“Mga Anak, Mangin Matinumanon Kamo sa Inyo mga Ginikanan”

“Mga anak, mangin matinumanon kamo sa inyo mga ginikanan nga nahiusa sa Ginuo, kay matarong ini.”—EFESO 6:1.

1. Paano ang pagkamatinumanon makaamlig sa imo?

MAHIMO nga buhi kita karon bangod nagtuman kita, samtang ang iban napatay bangod wala sila nagtuman. Nagtuman sa ano? Sa mga paandam, halimbawa, gikan sa aton “ginhimo sing makatilingala” nga lawas. (Salmo 139:14) Makita sang aton mga mata ang madulom nga gal-um, kag mabatian sang aton mga dulunggan ang mabaskog nga daguob. Nian, magapalanindog ang aton balahibo bangod sa kilat. Sa mga nakahibalo tuhoy sa posible nga mga katalagman, ini nga palatandaan isa ka paandam nga mangita sing luwas nga duog gikan sa nagahilapit nga bagyo nga may dala nga mga kilat kag mga graniso nga mahimo makamamatay.

2. Ngaa kinahanglan sang kabataan ang mga paandam, kag ngaa dapat nila tumanon ang ila mga ginikanan?

² Kinahanglan ninyo nga mga kabataan ang mga paandam tuhoy sa posible nga mga katalagman, kag ang inyo mga ginikanan amo ang may responsibilidad nga paandaman kamo. Ayhan nadumduman mo pa nga ginasingganan ka: “Indi pagtanduga ang kalan. Mainit ina.” “Indi ka magkadto sa suba. Basi malumos ka.” “Antes ka magtabok sa dalan tulok ka gid anay sa imo tuo kag sa imo wala.” Makapasubo nga may kabataan nga nahalitan ukon napatay pa gani bangod wala sila nagtuman. Ang pagkamatinumanon sa imo mga ginikanan “matarong”—husto kag nagakaigo. Maalamon man ini. (Hulubaton 8:33) Ang isa pa ka teksto sa Biblia nagasiling nga ini “kalahamut-an” sa aton Ginuong Jesucristo. Sa pagkamatuod, ang Dios nagasugo sa imo nga tumanon ang imo mga ginikanan.—Colosas 3:20; 1 Corinto 8:6.

Dayon nga mga Padya sang Pagkamatinumanon

3. Para sa kalabanan sa aton ano ang “matuod nga kabuhi,” kag paano ini matigayon sang mga kabataan?

³ Ang pagkamatinumanon sa imo mga ginikanan nagaamlig sa imo “kabuhi karon,” apang ang pagkamatinumanon nagapaposible man nga matigayon mo ang kabuhi “sa palaabuton,” nga gintawag ang “matuod nga kabuhi.” (1 Timoteo 4:8; 6:19) Para sa kalabanan sa aton, ang matuod nga kabuhi amo ang dayon nga kabuhi sa duta sa bag-ong kalibutan sang Dios, nga iya ginsaad sa mga matutom nga nagasunod sa iya mga sugo. Ang isa nga talalupangdon gid sa sining mga sugo nagasiling: “‘Padunggi ang imo amay kag ang imo iloy’; nga amo ang nahauna nga sugo nga may saad: ‘Agod mangin maayo ka kag magkabuhi ka sing malawig sa duta.’” Gani kon tumanon mo ang imo mga ginikanan, mangin malipayon ka. Mangin malig-on ang imo palaabuton, kag mahimo nga matigayon mo ang kabuhi nga walay katapusan sa paraiso nga duta!—Efeso 6:2, 3.

