Sugilanon sang Kabuhi

Pagbenepisyo sa Pagkamainunungon sang mga Hinigugma

PANUGIRON NI KATHLEEN COOKE

SAMTANG nagaduaw sa mga himata sa Glasgow, Scotland, sang 1911, ang akon lola nga si Mary Ellen Thompson nagtambong sa pamulongpulong ni Charles Taze Russell, isa ka kilala nga katapo sang mga Estudyante sang Biblia, nga gintawag sang ulihi nga mga Saksi ni Jehova. Nalipay gid si Lola sa iya nabatian. Sang nagpauli sia sa Bagatnan nga Aprika, nakig-angot sia sa mga Estudyante sang Biblia didto. Sang Abril 1914 isa sia sa 16 ka ginbawtismuhan sa una nga kombension sang mga Estudyante sang Biblia sa Bagatnan nga Aprika. Ang bata ni Lola nga si Edith, nga amo ang akon iloy, seis anyos pa lang sa sina nga tion.

Sang napatay si Utod Russell sang 1916, nagbahinbahin ang mga Estudyante sang Biblia sa bug-os nga kalibutan. Ang kadamuon sang nagpabilin nga matutom sa Durban nagnubo gikan sa 60 pakadto sa 12. Ang akon Lola sa amay nga si Ingeborg Myrdal, kag ang iya anak nga lalaki nga si Henry, nga isa ka tin-edyer nga bag-o lang nabawtismuhan, nagpabilin nga mainunungon. Sang 1924, nangin colporteur si Henry, subong amo anay ang pagtawag sa bug-os tion nga mga ministro sang mga Saksi ni Jehova. Ginbantalaan niya ang madamo nga bahin sang nabagatnan nga Aprika sa masunod nga lima ka tuig. Sang 1930, sanday Henry kag Edith nagpakasal, kag tatlo ka tuig sang ulihi natawo ako.

Isa ka Daku nga Pamilya

Nagpuyo kami sing temporaryo sa Mozambique, apang sang 1939 nagsaylo kami sa balay sang mga ginikanan ni Nanay sa Johannesburg.  Indi interesado si Lolo sa kamatuoran sa Biblia kag kon kaisa nagapamatok sia kay Lola, apang maabiabihon gid sia. Natawo ang akon manghod nga si Thelma sang 1940, kag natun-an namon nga duha ang pagtatap sa mga kinahanglanon sang mga may edad. Madamong beses nga madugay ang amon pagpanihapon kay ginaistoryahan pa namon ang mga nagkalatabo sa sina nga adlaw ukon ginadumdom ang mga nagligad.

Nalipay gid ang amon pamilya kon magdayon sa amon ang mga Saksi, ilabi na ang bug-os tion nga mga ministro. Nagapakigbahin sila sa amon pag-istoryahanay sa tion sang panihapon, kag ang ila mga ginasugid nagdugang pa gid sa amon apresasyon sa amon espirituwal nga palanublion. Nagpabakod man ini sa amon handum ni Thelma nga mangin payunir kaangay nila.

Sugod sang bata pa kami, ginhanas na kami nga mangin palabasa. Ginabasahan kami nanday Nanay, Tatay, kag Lola sang maayo nga mga sugilanon gikan sa mga libro ukon gikan sa Biblia. Importante man nga bahin sang amon kabuhi ang Cristianong mga miting kag ministeryo. Si Tatay amo ang company servant (karon ginatawag nga nagadumala nga manugtatap) sa Kongregasyon sang Johannesburg, amo nga dapat temprano pa kami mag-abot sa mga miting. Kon maghiwat sing kombension sa amon, masako gid si Tatay sa pagbulig sa pagdumala sang kombension, samtang si Nanay naman nagabulig sa mga delegado sa ila mga dalayunan.

Isa ka Pinasahi nga Kombension Para sa Amon

Ang kombension sang 1948 sa Johannesburg pinasahi gid. Sa una nga higayon, nagtambong ang mga katapo sang ulong talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York. Salakyan ni Tatay ang gingamit kag sia man ang nagmaneho para kanday Nathan Knorr kag Milton Henschel sa tion sang ila pagtener. Nabawtismuhan ako sa sina nga kombension.

Wala magdugay pagkatapos sini, nakibot si Tatay sang ginsilingan sia ni Lolo nga naghinulsol gid sia nga sang napatay si Utod Russell, nagpaimpluwensia sia sa mga nagbiya sa mga Estudyante sang Biblia. Napatay sia pila ka bulan sang ulihi. Apang, si Lola nagpabilin nga mainunungon tubtob natapos niya ang iya dutan-on nga kabuhi sang 1955.

