“Hupti nga Bug-os ang Inyo Kaligdong”

“Ang bisan sin-o nga di-eksperiensiado nagatuo sa tagsa ka pulong, apang maalam ang isa nga nagabinagbinag sang iya mga tikang.”​—⁠HULUBATON 14:15.

1, 2. (a) Ano ang ginatudlo sa aton sang natabo kay Lot sa Sodoma? (b) Ano ang buot silingon sang ekspresyon nga ‘hupti ang inyo kaligdong’?

SANG ginpauna ni Abraham si Lot sa pagpili sing duta, naengganyo si Lot sa isa ka duog nga natubigan sing maayo nga “kaanggid sang hardin ni Jehova.” Daw maayo gid ini nga duog nga puy-an sang iya pamilya, gani “ginpili ni Lot para sa iya kaugalingon ang bug-os nga Distrito sang Jordan” kag nagpatindog sing layanglayang malapit sa Sodoma. Apang, makatiliplang ang naggua nga panagway, kay sa malapit nila nagapuyo “ang mga lalaki sang Sodoma [nga] malain kag makasasala sing lakas batok kay Jehova.” (Genesis 13:7-13) Pagligad sang panahon, naeksperiensiahan ni Lot kag sang iya pamilya ang makahalalit gid nga mga epekto. Sang ulihi, sia kag ang iya mga anak nga babayi nagpuyo na lang sa isa ka lungib. (Genesis 19:​17, 23-26, 30) Ang daw maayo sa iya panan-awan sang primero, indi gali.

² May leksion nga matun-an ang mga alagad sang Dios karon sa natabo kay Lot. Kon nagadesisyon kita, dapat kita mangin alisto sa posible nga mga katalagman kag magbantay nga indi matiplang sa una nga impresyon. Busa, nagakaigo gid nga ang Pulong sang Dios nagapalig-on sa aton: “Hupti nga bug-os ang inyo kaligdong.” (1 Pedro 1:13) Suno sa iskolar sang Biblia nga si R.C.H. Lenski, ini nga pagkaligdong “isa ka kalmado kag wala nagabag-obag-o nga pamensaron nga nagabinagbinag kag nagahantop sang mga butang sing eksakto kag busa nagabulig sa aton nga makahimo sing husto nga desisyon.” Binagbinagon naton ang pila ka kahimtangan diin dapat kita mangin maligdong.

Pagbinagbinag sa Isa ka Oportunidad sa Negosyo

3. Ngaa dapat maghalong kon tanyagan kita sing oportunidad sa negosyo?

³ Pananglitan gintanyagan ka sing isa ka oportunidad sa negosyo sang isa ka respetado nga tawo, ayhan sang isa ka masigkasumilimba ni Jehova. Positibo gid sia tuhoy sa kadalag-an kag ginpalig-on ka nga maghulag gilayon agod indi mo ini mawasi. Mahimo nga ginapanan-aw mo na ang isa ka maayong kabuhi para sa imo kag sa imo pamilya, ayhan magapangatarungan ka pa gani nga magapaposible ini sa imo nga makahugod pa gid sing tion sa espirituwal nga mga butang. Apang, ang Hulubaton 14:15 nagapaandam: “Ang bisan sin-o nga di-eksperiensiado nagatuo sa tagsa ka pulong, apang ang isa nga maalam nagabinagbinag sang iya mga tikang.” Sa masami bangod sang kalangkag sa pagsugod sang isa ka bag-o nga negosyo, indi mo mahunahuna ang mahimo nga mangin risgo kag katalagman, kag indi mo mabinagbinag ang pila ka problema sa negosyo. (Santiago 4:13; 14) Sa sini nga kahimtangan, importante gid nga huptan mo sing bug-os ang imo kaligdong!

4. Paano naton ‘mabinagbinag ang aton mga tikang’ kon nagausisa sang isa ka tanyag sa negosyo?

⁴ Ang isa ka mahinantupon nga tawo nagausisa sing maayo sang isa ka tanyag sa negosyo antes sia magdesisyon. (Hulubaton 21:5) Ini nga pag-usisa masami nga nagapakita sang mga katalagman nga wala mo anay manutaran. Binagbinaga ang masunod nga danyag: Ang isa ka tawo nagapangita sing mautangan agod gamiton sa iya ginaplano nga negosyo kag nagsiling nga daku ang inyo ganansiahon kon pahulamon mo sia. Daw maayo gid ang iya tanyag, apang ano ang mga risgo? Sugot bala ang nanghulam nga bayaran ang kuarta bisan ano man ang mangin resulta sang negosyo, ukon bayaran  lamang ini kon magmadinalag-on ang negosyo? Buot silingon, masarangan mo bala nga mawasi ang imo kuarta kon maputo ang negosyo? Mahimo ka man mamangkot: “Ngaa nagapangutang ining tawo? Ginatamod ayhan ini sang mga bangko nga indi maayo nga negosyo?” Ang paghatag sing tion agod mabinagbinag ang mga risgo makabulig sa imo nga mausisa sing realistiko ang ginatanyag.​—⁠Hulubaton 13:16; 22:3.