4. Paano mapadunggan sang kabataan ang Dios kag busa makabenepisyo sa sini?

⁴ Kon ginapadunggan mo ang imo mga ginikanan paagi sa pagtuman sa ila, ginapadunggan mo man ang Dios bangod sia ang nagsugo sa imo nga tumanon sila. Sa amo man nga tion, nagabenepisyo ka. “Ako, si Jehova, amo ang imo Dios, ang Isa nga nagatudlo sa imo agod makabenepisyo ka,” siling sang Biblia. (Isaias 48:17; 1 Juan 5:3) Paano ka makabenepisyo sa pagkamatinumanon? Nagapahalipay ini sa imo amay kag iloy, kag bilang balos, pat-od nga ipakita nila ang ila kalipay sa paagi nga magapahalipay gid sa imo kabuhi. (Hulubaton 23:22-25) Apang labaw sa tanan, ang  imo pagkamatinumanon nagapahalipay sa imo langitnon nga Amay, kag padyaan ka niya sa talalupangdon nga paagi! Tan-awon naton kon paano ginpakamaayo kag gin-amligan ni Jehova si Jesus, nga nagsiling tuhoy sa iya kaugalingon: “Pirme ko ginahimo ang mga butang nga kalahamut-an sa iya.”—Juan 8:29.

Si Jesus—Maayo nga Manugpangabudlay

5. Ngaa makapati kita nga si Jesus isa ka maayo nga manugpangabudlay?

⁵ Si Jesus amo ang panganay sang iya iloy nga si Maria. Ang iya amay-amay nga si Jose, isa ka panday. Si Jesus isa man ka panday kag maathag nga natun-an niya ini nga trabaho kay Jose. (Mateo 13:55; Marcos 6:3; Lucas 1:26-31) Sa banta mo, ano nga sahi sang panday si Jesus? Sang sa langit sia, antes sia milagruso nga ginpanamkon sang iya ulay nga iloy, kag subong ang kaalam nga ginpersonipikar, sia nagsiling: “Yara ako sa tupad [sang Dios] subong batid nga manugpangabudlay, kag ako ang labi nga ginakahamut-an niya sa adlaw-adlaw.” Ang Dios nahamuot kay Jesus, kay sang ato pa sia sa langit isa sia ka maayo nga manugpangabudlay. Sa banta mo gintinguhaan man ayhan niya nga mangin isa ka maayo nga manugpangabudlay, isa ka maayo nga panday, sang nangin pamatan-on sia sa duta?—Hulubaton 8:30; Colosas 1:15, 16.

6. (a) Sa banta mo, ngaa nagahimo sing mga ulubrahon sa balay ang bata nga si Jesus? (b) Sa anong mga paagi mailog sang mga bata si Jesus?

⁶ Walay duhaduha, subong sang ginsiling sang Biblia nga ginahimo sang kabataan sang una nga panahon, ang bata nga si Jesus nagahampang man. (Zacarias 8:5; Mateo 11:16, 17) Apang, mapat-od mo nga subong panganay sa isa ka daku nga pamilya nga pigado lang, may iban pa sia nga hilikuton luwas sa paghanas sa iya ni Jose nga mangin panday. Sang ulihi, si Jesus nangin manugbantala kag ginhugod ang iya kaugalingon sa ministeryo tubtob sa punto nga ginsakripisyo ang iya personal nga mga kasulhayan. (Lucas 9:58; Juan 5:17) Nakita mo bala ang mga paagi nga mailog mo si Jesus? Ginasugo ka bala sang imo ginikanan nga tinluan ang imo kuarto ukon maghimo sing iban nga ulubrahon? Ginapalig-on ka bala nila nga magsimba sa Dios paagi sa pagtambong sa Cristianong mga miting kag pagpakig-ambit sang imo pagtuluuhan sa iban? Kon suguon sini ang bata nga si Jesus, ano sa banta mo ang iya himuon?

Makugi nga Estudyante kag Manunudlo sa Biblia

7. (a) Sin-o mahimo ang mga kaupdanan ni Jesus sang maglakbay sia agod magtambong sa Paskua? (b) Diin si Jesus sang nagpauli na ang iban, kag ngaa ato sia didto?

