Ginapabakod sang Wala Nagalubad nga mga Prinsipio

ANG tanan nga katilingban sang tawo may pila ka sahi sang talaksan sang maayo kag malain. Indi bala nga ang pagkabunayag, pagkamainayuhon, pagkamaluluy-on, kag pagkadimakagod, mga kinaiya nga ginaapresyar sa bug-os nga kalibutan kag naluyagan sang kalabanan sa aton?

Kay Sin-o mga Prinsipio?

Sang nahauna nga siglo C.E., sang panahon ni Saulo nga isa ka edukado nga tawo, tatlo ka mabaskog nga kultura kag talaksan sang maayo kag malain ang nagluntad—ang Judiyo, Griego, kag Romano. Luwas sa detalyado nga mga kustombre kag  mga kasuguan nga ginpatuman sini nga mga kultura, nahantop ni Saulo nga ang mga tawo sa kabilugan may kinaugali nga igbalatyag kon ano ang maayo kag malain. Amo ini ang aton konsiensia. Sang makumbertir si Saulo sa Cristianismo kag nangin si apostol Pablo, nagsulat sia: “Kay kon ang mga tawo sang mga pungsod nga wala sing kasuguan kinaugali [“duna nga kinaugali,” The New Testament in Modern Speech] nga nagahimo sang mga butang sang kasuguan, ini nga mga tawo, bisan pa wala sing kasuguan, kasuguan sa ila kaugalingon. Sila mismo ang nagapasundayag nga ang kaundan sang kasuguan nasulat sa ila tagipusuon, samtang ang ila konsiensia nagapanaksi upod sa ila.”—Roma 2:14, 15.

Apang, masaligan bala nga tuytoy ining “duna nga kinaugali” kon nagadesisyon kita kon ano ang maayo kag malain? Ayhan natalupangdan mo sa maragtas sang tawo nga madamo nga mga indibiduwal kag mga grupo ang nagsayop sa pagdesisyon. Bangod sini, nakumbinsi ang madamo nga kinahanglan naton ang pagtuytoy sang isa nga mas maalam sa aton agod matukod naton ang labing maayo nga mga prinsipio nga dapat sundon. Madamo ang magaugyon nga ang Magbubuhat sang katawhan amo gid ang makahatag sa aton sining wala nagalubad nga mga talaksan. Sa iya libro nga The Undiscovered Self, nagsiling si Dr. Carl Jung: “Indi mapamatukan sang isa ka indibiduwal ang mga pagsulay sang kalibutan nga maghimo sing malain kon wala sing bulig sang Dios.”

Nagahisanto ini sa ginsulat sang isa ka manalagna anay: “Ang dalanon sang tawo wala sa iya kaugalingon. Wala sa tawo nga nagalakat bisan ang pagtuytoy sa iya tikang.” (Jeremias 10:23) Ang aton Manunuga nagasiling: “Para sa imo kaayuhan, ginatudluan ko ikaw, kag ginatuytuyan ko ikaw sa husto nga banas.”—Isaias 48:17, Contemporary English Version.

Masaligan nga Tuburan sang Maayo nga mga Prinsipio

Ang mga pulong nga bag-o lang mabalikwat masapwan sa labing lapnag nga tuburan sang maayo nga mga prinsipio—ang Balaan nga Kasulatan. Minilyon sa bug-os nga kalibutan, bisan gani ang indi mga Cristiano kag indi relihioso nga mga indibiduwal, ang nagakuha sing paghangop kag kaalam gikan sa Biblia. Ang Aleman nga mamalaybay nga si Johann Wolfgang von Goethe nagsulat: “Ginaapresyar ko gid kag ginadayaw [ang Biblia], bangod amo ini ang nag-impluwensia sa akon halos tanan nga prinsipio sa kabuhi.” Suno sa report, ang Hindu nga lider nga si Mohandas Gandhi nagsiling: “Binagbinaga sing maayo ang ginatudlo sa imo sa Sermon sa Bukid [bahin sang mga panudlo ni Jesucristo nga masapwan sa Biblia] . . . Kay ang panudlo sang Sermon para gid sa tagsatagsa sa aton.”