5. (a) Anong maalamon nga tikang ang ginhimo ni Jeremias sang nagbakal sia sing isa ka latagon? (b) Ngaa mapuslanon nga maghimo sing isa ka pormal nga nasulat nga kontrata sa tanan nga mga transaksion sa negosyo?

⁵ Sang nagbakal sang latagon si manalagna Jeremias sa iya pakaisa nga isa man ka sumilimba ni Jehova, naghimo sia sing isa ka nasulat nga kontrata sa atubangan sang mga saksi. (Jeremias 32:9-12) Ginapat-od sang maalam nga tawo karon nga ang tanan nga negosyo nga iya ginasudlan, lakip sa mga paryente kag mga masigkatumuluo, may yara pormal nga nasulat nga kontrata.⁠ * Makabulig ang isa ka maathag, kag napamensaran sing maayo nga nasulat nga kontrata agod malikawan ang di-paghangpanay kag mahuptan ang paghiusa. Sa pihak nga bahin, masami nga nagautwas ang mga problema sa negosyo sa tunga sang mga alagad ni Jehova kon wala sing nasulat nga kontrata. Makapasubo nga nagresulta ina nga mga problema sa kasakit sa balatyagon, paglain sang buot, kag paghuyang pa gani sang ila espirituwalidad.

6. Ngaa dapat kita magbantay batok sa kakagod?

⁶ Dapat man kita magbantay batok sa kakagod. (Lucas 12:15) Ang panaad nga daku nga ganansia mahimo makabulag sa isa sa mga risgo sang isa ka di-maayo nga negosyo. Bisan gani ang pila nga may maayo nga mga pribilehiyo sa pag-alagad kay Jehova nasiod man sa sini. Ang Pulong sang Dios nagapaandam sa aton: “Likawi ninyo ang gugma sa kuarta, samtang kontento kamo sa mga butang karon.” (Hebreo 13:5) Kon nagabinagbinag sa isa ka oportunidad sa negosyo, dapat talupangdon sang isa ka Cristiano, ‘Nagakaigo gid bala nga madalahig sa sini?’ Ang pagkabuhi sing simple nga nasentro sa pagsimba kay Jehova magaamlig sa aton gikan sa “tanan makahalalit nga mga butang.”​—⁠1 Timoteo 6:6-10.

Mga Hangkat nga Ginaatubang sang Di-minyo nga mga Cristiano

7. (a) Ano nga mga hangkat ang ginaatubang sang di-minyo nga mga Cristiano? (b) Paano ang pagpili sing tiayon nagadalahig sang aton pagkamainunungon sa Dios?

⁷ Madamo nga mga alagad ni Jehova ang nagahandum nga magminyo apang wala pa makakita sing isa ka nagakaigo nga tiayon. Sa pila ka pungsod, mabaskog ang pag-ipit sa katilingban nga magminyo. Walay sapayan, mahimo nga diutay lang ang mga kahigayunan nga makakita sing mangin tiayon sa tunga sang mga masigkatumuluo. (Hulubaton 13:12) Apang, nahibaluan sang mga Cristiano nga ang pagpamati sa sugo sang Biblia nga magminyo “lamang sa Ginuo” isa ka pagpakita sing pagkamainunungon kay Jehova. (1 Corinto 7:39) Agod makatindog sing malig-on batok sa mga pag-ipit kag mga pagsulay nga ginaatubang nila, dapat nga huptan sing bug-os sang di-minyo nga mga Cristiano ang ila kaligdong.

8. Ano nga pag-ipit ang naeksperiensiahan sang isa ka lin-ay nga Shulamita, kag paano ang Cristianong mga babayi karon nagaatubang man sini nga hangkat?

