Sugilanon sang Kabuhi

Determinado Kami nga Mag-alagad kay Jehova

PANUGIRON NI RAIMO KUOKKANEN

Sang 1939, nagdabdab ang Bug-os Kalibutan Inaway II sa Europa kag ginsalakay sang Unyon Sobyet ang Finland ang akon dutang natawhan. Naglakat ang akon amay kag nakig-away upod sa mga soldado sang Finland. Wala madugay ang pang-inaway nga mga eroplano sang Rusya naghulog sing mga bomba sa siudad nga amon ginpuy-an, gani ginpaistar ako ni Nanay sa balay ni Lola nga mas hilway sa katalagman.

SANG 1971, isa ako ka misyonero sa Uganda, sa Sidlangan nga Aprika. Isa ka adlaw samtang nagabantala ako sa pamalaybalay, hinali lang nga naglabay ang nagadinalagan nga mga tawo kag ginahadlukan gid sila. Nakabati ako sing mga lupok sang pusil gani nagdalagan ako padulong sa amon balay. Samtang nagalapit ang linupok, naglumpat ako sa kanal sa higad sang dalan. Samtang nagatinagring lang ang mga bala, nagkamang ako pakadto sa balay.

Indi ko malikawan ang mga epekto nga tuga sang Bug-os Kalibutan Inaway II, apang ngaa handa kami nga mag-asawa nga ibutang sa katalagman ang amon kabuhi kag batason ang kinagubot sa Sidlangan nga Aprika? Ang sabat naangot sa amon determinasyon nga mag-alagad kay Jehova.

Kon Paano Ako Nangin Determinado nga Mag-alagad sa Dios

Natawo ako sang 1934 sa Helsinki, Finland. Pintor ang akon amay, kag isa ka adlaw naminta sia sa bilding nga ginahamtangan sang sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Finland. Ginsugiran sia sang mga Saksi nahanungod sa ila mga miting sang kongregasyon. Sang magpauli sia, ginsugiran niya si Nanay nahanungod sining mga  miting. Wala dayon nagtambong si Nanay sadtong tion, apang sang ulihi nangusisa sia nahanungod sa Biblia sa iya kaupod sa trabaho nga isa ka Saksi. Sang ulihi gin-aplikar ni Nanay ang iya natun-an, kag sang 1940 ginbawtismuhan sia subong isa sang mga Saksi ni Jehova.

Antes sini, gindala ako ni Lola sa iya balay sa uma tubtob natapos ang Bug-os Kalibutan Inaway II. Gikan sa Helsinki, ginsulatan ni Nanay si Lola kag ang akon tiya nahanungod sa mga pagtuluuhan sang mga Saksi ni Jehova. Nangin interesado sila kag ginpaambit nila sa akon ang ila natun-an. Ang nagalakbay nga mga tiglawas sang mga Saksi ni Jehova nagduaw sa balay ni Lola kag ginpalig-on kami, apang indi pa ako sadto desidido nga mag-alagad sa Dios.

Nagsugod ang Teokratikong Paghanas

Sang natapos ang inaway sang 1945, nagbalik ako sa Helsinki, kag gin-upod ako ni Nanay sa mga miting sang mga Saksi ni Jehova. Kon kaisa sa baylo nga mag-upod sa iya, nagatan-aw ako sine. Apang ginasugiran ako ni Nanay sang iya nabatian sa pamulongpulong sa miting, kag pirme gid niya ginapadaku sa akon ang isa ka punto: Malapit na katama ang Armagedon. Nakumbinse ako sa sini, gani wala na ako magpalya sa pagtambong sa mga miting. Samtang nagadugang ang akon paghangop sa kamatuoran sang Biblia, nagabaskog naman ang akon handum nga makigbahin sa tanan nga hilikuton sang kongregasyon.

