“Tatapa Ining Puno sang Ubas”!

GINLATAS sang 12 ka espiya ang kabug-usan sang Ginsaad nga Duta. Ginsugo sila ni Moises nga panilagan ang mga pumuluyo kag magdala pauli sing sampol sang mga patubas sang duta. Ano nga patubas ang nagkuha gid sang ila igtalupangod? Indi tanto kalayo sa Hebron, nakita nila ang isa ka ulubasan nga dalagku katama ang mga ubas amo nga kinahanglan pa tuwangan sang duha ka espiya ang isa lang ka pinungpong. Bangod sang tuman ka bugana nga patubas diri, ining mauyahon nga duog ginngalanan sang mga espiya nga “nalupyakan sang Escol,” ukon “Pinungpong nga mga Ubas.”—Numeros 13:21-24.

Sang ika-19 nga siglo, ang isa ka bisita sa Palestina nagreport: “Ang Escol, ukon nalupyakan sang Ubas, . . . nakulapan gihapon sang mga ulubasan, kag ang mga ubas diri amo ang labing maayo kag labing dalagku nga klase sa Palestina.” Bisan pa nga ang mga ubas sa Escol primera-klase nga mga ubas, ang daku nga bahin sang Palestina nagapatubas sing maayo nga mga ubas sang panahon sang Biblia. Ginapakita sang mga rekord sa Egipto nga ang mga Paraon nagbakal sing alak sa Canaan.

“Ang batuhon nga mga banglid [sa Palestina], kag medyo balasbalason nga duta nga ginasilakan sing maayo, ang init kon tingadlaw, kag ang madasig nga pag-ilig sang ulan kon tigtulugnaw, amo ang mga rason kon ngaa isa gid ini ka pinasahi nga duog sang mga ubas,” paathag sang libro nga The Natural History of the Bible. Si Isaias nagsiling nga ang pila ka pinili nga mga duog may linibo ka mga puno sang ubas.—Isaias 7:23.

“Isa ka Duta Sang mga Ubas”

Ginsilingan ni Moises ang pungsod sang Israel nga magapuyo sila sa duta sang “mga ubas kag mga higuera kag mga granada.” (Deuteronomio 8:8) Suno sa Baker Encyclopedia of Bible Plants, “dagaya gid ang mga puno sang ubas sa dumaan nga Palestina amo nga may mga liso sang ubas nga nasapwan sa kalabanan, kon indi man sa tanan, nga ginkutkot nga mga duog.” Ang mga puno sang ubas sa Ginsaad nga Duta tuman gid ka mapatubason nga bisan sang ginsalakay sang mga hangaway  ni Nabocodonosor ang Juda sang tuig 607 B.C.E., ang katawhan nga nagkalabilin sa duta ‘nagtipon sing madamo gid nga alak kag mga bunga sa tingadlaw.’—Jeremias 40:12; 52:16.

Agod makahimo sing madamo nga alak, dapat tatapon gid sing maayo sang Israelinhon nga mga mangunguma ang ila mga puno sang ubas. Ginalaragway sang tulun-an sang Isaias kon paano ginakutkot sang isa ka Israelinhon nga manug-atipan sang ulubasan ang isa ka bakulod kag ginakuha ang dalagku nga mga bato antes ini tamnan sang iya “pinili nga pula nga ubas.” Nian, mahimo nga patindugan niya ini sang isa ka pader nga bato, nga ginagamit ang mga bato nga ginkutkot niya gikan sa duta. Ini nga pader magaamlig sa iya ulubasan agod indi ini matarag sang mga baka kag nagahatag man ini sing proteksion batok sa mga sora, mga baboy-talunon, kag mga kawatan. Mahimo man sia magkutkot sing isa ka linasan sang ubas kag magpatindog sing isa ka gamay nga torre nga palasilungan kon tig-alani, kon ang mga puno sang ubas nagakinahanglan sing ekstra nga pag-atipan. Pagkatapos sining panugod nga mga hilikuton, makapaabot sia sing isa ka maayo nga ani sang mga ubas.—Isaias 5:1, 2. *

