa nga minuto ukon oras ang imo asawa. Sa baylo, mahimo nga nagapangayo sia sing mga pasalig kag ginapatalupangod lang niya sa imo nga pamatyag niya, daw ginapatumbayaan sia kag wala ginahigugma.

Isiling naton nga asawa ka kag ang imo bana nagapabutyag sang iya pagkabalaka tuhoy sa imo ulihi nga ginbakal. “Ngaa naggasto ka sing amo gid sina kadaku?” pamangkot niya nga daw indi makapati. Ayhan ang gilayon mo nga reaksion amo ang depensahan ang imo kaugalingon paagi sa pag-isaisa sang mga ginagasto sang pamilya ukon paagi sa pagpaanggid sang imo ginbakal sa iya ginbakal. Apang, kon may paghantop ka, makita mo nga indi ang gasto ang mahimo nga ginapatuhuyan sang imo bana. Sa baylo, mahimo nga nabalaka sia bangod wala man lang sia ginkonsulta tuhoy sa pagbakal sing isa ka butang nga may daku nga bili.

Sa pagkamatuod, ang tagsa ka mag-asawa may nagkalainlain nga paagi sa paglubad kon daw ano kadamo nga tion dapat nga mag-updanay sila kag kon paano himuon ang mga desisyon sa pagbakal. Ang punto amo nga kon ang pila ka butang ginatunaan sang away, ang paghantop magabulig sa imo nga magmakuli sa imo kaakig kag makita kon ano gid ang problema. Sa baylo nga magpangakig gilayon, sunda ang laygay sang manunulat sang Biblia nga si Santiago nga “dapat magmadagmit sa pagpamati, magmahinay sa paghambal, magmakuli sa pagpangakig.”​—⁠Santiago 1:19.

Kon nagahambal ka, dumduma nga ang imo paagi sa paghambal sa imo tiayon amo ang importante. Ang Biblia nagasiling nga “ang dila sang mga maalam nagabulong.” (Hulubaton 12:18) Kon kamo nga mag-asawa nagaaway, ang inyo bala ginahambal makasaklaw ukon makabulong? Ini bala nagabalabag ukon nagahawan sang dalan para sa paghangpanay? Subong sang nakita na naton, ang maakigon ukon matabinason nga sabat labi nga nagapalala sang away.​—⁠Hulubaton 29:22.

Kon ang away nagaresulta sa mainit nga pagsabtanay, panikasugi nga lubaron ang panguna nga problema. Magkonsentrar sa kabangdanan sang away, indi sa tawo. Mas importante kon ano  ang husto sangsa kon sin-o ang husto. Maghalong nga ang imo ginahambal wala nagadabok sa away. Ang Biblia nagasiling: “Ang matigdas nga pulong nagapaibwal sang kaakig.” (Hulubaton 15:1) Huo, ang imo ginahambal kag ang imo paagi sa paghambal mahimo magresulta sa kon bala magakooperar ang imo tiayon ukon indi.

Panikasugi nga Lubaron, Indi Daugon

Agod malubad ang away, ang aton tulumuron amo ang magpangita sing solusyon, indi ang daugon ini. Paano ninyo makita ang solusyon? Ang labing sigurado nga paagi amo ang pagpangita kag pag-aplikar sa laygay sang Biblia, kag ang mga bana ilabi na nga dapat manguna sa paghimo sini. Sa baylo nga mangin maabtik sa pagpabutyag sing matig-a nga mga opinyon tuhoy sa problema, ngaa indi ini tamdon suno sa pagtamod ni Jehova? Magpangamuyo sa iya, kag panikasugi nga tigayunon ang paghidait sang Dios nga magaamlig sang imo tagipusuon kag hunahuna. (Efeso 6:18; Filipos 4:​6, 7) Hanuot nga panikasugi nga pangitaon ang personal nga interes indi lamang sang imo kaugalingon kundi sang imo man tiayon.​—⁠Filipos 2:4.

Sa masami, nagalala ang problema kon ginatugutan mo ang imo hunahuna kag buhat nga maimpluwensiahan sang nasaklaw nga mga balatyagon kag di-mapunggan nga mga emosyon. Sa pihak nga bahin, ang kahanda nga pasibuon sa laygay sang Pulong sang Dios nagaresulta sa paghidait, paghilisugot, kag pagpakamaayo ni Jehova. (2 Corinto 13:11) Busa, magpatuytoy sa “kaalam gikan sa hitaas,” ipadayag ang diosnon nga mga kinaiya, kag aniha ang mga benepisyo ‘para sa mga nagapakighidait.’​—⁠Santiago 3:​17, 18.

Sa pagkamatuod, ang tanan dapat magtuon sa paglubad sing mahidaiton sang mga away, bisan pa nagakinahanglan ini sang pagsakripisyo sang kaugalingon nga luyag. (1 Corinto 6:7) Sa pagkamatuod, sunda ang laygay ni Pablo nga huklason ang “kaakig, kasingkal, kalainan, pasipala, kag malaw-ay nga pululungon sang inyo baba. . . . Ubaha ninyo ang daan nga personalidad upod ang mga buhat sini, kag magsul-ob kamo sing bag-o nga personalidad.”​—⁠Colosas 3:8-10.

Sa pagkamatuod, kon kaisa makahambal ka sang mga butang nga ginahinulsulan mo sa ulihi. (Santiago 3:8) Kon matabo ini, magpangayo sing pasaylo sa imo tiayon. Magpadayon sa pagpanikasog. Sa ulihi, ayhan makita ninyo nga mag-asawa ang daku nga pag-uswag sa kon paano ninyo ginalubad ang mga away.

[Kahon/Retrato sa pahina 22]

Tatlo ka Paagi sa Pagpakalma sang Away

• Pamatii ang imo tiayon.—Hulubaton 10:19

• Tahura ang iya pagtamod.—Filipos 2:4

• Magsabat sing mahigugmaon.—1 Corinto 13:4-7

[Kahon/Retrato sa pahina 23]

Kon Ano ang Imo Mahimo Karon

Pamangkuta ang imo tiayon sang mga pamangkot sa ubos, kag pamatii ang iya mga sabat nga wala sia ginasapar. Pagkatapos sini, ang imo tiayon naman ang magapamangkot sa imo.

• Palabais bala ako?

• Nagapamati gid bala ako kon nagahambal ka, ukon nagasaligbat bala ako dayon antes ka pa makatapos sa paghambal?

• Daw wala pasunaid bala ukon akig ang akon pagpakighambal sa imo?

• Ano ang himuon naton nga duha agod mapauswag ang aton paagi sang paghambalanay​—⁠ilabi na kon wala kita nagaugyon sa isa ka butang?

[Retrato sa pahina 21]

Nagapamati ka bala?

[Retrato sa pahina 22]

“Pamatyag ko, daw ginapatumbayaan ako kag wala ginahigugma”

[Retrato sa pahina 22]

“Wala ka na sing tion sa akon!”

[Retrato sa pahina 22]

“Aba, bilog nga adlaw kita nga nag-updanay sang nagligad nga bulan, a!”