Mga Hitabo nga Nagdihon sang Akon Kabuhi

Nagregular payunir ako sang Pebrero 1, 1949. Nalangkag gid kami sang ginpahibalo nga hiwaton ang isa ka internasyonal nga kombension sa New York City sa masunod nga tuig. Handum gid namon nga magtambong, apang wala kami sing inuggasto. Nian, sang Pebrero 1950, napatay ang akon Lolo sa iloy, kag gingasto ni Lola ang kuarta nga iya napanubli agod may iplete kami nga lima.

Mga pila ka semana antes kami maglakat, isa ka sulat ang nag-abot gikan sa ulong talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, New York. Imbitasyon ini sa akon nga magtambong sa ika-16 nga klase sang mga misyonero sa eskwelahan sang  Gilead. Nakibot gid ako, kay wala pa gani ako mag-17 anyos! Sang nagsugod ang klase, lakip ako sa napulo ka estudyante nga naghalin sa Bagatnan nga Aprika, nga nakatigayon sining makalilipay nga pribilehiyo.

Pagkatapos sang amon gradwasyon sang Pebrero 1951, walo sa amon ang ginpabalik subong mga misyonero sa Bagatnan nga Aprika. Sa masunod nga pila ka tuig, ginbantalaan namon sang akon kaupod ang kalabanan nga magagmay nga banwa nga nagapamulong sing Aprikaan nga lenguahe. Sang primero indi ako makahibalo maghambal sini nga lenguahe, kag nadumduman ko pa isa ka adlaw nga nagbisikleta ako pauli nga nagatalangison bangod sang akon pagkadisangkol sa ministeryo. Apang, sang ulihi, nag-uswag ako kag ginpakamaayo ni Jehova ang akon mga panikasog.

Pagpamana kag Nagalakbay nga Hilikuton

Sang 1955, nakilala ko si John Cooke. Nakabulig sia nga masugdan ang pagbantala sa Portugal, Pransia, kag Espanya antes kag pagkatapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II kag nangin misyonero sia sa Aprika sang tuig nga nagkilalahay kami. Sang ulihi nagsulat sia: “May tatlo ka sorpresa sa akon sa sulod lang sang isa ka semana . . . Ginhatagan ako sang gamay nga salakyan sang isa ka maalwan gid nga utod; gintangdo ako subong alagad sang distrito; kag may ginahigugma ako.” a Ginkasal kami sang Disiembre 1957.

Sang naganobyahanay pa lang kami, ginpasalig ako ni John nga indi makatalaka ang pag-upod sa iya, kag husto gid sia. Ginduaw namon ang mga kongregasyon sa bug-os nga Bagatnan nga Aprika nga kalabanan mga duog sang itom nga mga tawo. Kada semana, kinahanglan namon magkuha sing pahanugot nga makasulod kag magpalipas sing gab-i sa sini nga mga duog. Kon kaisa, nagatulog kami sa salog sang isa ka bakante nga shop malapit sa duog sang mga puti, sa diin nagapanago kami agod indi makita sang mga nagalabay. Kinaandan kami nga nagatener sa pinakamalapit nga balay sang puti nga mga Saksi, nga sa masami nagadistansia sing kinilometro.

 May hangkat man sa pagpatindog namon sang simple nga pasilidad sang asambleya sa tunga mismo sang kawayangan. Nagapasalida kami sing mga pelikula nga ginhimo sang mga Saksi ni Jehova agod makabulig sa mga tawo nga maapresyar ang aton bug-os kalibutan nga paghiliutod. Nagadala kami sing generator, sanglit kinaandan na nga wala sing koryente sa sini nga mga duog. Dapat man namon landason ang kabudlayan sa mga duog nga ginaproteksionan sang Britanya sa diin ginadilian ang aton mga literatura subong man ang hangkat sa pagtuon sang Zulu nga lenguahe. Apang, nalipay gid kami nga mag-alagad sa aton mga kauturan.

Sang Agosto 1961, nangin una nga instruktor si John sa apat ka semana nga Kingdom Ministry School sa Bagatnan nga Aprika, nga gindesinyo agod buligan ang mga manugtatap sa kongregasyon. Lantip gid sia sa arte sa pagtudlo kag malab-ot niya ang tagipusuon sa iya simple nga pangatarungan kag maathag nga mga ilustrasyon. Sa halos isa ka tuig kag tunga, naglakbay kami sa nanuhaytuhay nga duog para sa Iningles nga klase. Samtang nagatudlo si John, nagaupod ako sa lokal nga mga Saksi sa ministeryo sa latagon. Nian, sa amon kakibot, nakabaton kami sang imbitasyon nga mag-alagad sa sanga talatapan sa Bagatnan nga Aprika malapit sa Johannesburg sugod sa Hulyo 1, 1964.