⁷ Ang tanan nga lalaki nga katapo sang Israelinhon nga pamilya ginsugo nga magkadto sa pagsimba kay Jehova sa templo sa tion sang tatlo ka Judiyong kapiestahan. (Deuteronomio 16:16) Sang 12 anyos si Jesus, ang iya bug-os nga pamilya mahimo nga naglakbay pa Jerusalem agod magtambong sa Paskua. Mahimo nga upod nila ang iya mga utod nga lalaki kag mga utod nga babayi.  Apang, mahimo man nga upod sa paglakbay sang pamilya ni Jesus sanday Salome, nga ayhan utod ni Maria, ang iya bana nga si Zebedeo kag ang ila mga anak nga lalaki nga sanday Santiago kag Juan, nga sang ulihi nangin mga apostoles. * (Mateo 4:20, 21; 13:54-56; 27:56; Marcos 15:40; Juan 19:25) Pagpauli nila, abi nanday Jose kag Maria yara lang upod sa mga himata si Jesus, gani sang primero wala nila matalupangdan nga wala sia. Tatlo ka adlaw sang ulihi, sang nakit-an gid man nanday Maria kag Jose si Jesus, yara sia sa templo, “nga nagalingkod sa tunga sang mga manunudlo kag nagapamati sa ila kag nagapamangkot sa ila.”—Lucas 2:44-46.

8. Ano ang ginhimo ni Jesus sa templo, kag ngaa natingala ang mga tawo?

⁸ Sa anong paagi “nagapamangkot” si Jesus sa mga manunudlo? Ang iya pagpamangkot indi lamang agod mabusog ang iya pagkamausisaon ukon agod makakuha sing impormasyon. Ang Griegong tinaga nga gingamit diri mahimo nga nagapatuhoy sa pagpamangkot nga ginagamit sa hudisyal nga pag-usisa kag busa nagadalahig sing pagpisapisa (cross-examination). Huo, bisan bata pa sia, si Jesus isa na ka estudyante sa Biblia nga nagpatingala sa maalam nga relihioso nga mga manunudlo! “Ang tanan nga nagapamati sa iya nahayanghag gid sa iya paghangop kag sa iya mga sabat,” siling sang Biblia.—Lucas 2:47.

9. Paano mo mailog ang halimbawa ni Jesus sa pagtuon sing Biblia?

⁹ Ngaa natingala sa bata nga si Jesus bisan ang eksperiensiado nga mga manunudlo sa iya ihibalo sa Biblia? Pat-od gid nga nakabenepisyo sia sa iya mahinadlukon sa Dios nga mga ginikanan nga nag-aman sa iya sugod sa pagkalapsag sang instruksion sang Dios. (Exodo 12:24-27; Deuteronomio 6:6-9; Mateo 1:18-20) Mapat-od naton nga ginadala ni Jose ang bata nga si Jesus sa sinagoga agod makapamati samtang ginabasa kag ginabinagbinag ang mga Kasulatan. Ginpakamaayo ka man bala sang mga ginikanan nga nagatudlo sa imo sing Biblia kag nagadala sa imo sa Cristianong mga miting? Ginapabaloran mo bala ang ila panikasog subong nga ginpabaloran man ni Jesus ang iya mga ginikanan? Ginapaambit mo bala sa iban ang imo natun-an, subong sang ginhimo ni Jesus?

Si Jesus Mapinasakupon

10. (a) Ngaa dapat nga nahibaluan sang mga ginikanan ni Jesus kon sa diin sia pangitaon? (b) Anong maayo nga halimbawa ang ginpahamtang ni Jesus para sa kabataan?

