Sugilanon sang Kabuhi

Determinado sa Pagtuman sang Amon Ministeryo

Panugiron ni Lena Davison

“Nagapalangdulom ang akon panulok. Indi ako makakita,” purotikol sang amon piloto. Dugaydugay, nahulog ang iya kamot gikan sa kontrol sang gamay nga eroplano nga ginasakyan namon, kag nag-uy-oy sia sa iya pulungkuan, nga nadulaan sing animo. Gintilawan sia nga pukawon sang akon bana, nga wala sing eksperiensia sa pagpalupad. Antes ko kamo sugiran kon paano namon halos nalikawan ang kamatayon, pasugira anay ako kon ngaa nakasakay kami sa sadto nga eroplano sa Papua New Guinea, ang isa sa pinakabaw-ing nga bahin sang duta.

NATAWO ako sa Australia sang 1929 kag nagdaku ako sa Sydney, ang kapital sang New South Wales. Ang akon amay, si Bill Muscat, isa ka Komunista, apang daw di-mapatihan nga nagapati sia sa Dios. Sang 1938 nagpirma pa gani sia sa isa ka bug-os pungsod nga pangabay nga tugutan si Joseph F. Rutherford, halin sa bug-os kalibutan nga ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova, nga magpamulongpulong sa Sydney Town Hall.

“Mahimo gid nga may importante sia nga ihambal,” siling sadto ni Daddy sa amon. Walo ka tuig sang ulihi, nahibaluan namon ang importante nga mga punto sadto nga mensahe. Gin-agda ni Daddy si Norman Bellotti, nga isa ka bug-os tion nga ministro sang mga Saksi ni Jehova, sa amon balay agod ipaathag ang Biblia. Ginbaton gilayon sang amon pamilya ang kamatuoran sang Biblia kag sang ulihi nangin aktibo gid kami sa Cristianong ministeryo.

 Sang tungatunga sang katuigan 1940, nag-untat ako sa pag-eskwela agod magtulutimbang sa akon iloy, nga madugay na nga nagamasakit. Nagapanahi man ako sing bayo bilang palangabuhian. Kon Sabado sang gab-i, nagaupod kami sang akon magulang nga si Rose sa mga payunir kag nagabantala kami sa dalan sa gua sang Sydney Town Hall. Sang 1952, ang akon magulang nga lalaki, si John, naggradwar sa eskwelahan para sa mga misyonero sa Gilead sa Estados Unidos kag gindestino sia sa Pakistan. Naluyagan ko man ang ministeryo kag handum ko man nga ilugon ang iya halimbawa. Gani, nagregular payunir ako pagkadason nga tuig.

Pagminyo kag Pagmisyonero

Wala madugay pagkatapos sadto, nakilala ko si John Davison, nga nagaboluntaryo sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Australia. Nagdayaw gid ako sa iya pagkamapainubuson, maugdang nga determinasyon, kag maayo nga pagkatawo. Sadtong Bug-os Kalibutan nga Inaway II, makatlo sia nga ginbilanggo bangod sang iya Cristianong neutralidad. Namat-od kami nga mangin hilikuton namon sa kabuhi ang Cristianong ministeryo.

Nagpakasal kami ni John sang Hunyo 1955. Nagbakal kami sing bus agod himuon ini nga isa ka puluy-an. Tulumuron namon nga gamiton ini para sa pagbantala sa nabaw-ing nga mga duog sa Australia. Pagkadason nga tuig, ginpangabay ang mga Saksi nga magsaylo sa New Guinea, ang naaminhan-nasidlangan nga bahin sang isa ka daku nga isla sa aminhan sang Australia. * Ang mensahe sang Ginharian wala pa mabantala sa sini nga bahin sang kalibutan. Nagboluntaryo kami gilayon.

