Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Ester
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Ester
DAW magamadinalag-on gid ang plano. Ini nga plano amo ang pagpapas sa tanan nga mga Judiyo. Sa isa ka gintalana nga adlaw, pagapapason ang tanan nga Judiyo nga nagapuyo sa emperyo, halin sa India pa Etiopia. Amo sina ang ginahunahuna sang nagpadihot sang plano. Apang, nalipatan niya ang isa ka importante nga butang. Ang Dios sang mga langit sarang makaluwas sa iya pinili nga katawhan sa bisan ano ka makatalagam nga kahimtangan. Ang pagluwas sa ila ginrekord sa tulun-an sang Ester sa Biblia.
Ginsulat sang isa ka may edad na nga Judiyo nga si Mardoqueo, ang tulun-an sang Ester nagatuptop sing mga 18 ka tuig sa tion sang paggahom ni Hari Asuero, ukon Jerjes I sang Persia. Ginapakita sining dramatiko nga panaysayon kon paano ginluwas ni Jehova ang iya katawhan sa malaut nga padihot sang ila mga kaaway, bisan pa ang iya mga alagad nagapuyo sa nanuhaytuhay nga mga duog sa sulod sang isa ka malapad nga emperyo. Sa karon, ini nga ihibalo makapalig-on gid sa pagtuo sang katawhan ni Jehova, nga nagahatag sa iya sing sagrado nga pag-alagad sa 235 ka kadutaan. Dugang pa, ang mga karakter nga ginlaragway sa tulun-an sang Ester nagahatag sing mga halimbawa nga maayo naton ilugon kag mga halimbawa nga dapat naton likawan nga himuon. Matuod gid nga “ang pulong sang Dios buhi kag gamhanan.”—Hebreo 4:12.
ANG REYNA KINAHANGLAN MAGPAHILABOT
Sa ikatlo nga tuig sang iya paggahom (493 B.C.E.), si Hari Asuero naghiwat sing isa ka sinalusalo. Nadula ni Reyna Vasti, nga kilala sa iya katahom, ang kahamuot sang hari kag ginkuha sa iya ang pagkareyna. Ang Judiyong si Hadassa amo ang napilian sa tanan nga matahom nga mga ulay sa duta agod magbulos sa iya. Sa panuytoy sang iya pakaisa nga si Mardoqueo, wala niya ginsugid nga isa sia ka Judiyo kag gingamit niya ang iya Persiano nga ngalan nga Ester.
Wala magdugay, ang bugalon nga tawo nga si Haman nangin primer ministro. Naakig gid si Haman sang si Mardoqueo wala ‘magduko ukon magtahod kay Haman,’ gani nagpadihot sia nga papason ang tanan nga mga Judiyo sa Emperyo sang Persia. (Ester 3:2) Nakumbinsi ni Haman si Asuero nga mag-ugyon sa iya kag magpatuman sing isa ka sugo agod nga himuon ini nga pagpapas. Si Mardoqueo “nagsuklob sing sako kag abo.” (Ester 4:1) Dapat na karon magpahilabot si Ester. Gin-agda niya ang hari kag ang iya primer ministro sa isa ka pribado nga sinalusalo. Sang malipayon sila nga nagkadto, ginpangabay sila ni Ester nga magtambong sa isa pa gid ka sinalusalo sa masunod nga adlaw. Malipayon gid si Haman. Apang, naakig sia sang wala sia ginpadunggan ni Mardoqueo. Nagplano si Haman nga patyon si Mardoqueo antes ang sinalusalo sa masunod nga adlaw.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
1:3-5—Naglawig bala ang sinalusalo sing 180 ka adlaw? Ang teksto wala nagasiling nga amo sina kalawig ang sinalusalo kundi nga ginpakita sang hari sa mga opisyal ang kamanggaran kag katahom sang iya mahimayaon nga ginharian sa sulod sang 180 ka adlaw. Mahimo nga gingamit sang hari ining malawig nga okasyon sa pagpakita sang kahimayaan sang iya Ginharian agod nga magdayaw ang mga dungganon kag makumbinsi sila sa iya ikasarang nga himuon ang iya mga plano. Kon amo sina, ang bersikulo 3 kag 5 mahimo nagapatuhoy sa pito ka adlaw nga sinalusalo nga ginhiwat sa katapusan sang 180 ka adlaw nga pagtinipon.