¹⁰ Ano sa banta mo ang ginbatyag nanday Maria kag Jose sang pagkatapos sang tatlo ka adlaw nakit-an gid man nila si Jesus sa templo? Walay duhaduha nga naumpawan gid sila. Apang natingala si Jesus nga ang iya mga ginikanan wala makahibalo kon diin sia. Nahibaluan nila nga duha ang iya milagruso nga pagkabun-ag. Dugang pa, bisan pa wala nila mahibaluan ang tanan nga detalye, nahibaluan nila ang iya palaabuton nga papel subong Manluluwas kag Manuggahom sang Ginharian sang Dios. (Mateo 1:21; Lucas 1:32-35; 2:11) Gani, ginpamangkot sila ni Jesus: “Ngaa ginpangita gid ninyo ako? Wala bala kamo makahibalo nga dapat yara ako sa balay sang akon Amay?” Apang, matinumanon nga nag-upod si Jesus iya mga ginikanan kag nagpauli sa ila balay sa Nazaret. Ang Biblia nagasiling: “Padayon sia nga nagpasakop sa ila.” Subong man, “gintipigan sang iya iloy ini tanan nga pinamulong sa iya tagipusuon.”—Lucas 2:48-51.

11. Ano nga leksion tuhoy sa pagkamatinumanon ang imo matun-an gikan kay Jesus?

¹¹ Mahapos bala para sa imo nga ilugon si Jesus kag tumanon pirme ang imo mga ginikanan? Ukon nagabatyag ka bala nga sa masami wala sila makahangop sa moderno nga kalibutan kag mas madamo ka sing nahibaluan sangsa ila? Matuod nga mas madamo ka sing nahibaluan sa pila ka butang—ayhan tuhoy sa paggamit sing cell phone, kompyuter, ukon sing iban pa moderno nga mga kagamitan. Apang hunahunaa si Jesus, nga nagpatingala sa eksperiensiado nga mga manunudlo “sa iya paghangop kag sa iya mga sabat.” Ayhan magaugyon ka nga kon ipaanggid sa iya, diutay lang ang imo nahibaluan. Apang, mapinasakupon si Jesus sa iya mga ginikanan. Wala ini nagakahulugan nga pirme sia nagaugyon sa ila mga desisyon. Apang, “padayon sia nga nagpasakop sa ila”—sa tion sang iya pagkatin-edyer. Sa banta mo, ano nga leksion ang imo  matun-an gikan sa iya halimbawa?—Deuteronomio 5:16, 29.

Pagkamatinumanon—Isa ka Hangkat

12. Paano ang pagkamatinumanon makaluwas sang imo kabuhi?

¹² Indi pirme mahapos nga mangin matinumanon, subong sang gin-ilustrar sa natabo sang nagligad nga pila ka tuig, sang ang duha ka bata nga babayi nagahana nga magdalagan patabok sa anom ka linya nga haywey sa baylo nga mag-agi sa overpass. “John, dali na,” siling nila sa ila upod samtang nagapasaka sia sa overpass. “Maupod ka sa amon, indi bala?” Sang nagaalang-alang sia, ang isa sa babayi nagsunlog sa iya, “Katalawit sa imo!” Si John, bisan pa nga wala nahadlok, nagsiling, “Dapat ko patihon si Nanay.” Wala lang madugayi, sang sa overpass na sia nabatian niya ang pag-igot sang mga goma kag sang nagtulok sia sa ubos nakita niya nga ginbungguan ang mga bata nga babayi sang isa ka salakyan. Ang isa ka bata napatay, kag ang isa serioso nga nahalitan amo nga ang iya tiil kinahanglan nga utdon. Ang iloy sang mga bata nga babayi, nga nagpaandam sa ila nga indi mag-agi sa haywey kundi sa overpass, nagsiling sang ulihi sa iloy ni John, “Kuntani subong sila ka matinumanon sa imo anak.”—Efeso 6:1.

13. (a) Ngaa dapat mo tumanon ang imo mga ginikanan? (b) San-o nagakaigo nga indi pagtumanon sang isa ka bata ang ginasiling sang iya mga ginikanan nga himuon niya?

