Importante nga mga Bulig sa Pagpakigkomunikar sa Imo Tiayon

‘WALA ko na lang kuntani ginhambal yadto.’ ‘Wala ko mapabutyag sing maathag ang akon kaugalingon.’ Nabatyagan mo na bala ina sa tapos ka magtinguha nga makigkomunikar sa imo tiayon? Ang komunikasyon isa ka kalantip nga dapat palambuon. Kaangay sang bisan ano nga kalantip, daw madali ini sa iban nga mga tawo, apang mabudlay sa iban. Pero, bisan pa nabudlayan ka, posible gihapon nga matun-an mo kon paano ipaalinton ang imo mga panghunahuna sa isa ka maayo nga paagi, kon paano makigkomunikar sing epektibo.

Kon kaisa, may impluwensia ang kultura sa mga tawo kon tuhoy sa pagpakig-angot sa ila tiayon. Mahimo nga ginasingganan ang mga lalaki: ‘Agod mangin tunay ka nga lalaki, indi ka magsagi hambal.’  Ang palahambal nga mga lalaki mahimo tamdon nga indi serioso kag indi sinsero. Matuod, ang Biblia nagasiling: “Ang tagsa ka tawo dapat magmadagmit sa pagpamati, magmahinay sa paghambal.” (Santiago 1:19) Apang, ina nga laygay naaplikar sa mga lalaki kag mga babayi kag nagapakita nga ang pagpakigkomunikar indi lamang sa hambal. Mahimo nga malawig nga nagahambalanay ang duha ka tawo, apang ano ang matabo kon wala sila nagapamati sa isa kag isa? Mahimo gid nga indi sila makakomunikar sa isa kag isa. Ang isa ka daku nga bahin sang madinalag-on nga komunikasyon, subong sang ginapakita sang teksto sa ibabaw, amo ang kalantip sa pagpamati.

Pagpakigkomunikar Bisan Wala sing Hambal

Sa pila ka komunidad, ginapaabot nga ang mga asawa indi dapat magpabutyag sang ila mga opinyon. Ang mga bana indi dapat magpahilabot sa pagsinalayo sang pamilya. Sa subong sini nga sitwasyon, indi mahibaluan sang bana kag asawa kon ano ang luyag sang tagsatagsa sa ila sa bisan ano nga kahimtangan. Ang iban nga mga asawa malantipon sa paghantop kon ano ang mga kinahanglanon sang ila bana kag ginahimo nila ini gilayon. Sa subong sini nga mga kaso, daw subong bala nga may komunikasyon ang mag-asawa bisan pa wala sila nagahambalanay. Apang, masami nga sa sini nga sahi sang komunikasyon, isa lang ang nagapakigkomunikar. Samtang ang asawa mahimo nga makatuon sa paghantop kon ano ang ginahunahuna ukon ginabatyag sang iya bana, talagsa lang nga ang bana makapalambo sing amo man nga kalantip kag mahantop ang mga ginabatyag sang iya asawa.

Matuod, sa iban nga mga kultura mapanilagon ang mga lalaki sang emosyonal nga mga kinahanglanon sang mga babayi kag nagatinguha sila nga mahatag ini. Apang, bisan sa subong sini nga mga kultura, madamo nga mag-asawa ang makabenepisyo kon may komunikasyon sila.

Importante Gid ang Komunikasyon

Malikawan ang mga indi paghangpanay kag mga sayop nga mga interpretasyon kon may prangka nga komunikasyon. Sa maaga nga bahin sang maragtas sang mga Israelinhon, ang mga tribo nanday Ruben, Gad, kag ang katunga sang tribo ni Manases nga nagapuyo sa sidlangan sang Suba Jordan nagtukod sing “isa ka altar nga talalupangdon gid” sa luyo sang Jordan. Nasaypan sang iban nga mga tribo ang ila ginhimo. Sa pagdumdom nga ang ila mga kauturan sa tabok sang Jordan naghimo sing isa ka buhat sang apostasya, naghanda ang mga tribo sa nakatundan sa pagpakig-away batok sa sining mga “rebelde.” Apang, antes himuon ini, nagpadala anay sila sing isa ka delegasyon nga makigkomunikar sa mga tribo sa sidlangan. Maalamon gid yadto nga buhat! Natukiban nila nga gintukod ang altar indi gali para sa paghimo sing ginadumilian nga sinunog nga mga dulot ukon mga halad. Sa baylo, nahangawa ang mga tribo sa sidlangan nga basi sa ulihi singganan sila sang iban nga mga tribo nga: “Wala kamo sing bahin kay Jehova.” Ang altar mangin isa ka saksi nga sumilimba man sila ni Jehova. (Josue 22:10-29) Ginhingalanan nila ang altar nga Saksi, mahimo gid bangod nagserbe ini nga isa ka saksi nga si Jehova amo ang ila matuod nga Dios.​—⁠Josue 22:34.