Agod mapat-od ang isa ka maayo nga ani, regular nga ginakutol sang isa ka mangunguma ang mga sanga sang puno sang ubas agod magpamunga ini sing maayo kag ginalambunan man niya ang duta agod matapna ang pagtubo sang mga hilamon kag tunukon nga mga gamhon. Mahimo pa gani nga bunyagan niya ang ulubasan sa mga binulan nga tig-ilinit kon indi bastante ang ulan sang tigpamulak.—Isaias 5:6; 18:5; 27:2-4.

Ang tig-alani sang ubas sa hingapusan sang tig-ilinit isa gid ka tion sang daku nga pagkinasadya. (Isaias 16:10) Ang tatlo ka salmo may superskripsion nga nagalakip sang prase nga “suno sa Ang Gitit.” (Salmo 8, 81, kag 84) Ining indi mapat-od nga ekspresyon sa musika ginbadbad nga “mga linasan” sa Septuagint nga bersion kag mahimo nagapakita nga gin-amba sang mga Israelinhon ining mga salmo sa tion sang tig-alani sang mga ubas. Bisan pa nga ang panguna nga katuyuan sang ubas amo nga himuon ini nga alak, ginakaon man sang mga Israelinhon ang preska nga ubas ukon ginabulad ini agod mangin pasas, nga puede nila himuon nga keyk.—2 Samuel 6:19; 1 Cronica 16:3.

Ang Puno sang Ubas sang Israel

Ang Biblia madamong beses nga nagalaragway sa katawhan sang Dios subong puno sang ubas—isa ka nagakaigo nga metapora kon ipatuhoy sa importansia sang puno sang ubas sa mga Israelinhon. Sa Salmo 80, ginpaanggid ni Asaf ang pungsod sang Israel sa isa ka puno sang ubas nga gintanom ni Jehova sa Canaan. Ang duta ginhawanan agod ang puno sang ubas sang Israel makapanggamot sing maayo kag magabakod. Apang sa pagligad sang panahon, ang pangamlig nga mga pader sini narumpag. Ang pungsod wala na magsalig kay Jehova, gani wala  naman niya sila gin-amligan. Kaangay sang isa ka baboy-talunon nga nagapang-ungad sa isa ka ulubasan, ang kaaway nga mga pungsod padayon nga nag-ubos sang kamanggaran sang Israel. Nagpangamuyo si Asaf nga buligan ni Jehova ang pungsod agod ang kahimayaan sini anay mapasag-uli. “Tatapa ining puno sang ubas,” pakitluoy niya.—Salmo 80:8-15.

Ginpaanggid ni Isaias “ang panimalay sang Israel” sa isa ka ulubasan nga amat-amat nga nagpatubas sing “mga ubas nga talunon,” ukon sing indi mapuslan nga mga bunga. (Isaias 5:2, 7) Ang mga ubas nga talunon magagmay sangsa ginatanom nga mga ubas kag gamay lang ang unod, kay halos puro liso ang unod sini. Ini nga mga ubas waay data kon himuon nga alak kag indi man makaon—isa ka nagakaigo nga simbulo para sa apostata nga pungsod nga ang mga bunga amo ang pagkamalinapason sa baylo sang pagkamatarong. Ining walay pulos nga bunga indi mabasol sa Mangunguma sang ubas. Ginhimo ni Jehova ang tanan agod mangin mabungahon ang pungsod. “Ano pa bala ang himuon sa akon ulubasan nga wala ko mahimo sa sini?” pamangkot niya.—Isaias 5:4.