⁸ Sa Ambahanon ni Solomon, naluyagan sang hari ang isa ka simple nga taga-uma nga lin-ay nga Shulamita. Ginhaylo niya sia sang iya mga kamanggaran, kabantugan, kag kaambong, bisan pa nga may naluyagan na ang Shulamita nga isa ka pamatan-on nga lalaki. (Ambahanon ni Solomon 1:9-11; 3:7-10; 6:8-10, 13) Kon ikaw isa ka Cristianong babayi, mahimo nga maluyag man sa imo ang isa nga  wala mo maluyagi. Ang isa ka tawo sa imo ginatrabahuan, ayhan may posisyon pa gani, mahimo magdayaw sa imo, mag-ayoayo sa imo kag mangita sing paagi agod makaupod ka. Mag-andam sa sini nga pagpakita sing atension. Bisan pa nga ang intension sini nga tawo indi pirme romantiko ukon imoral, sa masami amo gid sini. Kaangay sang lin-ay nga Shulamita, mangin “pader.” (Ambahanon ni Solomon 8:​4, 10) Malig-on nga pamatuki ang di-nagakaigo nga paghingalit. Ipahibalo sa imo mga katrabaho sa umpisa pa lang nga ikaw isa sa mga Saksi ni Jehova, kag himusli ang tagsa ka kahigayunan nga makapanaksi sa ila. Isa gid ini ka pangamlig para sa imo.

9. Ano ang pila ka katalagman sa pagpakigrelasyon sa isa ka estranghero sa Internet? (Tan-awa man ang kahon sa pahina 25.)

⁹ Nangin popular ang mga Internet Web site nga gindesinyo agod buligan ang mga di-minyo nga makakita sing tiayon. Ginatamod ini sang iban subong isa ka paagi agod makilala ang mga tawo nga indi kuntani nila makilala. Apang, ang pagpakigrelasyon sa isa ka estranghero makatalagam gid. Sa Internet, mabudlay gid mapatuhay ang matuod kag indi. (Salmo 26:4) Indi tanan nga nagapangangkon nga alagad ni Jehova iya matuod nga alagad. Dugang pa, sa pagpakigdeyt sa Internet madasig nga nagatubo ang mabaskog nga balatyagon, kag makapaburon sa paghantop sang isa. (Hulubaton 28:26) Sa Internet man ukon sa iban nga paagi, indi gid maalamon nga makigsuod sa isa nga indi mo pa gid kilala sing maayo.​—⁠1 Corinto 15:33.

10. Paano ang di-minyo nga mga Cristiano mapalig-on sang mga masigkatumuluo?

¹⁰ Si Jehova “mapinalanggaon gid” sa iya mga alagad. (Santiago 5:11) Nahibaluan niya nga makapaluya gid kon kaisa ang mga hangkat nga ginaatubang sang di-minyo nga mga Cristiano bangod sa sirkunstansia, kag ginapakabahandi niya ang ila pagkamainunungon. Paano sila mapalig-on sang iban? Dapat naton sila pirme hatagan sing komendasyon bangod sang ila pagkamatinumanon kag espiritu sang pagsakripisyo sa kaugalingon. (Hukom 11:​39, 40) Sarang man naton sila malakip sa mga kahimusan para sa makapalig-on nga pag-inupdanay. Nahimo mo na bala ina sining karon lang? Dugang pa, sarang kita mangamuyo para sa ila nga nagapangabay kay Jehova nga buligan sila nga mahuptan ang ila espirituwal nga pagkabalanse kag matigayon ang kalipay sa pag-alagad sa iya. Paagi sa aton sinsero nga interes, kabay nga mapakita naton nga ginaapresyar naton ining mga mainunungon subong sang ginahimo ni Jehova.​—⁠Salmo 37:28.

Pag-atubang sa Balatian

11. Anong mga kabudlayan ang mahimo mag-utwas kon magbalatian kita?

¹¹ Makahalanusbo gid kon magbalatian kita ukon ang aton mga hinigugma! (Isaias 38:1-3)  Samtang nagapangita kita sing epektibo nga pagbulong, importante gid nga sundon naton ang mga prinsipio sa Kasulatan. Halimbawa, mahalungon nga ginasunod sang mga Cristiano ang sugo sang Biblia nga maglihi sa dugo, kag ginalikawan ang bisan ano nga pamaagi sang pagsayasat ukon pagbulong nga may espiritismo. (Binuhatan 15:​28, 29; Galacia 5:19-21) Apang para sa mga wala sing medikal nga paghanas, ang pagdesisyon sa mga pamaagi sa pagbulong mahimo nga mabudlay kag makahaladlok. Ano ang makabulig sa aton nga mahuptan sing bug-os ang aton kaligdong?

