Sin-o si Poncio Pilato?

“ANG matinamayon kag maduhaduhaon nga si Pilato isa ka tawo sa maragtas nga tubtob karon, ginapaligban naton kon sin-o gid sia. Para sa pila isa sia ka santos, para naman sa iban larawan sia sang tawhanon nga kaluyahon, isa ka himpit nga halimbawa sang isa ka politiko nga handa isakripisyo ang isa ka tawo agod matigayon ang kalig-unan.”​​—⁠Pontius Pilate, ni Ann Wroe.

Nagaugyon ka man ukon indi sa bisan diin sa sining opinyon, si Poncio Pilato nakilal-an bangod sang kon paano niya gintratar si Jesucristo. Sin-o si Pilato? Ano ang nahibaluan tuhoy sa iya? Kon mahangpan naton sing maayo ang iya posisyon, ang aton paghangop sa labing importante nga mga hitabo nga natabo sa duta labi man nga magaathag.

Posisyon, Katungdanan, kag Gahom

Si Emperador Tiberio sang Roma ang nagtangdo kay Pilato nga gobernador sang probinsia sang Judea sang 26 C.⁠E. Ining mataas nga mga opisyales katapo sang ginatawag nga equestrian order​—⁠mas manubo sangsa mga senador. Si Pilato mahimo nga nagbuylog sa kasuldadusan subong isa ka opisyal, ukon dyunyor kumander, sang militar; kag nagsaka sa nagkalainlain nga ranggo; kag nangin gobernador antes sia mag-30 anyos.

Kon nagauniporme, si Pilato mahimo nga nagsuksok sing panit nga kunop kag metal nga limbutong. Kon nagasibilyan naman, nagsuksok sia sing puti nga toga nga may duag-purpura nga sanipa. Mahimo nga malip-ot ang iya buhok kag wala sia sing burangos. Bisan pa nagapati ang iban nga naghalin sia sa Espanya, ang iya ngalan nagapahangop nga katapo sia sang tribo sang Pontii​—⁠ang dungganon nga mga Samnite gikan sa nabagatnan nga bahin sang Italya.

Ang mataas nga mga opisyales nga may pareho sing ranggo kay Pilato masami nga ginapadala sa indi sibilisado nga mga teritoryo. Ginakabig sang mga Romano ang Judea nga amo sini nga klase sang lugar. Wala labot sa paghupot sing kahim-ong, gindumalahan ni Pilato ang pagkolekta sing buhis. Ang adlaw-adlaw nga pagpadapat sing hustisya ginahimo sang Judiyo nga mga hukmanan, apang ang mga kaso nga nagakinahanglan sing silot nga kamatayon ginatulin sa gobernador, nga amo ang pinakamataas nga hukom.

Upod ang isa ka diutay nga talapuanan sang mga escriba, mga suluguon, kag mga mensahero, si Pilato kag ang iya asawa nagpuyo sa may pantalan nga siudad sang Cesarea. Si Pilato kumander sang lima ka grupo sang impanteriya nga may 500 tubtob 1,000 ka soldado kada isa kag subong man sang isa ka daku nga grupo sang mga 500 ka soldado nga nagasakay sa kabayo. Ang iya mga soldado kinaandan na nga nagalansang sa mga nagalapas sa kasuguan. Kon wala sing guerra, ang pagpatay ginapatuman pagkatapos sang ginpalip-ot nga bista, apang sa tion sang pagribok, ang mga rebelde ginapatay dayon kag sing tigdamo. Halimbawa, ang mga Romano naglansang sa 6,000 ka ulipon agod tapuson ang pagrebelde nga ginpangunahan ni Spartacus. Kon may katalagman nga basi magkinagamo sa Judea,  ang gobernador kinaandan na nga nagapangayo sing bulig sa tiglawas sang emperador sa Siria, nga may yara madamo nga kasuldadusan. Apang, laban sa tion nga gobernador si Pilato, ang tiglawas wala sa Siria, kag kinahanglan nga tapuson gilayon ni Pilato ang gamo.

Ang mga gobernador pirme nagapakigkomunikar sa emperador. Dapat ireport sa emperador ang mga problema may kaangtanan sa iya kadungganan ukon sa bisan ano nga katalagman sa awtoridad sang Roma kag nagaresulta ini sa paghatag sing mando sang emperador. Mahimo unahan sang gobernador ang paghatag sa emperador sang iya kaugalingon nga report tuhoy sa nagakatabo sa iya probinsia antes pa magreklamo ang iban. Kon may ginadahom nga gamo sa Judea, si Pilato nagakabalaka gid.

