Daw Ano ka Malipayon Ikaw?

HUO, ayhan dapat mo pamangkuton ang imo kaugalingon, ‘Daw ano ka malipayon ako?’ Nagatinguha gid ang mga sientista nga nagapanilag sa pagkabuhi sang mga tawo nga hibaluon kon ano ang isabat nimo ukon sang iban, apang indi ini mahapos. Ang pagtakus sa kalipay sang mga indibiduwal sarang mapaanggid sa pagtinguha nga takson ang gugma sang isa ka lalaki sa iya asawa ukon ang kasubo sang pamilya nga namatyan. Indi matakus sing sibu ang mga emosyon. Apang, ginakilala sang mga sientista ang isa ka importante nga kamatuoran: Ang tanan nga tawo may ikasarang sa pagkalipay.

Walay sapayan sang duna nga ikasarang sa pagkalipay, nagakasubo ang katawhan bangod sang mabug-at nga mga problema. Binagbinaga ining halimbawa: Sa pila ka siudad, wala na sing lugar sa mga sementeryo bangod sang tuman kadamo nga nagakapatay sa AIDS. Ginapabuksan na sang awtoridad ang daan nga mga lulubngan agod lubngan sing bag-o nga mga patay. Sa mga parte sang Aprika, ang paghimo sing lungon isa sa panguna nga mga palangitan-an. Kag bisan diin ka man nagapuyo, nakita mo nga nagakasubo gid ang mga tawo nga may grabe nga balatian kag ang mga namatyan sing mga paryente kag mga abyan.

Kamusta naman ang mas mahamungaya nga mga pungsod? Kon indi makapangaman, ang pinansial nga kalig-unan mahimo nga madula bangod sang hinali nga pagbag-o sang kahimtangan. Sa Estados Unidos, madamo nga mga retirado ang kinahanglan nga magtrabaho liwat bangod wala na sila sing pension. Masami nga nagakaubos sa pagpadoktor kag bulong ang tanan nga sinuptan sang pamilya. “Makita mo ini nga mga tawo nga nagakari diri bangod sang daku nga mga balayran kag mga problema sa panglawas kag daw malupok ang imo dughan,” siling sang isa ka manuglaygay bahin sa pinansial nga butang. “Masami nagakatabo nga dapat mo sila prangkahon, ‘Ibaligya mo na lang ang imo balay agod may bastante ka nga ibuhi sa imo kaugalingon.’” Apang kamusta naman ang mga wala sing problema sa pinansial? Nagakasubo man bala sila?

Ang iban nga mga indibiduwal kaangay sa isa ka bantog nga manugkumposo nga si Richard Rodgers. Amo ini ang ginsiling tuhoy sa iya: “Pila lamang ka tawo ang nakahatag sing daku nga kalipay sa madamo gid nga tawo.” Apang, bisan pa ang iya mga ambahanon nagapahalipay sa iban, sia naman iya nagakasubo. Nalab-ot niya ang duha ka butang nga ginahandum sang madamo—ang kuarta kag kabantugan—apang malipayon bala sia? Ang isa ka biograpo nagsiling: “Nagmadinalag-on gid [si Rodgers] sa iya trabaho, nagmanggaranon, kag nakaambit sa duha ka Pulitzer Prize. Pirme man sia masubo kag ginapung-awan.”

Subong mahimo napanilagan mo, ang pagsandig sa manggad agod magkalipay masami nga isa ka limbong. Ang isa ka reporter tuhoy sa mga puhunan para sa The Globe and Mail sang Toronto, Canada, nagsambit nga madamo nga manggaranon ang nagabatyag sing “pagkanapain kag pagkawalay katuyuan.” Suno sa isa ka manuglaygay bahin sa pinansial nga butang, kon ang manggaranon nga mga ginikanan magsagi hatag sa ila mga anak sing kuarta kag sing mga butang nga mabakal sini, “masami nga nagaresulta ini sa kasubo.”

 May Butang Gid Bala nga Makapahalipay?

Ang isa ka nagapamulak nga tanom nagakinahanglan sing matambok nga duta, tubig, kag nagakaigo nga klima agod mamuhi ini sing maayo. Gani, ginakilala man sang mga manugpanalawsaw nga ang pila ka kahimtangan makahatag sing kalipay. Nagalakip ini sang maayo nga panglawas; maayo nga trabaho; nagakaigo nga pagkaon, puluy-an, kag panapton; natuman nga mga handum; kag matuod nga mga abyan.

Mahimo nga indi ka mamatok nga ini nga mga kahimtangan makahatag sing kalipay sa isa ka tawo. Apang may isa pa ka mas importante nga butang. Amo ina ang ihibalo tuhoy sa “malipayon nga Dios,” nga ang ngalan amo si Jehova. (1 Timoteo 1:11) Paano makabulig ina nga ihibalo? Si Jehova ang aton Manunuga, kag ginhatagan niya kita sing ikasarang sa pagkalipay. Amo kon ngaa nahibaluan niya kon ano gid ang makapahalipay sa aton. Ginalaragway sang masunod nga artikulo kon paano niya ginatuytuyan ang mga tawo nga yara sa bisan ano nga lokasyon ukon kahimtangan padulong sa kabuhi nga may dayon nga kalipay.

[Retrato sa pahina 4]

Kaangay sang nagapamulak nga tanom, kinahanglan ang nagakaigo nga mga kahimtangan agod maglambo ang kalipay

[Credit Line sang retrato sa pahina 3]

© Gideon Mendel/CORBIS