Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Daw ano kadamo sang tagsa ka matinlo nga mga sapat ang ginpasulod ni Noe sa arka—tigpitopito ukon tigpito ka paris?

Sang nahuman na ni Noe ang arka, si Jehova nagsiling sa iya: “Sulod ka kag ang bug-os mo nga panimalay sa arka, bangod nakita ko ikaw nga matarong sa atubangan ko sa sini nga kaliwatan. Gikan sa tagsa ka matinlo nga sapat magkuha ka sing tigpitopito, ang lalaki kag ang babayi sini; kag sa tagsa ka sapat nga di-matinlo duha lamang, ang lalaki kag ang babayi sini.” (Genesis 7:1, 2) Ginbadbad sang pila ka badbad, subong sang Maayong Balita, The New Jerusalem Bible, kag Tanakh—The Holy, Scriptures, ang orihinal nga Hebreo sing “pito ka paris.”

Sa Hebreo, ang tinaga nga “tigpitopito” literal nga mabasa sing “pito pito.” (Genesis 7:2) Apang, ang pagsulit sa isa ka numero sa Hebreo nga lenguahe wala nagakahulugan nga ang mga numero dapat tingbon. Halimbawa, ginlaragway sang 2 Samuel 21:20 ang “isa ka lalaki nga tumalagsahon ang kadakuon” subong nga may “anom ka tudlo sa tagsa niya ka kamot kag tiil.” Sa Hebreo, ang numero nga “anom” ginsulit. Apang, wala ini nagakahulugan nga ang higante may anom ka paris sang tudlo (ukon, 12) sa tagsa niya ka kamot kag tiil. Suno sa pagsulundan sang Hebreong gramatika, ang pagsulit nagapahangop lamang nga may anom sia ka tudlo sa tagsa niya ka kamot kag tiil.

Gani ang “pito pito” sa Genesis 7:2 wala nagakahulugan sing pito ka paris, ukon 14, subong nga ang pagsulit sa “duha” sa Genesis 7:9, 15 wala nagakahulugan sing duha ka paris, ukon apat. Gani, bisan pa ‘tigpitopito’ sang matinlo nga sapat ang ginpasulod sa arka, ‘duha lamang’ sang di-matinlo nga sapat ang ginpasulod.

Apang, ano naman ang ginapahangop sang ekspresyon nga “ang lalaki kag ang babayi sini” pagkatapos sang tinaga nga “tigpitopito” sa Genesis 7:2? Ginhangop ini sang iban nga si Noe ginsugo sa pagkuha sing pito ka paris sang tagsa ka sahi sang matinlo nga sapat. Apang, ginkuha ang matinlo nga sapat indi lamang agod pabuaron. Ang Genesis 8:20 nagasugid sa aton nga sa paggua sa arka, “si Noe nagtukod sing halaran para kay Jehova kag nagkuha sing pila sa tanan nga matinlo nga sapat kag sa tanan nga matinlo nga nagalupad nga mga tinuga kag naghalad sing mga halad nga sinunog sa halaran.” Ang ikapito nga sapat gikan sa tagsa ka matinlo nga sahi nga dala ni Noe amo ang ginhalad, kag ang nabilin nga tatlo ka paris amo ang ginpabuad sa duta suno sa ila sahi.