Nanamian ako sa pagtambong ilabi na sa mga asambleya kag mga kombension. Sang 1948, nagtambong ako sa distrito nga kombension nga ginhiwat malapit sa balay ni Lola, diin nagabakasyon ako kon tig-ilinit. Balawtismuhan ang akon abyan sa amo nga kombension, kag ginhagad niya ako nga magpabawtismo man. Ginhambalan ko sia nga wala ako sing balas-on, apang nagsiling sia nga puede ko man kuno gamiton ang iya balas-on pagkatapos sia mabawtismuhan. Nagpasugot ako kag nabawtismuhan sang Hunyo 27, 1948 sa edad nga 13 anyos.

Pagkatapos sang kombension, nanugid kay Nanay ang pila niya ka abyan nga nagpabawtismo ako. Sang magkitaay kami, luyag niya mahibaluan kon ngaa naghimo ako sing isa ka importante nga desisyon nga wala ko sia ginpahibalo. Ginpaathag ko sa iya nga nahangpan ko na ang pila ka sadsaran nga mga panudlo sang Biblia kag nahibaluan ko nga may salabton ako kay Jehova.

Nagtubo ang Akon Determinasyon

Ginpabakod sang mga utod sa kongregasyon ang akon determinasyon nga alagdon si Jehova. Gin-updan nila ako sa pagpamalaybalay kag ginhatagan sing mga bahin sa mga miting halos kada semana. (Binuhatan 20:20) Sa edad nga 16 anyos, naghatag ako sang akon una nga pamulongpulong publiko. Sang ulihi gintangdo ako bilang alagad sa pagtinuon sa Biblia sa amon kongregasyon. Ining mga hilikuton sa pag-alagad kay Jehova amo ang nagbulig sa akon nga maghamtong, apang kinahanglan ko pa landason ang kahadlok sa tawo.

Sadto nga tion, ginaanunsio namon ang pamulongpulong publiko sang distrito nga kombension gamit ang dalagku nga mga karatula. Nasulat ini sa duha ka plakard nga may higot kag nian, amon ini ginasuksok. Bangod sini, gintawag kami sang mga tawo nga sandwich men.

Isa ka bes, nagatindog ako sa isa ka malinong nga kalye suksok ang plakard sang nakita ko ang isa ka grupo sang akon mga klasmeyt nga nagapadulong sa akon nahamtangan. Samtang nagaagi sila, daw makupos ako sa kahuya sa ila panulok. Nangayo ako kay Jehova sing kaisog paagi sa pangamuyo kag nagpabilin sa pagtindog nga may plakard. Ang paglandas sa kahadlok sa tawo sa amo sadto nga tion nakabulig sa akon nga maatubang ang mas daku pa nga pagtilaw sa paghupot sang Cristianong neutralidad.

Sang ulihi, ako kag ang pila pa ka pamatan-on nga mga Saksi ginpareport sang gobierno para magsoldado. Nagkadto kami sa kampo sang militar subong sang ginsugo sa amon, apang matinahuron nga nangindi kami nga magsuksok sing uniporme. Ginhunong kami sang mga opisyales, kag wala madugay pagkatapos sini, ginsentensiahan kami sang korte sing anom ka bulan nga pagkabilanggo. Ginbilanggo pa gid kami sing walo ka bulan, ang tion nga dapat tani nagsoldado kami. Gani, sa kabilugan, nabilanggo kami sing 14 ka bulan bangod sang amon neutral nga tindog.

Sa sulod sang bilangguan, nagatipon kami adlaw-adlaw agod binagbinagon ang Biblia. Sadtong mga binulan, madamo sa amon ang nakabasa sing bug-os nga Biblia sing duha ka beses. Sang makagua kami, madamo sa amon ang nangin  determinado pa gid nga mag-alagad kay Jehova. Sa karon, madamo sadto nga grupo sang pamatan-on nga mga Saksi ang nagaalagad gihapon sing matutom kay Jehova.

Sang makagua ako sa bilangguan, nagpauli ako sa akon mga ginikanan. Wala madugay pagkatapos sadto, nakilala ko si Veera, isa ka makugi kag bag-ong bawtismado nga Saksi. Ginkasal kami sang 1957.