Apang sa sini nga tion, ang panglawas ni John nagpabalaka sa amon. Sang 1948 nagbalatian sia sing anos kag pagkatapos sini pirme na lang nga wala sia sing resistensia. Daw ginatrangkaso sia kag nagamasakit sing pila adlaw—indi sia makatrabaho ukon makapakigkita kay bisan sin-o. Ang doktor nga amon ginpakonsultahan antes kami gintawag sa sanga nagsiling nga may depresyon si John.

Daw imposible gid para sa amon nga buhinan ang amon mga pribilehiyo sa pag-alagad, subong sang ginpanugda sang doktor. Sa sanga, gin-asayn si John sa Service Department, kag ako sa proofreading. Kag isa gid ka pagpakamaayo nga makaangkon kami sing amon kaugalingon nga kuarto! Nag-alagad si John sa mga teritoryo nga nagapamulong sing Portuges antes kami ginkasal, gani sang 1967 ginpangabay kami nga buligan ang lamang nga Portuges nga pamilya nga Saksi sa pagbantala sa daku nga komunidad sang mga Portuges sa sulod kag sa gua sang Johannesburg. Nagakahulugan ini nga matuon naman ako sing lain nga lenguahe.

Bangod nagalinapta ang komunidad sang Portuges sa sining malapad nga duog, pirme kami nagabiyahe—kon kaisa mga 300 kilometros agod masalapuan ang mga takus. Sa sini nga tion, ang mga nagapamulong sing Portuges nga mga Saksi gikan sa Mozambique nagaduaw sa amon sa tion sang asambleya, nga isa gid ka daku nga bulig sa mga bag-uhan. Sa sulod sang 11 ka tuig nga pagbantala sa mga Portuges, nakita namon ang amon diutay nga grupo sang 30 ka manugbantala nga nangin apat ka kongregasyon.

Mga Pagbag-o sa Puluy-an

Sang ulihi, may mga pagbag-o sa balay sang akon mga ginikanan. Sang 1960 napamana sang akon manghod nga si Thelma, si John Urban, isa ka payunir nga taga-Estados Unidos. Sang 1965 nag-eskwela sila sa ika-40 nga klase sang Gilead kag mainunungon nga nag-alagad subong mga misyonero sa Brazil sing 25 ka tuig. Sang 1990 nagpauli sila sa Ohio agod tatapon ang nagamasakit nga mga ginikanan ni John. Sa pihak sang mga kabudlayan sa pag-atipan sa ila ginikanan, nagpabilin sila sa bug-os tion nga ministeryo tubtob karon.

Natapos sang akon Lola sa iloy ang iya dutan-on nga kabuhi sang 1965, nga matutom gihapon sa Dios sa edad nga 98. Sina man nga tuig nagretiro si Tatay sa trabaho. Gani sang ginpangabay kami ni John nga magbulig sa nagahambal sing Portuges nga latagon sa amon duog, nagboluntaryo sanday Tatay kag Nanay nga magbuylog sa amon. Nangin makapalig-on nga impluwensia sila sa grupo, kag pagligad sang pila ka bulan, naporma ang una nga kongregasyon. Wala madugay pagkatapos sini, nagbalatian sing kanser si Nanay, kag napatay sia sang 1971. Pagligad sang pito ka tuig napatay man si Tatay.

Pag-atubang Sa Balatian ni John

Sang katuigan 1970, maathag nga wala nagaayo ang panglawas ni John. Sing amat-amat, ginbuy-an niya ang pila niya ka ginapakamahal nga mga pribilehiyo, lakip na ang pagdumala sang semanal nga Pagtuon sa Ang Lalantawan sang  pamilya sa sanga kag paghinun-anon sa Biblia kon aga. Gikan sa Service Department ginsaylo sia sa Mail Room kag nian sa pagpanghardin.

Ang kakugi ni John amo ang nagpabudlay sa iya nga maghimo sing mga pagbag-o. Kon sawayon ko gani sia nga maghinayhinay lang, ginasunlog kag ginasilingan niya ako nga ako kuno ang iya kadena kag salsalon nga bola kag dayon niya hakos sa akon. Sang ulihi nakita namon nga mas maayo nga maghalin sa nagapamulong sing Portuges nga latagon kag magsaylo sa kongregasyon nga nagatipon sa Kingdom Hall nga yara sa sanga.