1:8—Sa anong paagi nga ‘wala sing makapilit tuhoy sa oras sang pag-inom suno sa kasuguan’? Sa sini nga okasyon, si Hari Asuero naghimo sing isa ka tuhay nga kasuguan sa ayhan kustombre sang mga Persiano nga piliton ang isa kag isa nga mag-inom sa sini nga mga pagtinipon. “Mahimo sila makainom sing bisan ano kadiutay ukon kadamo suno sa luyag nila,” siling sang isa ka reperensia.
1:10-12—Ngaa padayon nga nagpamalibad si Reyna Vasti nga magkadto sa hari? Ang pila ka iskolar nagasiling nga ang reyna wala magtuman bangod indi niya luyag nga pakahuy-an ang iya kaugalingon sa atubangan sang hubog nga mga bisita sang hari. Ukon ayhan ining reyna nga may naggua nga katahom indi gid mapinasakupon. Bisan pa wala ginasambit sang Biblia kon ano gid ang iya motibo, ang maalamon nga mga lalaki sadto nagapati nga ang indi pagtuman sa bana isa gid ka daku nga isyu kag ang di-maayo nga halimbawa ni Vasti mahimo mag-impluwensia sa tanan nga asawa sa mga probinsia sang Persia.
2:14-17—Si Ester bala may imoral nga seksuwal nga relasyon sa hari? Ang sabat wala. Ang rekord nagasiling nga sa aga ang iban nga mga babayi nga ginadala sa hari ginabalik sa ikaduha nga balay sa pagtatap sang eunuco sang hari, “ang manugbantay sang mga babayi.” Ang mga babayi nga nagaupod sa hari kon gab-i nangin iya mga babayi, ukon ikaduha nga mga asawa. Apang, wala gindala si Ester sa balay sang mga babayi sa tapos sia magkadto sa hari. Sang gindala si Ester kay Asuero, “ginhigugma sang hari si Ester labaw sa tanan nga babayi, kag nakaagom sia sing kahamuot kag mahigugmaon nga kaayo sa itululok niya labi pa sa tanan nga ulay.” (Ester 2:17) Paano niya natigayon ang “kahamuot kag mahigugmaon nga kaayo” ni Asuero? Kaangay man sa pagtigayon niya sang kahamuot sang iban. “Ang dalaga nagpahamuot [kay Hegai] kag nakaagom sia sing mahigugmaon nga kaayo niya.” (Ester 2:8, 9) Ginkahamut-an sia ni Hegai pasad sa kon ano gid ang iya naobserbahan—ang dagway kag maayong mga kinaiya ni Ester. Ang matuod, ‘si Ester padayon nga nagaagom sing kahamuot sa itululok sang tanan nga nakakita sa iya.’ (Ester 2:15) Ang hari nahamuot man sa kon ano ang iya nakita kay Ester kag gani ginhigugma niya sia.
3:2; 5:9—Ngaa si Mardoqueo wala magduko kay Haman? Indi batok sa kasuguan ni Jehova kon kilalahon sang mga Israelinhon ang mataas nga posisyon sang isa ka ginpadunggan nga tawo paagi sa pagyaub. Apang, sa kaso ni Haman, kapin pa ang nadalahig. Isa ka Agagnon si Haman, nga ayhan isa ka Amaleknon, kag gintandaan ni Jehova nga pagapapason ang mga Amaleknon. (Deuteronomio 25:19) Para kay Mardoqueo, ang pagduko kay Haman magakahulugan sing pagkadimainunungon kay Jehova. Wala sing pagpangduhaduha nga nagpangindi sia, nga nagasiling nga isa sia ka Judiyo.—Ester 3:3, 4.
Mga Leksion Para sa Aton:
2:10, 20; 4:12-16. Ginbaton ni Ester ang panuytoy kag laygay sang isa ka hamtong nga sumilimba ni Jehova. Maalamon kita nga “mangin matinumanon sa mga nagapanguna sa [aton] kag mangin mapinasakupon.”—Hebreo 13:17.