Isa Ka Gab-i nga Nagpabag-o sang Amon Kabuhi

Isa ka gab-i samtang nagaduaw kami upod sa pila ka masaligan nga mga utod nga lalaki halin sa sanga talatapan, namangkot ang isa sa ila kon luyag namon nga mag-alagad sa sirkito. Sa tapos makapangamuyo sa bug-os nga gab-i, gintawgan ko ang sanga kag nagsiling nga luyag ko. Ang pagbaton sa amo nga asaynment nagakahulugan nga bayaan ko ang akon daku-sing-sueldo nga trabaho, apang determinado kami nga unahon ang Ginharian sa amon kabuhi. Sang mag-umpisa kami sa paglakbay nga hilikuton sang Disiembre 1957, 23 anyos ako kag si Veera naman 19 anyos. Sa sulod sang tatlo ka tuig nalipay gid kami sa pagduaw kag sa pagpalig-on sa mga kongregasyon sang katawhan ni Jehova sa Finland.

Sang talipuspusan sang 1960, nakabaton ako sing pangagda nga mag-eskwela sa Watchtower Bible School of Gilead sa Brooklyn, New York. Kami nga tatlo halin sa Finland magaeskwela sa isa ka pinasahi nga kurso sa sulod sang napulo ka bulan agod hanason para sa mga hilikuton sang sanga. Nagpabilin ang amon mga asawa kag nagtrabaho sa sanga talatapan sang Finland.

Antes matapos ang amon klase, ginpareport ako sa opisina ni Nathan H. Knorr, nga amo sadto ang nagadumala sa hilikuton sang mga Saksi ni Jehova sa bug-os nga kalibutan. Gintanyagan kami nga mag-asawa ni Utod Knorr nga magmisyonero sa Malagasy Republic, nga kilala karon nga Madagascar. Ginsulatan ko si Veera kag sang ginpamangkot ko sia kon luyag niya nga magmisyonero kami, gilayon sia nagsabat sing “Huo.” Sang magbalik ako sa Finland, naghanda kami gilayon sa pagkadto sa Madagascar.

Kalipay kag Kasubo

Sang Enero 1962 nag-eroplano kami pa Antananarivo, ang kapital sang pungsod, nga nagasuksok sing madamol nga kalo kag dyaket, kay tigtulugnaw sang maghalin kami sa Finland. Gilayon namon nga gin-islan ang amon pamayo kay mainit sa Madagascar. Ang amon una nga puluy-an sang mga misyonero isa ka gamay nga balay nga may isa ka kuarto. Naabtan namon didto ang isa pa ka mag-asawa nga misyonero, gani sa balkon kami ni Veera nagtulog.

Nagtuon kami sing Pranses, ang opisyal nga lenguahe sang Madagascar. Indi ini mahapos kay indi magkapareho ang amon lenguahe sang amon instruktor nga si Sister Carbonneau. Ingles ang gingamit niya sa pagtudlo sa amon sing Pranses, apang si Veera indi makahibalo mag-Ingles. Gani kinahanglan ko nga badbaron sa Pinlandes ang mga instruksion ni Sister Carbonneau para kay Veera. Sang ulihi narealisar namon nga mas nahangpan ni Veera ang teknikal nga mga termino sa Sueco, gani ginpaathag ko sa iya ang gramatika sang Pranses sa Sueco. Wala magdugay nag-uswag kami sing maayo sa paghambal sing Pranses, gani nag-umpisa kami sa pagtuon sing Malagasy, ang ila lokal nga lenguahe.

Ang akon una nga estudyante sa Biblia sa Madagascar amo ang isa ka tawo nga Malagasy lang ang nahibal-an niya nga hambal. Ginapangita ko anay ang mga bersikulo sa akon Pinlandes nga Biblia, dayon ginapangita naman namon ining mga bersikulo sa  iya Malagasy nga Biblia. Indi ko gawa mapaathag sa iya ang mga teksto, apang sang ulihi, ginpabaloran niya ang kamatuoran sang Biblia kag nag-uswag sia padulong sa bawtismo.