Sadto anay, ang lamang nga paagi agod makasulod sa New Guinea amo ang pagtigayon sing kontrata para sa isa ka bug-os tion nga pagtrabaho, gani nagsugod si John sa pagpangita sing trabaho. Nakatigayon sia sang ulihi sing kontrata nga magtrabaho sa isa ka serahian sa New Britain, isa ka mas magamay nga isla nga bahin sang New Guinea. Pila ka semana sang ulihi, naglakbay kami padulong sa amon bag-o nga asaynment, kag nag-abot kami sa Rabaul, New Britain sang Hulyo 1956. Naghulat kami didto sing anom ka adlaw para sa barko nga sakyan namon padulong sa Waterfall Bay.

Ang Amon Ministeryo sa Waterfall Bay

Pagkatapos sang mabudlay nga paglayag sa sulod sang pila ka adlaw, nag-abot kami sa Waterfall Bay, isa ka daku nga linaw nga mga 240 kilometros sa bagatnan sang Rabaul. Makita diri ang daku nga serahian sa isa ka mahawan nga duog sa kagulangan. Sadto nga gab-i sang ang tanan nga trabahador nagalingkod sa palibot sang lamesa nga kalan-an, ang manedyer nagsiling, “Huo gali, G. kag Gng. Davison, pagsulundan sa sini nga kompanya nga isugid sang tanan nga empleyado kon ano ang ila relihion.”

Sigurado gid kami nga wala sing amo sini nga pagsulundan, apang bangod nangindi kami nga manigarilyo, maathag gid nga nagsuspetsa sila. Nagsabat si John, “Mga Saksi ni Jehova kami.” Nagluntad ang kalinong. Mga beterano sila sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II kag kontra sila sa mga Saksi bangod sang ila neutral nga panindugan sang tiempo-guerra. Kutob sadto, ginhingalitan nila ang tanan nga kahigayunan agod pabudlayan kami.

Una, wala kami ginhatagan sang manedyer sing repridyeretor kag kalan,  bisan pa nga dapat kami hatagan. Nagakadunot kag nagakapan-os ang amon pagkaon, kag napilitan kami sa pagluto sa gubaon nga kalan nga nakita namon sa kagulangan. Ikaduha, gindumilian ang mga tagadiri nga baligyaan kami sang ila patubas, gani nagmantiner kami sa mga utan nga makita namon. Gintawag man kami nga mga espiya kag ginbantayan sing maayo kon bala may ginatudluan kami sing Biblia. Nian nagmasakit ako sing malaria.

Walay sapayan sini, determinado kami sa pagtuman sang amon ministeryo. Gani nagpatudlo kami sing Melanesian Pidgin, ang pungsudnon nga hambal, sa duha ka tumandok nga pamatan-on nga trabahador sa serahian. Bilang balos, gintudluan man namon sila sa Biblia. Kon Sabado kag Domingo nagalakbay kami agod “maglagawlagaw.” Mainandamon kami nga nagpanaksi sa bisan sin-o nga tagaminuro nga masugilanon namon; ang amon mga estudyante sa Biblia ang amon mga manugbadbad. Nagtabok kami sa masulog nga mga suba nga may madamo nga buaya nga nagahukmong sa mga pangpang sini. Magluwas sa isa ka hitabo, halos wala na kami ginsabad sining makahaladlok nga sapat.

Paghimo sing mga Galamiton Para sa Pagtudlo

Samtang nagalapnag ang amon ministeryo, namat-od kami nga makinilyahon ang simple nga mga mensahe sang Biblia kag ipanagtag sa mga interesado. Ginbuligan kami sang amon mga estudyante sa Biblia sa serahian sa pagbadbad sang nahauna nga mga bahin sini. Naghinguyang kami sing madamo nga gab-i sa pagmakinilya sing ginatos ka tract kag ginpanagtag ini sa mga tagaminuro kag sa nagalabay nga mga tripulante sang barko.