¹³ Ngaa nagsiling ang Dios: “Mga anak, mangin matinumanon kamo sa inyo mga ginikanan”? Paagi sa pagtuman sa imo mga ginikanan, ginatuman mo ang Dios. Luwas pa sa sina, mas eksperiensiado ang imo mga ginikanan sangsa imo. Halimbawa, lima ka tuig lamang antes ginsaysay ang hitabo kaina, ang iloy ni John may abyan nga ang iya bata napatay bangod sa pagtabok sa sina man nga alagyan! Matuod, mahimo nga indi pirme mahapos nga tumanon ang imo mga ginikanan, apang ang Dios nagasiling nga dapat mo sila tumanon. Sa pihak nga bahin, kon ang imo mga ginikanan—ukon ang iban—magsiling sa imo nga magbutig, mangawat, ukon maghimo sing ano man nga butang nga wala ginakahamut-an sang Dios, dapat mo “tumanon ang Dios sa baylo sang mga tawo.” Amo kon ngaa pagkatapos magsiling nga “mangin matinumanon sa inyo mga ginikanan,” ang Biblia nagdugang, “nga nahiusa sa Ginuo.” Lakip sa sini ang pagtuman mo sa imo mga ginikanan sa tanan nga butang nga nahisanto sa mga kasuguan sang Dios.—Binuhatan 5:29.

14. Ngaa ang pagkamatinumanon mas mahapos para sa isa nga himpit, apang ngaa kinahanglan nga tun-an niya ini?

¹⁴ Sa banta mo, kon himpit ka—buot silingon, “wala sing dagta, ginpain sa mga makasasala,” kaangay ni Jesus—mahapos bala pirme nga tumanon ang imo mga ginikanan? (Hebreo 7:26) Kon himpit ka, wala ka nahuyog sa paghimo sing malain, subong sang kahimtangan mo karon. (Genesis 8:21; Salmo 51:5) Apang, bisan si Jesus mismo dapat magtuon sing leksion tuhoy sa pagkamatinumanon. Ang Biblia nagasiling: “Bisan pa [si Jesus] Anak, nakatuon sia sang pagkamatinumanon gikan sa mga butang nga iya  gin-antos.” (Hebreo 5:8) Paano ang pag-antos nakabulig kay Jesus nga makatuon sang pagkamatinumanon, isa ka leksion nga wala pa niya matun-an anay sa langit?

15, 16. Paano nakatuon sang pagkamatinumanon si Jesus?

¹⁵ Sa panuytoy ni Jehova, gin-amligan nanday Jose kag Maria si Jesus sang bata pa sia. (Mateo 2:7-23) Apang, sang ulihi ginkuha sang Dios ang di-kinaandan nga pangamlig gikan kay Jesus. Ang mental kag pisikal nga pag-antos ni Jesus tuman ka daku amo nga ang Biblia nagasiling nga “nag-ampo sia kag nagpangabay man . . . nga may mabaskog nga paghibi kag mga luha.” (Hebreo 5:7) San-o ini natabo?

¹⁶ Sing partikular, natabo ini sa tion sang hingapusan nga inoras sang kabuhi ni Jesus sa duta sang ginhimo ni Satanas ang iya bug-os nga masarangan agod bungkagon ang Iya integridad. Maathag nga ginsakitan si Jesus sa paghunahuna kon paano ang iya kamatayon subong makasasala mahimo may malain nga epekto sa reputasyon sang iya Amay nga sang “padayon sia nga nagpangamuyo [sa hardin sang Getsemane] ang iya balhas nangin subong sang mga tinulo sang dugo nga nagatupa sa duta.” Pila ka oras sang ulihi, ang iya kamatayon sa usok sang pag-antos tuman kasakit amo nga si Jesus may “mabaskog nga paghibi [nga] may mga luha.” (Lucas 22:42-44; Marcos 15:34) Sa amo “nakatuon sia sang pagkamatinumanon gikan sa mga butang nga iya gin-antos” kag busa napahalipay ang tagipusuon sang iya Amay. Karon sa langit, mabatyagan ni Jesus ang aton kasakit samtang pirme kita nagapanikasog nga mangin matinumanon.—Hulubaton 27:11; Hebreo 2:18; 4:15.