2:11; 4:5. Dapat naton ‘ituon ang aton mata, indi lamang sa personal nga interes sang aton kaugalingon lamang nga mga butang, kundi sa personal man nga interes sang iban.’—Filipos 2:4.
2:15. Si Ester wala nagpangayo sing dugang pa nga mga alahas ukon matahom nga mga panapton luwas sa ginaaman ni Hegai sa amo ginpakita niya ang kaugdang kag pagpugong sa kaugalingon. Ang iya “tinago nga pagkatawo sang tagipusuon sa di-madinulunton nga panapton sang malinong kag malulo nga espiritu” amo ang rason sang kahamuot sang hari kay Ester.—1 Pedro 3:4.
2:21-23. Sanday Ester kag Mardoqueo maayong mga halimbawa sang ‘pagpasakop sa superyor nga mga awtoridad.’—Roma 13:1.
3:4. Sa pila ka sitwasyon, ayhan maalamon kag nagakaigo ang indi pagpakilala kon sin-o kita, kaangay sang ginhimo ni Ester. Apang, kon dapat na kita manindugan sa pila ka importante nga mga isyu, subong abi sa pagkasoberano ni Jehova kag sa aton integridad, indi kita dapat mahadlok magpakilala nga mga Saksi ni Jehova kita.
4:3. Kon nagaatubang sing mga pagtilaw, dapat kita mapangamuyuon nga mangayo kay Jehova sing kusog kag kaalam.
4:6-8. Nagpangita si Mardoqueo sing isa ka legal nga solusyon sa peligro nga gintuga sang paghimbon ni Haman.—Filipos 1:7.
4:14. Isa gid ka maayo nga huwaran ang pagsalig ni Mardoqueo kay Jehova.
4:16. Upod ang bug-os nga pagsalig kay Jehova, may katutom kag may kaisog nga gin-atubang ni Ester ang isa ka sitwasyon nga mahimo magresulta sa iya kamatayon. Importante gid nga matun-an naton nga magsalig kay Jehova kag indi sa aton kaugalingon.
5:6-8. Agod matigayon ang kahamuot ni Asuero, gin-agda sia ni Ester sa isa pa ka sinalusalo. Naghulag sia sing maalamon, gani dapat amo man kita.—Hulubaton 14:15.
PAAGISOD NGA PAGBALISKAD SANG MGA HITABO
Samtang nagalakat ang mga hitabo, nagbaliskad ang mga kahimtangan. Ginbitay si Haman sa bitayan nga ginpahimo niya para kay Mardoqueo, kag ang biktima tani nangin primer ministro! Kamusta naman ang plano nga pagpapas sa tanan nga mga Judiyo? Ina man may talalupangdon nga pagbag-o.
Ang matutom nga si Ester nagpamulong liwat. Ginabutang sa katalagman ang iya kabuhi, nagkadto sia sa hari agod magpangabay nga upangan ang padihot ni Haman nga papason ang tanan nga Judiyo. Nahibaluan ni Asuero kon ano ang dapat himuon. Gani, sang mag-abot na ang adlaw sang pagpapas, indi mga Judiyo ang ginpatay, kundi yadtong mga luyag maghalit sa ila. Nagmando si Mardoqueo nga kada tuig pagasaulugon ang Piesta sang Purim subong pagdumdom sa sining daku nga kadalag-an. Subong ikaduha kay Hari Asuero, si Mardoqueo ‘nagtinguha sang kaayuhan sang iya katawhan kag nagpamulong sing paghidait sa tanan niya nga kaliwatan.’—Ester 10:3.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
7:4—Ngaa ang pagpapas sa mga Judiyo mangin “kasamaran sang hari”? Paagi sa mataktikanhon nga pagpatalupangod sa posibilidad nga ibaligya ang mga Judiyo subong mga ulipon, ginpadaku ni Ester ang kasamaran sang hari kon papason sila. Ang 10,000 ka bilog nga pilak nga ginsaad ni Haman diutay gid lamang nga ganansia para sa bahandian sang hari kon ikumparar sa kamanggaran nga matigayon kon nagpadihot si Haman nga ibaligya nga ulipon ang mga Judiyo. Magakahulugan man nga mapatay ang reyna kon nagmadinalag-on ang plano.