Sang 1957, ginduaw kami kag ginpalig-on ni John Cutforth, isa ka eksperiensiado nga nagalakbay nga manugtatap. * Nagpanugda sia nga ang paggamit sing mga laragway mahimo mangin isa ka epektibo nga paagi sa pagtudlo sing mga kamatuoran gikan sa Biblia sa mga tawo nga indi makahibalo magbasa. Naghimo sila sang akon bana sing simple nga mga drowing nga nagapaathag sang sadsaran nga mga panudlo sang Biblia. Pagkatapos sini, naghinguyang kami sing madamo nga inoras sa pagkopya sining larawan nga mga sermon agod mangin mga libro nga gamiton sa pagtudlo. Ang tagsa ka estudyante sang Biblia ginhatagan sing isa ka kopya, nga gingamit niya sa pagbantala sa iban. Ining pamaagi sang pagtudlo gingamit sang ulihi sa bug-os nga pungsod.

Pagkatapos sang duha ka tuig kag tunga nga pagtener sa Waterfall Bay, natapos namon ang amon kontrata sa trabaho kag ginpasugtan kami sang imigrasyon nga magpabilin sa pungsod. Gani ginbaton namon ang imbitasyon nga mag-espesyal payunir.

Balik sa Rabaul

Naglayag sa aminhan sang Rabaul, nagdungka sing isa ka gab-i ang amon barko sa isa ka koprahan kag plantasyon sang kakaw sa Wide Bay. Ang mga tag-iya sang plantasyon isa ka mag-asawa nga luyag  na magretiro kag magpauli sa Australia amo nga gintanyagan nila si John nga dumalahan ang plantasyon. Makagalanyat gid ang ila tanyag, apang sang ginhambalan namon ini sadto nga gab-i, nag-ugyon kami nga wala kami nagkadto sa New Guinea agod magpamanggad. Determinado kami nga tumanon ang amon ministeryo subong mga payunir. Gani pagkadason nga adlaw, ginsugiran namon ang mag-asawa sang amon desisyon kag liwat nga nagsakay sa barko.

Pag-abot namon sa Rabaul, nagbuylog kami sa isa ka gamay nga grupo sang mga Saksi halin sa iban nga mga pungsod nga nagsaylo man diri. Nagpakita sing daku nga interes sa mensahe sang Ginharian ang mga tawo sa sini nga lugar, kag madamo nga pagtuon sa Biblia ang nasugdan namon. Sini man nga tion, ginhiwat namon ang Cristianong mga miting sa isa ka tilipunan nga gin-arkilahan namon, kag tubtob sa 150 ka tawo ang nagtambong. Madamo sa ila ang nagbaton sa kamatuoran kag nagbulig sa pagbantala sing maayong balita sang Ginharian sang Dios sa iban pa nga mga bahin sang pungsod.—Mateo 24:14.

Nagkadto man kami sa Vunabal, isa ka minuro nga mga 50 kilometros ang kalayuon sa Rabaul, diin isa ka grupo sang mga tawo ang nagpakita sing daku nga interes sa kamatuoran sang Biblia. Natalupangdan sila sang ulihi sang isa ka maimpluwensiado nga Katoliko sa sina nga lugar. Upod ang isa ka grupo sang iya mga kaupdanan sa simbahan, gintublag nila ang amon semanal nga pagtuon sa Biblia kag gintabog kami gikan sa minuro. Sang mabalitaan namon nga daku pa nga gamo ang himuon nila sa masunod nga semana, ginpangabay namon ang mga pulis sa pag-upod sa amon.

Nagkubay sa dalan ang nagapangyaguta nga mga Katoliko sadto nga adlaw. Madamo ang handa nga batuhon kami. Sadto man nga tion, gintipon sang pari ang ginatos ka tagatribo sa minuro. Ginpasalig kami sang mga pulis nga may kinamatarong kami sa paghiwat sang amon miting, gani ginpaagi nila kami sa tunga sang kadam-an. Apang, sang nagsugod na ang amon miting, ginsulsulan sang pari ang kadam-an nga magkinagula. Indi sila makontrol sang mga pulis; gani, ginlaygayan kami sang hepe sang pulisiya nga maglakat kag maabtik nga gin-updan kami padulong sa amon salakyan.