12. Paano mahuptan sang isa ka Cristiano ang iya pagkabalanse kon nagahunahuna sa pagpabulong?

¹² “Ang isa nga maalam nagabinagbinag sang iya mga tikang” paagi sa pagpanalawsaw sa Biblia kag sa Cristianong mga publikasyon. (Hulubaton 14:15) Sa iban nga bahin sang duta nga diutay lang ang mga doktor kag mga ospital, ang tradisyunal nga bulong halin sa mga tanom, mahimo nga amo ang ginabulong. Kon ginahunahuna naton ina nga pagbulong, masapwan naton nga mabuligon ang mga impormasyon sa Abril 15, 1987, nga gua sang Ang Lalantawan, pahina 26-9. Ginapaandaman kita sini sa mahimo nga mga katalagman. Halimbawa, mahimo naton usisaon ang mga masunod: Kilala bala nga nagahimo sang espiritismo ang tradisyunal nga manugbulong? Ang pagbulong bala napasad sa pagpati nga ang balatian kag kamatayon gintuga sang naakig nga mga dios (ukon mga espiritu sang katigulangan) ukon sang mga kaaway nga mga manughiwit? May mga halad bala, mga orasyon, ukon iban pa espiritistiko nga mga rituwal nga ginahimo sa paghanda ukon pagbulong? (Deuteronomio 18:10-12) Ina nga pagpanalawsaw makabulig sa aton sa pagsunod sa inspirado nga laygay: “Pat-ura ninyo ang tanan nga butang; hupti sing malig-on ang maayo.”⁠ * (1 Tesalonica 5:21) Magabulig ini sa aton nga mahuptan ang aton pagkabalanse.

13, 14. (a) Paano naton mapakita ang pagkamakatarunganon kon nagaatipan sa aton pisikal nga kapagros? (b) Ngaa kinahanglan ang pagkamakatarunganon kon nagapakigsugilanon tuhoy sa kapagros kag medikal nga mga butang upod sa iban?

¹³ Kinahanglan ang pagkamakatarunganon sa tanan nga bahin sang kabuhi, lakip na ang pag-atipan sa aton pisikal nga kapagros. (Filipos 4:5) Ang paghatag sing balanse nga atension sa aton kapagros nagapakita sing pag-apresyar sa hamili nga dulot nga kabuhi. Kon nagaatubang kita sing mga problema sa kapagros, nagakinahanglan gid ini sang aton igtalupangod. Apang, ang himpit nga panglawas indi matigayon tubtob mag-abot ang tion sang Dios para sa ‘pagbulong sa mga pungsod.’ (Bugna 22:​1, 2) Dapat kita magbantay batok sa sobra nga pagkabalaka sa pisikal nga kapagros nga mapatumbayaan na naton ang aton mas importante nga espirituwal nga mga kinahanglanon.​—⁠Mateo 5:⁠3; Filipos 1:10.

¹⁴ Kinahanglan man naton ipakita ang pagkabalanse kag pagkamakatarunganon kon nagapakigsugilanon tuhoy sa kapagros kag medikal nga mga butang upod sa iban. Indi dapat nga amo lang ini pirme ang aton ginaistoryahan kon nagatipon para sa espirituwal nga pagpakig-upod sa Cristianong mga miting kag mga asambleya. Dugang pa, masami nga nadalahig ang mga prinsipio sa Biblia, ang konsiensia sang isa ka tawo, kag ang iya kaangtanan kay Jehova kon nagadesisyon tuhoy sa pagpabulong. Busa, indi gid mahigugmaon nga iinsister ang aton pagtamod sa aton masigkatumuluo ukon piliton sia nga pasapayanan ang dikta sang iya konsiensia. Bisan pa nga mahimo pangayuan sing bulig ang mga hamtong sa kongregasyon, ang tagsa ka Cristiano dapat “magadala sang iya kaugalingon nga lulan” sang responsibilidad kon nagadesisyon, kag “ang tagsatagsa sa aton magahatag sing husay  para sa iya kaugalingon sa Dios.”​—⁠Galacia 6:⁠5; Roma 14:​12, 22, 23.