Magluwas sa rekord sang Ebanghelyo, ang mga istoryador nga si Flavius Josephus kag si Philo amo ang panguna nga ginakuhaan sing impormasyon tuhoy kay Pilato. Nagsiling man ang Romano nga istoryador nga si Tacitus nga ginpatay ni Pilato si Christus, nga gikan sa iya ginsunod sang mga Cristiano ang ila ngalan.

Ang Kaakig sang mga Judiyo Ginpukaw

Nagsiling si Josephus nga bilang patugsiling sa pagpamatok sang mga Judiyo sa paghimo sing mga imahen, ang Romanong mga gobernador naglikaw sa pagdala sa Jerusalem sang bandera sang militar nga may larawan sang emperador. Bangod wala magpakita si Pilato sing amo nga pagpatugsiling, ang akig nga mga Judiyo nagkadto sa Cesarea agod magreklamo. Wala sing ginhimo si Pilato sa sulod sang lima ka adlaw. Sang ikan-om nga adlaw, ginmanduan niya ang iya mga soldado nga palibutan ang mga nagprotesta kag pahugon nga pamatyon sila kon indi sila maglakat. Sang nagsiling ang mga Judiyo nga pakamaayuhon pa nila nga mapatay sangsa lapason ang ila Kasuguan, si Pilato naghumok kag nagmando nga kuhaon ang mga larawan.

Si Pilato may ikasarang sa paggamit sing puersa. Sa isa ka hitabo nga ginsulat ni Josephus, ginsugdan ni Pilato ang paghimo sing aqueduct ukon palatayunan sing tubig pasulod sa Jerusalem kag gingamit niya ang pundo gikan sa bahandian sang templo para sa proyekto. Wala gin-agaw ni Pilato ang kuarta, kay nakahibalo sia nga ang pag-ati sa templo isa ka pagpasipala kag mahimo tunaan sang paghingyo sang akig nga mga Judiyo kay Tiberio nga pahalinon sia sa puwesto. Gani, si Pilato daw may kooperasyon sang mga awtoridad sang templo. Ang gindedikar nga pundo, nga ginatawag “korban,” mahimo magamit sing lehitimo para sa pangpubliko nga mga proyekto nga magabenepisyo sa siudad. Apang linibo ka Judiyo ang nagtipon sa pagpabutyag sang ila kaakig.

Ginpasimpon ni Pilato ang mga soldado sa kadam-an kag ginmanduan sila nga indi maggamit sing espada kundi batutahon lamang ang mga nagprotesta. Ayhan luyag niya kontrolon ang kadam-an nga indi na kinahanglan nga magpatay. Daw epektibo ini, walay sapayan nga may pila nga napatay. Ini nga hitabo mahimo nga ginpatuhuyan sang mga nanugid kay Jesus nga ginsimbog ni Pilato ang dugo sang taga-Galilea sa ila mga halad.​—⁠Lucas 13:1.

“Ano Bala ang Kamatuoran?”

Si Pilato nabantugan sa kalainan bangod sang pag-imbestigar niya sa sumbong sang Judiyong pangulo nga mga saserdote kag mga tigulang nga si Jesus nagpakilala sang iya kaugalingon nga Hari. Pagkabati niya tuhoy sa misyon ni Jesus nga magpanaksi sa kamatuoran, nakita ni Pilato nga ang bilanggo indi makatalagam sa Roma. “Ano bala ang kamatuoran?” pamangkot niya, ayhan naghunahuna nga ang kamatuoran isa ka ideya nga mabudlay hangpon para hatagan sing daku nga igtalupangod. Ang iya konklusion? “Wala ako sing nakita nga kasal-anan sa sining tawo.”​—⁠Juan 18:​37, 38; Lucas 23:4.

 Amo na kuntani sadto ang katapusan sang pagbista kay Jesus, apang nag-insister ang mga Judiyo nga luyag kuno ni Jesus nga pukanon ang pungsod. Nahibaluan ni Pilato nga nahisa lamang ang pangulo nga mga saserdote amo kon ngaa gintugyan nila si Jesus sa Romanong mga awtoridad. Nahibaluan man niya nga kon buy-an niya si Jesus, tunaan ini sing gamo kag indi niya luyag nga matabo ini. May nagaluntad na nga gamo, kay si Barabas kag ang iban pa ginbilanggo sa sala nga sedisyon kag pagpatay. (Marcos 15:​7, 10; Lucas 23:2) Isa pa, bangod sang nagligad nga pagpakigbais sa mga Judiyo, namusingan na ang reputasyon ni Pilato kay Tiberio, nga kilala nga estrikto gid sa mga gobernador nga wala nagahimo sing nagakaigo sang ila mga katungdanan. Apang, mangin isa ka tanda sang kaluyahon kon pasugtan niya ang mga Judiyo. Gani, indi mahibaluan ni Pilato kon ano ang himuon.