Pagtuon sa Leksion sang Pagkamatinumanon

17. Ano dapat ang aton pagtamod kon ginadisiplina kita?

¹⁷ Kon ginadisiplina ka sang imo mga ginikanan, buot silingon luyag nila ang labing maayo para sa imo, kag ginahigugma ka nila. “Sin-o nga anak ang wala ginadisiplina sang amay?” pamangkot sang Biblia. Indi bala makapasubo kon ang imo mga ginikanan wala nagahinguyang sing tion kag nagapanikasog nga tadlungon ka? Sing kaanggid, bangod ginahigugma ka ni Jehova, ginatadlong ka niya. “Matuod, wala sing disiplina nga daw makalilipay sa karon, kundi makapasubo; apang sa ulihi sa mga nahanas sini nagapatubas ini sang mahidaiton nga bunga, nga amo ang pagkamatarong.”—Hebreo 12:7-11.

18. (a) Ano ang ginapakita sang mahigugmaon nga disiplina? (b) Ano nga mga kaayuhan ang nakita mo sa mga tawo nga gindihon sini nga disiplina?

¹⁸ Ang isa ka hari sang dumaan nga Israel, nga ginsambit ni Jesus tungod sa iya daku nga kaalam, nagpamulong tuhoy sa kinahanglanon sang mahigugmaon kag amaynon nga pagtadlong. “Ang isa nga nagapugong sang iya bilugon nagadumot sang iya anak,” sulat ni Solomon, “apang ang isa nga nagahigugma sa iya nagadisiplina sa iya.” Ginsiling pa gani ni Solomon nga ang isa ka tawo nga ginatadlong makaluwas sang iya kalag gikan sa kamatayon mismo. (Hulubaton 13:24; 23:13, 14; Mateo 12:42) Ang isa ka Cristianong babayi naghinumdom nga sang bata pa sia kon magpasaway sia sa Cristianong mga miting, nagapasaan ang iya amay nga disiplinahon sia pagpauli nila. Karon mapinasalamaton nga ginadumdom niya ang iya amay bangod sa paghatag sa iya sing mahigugmaon nga disiplina nga nagdihon sang iya kabuhi sa maayo nga paagi.

19. Labaw sa tanan, ngaa dapat mo tumanon ang imo mga ginikanan?

¹⁹ Kon may mga ginikanan ka nga nagahigugma sa imo kag nagahinguyang sing tion kag nagapanikasog nga disiplinahon ka sing mahigugmaon, mangin mapinasalamaton. Tumana sila, subong nga gintuman sang aton Ginuong Jesucristo ang iya mga ginikanan nga sanday Jose kag Maria. Apang labaw sa tanan, tumana sila bangod ang imo langitnon nga Amay nga si Jehova nga Dios ang nagasugo sa imo nga himuon ini. Nian makabenepisyo ka, kag “mangin maayo ka kag magkabuhi sing malawig sa duta.”—Efeso 6:2, 3.

[Note]

Ano ang Imo Sabat?

• Ano ang mga benepisyo nga mahimo matigayon sang kabataan gikan sa pagtuman sa ila mga ginikanan?

• Subong isa ka bata, paano si Jesus nagpahamtang sing halimbawa sa pagtuman sa iya mga ginikanan?

• Paano nakatuon sang pagkamatinumanon si Jesus?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Piktyur sa pahina 24]

Ang dose anyos nga si Jesus hanas sa Kasulatan

[Piktyur sa pahina 26]

Paano nakatuon sang pagkamatinumanon si Jesus gikan sa pag-antos?