Kon Nahul-an Kita

15. Paano ang makapahuol nga mga kahimtangan isa ka hangkat?

¹⁵ Kon yara sa makapahuol nga mga kahimtangan, makahambal ukon makagawi sing di-maalamon bisan ang mainunungon nga mga alagad ni Jehova. (Manugwali 7:7) Sang yara sa mabudlay nga pagtilaw, si Job nangin indi balanse kag dapat nga tadlungon niya ang iya panghunahuna. (Job 35:​2, 3; 40:6-8) Bisan pa si “Moises amo ang labing mahagop sa tanan nga tawo nga yara sa kadaygan sang duta,” sang isa ka bes naakig sia kag naghambal sing padasudaso. (Numeros 12:⁠3; 20:7-12; Salmo 106:​32, 33) Si David nagpakita sing dalayawon nga pagpugong sa kaugalingon paagi sa indi pagpatay kay Hari Saul, apang sang gin-insultuhan sia ni Nabal kag ginpakahuy-an ang iya mga tinawo, naakig gid si David kag nadula niya ang iya paghantop. Naulian lang sia sang nagpasilabot si Abigail, kag diutayan lang nga wala sia makalikaw sa sining daku nga sayop.​—⁠1 Samuel 24:2-7; 25:9-13, 32, 33.

16. Ano ang makabulig sa aton nga malikawan nga magpadasudaso?

¹⁶ Kita man mahimo makaatubang sa makapahuol nga mga kahimtangan nga sarang makadula sang aton paghantop. Ang pagbinagbinag sing maayo kon ano ang mga pagtamod sang iban, subong sang ginhimo ni David, makabulig sa aton nga malikawan nga magpadasudaso kag magpakasala. (Hulubaton 19:2) Dugang pa, ang Pulong sang Dios nagapalig-on sa aton: “Magkahangawa, apang indi magpakasala. Magpamalandong kamo sa inyo kaugalingon nga tagipusuon, sa inyo higdaan, kag maghipos.” (Salmo 4:4) Tubtob sa mahimo naton, maalamon nga maghulat anay tubtob nga magkalma kita antes maghulag ukon magdesisyon. (Hulubaton 14:​17, 29) Makadangop kita kay Jehova sa hanuot nga pangamuyo, “kag ang paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga panghunahuna magabantay sa [aton] tagipusuon kag sa [aton] ikasarang sa paghunahuna paagi kay Cristo Jesus.” (Filipos 4:​6, 7) Ining hatag-Dios nga kakalma magapabakod sa aton kag magabulig sa aton nga mahuptan sing bug-os ang aton kaligdong.

17. Ngaa dapat kita magsalig kay Jehova agod mahuptan sing bug-os ang aton kaligdong?

¹⁷ Walay sapayan sang aton labing maayo nga panikasog agod malikawan ang mga katalagman kag maghikot sing maalamon, tanan kita nagasayop. (Santiago 3:2) Posible nga makahimo kita sing sayop nga tikang kag indi mamulalungan ini. (Salmo 19:​12, 13) Dugang pa, subong tawhanon nga mga tinuga, wala kita sing ikasarang ukon kinamatarong nga tuytuyan ang aton kaugalingon nga tikang nga wala sing bulig ni Jehova. (Jeremias 10:23) Mapinasalamaton gid kita nga sia nagapasalig sa aton: “Hatagan ko ikaw sing paghantop kag tudluan ikaw sa dalanon nga dapat mo laktan. Laygayan ko ikaw nga ang akon mata nagatulok sa imo.” (Salmo 32:8) Huo, paagi sa bulig ni Jehova sarang naton mahuptan sing bug-os ang aton kaligdong.

[Mga nota]

Ano ang Imo Sabat?

Paano naton mahuptan ang aton kaligdong

• kon ginatanyagan sing oportunidad sa negosyo?

• kon nagapangita sing tiayon?

• kon nagabalatian?

• kon nahul-an?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 25]

Masaligan Mo Bala Ini?

Ang masunod nga pinamulong makita sa mga Web site para sa di-minyo nga nagapangita sing tiayon:

“Walay sapayan sang amon labing maayo nga panikasog indi magarantiyahan ang matuod nga identidad sang isa ka indibiduwal.”

“Wala namon ginagarantiyahan ang pagkasibu, pagkabug-os, ukon pagkamasaligan sang bisan ano nga impormasyon sa amon serbisyo.”

“Ang mga opinyon, panugda, panugyan, tanyag, ukon iban pa nga impormasyon ukon kaundan nga matigayon paagi sa [sining] serbisyo iya sang mga nagpadala nga mga manunulat . . . kag indi dapat saligan.”

[Retrato sa pahina 23]

“Ang isa nga maalam nagabinagbinag sang iya mga tikang”

[Mga retrato sa pahina 24]

Paano mailog sang Cristianong mga babayi ang lin-ay nga Shulamita?

[Retrato sa pahina 26]

“Pat-ura ang tanan nga butang; manguyapot sa kon ano ang maayo”