Sang 1963, nagduaw sa Madagascar si Milton Henschel gikan sa ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn. Wala madugay pagkatapos sini, gintukod ang isa ka bag-ong sanga talatapan sa Madagascar, kag gintangdo ako nga manugtatap sang sanga, wala labot sang akon katungdanan bilang isa ka manugtatap sang sirkito kag distrito. Sa sulod sining tion, ginpakamaayo kami ni Jehova sing bugana. Sugod sang 1962 tubtob 1970, nagdamo ang mga manugbantala sang Ginharian sa Madagascar halin 85 tubtob 469.

Isa ka adlaw sang 1970, pagpauli namon halin sa pagbantala, nakita namon ang isa ka sulat sa amon puertahan nga nagasugo sa tanan nga misyonero sang mga Saksi ni Jehova nga magreport sa opisina sang interior minister. Didto ginsilingan kami sang isa ka opisyal sang gobierno nga maghalin kami sa pungsod sa gilayon. Sang ginpamangkot ko ang opisyal kon ano ang amon sala, sia nagsiling: “Ginuong Kuokkanen, wala kamo sing sala.”

“Walo ka tuig na kami diri,” siling ko. “Ini na ang amon puluy-an. Indi kami maghalin nga wala man lang sing rason.” Wala sapayan sang amon mga panikasog, ang tanan nga misyonero kinahanglan nga maghalin sa sulod sang isa ka semana. Ginsira ang sanga, kag ang pagbantala nga hilikuton gindumalahan sang isa ka Saksi sa sini nga lugar. Antes namon ginbiyaan ang amon pinalangga nga mga kauturan sa Madagascar, nakabaton kami sing bag-o nga asaynment kag ini amo ang Uganda.

Nagsugod sa Bag-o nga Asaynment

Pila ka adlaw pagkatapos magbiya sa Madagascar, nag-abot kami sa Kampala, ang kapital sang Uganda. Nagtuon kami gilayon sang Luganda, isa ka matahom kag daw ginakanta nga lenguahe apang mabudlay tun-an. Ginbuligan anay sang iban nga mga misyonero si Veera nga magtuon sing Ingles, kag paagi sini nga lenguahe nakabantala kami sing epektibo.

Indi maayo para sa ikaayong-lawas ni Veera ang mainit kag mapaang nga paniempo sang Kampala. Gani ginsaylo kami sa Mbarara, isa ka banwa sa Uganda nga medyo mabulubugnaw ang klima. Kami ang una nga mga Saksi didto, kag sa amon una nga adlaw sang pagbantala, may yara kami isa ka makapalig-on gid nga eksperiensia. Ginaistorya ko ang amay sang puluy-an sa iya balay sang naggua ang iya asawa halin sa kusina. Si Margaret ang iya ngalan, kag nabatian niya gali ang akon  presentasyon. Gintun-an ni Veera si Margaret sa Biblia, kag nag-uswag sia sing maayo sa espirituwal. Nabawtismuhan sia kag nangin isa ka makugi nga manugbantala sang Ginharian.

Inaway sa mga Dalan

Sang 1971 natublag ang kalinong sa Uganda bangod sang inaway sibil. Isa ka adlaw nag-inaway malapit sa amon ginaistaran sa Mbarara. Amo ini ang hitabo nga ginsaysay ko sa umpisa sining sugilanon.

Sang mag-abot ako, yara na si Veera sa balay pagkatapos sang akon malawig nga pagkamang sa kanal nga indi kitaon sa mga soldado. Naghimo kami sing “palanaguan” sa pamusod sang balay nga human sa kutson kag muebles. Sa sulod sang isa ka semana wala kami magguagua sa balay kag nagpamati na lang sang balita sa radyo. Kon kaisa nagaigo ang mga bala sa dingding samtang nagabarikutot kami sa amon palanaguan. Kon gab-i wala namon ginapasiga ang suga, agod indi mahibal-an nga yara kami sa sulod sang balay. Isa ka tion, nagkadto ang mga soldado sa mayor nga puertahan kag nagsinggit. Nagapahimunong lang kami kag nangamuyo sing hipos kay Jehova. Pagkatapos sang inaway, ginkadtuan kami sang amon mga kaingod kag nagpasalamat nga wala sila maano. Nagapati sila nga gin-amligan kami tanan ni Jehova, kag nagaugyon kami sa ila.