Nakumbinsi ang iban nga mga tribo sa ila paathag, amo nga wala na nila gindayon ang pagpakig-away batok sa duha kag tunga ka tribo. Huo, bangod sang tampad nga komunikasyon nalikawan ang inaway. Sang ulihi, sang nagrebelde ang Israel batok kay Jehova nga Dios, nga ila malaragwayon nga bana, nagsiling sia sa ila nga sia maluluy-on nga ‘magahambal sa ila tagipusuon.’ (Oseas 2:14) Maayo gid ini nga sulundan para sa mga mag-asawa! Huo, hambala sing maayo ang imo tiayon agod nga mahangpan niya ang imo ginabatyag. Importante ini, ilabi na kon nadalahig ang tudok nga mga emosyon. “Barato lang ang mga tinaga, siling sang iban,” siling ni Pattie Mihalik, isa ka dyurnalista sa Estados Unidos, “apang mahimo man nga mangin tuman ka mahal ang mga tinaga. Kag bisan pa mahimo nabudlayan ang iban sa pagpautwas sang ila kaugalingon, ang resulta sini labaw pa sa kuarta nga patago sa bangko.”

Padayon nga Palambua ang Kalantip sa Komunikasyon

‘Halin sa umpisa pa lang indi na maayo ang amon pag-asawahay,’ mahimo isiling sang iban. ‘Indi na masalbar ang amon pag-asawahay,’ mahimo ihinakop sang iban. Ayhan ginabatyag nila nga imposible na nga mapauswag pa ang ila kalantip sa komunikasyon pagkatapos sang kasal. Apang,  hunahunaa ang mga tawo nga nagapuyo sa mga katilingban diin mga paryente nila ang nagapangita sang ila palangasaw-on ukon palamanhon. Madamo sa sini nga sahi sang kultura ang nakatukod sing maayo nga komunikasyon sang mag-asawa na sila.

Ang isa ka mag-asawa sa isa ka pungsod sa Sidlangan nakasal sa sini nga paagi. Isa ka tiglawas ang ginsugo sa pagkadto sa isa ka malayo nga lugar agod mangita sing palangasaw-on para sa isa ka lalaki. Walay sapayan sini, ang mag-asawa, nga nagkabuhi sang nagligad nga halos 4,000 ka tuig, nagpakita sing talalupangdon nga kalantip sa pagpakigkomunikar. Ang tiglawas nga ginsugo kag ang inugpakasal nga nobya ginsugata sa latagon sang lalaki nga amo si Isaac. Ang lalaki nga nangin tiglawas “nagsugid kay Isaac sang tanan nga butang nga nahimo niya.” Ang rekord sang Biblia tuhoy sa sini nga pag-asawahay nagpadayon: “Pagkatapos sina gindala sia [Rebeca] ni Isaac sa layanglayang ni Sara nga iya iloy [ini nga tikang nagserbe subong opisyal nga kasal]. Sa amo ginkuha niya si Rebeca kag nangin asawa niya sia; kag ginhigugma niya sia.”​—⁠Genesis 24:62-67.

Talupangda nga ginpamatian anay ni Isaac ang ginsaysay sang tiglawas kag “pagkatapos sina” ginkuha niya si Rebeca subong asawa niya. Ang tiglawas nga ginsugo isa ka masaligan nga alagad nga debotado kay Jehova nga Dios, nga ginasimba ni Isaac. May pagsalig gid si Isaac sa sini nga tawo. Pagkatapos sadto, “ginhigugma” ni Isaac si Rebeca, nga iya ginpakaslan.