Ginpalibutan kami sang kadam-an, nga nagapamuyayaw, nagapanupla, kag nagabayaw sang ila inumol sa kaakig, samtang nagatindog ang pari nga nagakursimano kag nagayuhumyuhum. Sang makalakat na kami, ginbaton sang hepe sang pulisiya nga amo yadto ang pinakagrabe nga hitabo nga nakita niya. Bisan pa hinadlukan ang kalabanan nga mga taga-Vunabal sa pagsingki sang kadam-an, isa ka estudyante sang Biblia ang maisugon nga nagpanindugan sa kamatuoran sang Ginharian. Sugod sadto, ginatos pa ang nanindugan sa bug-os nga New Britain.

Padulong sa New Guinea

Sang Nobiembre 1960, gindestino kami sa Madang, isa ka daku nga banwa sa naaminhan nga baybayon sang New Guinea, ang mayor nga isla. Gintanyagan kami sing madamo nga bug-os tion nga trabaho sa sini nga lugar. Gin-engganyo ako sang isa ka kompanya nga dumalahan ang ila balaligyaan sing mga panapton. Luyag naman sang isa nga magtrabaho ako sa ila sa pagpangliwat sing mga panapton. Gintanyagan pa gani ako sang iban nga mga babayi halin sa iban man nga mga pungsod nga buligan nila ako sa pag-umpisa sang akon talahian. Bangod pirme namon gindumdom ang amon tulumuron, matinahuron nga ginsikway namon ini kag ang iban pa nga mga tanyag.—2 Timoteo 2:4.

Mabungahon ang teritoryo sa Madang, kag wala madugay isa ka mauswagon nga kongregasyon ang gintukod. Naglakat kami kag naglakbay sakay sa motorsiklo agod mabantalaan ang malayo nga mga minuro sa sulod sang pila ka adlaw. Nagtulog kami sa wala na sing nagaistar nga mga payagpayag nga maagihan namon kag ang banig namon amo ang mga hilamon nga gingarab namon gikan sa kakahuyan. Nagbalon kami sing de-lata nga mga pagkaon, biskwit, kag muskitero.

 Sa isa sang amon paglakbay, ginduaw namon ang isa ka grupo sang mga interesado sa Talidig, isa ka minuro nga mga 50 kilometros sa aminhan sang Madang. Sang nag-uswag ang grupo sa kamatuoran, gindumilian sila sang prinsipal sang eskwelahan sa sini nga lugar sa pagtuon sing Biblia sa publiko nga propiedad. Sang ulihi, ginsulsulan niya ang mga pulis nga gub-on ang ila mga balay kag tabugon sila pakadto sa kakahuyan. Apang, nagpasugot ang pangulo sa kaingod nga duog nga magpuyo ang grupo sa iya lote. Sang ulihi, ginbaton sining mabuot nga pangulo ang kamatuoran sang Biblia, kag gintukod sa sini nga duog ang isa ka moderno nga Kingdom Hall.

Pagbadbad kag Pag-alagad Subong Manugtatap sang Sirkito

Mga duha ka tuig halin sang nag-abot kami sa New Britain sang 1956, gintanyagan kami nga badbaron ang lainlain nga mga publikasyon pasad sa Biblia sa Melanesian Pidgin nga hambal. Naglawig ini sing tinuig. Nian sang 1970, gin-agda kami nga mag-alagad subong bug-os tion nga mga manugbadbad sa sanga talatapan sa Port Moresby, ang kapital sang Papua New Guinea. Nagtudlo man kami didto sing lenguahe.