Sanglit ang puno sang ubas sang Israel indi nangin mapatubason, ginpaandaman sila ni Jehova nga gub-on niya ang nagaamlig nga mga pader nga ginbutang niya sa palibot sang iya katawhan. Indi na niya pagpangutlan sing sanga ukon paglambunan ang iya simbuliko nga puno sang ubas. Ang ulan nga kinahanglanon gid sang mga pananom indi magtupa, kag ang mga talungon kag mga gamhon magatabon sa ulubasan.—Isaias 5:5,  6.

Gintagna ni Moises nga bangod sang apostasya sang Israel, bisan ang ila literal nga mga ulubasan malaya. “Magatanom ka kag magapanguma sing mga ulubasan, kag indi ka makainom sing alak ukon makapamupo sing mga ubas, kay kaunon sila sang ulod.” (Deuteronomio 28:39) Ang isa ka puno sang ubas malaya sa pila lang ka adlaw kon may ulod nga mag-ut-ot sa puno sini.—Isaias 24:7.

“Ang Matuod nga Puno sang Ubas”

Subong nga ginpaanggid ni Jehova ang literal nga Israel sa isa ka puno sang ubas, gingamit man ni Jesus ang kaangay nga metapora. Sa tion sang ginatawag sang kalabanan nga Katapusan nga Panihapon, ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo: “Ako ang matuod nga puno sang ubas, kag ang akon Amay amo ang mangunguma.” (Juan 15:1) Ginpaanggid ni Jesus ang iya mga disipulo sa mga sanga sang isa ka puno sang ubas. Subong nga ang mga sanga sang isa ka literal nga puno sang ubas nagakuha sang iya kabakod gikan sa puno sini, ang mga disipulo ni Cristo dapat man magpabilin sa iya. “Kon nahamulag kamo sa akon wala gid kamo sing mahimo,” siling ni Jesus. (Juan 15:5) Ang mangunguma nagatanom sing ubas bangod sa bunga sini, kag ginapaabot ni Jehova ang iya katawhan nga magpamunga sa espirituwal. Nagahatag ini sing kalipay kag himaya sa Dios, ang Mangunguma sang puno sang ubas.—Juan 15:8.

Sa isa ka literal nga puno sang ubas, ang pagkamabungahon sini nagadepende sa pagpaninlo kag pagpangutol sang mga sanga sini, kag pareho nga ginsambit ni Jesus ining duha ka tion sang pagpangutol. Ginapangutlan sang manug-atipan sang ulubasan ang puno sang ubas sing makaduha kada tuig agod magpamunga ini sing maayo. Sa mga binulan sang tigtulugnaw, ginapangutol ang halos kalabanan nga sanga sang ubas. Ginapangutol sang mangunguma  ang mga sanga nga nagtubo sang nagligad nga tuig. Mahimo nga bilinan lang niya ang puno sing tatlo ukon apat ka sanga, nga may isa ukon duha ka salingsing sa tagsa sining mga sanga. Ining mga salingsing, kaangay sa mga salingsing sang nagligad nga tuig, mangin amo ang mga sanga nga magapamunga sa masunod nga tig-ilinit. Nian, kon matapos na niya ang pagpangutol, ginasunog sang manug-atipan sang ulubasan ang iya ginpangutol nga mga sanga.

Ginalaragway ni Jesus ining pagpangutol: “Kon ang bisan sin-o wala nagapabilin nga nahiusa sa akon, ginapilak sia subong sang isa ka sanga kag nagakalaya; kag ginatipon sang mga tawo ini nga mga sanga kag ginadap-ong ini sa kalayo kag ini ginasunog.” (Juan 15:6) Walay sapayan nga daw wala na sing nabilin nga sanga sa puno sang ubas sa sini nga tion, may isa pa ka mahalungon nga pagpangutol nga himuon kon tigpamulak.

