Ang Makahalapay nga Epekto sang Kamatayon

“SIES-ANYOS NAGHIKOG.” Ining makahalanusbo nga ulong dinalan nagpatuhoy sa kamatayon sang isa ka bata nga babayi nga si Jackie. Bag-o lang napatay ang iya iloy bangod sa isa ka malubha nga balatian. Antes sia magpaipit sa isa ka tren, ginsilingan niya ang iya mga utod nga luyag niya ‘mangin anghel kag makaupod ang iya iloy.’

Si Ian 18 anyos sang ginpangabay niya ang ila pari nga ipaathag kon ngaa napatay sa kanser ang iya amay. Ginpaathag sang pari nga sanglit maayo nga tawo ang amay ni Ian, luyag sia makaupod sang Dios sa langit. Pagkatapos mabatian ini nga paathag, nagdesisyon si Ian nga indi niya pagkilalahon inang mapintas nga Dios. Bangod daw wala na sing kabilinggan ang kabuhi, nagpatuyang sa pagpangalipay si Ian. Bangod sini, nagiyan sia sa alkohol, droga, kag imoralidad. Indi na niya makontrol ang iya kabuhi.

“Ang mga Buhi Nakahibalo nga Mapatay Sila”

Ginailustrar sining duha ka makahalanusbo nga hitabo kon paano ang kamatayon sarang makaguba sang kabuhi sang mga tawo, ilabi na gid kon hinali ini. Matuod, ang tanan nakahibalo sining katunayan nga ginasiling sang Biblia: “Ang mga buhi nakahibalo nga mapatay sila.” (Manugwali 9:5) Apang wala na lang ginasapak sang madamo ining masakit nga katunayan. Kamusta ka? Masako gid kita amo nga wala na naton ginapamensar ang tuhoy sa aton kamatayon.

“Ang kalabanan nga mga tawo nahadlok sa kamatayon kag wala na lang ginapamensar ini,” siling sang The World Book Encyclopedia. Apang, mahimo nga mapilitan kita nga atubangon ang kamatayon bangod sang isa ka malubha nga aksidente ukon sang isa ka malala nga balatian. Ukon ayhan ang lubong sang isa ka abyan ukon isa ka himata masakit nga nagapahanumdom sa aton sang padulungan sang tanan nga katawhan.

Apang, ang mga nagahaya sa lubong masami nga nagasiling sing, “Ang kabuhi dapat magpadayon.” Kag amo gid sa pagkamatuod. Sa katunayan, madasig nga nagalakat ang mga tinuig amo nga sa indi madugay maeksperiensiahan naton ang mga problema sang katigulangon. Sa sini nga tion, indi na malayo ang kamatayon. Madamo gid ang dapat kumpanyaran, ang pagtaliwan sang madamong suod nga abyan nga dapat batason. Para sa kalabanan nga tigulang, ang makatulublag nga pamangkot nga, “San-o ayhan ang turno ko?” masami nagapangibabaw.

Ang Daku nga Palamangkutanon

Bisan pa wala sing nagapanghiwala sa katunayan sang kamatayon, ang nagakahanabo pagkatapos sang kamatayon kaangay sang isa ka daku nga palamangkutanon. Ang madamong nagasumpakilay nga paathag nagdul-ong sa maduhaduhaon nga tamdon ini subong isa ka walay pulos nga debate tuhoy sa misteryo sang kamatayon. Ang praktikal nga mga tawo mahimo maghinakop nga sanglit “makaisa ka lang mabuhi,” dapat ka magkalipay sa maayong mga butang sa kabuhi tubtob sa mahimo mo.

Sa kabaliskaran, wala nagapati ang iban nga ang kamatayon amo ang katapusan sang tanan nga butang. Apang, wala sila sing maathag nga ideya  kon ano ang matabo pagkatapos. Ginahaumhaum sang iban nga ang kabuhi magapadayon sa isa ka duog sang walay katapusan nga himaya, samtang ang iban naman nagapati nga mabuhi sila liwat sa palaabuton nga tion, ayhan subong isa ka tuhay nga persona.

Ang nasub-an nga mga himata masami nagapamangkot sa ila kaugalingon, “Diin ang mga patay?” Mga pila ka tuig ang nagligad, nagapakadto sa ginahiwatan sang hampang ang mga miembro sang isa ka football club sang hinali lang ginbungguan sang isa ka trak ang minibus nga ila ginasakyan, amo nga nagtirik ini sa dalan. Lima ka miembro sang grupo ang napatay. Sugod sang napatay ang iya anak nga lalaki sa sining aksidente, indi na normal ang pagkabuhi sang isa ka iloy. Ginapaligban gid niya kon diin na ang iya anak. Pirme niya ginaduaw ang lulubngan sang iya anak kag nagawakal sing isahanon sa sulod sang inoras. “Indi gid ako makapati nga wala na sing nagakatabo sa tapos sang kamatayon,” panganduhoy niya, “apang indi man ako sigurado.”

Maathag nga ang aton pagtamod sa kamatayon makaapektar sa aton kabuhi karon. Bangod sang mga reaksion sang mga tawo sa kamatayon, nag-utwas ang madamo nga pamangkot. Binagbinaga kon ano ang imo isabat sa sini. Kalimtan na lang bala naton ang kamatayon kag magkonsentrar sa pagkabuhi? Tugutan bala naton nga gub-on sang nagapadulong nga kamatayon ang aton kabuhi? Tubtob san-o na lang bala nga paligban sang nagakasubo nga himata kon diin ang iya napatay nga hinigugma? Magapabilin bala nga misteryo ang kamatayon?