Nagpabilin nga malinong ang mga kahimtangan tubtob isa ka aga, nabatian namon sa radyo nga gindumilian sang gobierno sang Uganda ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova. Nagsiling ang manugwaragwag nga dapat magbalik ang tanan nga mga Saksi ni Jehova sa ila anay relihion. Nagtilaw ako nga magpaathag sa mga opisyales sang gobierno apang wala nila ako ginpamatian. Nian, nagkadto ako sa opisina ni Presidente Idi Amin kag nagpaiskedyul nga makig-istorya sa iya. Ginsilingan ako sang receptionist nga masako ang presidente. Makapila ako nga nagbalikbalik, apang wala ko gid maistorya ang presidente. Sang ulihi, sang Hulyo 1973 kinahanglan nga maghalin na kami sa Uganda.

Ang Isa ka Tuig Nangin Napulo ka Tuig

Sang nagbiya kami sa amon hinigugma nga mga utod sa Uganda, liwat namon nga nabatyagan ang kasubo nga ginbatyag namon sang ginpahalin kami sa Madagascar. Nag-agi kami sa Finland antes magkadto sa amon bag-o nga asaynment sa Senegal. Didto, ginkanselar ang amon asaynment sa Aprika, kag ginsilingan kami nga magpabilin sa Finland. Ang amon pagkamisyonero daw natapos na. Sa Finland, nag-alagad kami bilang mga espesyal payunir kag dayon bilang manugtatap sang sirkito.

Sang 1990 nag-ugdaw ang pagpamatok sa amon hilikuton sa Madagascar, kag nasorpresa kami sang ginpamangkot kami sang ulong-talatapan sa Brooklyn kon luyag namon mag-alagad didto sa sulod sang isa ka tuig. Luyag namon, apang may yara kami duha ka mabug-at nga problema. Ang akon tigulang nga amay nagakinahanglan sing pag-atipan, kag si Veera naman indi gihapon mapagros. Nasubuan gid ako sang napatay ang akon amay sang Nobiembre 1990, apang sang mag-ayuayo ang lawas ni Veera, naghatag ini sa amon sing paglaum nga makabalik liwat sa pagkamisyonero. Nagbalik kami sa Madagascar sang Septiembre 1991.

Isa ka tuig lang kuntani ang amon asaynment sa Madagascar, apang naglawig ini sing napulo ka tuig. Sa sulod sadtong tion, ang 4,000 ka manugbantala nangin 11,600. Nalipay gid kami sa pag-alagad subong mga misyonero. Apang, kon kaisa ginaluyahan ako sing buot kag nagahunahuna nga basi ginapabay-an ko na ang pisikal kag emosyonal nga mga kinahanglanon sang akon pinalangga nga asawa. Ginhatagan kami nga duha ni Jehova sing kusog agod makapadayon. Sang ulihi, nagbalik kami sa Finland sang 2001, diin nagatrabaho kami tubtob karon sa sanga talatapan. Makugi kami gihapon sa hilikuton para sa Ginharian, kag indi gid namon malipatan ang Aprika. Determinado kami nga himuon ang kabubut-on ni Jehova bisan diin man niya luyag kami nga mag-alagad.—Isaias 6:8.

[Mapa sa pahina 12]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

FINLAND

EUROPA

[Mapa sa pahina 14]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

APRICA

MADAGASCAR

[Mapa sa pahina 15]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

APRICA

UGANDA

[Retrato sa pahina 14]

Sa adlaw sang amon kasal

[Mga Retrato sa pahina 15]

Halin sa pag-alagad sa sirkito sa Finland, 1960 . . .

. . . pakadto sa pagmisyonero sa Madagascar, 1962

[Retrato sa pahina 16]

Upod si Veera karon