Napalambo bala nanday Isaac kag Rebeca ang maayo nga kalantip sa pagpakigkomunikar? Sang mangasawa ang ila anak nga si Esau sing duha ka anak nga babayi ni Het, nag-utwas ang mabug-at nga problema sa sulod sang pamilya. Si Rebeca ‘pirme nga nagsiling’ kay Isaac: “Ginakaugtan ko na ining kabuhi ko bangod sang mga anak nga babayi ni Het. Kon magkuha man si Jacob [ila kinagot nga anak] sing asawa gikan sa mga anak nga babayi ni Het . . . , ano pa ang pulos sang akon kabuhi?” (Genesis 26:34; 27:46) Maathag nga ginpaalinton ni Rebeca ang iya ginakahangaw-an.

Ginsingganan ni Isaac si Jacob, nga kapid ni Esau, nga indi magkuha sing asawa gikan sa mga anak nga babayi sang Canaan. (Genesis 28:​1, 2) Napaalinton ni Rebeca kon ano ang luyag niya. Madinalag-on nga nahambalan sini nga mag-asawa ang isa ka sensitibo gid nga topiko sa sulod sang pamilya, nga isa ka maayo nga halimbawa para sa aton karon. Apang, ano kon wala nagaugyunay ang mag-asawa? Ano ang sarang mahimo?

Kon Wala Kamo Nagaugyunay

Kon kamo nga mag-asawa wala nagaugyunay sa isa ka serioso nga butang, indi gid paghimua nga indi ka na magtulutingog sa imo tiayon. Magapaalinton ina sing isa ka maathag kaayo nga mensahe: Indi ka malipayon, kag luyag mo man nga mangin indi malipayon ang imo tiayon. Apang, mahimo nga wala mahangpan sing bug-os sang imo tiayon kon ano ang imo luyag kag ginabatyag.

Dapat ninyo hambalan liwat ang problema. Kon ang hulusayon magapaakig lang sa imo tiayon, mahimo nga indi mahapos nga magpabilin nga kalma. Ang mga ginikanan ni Isaac nga sanday Abraham kag Sara, may subong sina anay kabudlay nga kahimtangan. Bangod baog si Sara, ginsunod niya ang kustombre sadto kag ginhatag niya kay Abraham ang iya suluguon nga babayi nga si Hagar nga mangin babayi ni Abraham agod maanakan niya. Nag-anak si Hagar kay Abraham sing isa ka anak nga lalaki, si Ismael. Apang, nagbusong man sang ulihi si Sara, kag nag-anak sia kay Abraham sing isa ka anak nga lalaki, si Isaac. Sang buot na lutason si Isaac, natalupangdan ni Sara nga ginauligyat ni Ismael ang iya anak nga lalaki. Gani, sang mahantop ni Sara ang katalagman sa iya anak, naghingyo sia kay Abraham nga pahalinon ang ulipon nga babayi kag si Ismael. Huo, prangka nga ginpaalinton ni Sara kon ano ang iya ginabatyag. Apang wala mag-ugyon si Abraham sa ginhingyo ni Sara.

Paano nalubad ini nga problema? Ang rekord sang Biblia nagasiling: “Nagsiling ang Dios kay Abraham: ‘Indi pagpakalaina ang bisan ano nga pirme ginahambal sa imo ni Sara tuhoy sa bata kag tuhoy sa imo ulipon nga babayi. Pamatii ang iya tingog, kay mangin paagi kay Isaac ang pagatawgon nga binhi mo.’” Ginsunod ni Abraham ang ginsiling ni Jehova nga Dios.​—⁠Genesis 16:1-4; 21:1-14.

‘Ti,’ mahimo masiling ka, ‘kon Dios ang makighambal sa amon gikan sa langit, mahimo nga madali lang kami mag-ugyunay!’ Nagadala ina sa aton sa isa pa ka bulig kon paano malubad ang indi paghangpanay sang mag-asawa. Ang mga mag-asawa  sarang makapamati sa Dios. Paano? Paagi sa pagbasa sang Pulong sang Dios nga magkaupod sila kag batunon ang ginasiling sini subong pagtuytoy halin sa Dios.​—⁠1 Tesalonica 2:13.