7:8—Ngaa gintabunan sang mga opisyal sang hukmanan ang nawong ni Haman? Mahimo nga ginapakita sini ang kahuluy-an kag nagahilapit nga pagsilot. Suno sa isa ka reperensia, “kon kaisa, ginatabunan sang mga tawo sadto ang ulo sang mga madali na lang patyon.”
8:17—Sa anong paagi nga ‘madamo sa mga katawhan sang duta ang nangin Judiyo’? Maathag nga ang madamo nga mga Persiano nangin Judiyo nga mga proselita, sa pagdumdom nga ang pagbaliskad sang sugo patimaan sang kahamuot sang Dios sa mga Judiyo. Amo man sini ang nagakatabo sa katumanan sang isa ka tagna nga makita sa tulun-an sang Zacarias. Ini nagasiling: “Napulo ka tawo gikan sa tanan nga hambal sang mga pungsod magabuyot, huo, aktual sila nga magabuyot sang sidsid sang isa ka tawo nga isa ka Judiyo, nga nagasiling: ‘Magaupod kami sa inyo, kay nabatian namon nga ang Dios nagaupod sa inyo.’”—Zacarias 8:23.
9:10, 15, 16—Bisan pa nga ginapahanugutan sang kasuguan ang pagkuha sing inagaw, ngaa wala ini ginhimo sang mga Judiyo? Ang indi nila paghimo sini maathag nga nagpamatuod nga ang ila katuyuan amo ang pag-amlig sa kaugalingon, indi ang pagpamanggaranon sa kaugalingon.
Mga Leksion Para sa Aton:
6:6-10. “Ang bugal nagauna sa pagkapukan, kag ang matinaastaason nga espiritu nagauna sa pagkasandad.”—Hulubaton 16:18.
7:3, 4. Maisugon bala kita nga nagapakilala sang aton kaugalingon nga mga Saksi ni Jehova, bisan pa nga mahimo kita hingabuton bangod sini?
8:3-6. Nagakaigo nga mag-apelar kita sa mga awtoridad sang gobierno kag sa mga hukmanan agod amligan sa mga kaaway.
8:5. Mataktikanhon nga ginlikawan ni Ester ang pagsambit sa responsibilidad sang hari sa dekrito nga gintuyo agod papason ang iya katawhan. Sing kaanggid, dapat kita mangin mataktikanhon kon nagapanaksi sa mga opisyal sang gobierno.
9:22. Indi naton pagkalimtan ang mga imol sa tunga naton.—Galacia 2:10.
Si Jehova ‘Magatabang kag Magaluwas’
Ginakilala ni Mardoqueo nga natigayon ni Ester ang harianon nga kadungganan bangod sa katuyuan ni Jehova. Sang yara sa katalagman, ang mga Judiyo nagpuasa kag nangamuyo sing bulig. Bisan pa nga wala ginapatawag, ang reyna ginabaton sing may kahamuot kada magkadto sia sa hari. Sa sining tuman ka importante nga gab-i, indi matulugan ang hari. Sa pagkamatuod, ang tulun-an sang Ester tuhoy sa pagmaniobra ni Jehova sang mga butang para sa kaayuhan sang iya katawhan.
Ang makawiwili nga kasaysayan sang Ester isa gid ka pinasahi nga pagpalig-on sa aton nga nagakabuhi “sa tion sang katapusan.” (Daniel 12:4) “Sa ulihi nga bahin sang mga adlaw,” ukon sa ulihi nga bahin sang tion sang katapusan, si Gog sang Magog—si Satanas nga Yawa—magahimo sing bug-os nga pagsalakay sa katawhan ni Jehova. Katuyuan niya nga papason sing bug-os ang matuod nga mga sumilimba. Apang, kaangay sang panahon ni Ester, si Jehova magahatag sing “pagtabang kag pagluwas” sa iya mga sumilimba.—Ezequiel 38:16-23; Ester 4:14.
[Retrato sa pahina 10]
Sanday Ester kag Mardoqueo sa atubang ni Asuero