Sang mabatian ni Pilato kon tagadiin si Jesus, gintinguhaan niya nga ipasa ang kaso kay Herodes Antipas, ang manuggahom sang distrito sang Galilea. Sang napaslawan ini, gintilawan ni Pilato nga hayluhon ang mga tawo nga nagtipon sa gua sang iya palasyo nga pangayuon nga buy-an si Jesus, nahisanto sa kinabatasan nga isa ka bilanggo ang ginabuy-an sa tion sang Paskwa. Nagsinggit ang kadam-an nga buy-an si Barabas.​—⁠Lucas 23:5-19.

Ayhan luyag ni Pilato nga himuon kon ano ang husto, apang luyag man niya huptan ang iya posisyon kag pahamut-an ang kadam-an. Sang ulihi, ginpili niya ang iya karera sa baylo sang iya konsiensia kag sang katarungan. Nangayo sia sing tubig kag nanghinaw sia sing kamot kag nagsiling nga inosente sia sa kamatayon nga ginapasugtan na niya.⁠ * Bisan pa nagpati sia nga si Jesus wala sing sala, ginpabunal ni Pilato si Jesus kag gintugutan ang mga soldado nga yagutaon, sumbagon, kag duplaan si Jesus.​—⁠Mateo 27:24-31.

Naghimo pa si Pilato sing katapusan nga panikasog nga buy-an si Jesus, apang nagsinggit ang kadam-an nga kon buy-an niya si Jesus, indi sia abyan ni Cesar. (Juan 19:12) Pagkabati sini, nagpasugot si Pilato. Amo sini ang ginsiling sang isa ka iskolar tuhoy sa desisyon ni Pilato: “Mahapos lang ang solusyon: patyon ang tawo. Total, kabuhi lamang sang isa ka di-kilala nga Judiyo ang mawasi; mangin kabuangan nga pabay-an nga magkinagamo bangod sa iya.”

Ano ang Natabo kay Pilato?

Ang katapusan nga hitabo nga narekord sa karera ni Pilato amo ang isa pa ka inaway. Nagsiling si Josephus nga isa ka kadam-an sang armado nga mga Samaritano ang nagtipon sa Bukid Gerizim sa tuyo nga kuhaon ang mga bahandi nga kuno ginlubong ni Moises didto. Nagpasilabot si Pilato, kag ginpatay sang iya mga soldado ang madamo sa kadam-an. Nagreklamo ang mga Samaritano sa superyor ni Pilato, nga si Lucius Vitellius, ang gobernador sang Siria. Wala ginsugid kon bala naghunahuna si Vitellius nga nangin sobra ang reaksion ni Pilato. Ano man ang natabo, ginpakadto niya si Pilato sa Roma agod ipaathag sa emperador ang iya ginhimo. Apang, antes nag-abot si Pilato, si Tiberio napatay.

“Sugod sadto,” siling sang isa ka magasin, “si Pilato wala na mahinambiti sa maragtas, apang may yara madamo nga sugilanon tuhoy sa iya.” Gintilawan sang madamo nga ihatag ang wala mahinambitan nga mga detalye. Si Pilato ginasiling nga nangin Cristiano kuno. Ginhimo naman sia sang “mga Cristiano” sa Etiopia nga “santos.” Si Eusebius, nga nagsulat sang ulihi nga bahin sang ikatlo nga siglo kag sang maaga nga bahin sang ikap-at nga siglo, amo ang una nga nagsiling nga si Pilato, kaangay ni Judas Iscariote, naghikog. Apang, wala sing nakahibalo kon ano gid ang natabo kay Pilato.

Si Pilato mahimo nga batinggilan, matinamayon, kag mapiguson. Apang nahuptan niya ang iya katungdanan sa sulod sang napulo ka tuig, samtang ang kalabanan nga mga gobernador sa Judea mas malip-ot lamang ang termino. Gani, gikan sa Romano nga pagtamod, si Pilato may nagakaigo nga mga ikasarang. Gintawag sia nga talawan bangod ginsilutan kag ginpatay niya si Jesus agod amligan ang iya kaugalingon. Nagapangatarungan ang iban nga ang panguna gid nga katungdanan ni Pilato amo ang pagpaluntad sing paghidait kag pag-amlig sa mga intereses sang Roma, kag indi ang pagsakdag sa katarungan.

Ang tion ni Pilato tuhay sa aton. Apang, indi mahimo pamatbatan sang isa ka hukom ang isa ka tawo nga ginakabig niya nga wala sing sala. Kon wala niya maatubang si Jesus, si Poncio Pilato mahimo nga isa lamang ka ngalan sa mga libro sang maragtas.

[Nota]

[Retrato sa pahina 11]

Ini nga inskripsion nga nagapakilala kay Poncio Pilato subong gobernador sang Judea nakita sa Cesarea