Ang isa ka eksperiensiado nga Cristianong asawa nagsiling: “Madamo na nga beses nga kon palapitan ako sang isa ka hoben pa nga babayi agod mangayo sing laygay tuhoy sa iya pag-asawahay, ginapamangkot ko sia kon bala ginabasa nila nga magkaupod ang Biblia. Kalabanan nga may mga problema sa ila pag-asawahay wala sina nga ugali.” (Tito 2:3-5) Makabenepisyo kita tanan gikan sa iya napanilagan. Regular nga basaha ang Pulong sang Dios upod sa imo tiayon. Sa sina nga paagi, ‘mabatian’ mo ang mga pulong sang Dios kon paano ka dapat maggawi sa adlaw-adlaw. (Isaias 30:21) Apang, may paandam: Indi paggamita ang Biblia subong bilugon agod sakiton ang imo tiayon, amo nga pirme mo ginapatalupangod ang mga teksto nga sa banta mo wala ginaaplikar sang imo tiayon. Sa baylo, tinguhai kon paano ninyo nga duha maaplikar ang inyo ginabasa.

Kon may mabug-at kamo nga problema, ngaa indi sekyaron ang Watch Tower Publications Index⁠ * tuhoy sa inyo espesipiko nga problema? Ayhan may alatipanon kamo nga tigulang na nga mga ginikanan, kag ginatunaan ina sang inyo problema. Sa baylo nga baisan kon ano ang dapat ukon indi dapat himuon sang imo tiayon, ngaa indi kamo maglingkod kag sekyara ninyo nga duha ang Index? Una anay, tan-awa ang panguna nga tig-ulo nga “Parents.” Ayhan luyag ninyo tan-awon ang mga reperensia sa ubos sang mga sub-titulo, subong sang “caring for aged parents.” Basaha ninyo nga duha ang naangot nga mga artikulo gikan sa mga publikasyon sang mga Saksi ni Jehova. Mahimo nga makibot kamo kon daw ano kadaku ang mabenepisyo ninyo nga mag-asawa gikan sa napasad sa Biblia nga impormasyon, nga nakabulig sa madamo nga sinsero nga mga Cristiano.

Ang inyo nga duha pagsekyar sina nga mga reperensia kag pagbasa sina makabulig sa inyo sa pagtigayon sing praktikal nga pagtamod sa inyo problema. Makasapo kamo sing Makasulatanhon nga mga teksto nga nagasugid sa inyo sang panghunahuna sang Dios tuhoy sa inyo problema. Tan-awa ninyo ina sa Biblia, kag basaha ninyo nga duha. Huo, mabatian ninyo kon ano ang ginasiling sang Dios tuhoy sa inyo problema!

Hupti nga Bukas ang Linya sang Komunikasyon

Naeksperiensiahan mo na bala nga magbukas sing isa ka puertahan nga madugay na nga wala mabuksan? Nagaigot ina samtang inanay nga nagabukas bangod tuktukon na ang mga bisagra. Apang ano kon ang puertahan regular nga ginabuksan kag naasaytehan ang mga bisagra? Mahapos ina buksan. Amo man sa puertahan sang komunikasyon. Kon ugalion ninyo nga makigkomunikar kag asaytehan ang mga bisagra sang puertahan sang komunikasyon sing Cristianong gugma, madali ninyo mapaalinton ang inyo mga panghunahuna bisan pa wala kamo nagaugyunay sa tuman ka importante nga mga hulusayon.

Dapat ninyo ini umpisahan. Bisan pa ang pagpakigkomunikar mahimo nga magakinahanglan sa primero sing daku nga panikasog, tinguhai ini. Nian, sa ulihi mangin mas malinong ang inyo relasyon, kag magaresulta ini sa dayon nga paghangpanay.

[Nota]

[Retrato sa pahina 7]

Kon wala kamo nagaugyunay sa isa ka butang, hibaluon bala ninyo kon ano ang ginasiling sang Dios?