“Ang tagsa ka sanga nga yara sa akon nga wala nagapamunga ginautod niya,” siling ni Jesus. (Juan 15:2) Mahimo nga nagapatuhoy ini sa isa pa ka tion sang pagpangutol, kon ang puno sang ubas may iguigo na nga kadamuon sang salingsing kag may makita na nga magagmay nga mga pinungpong sang ubas. Mahalungon nga ginausisa sang manug-atipan sang ulubasan ang tagsa ka bag-o nga sanga agod makita niya kon diin sa mga ini ang nagapamunga kag kon diin ang wala. Kon pabay-an lang nga magtubo, ining wala nagapamunga nga mga sanga magakuha gihapon sang sustansia kag tubig gikan sa puno. Gani, ginakutol sang manug-atipan sang ulubasan ining wala nagpamunga nga mga sanga agod nga ang sustansia sang puno sang ubas magakadto sa nagapamunga nga mga sanga lamang.

Sa katapusan, ginpatuhuyan ni Jesus ang pagpanghawan. “Ang tagsa ka sanga nga nagapamunga ginatinluan niya, agod magpamunga ini sing madamo pa,” paathag niya. (Juan 15:2) Kon matapas na ang wala nagpamunga nga mga sanga, mahalungon nga ginausisa sang manug-atipan ang tagsa ka nagapamunga nga mga sanga. Malapit sa puno nayon sining nagapamunga nga mga sanga, masami nga may makita sia nga bag-o nga mga tugdo nga dapat man kuhaon. Kon pabay-an, magaagaw pa ini sa duga nga halin sa puno sang ubas nga amo ang nagaaman sang kinahanglanon nga sustansia para sa mga ubas. Ang pila ka dalagku nga mga dahon dapat man kutlon agod nga masilakan sing maayo ang linghod nga mga ubas. Tanan ini nga mga tikang makabulig sa mabungahon nga mga sanga agod makapatubas ini sing bugana.

‘Padayon nga Magpamunga sing Madamo’

Ang simbuliko nga mga sanga sang “matuod nga puno sang ubas” nagarepresentar sa hinaplas nga mga Cristiano. Apang, dapat man pamatud-an sang “iban nga mga karnero” nga mabungahon sila nga mga disipulo ni Jesus. (Juan 10:16) Sila man ‘makapamunga sing madamo’ kag makahatag sing himaya sa ila langitnon nga Amay. (Juan 15:5, 8) Ang ilustrasyon ni Jesus tuhoy sa matuod nga puno sang ubas nagapahanumdom sa aton nga ang kaluwasan nasandig sa aton pagpabilin nga nahiusa kay Cristo kag sa pagpatubas sing maayong espirituwal nga mga bunga. Si Jesus nagsiling: “Kon ginatuman ninyo ang akon mga sugo, magapabilin kamo sa akon gugma, subong nga ginatuman ko ang mga sugo sang Amay kag nagapabilin sa iya gugma.”—Juan 15:10.

Sang panahon ni Zacarias, ginsaaran sang Dios ang matutom nga nagkalabilin sang mga Israelinhon nga ang duta magakalipay liwat sa ‘binhi sang paghidait; ang ubas magahatag sang iya bunga, kag ang duta magahatag sang iya patubas.’ (Zacarias 8:12) Gingamit man ang puno sang ubas sa paglaragway sa paghidait nga matigayon sang katawhan sang Dios sa sulod sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Cristo. Si Miqueas nagtagna: “Magalingkod sila, ang tagsatagsa sa idalom sang iya puno sang ubas kag sa idalom sang iya kahoy nga igos, kag wala sing magapakurog sa ila; kay ang baba mismo ni Jehova sang mga kasuldadusan ang nagpamulong sini.”—Miqueas 4:4.

[Nota]

[Retrato sa pahina 18]

Ang bag-o lang nalayong nga puno sang ubas

[Retrato sa pahina 18]

Ang pagpangutol kon tigtulugnaw

[Retrato sa pahina 18]

Pagsunog sa ginpangutol nga mga sanga