Samtang nagalala ang panglawas ni John, makatalandog gid nga makita ang iya suod nga kaangtanan kay Jehova. Kon makabugtaw gani si John sa tungang-gab-i bangod sang tuman nga depresyon, nagasugilanon kami tubtob nga maulian sia kag makapangamuyo na sing bulig kay Jehova. Sang ulihi, nalandas niya nga sia na lang ining malain nga mga tinion paagi sa pagpilit niya sa iya kaugalingon nga sulitsuliton sing mahinay ang Filipos 4:6, 7: “Indi kamo magkabalaka sa bisan ano nga butang . . .” Nian nagakalma sia kag makapangamuyo. Masami ako makabugtaw kag hipos nga nagatan-aw sa iya nga nagakutibkutib samtang hugot sia nga nagaampo kay Jehova.

Bangod gutok na ang pasilidad sa sanga, ginsugdan ang pagtukod sang daku kag bag-o nga sanga sa gua sang Johannesburg. Masami kami nagakadto ni John sa sining malinong nga duog, nga malayo sa gahod kag polusyon sang siudad. Nakabulig gid kay John sang gintugutan kami nga magsaylo sa isa ka temporaryo nga ilistaran sa sini nga duog tubtob natapos ang bag-o nga sanga.

Bag-o nga mga Kabudlayan

Sang naghina pa gid ang panghunahuna kag ikasarang sa pagpangatarungan ni John, nangin mas mabudlay sa iya ang paghimo sang iya mga hilikuton. Natandog gid ako sa pagsakdag sang iban kay John sa iya mga panikasog. Halimbawa, kon magkadto gani ang isa ka utod sa publiko nga librarya agod magpanalawsaw, ginaupod niya si John. Buta sing tract kag magasin ang bulsa ni John para sa sina nga adlaw. Nagbulig ini kay John nga mahuptan ang pagbatyag nga takus kag may hinimuan.

Sang ulihi, bangod sang balatian nga Alzheimer’s indi na makabasa si John. Mapinasalamaton gid kami kay may mga rekord sang mga literatura sa Biblia kag mga ambahanon sang Ginharian. Sulitsulit namon ini nga ginapamatian. Masami nga indi mahim-os si John kon indi ako magpungko kag magpamati upod sa iya, gani ginahuptan ko nga masako ang akon kaugalingon sa sini nga mga tinion paagi sa paggansilyo. Amo nga nagdamo ang amon mga sambra kag habol!

Sang ulihi, ang panglawas ni John nagkinahanglan sing labi pa gid nga pag-atipan. Bisan pa nga pirme ako kapoy na kaayo agod magbasa pa ukon magtuon, isa gid ka pribilehiyo nga atipanon sia tubtob sa katapusan. Ina nga katapusan natabo sang 1998 sang mahim-ong nga napatay si John sa akon mga butkon sa edad nga 85—mainunungon gid sia tubtob sa kamatayon. Nalangkag na gid ako nga makita sia sa pagkabanhaw, nga napasag-uli ang iya panglawas kag panghunahuna!

Napaumpawan

Sang patay na si John, nabudlayan gid ako mangabuhi sing isahanon. Gani sang Mayo 1999, ginduaw ko ang akon manghod nga si Thelma kag ang iya bana sa Estados Unidos. Makalilipay kag makapaumpaw gid nga makilala ang madamong mainunungon, pinalangga nga mga abyan, ilabi na sa amon pagkadto sa ulong talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa New York! Amo gid ini ang espirituwal nga pagpalig-on nga akon ginakinahanglan.

Ang pagdumdom sa kabuhi sang akon mainunungon nga mga hinigugma nagapahanumdom sa akon sang madamong butang nga nakahatag gid sing kaayuhan sa akon. Paagi sa ila pagtudlo, halimbawa, kag bulig, nakatuon ako nga pasangkaron ang akon gugma sa mga tawo sa iban nga pungsod kag rasa. Nakatuon ako sa pagpailob, pagbatas, kag pagpasibusibu. Labaw sa tanan, naeksperiensiahan ko ang kaayo ni Jehova, ang Manugpamati sang pangamuyo. Mapalanog ko man ang balatyagon sang salmista nga nagsulat: “Malipayon ang imo ginpili kag papalapiton sa imo, agod nga magpuyo sia sa imo mga luwang. Maayawan gid kami sa pagkaayo sang imo balay.”—Salmo 65:4.

[Nota]

[Retrato sa pahina 8]

Si Lola upod sa iya mga bata

[Retrato sa pahina 9]

Upod sa akon mga ginikanan sang ginbawtismuhan ako sang 1948

[Retrato sa pahina 10]

Upod kay Albert Schroeder, ang registrar sang Gilead, kag ang siam ka estudyante gikan sa Bagatnan nga Aprika

[Retrato sa pahina 10]

Upod kay John sang 1984