Sang 1975 nagbalik kami sa New Britain sa pag-alagad subong manugtatap sang sirkito. Sa masunod nga 13 ka tuig, nagsakay kami sa eroplano, naglakbay sakay sa barko, nagmaneho sing salakyan, ukon naglakat sa halos tanan nga bahin sang pungsod. Madamo kami sing naagihan nga makakulugmat nga mga hitabo, lakip na ang ginlaragway sa pamuno sini nga sugilanon. Sadto nga okasyon, ang amon piloto nalipong sa sobra nga pagsakit sang iya tiyan samtang nagahinampot kami sa hulugpaan sang Kandrian sa New Britain. Ginpalupad ang eroplano nga ginagamit ang autopilot kag naglibotlibot kami sa ibabaw sang kagulangan samtang gintinguhaan ni John nga maulian sing animo ang piloto. Sang ulihi, naulian gid man sia sing animo, kag bisan medyo buron pa ang iya panan-aw, napahugpa niya ang eroplano. Pagkatapos sini, nadulaan sia liwat sing animo.

Nagbukas ang Isa Pa ka Ganhaan sang Hilikuton

Sang 1988 ginbalik kami sa Port Moresby agod dumalahan ang nagadamo nga kinahanglanon sa pagbadbad sa sanga. Mga 50 kami nga nagapuyo kag nagatrabaho subong isa ka pamilya sa sanga, diin naghanas man kami sing bag-o nga mga manugbadbad. Nagaistar kami sa gamay nga mga apartment nga tig-isa sing hulot. Namat-od kami ni John nga buksan diutay ang amon ganhaan agod indi matahap ang iban nga mga katapo sang pamilya kag mga bisita sa paghapit kag sa amo magkilalahay kami sing maayo. Gani nangin suod kami sa amon pamilya kag naghigugmaanay kag nagbinuligay kami.

Nian, sang 1993, napatay si John sa atake sa tagipusuon. Masakit gid ini sa akon. Treintay-otso anyos kami nga nag-asawahay kag nag-updanay sa ministeryo. Determinado gihapon ako nga magpadayon, sa bulig ni Jehova. (2 Corinto 4:7) Ginbilin ko gihapon nga bukas ang ganhaan sang akon apartment, kag ang mga batan-on padayon nga nagduaw sa akon. Ining makalilipay nga pag-updanay nagbulig sa akon nga mangin malaumon.

Sang 2003 ginbalik ako sa sanga talatapan sa Sydney, Australia bangod sang akon maluya na nga panglawason. Setentay-siete anyos na ako karon, apang nagatrabaho gihapon ako sing bug-os tion sa Translation Department, kag masako man gihapon ako sa hilikuton nga pagbantala. Ang akon mga abyan kag espirituwal nga mga anak kag mga apo pirme nagapahalipay sa akon.

Ang ganhaan sa akon hulot sa Bethel pirme gihapon bukas, kag halos pirme ako may mga bisita. Sa katunayan, kon sirado ang akon ganhaan, masami sila nga nagapanuktok agod kamustahon kag pamangkuton kon may problema ako. Tubtob buhi ako, magapabilin ako nga determinado sa pagtuman sang akon ministeryo kag sa pag-alagad sa akon Dios, si Jehova.—2 Timoteo 4:5.

[Mga Footnote]

[Mga mapa sa pahina 18]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

NEW GUINEA

AUSTRALIA

Sydney

INDONESIA

PAPUA NEW GUINEA

Talidig

Madang

PORT MORESBY

NEW BRITAIN

Rabaul

Vunabal

Wide Bay

Waterfall Bay

[Credit Line]

Map and globe: Based on NASA/Visible Earth imagery

[Piktyur sa pahina 17]

Kaupod ni John sa kombension sa Lae, New Guinea, 1973

[Piktyur sa pahina 20]

Sa sanga sa Papua New Guinea, 2002