Si apostol Pablo, nga ginsambit kaina, nagpadaku nga importante gid ang Balaan nga Kasulatan sa paghatag sing masaligan nga mga prinsipio: “Ang bug-os nga Kasulatan inspirado sang Dios kag mapuslanon sa pagpanudlo.” (2 Timoteo 3:16) Matuod gid bala ini?

Ngaa indi ini pamatud-an para sa imo kaugalingon? Tan-awa ang mga prinsipio nga nalista sa masunod nga pahina. Binagbinaga ang mapuslanon nga mga kinaiya nga ginarekomendar sini. Pamalandungi ko paano ang mga ideya sa sini nga mga panudlo makapauswag gid sang kalidad sang imo kabuhi kag sang imo kaangtanan sa iban.

Makabenepisyo Ka Bala?

Ang mga prinsipio nga nasambit na, pila lamang sang praktikal nga mga laygay nga masapwan sa Balaan nga Kasulatan. Magluwas pa sini, nagaunod man ang Pulong sang Dios sing madamo nga paandam batok sa makahalalit nga mga panghunahuna, panghambal, kag mga buhat nga makapierde sang aton kabuhi.—Hulubaton 6:16-19.

Huo, ginahatag sang mga panudlo sang Biblia ang butang nga indi mahatag sang katilingban sang tawo sa kabilugan—ang laygay nga nagabulig sa mga tawo sa pagpalambo sing labing maayo nga mga prinsipio. Ang bisan sin-o nga nagabaton kag nagaaplikar sini nga mga panudlo nagahimo sing daku gid nga mga pagbag-o. Nagabag-o ang ila panghunahuna. (Efeso 4:23, 24) Nagauswag ang ila mga motibo. Ang natun-an nga mga prinsipio sang Dios nga ginasambit sa Biblia nakabulig  sa madamo nga tawo nga dulaon sa ila tagipusuon ang rasismo, walay kabangdanan nga kaugot sa iban, kag ang dumot. (Hebreo 4:12) Ang Kasulatan kag ang mga prinsipio nga ginarekomendar sini nagpahulag sa mga tawo nga isikway ang tanan nga sahi sang kasingki kag mga kalautan kag mangin mas maayo nga mga tawo.

Huo, minilyon ang nabuligan sang mga prinsipio sang Biblia nga malandas ang tudok nga mga bisyo kag mga buhat nga nagguba sa kabuhi sang iban. (1 Corinto 6:9-11) Ginpabag-o sang mga panudlo sang Biblia ini nga mga tawo—indi lamang ang ila mga bisyo kundi pati ang ila tagipusuon, paglaum, kag panimalay. Bisan pa nagalain ang kahimtangan sa bug-os nga kalibutan, padayon gihapon  nga nagabag-o ang madamo nga mga tawo. Kag indi ini magdulog. “Ang berde nga hilamon nalaya, ang bulak nalayong; apang tuhoy sa pulong sang aton Dios, magapadayon ini tubtob sa walay latid nga tion.”—Isaias 40:8.

Apang, ikaw bala mismo makabenepisyo sa “pulong sang aton Dios”? Malipay ang mga Saksi ni Jehova nga ipakita sa imo kon paano ikaw makabenepisyo paagi sa pagsunod sa mga prinsipio sang Biblia. Ang pagsunod sa sini nga mga prinsipio magakahulugan nga matigayon mo karon ang kahamuot sang Dios kag sa ulihi, ang dayon nga kabuhi nga ginatuytuyan sang wala nagalubad nga mga prinsipio sang Dios.

[Kahon/Mga retrato sa pahina 6, 7]

WALA NAGALUBAD NGA MGA PRINSIPIO

Kon paano makig-angot sa iban. “Busa, ang tanan nga butang nga luyag ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, dapat man ninyo himuon sa ila; sa katunayan, amo ini ang kahulugan sang Kasuguan kag sang pinamulong sang mga manalagna.”—Mateo 7:12.

Higugmaa ang imo isigkatawo. “Higugmaon mo ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.” (Mateo 22:39) “Ang gugma wala nagahimo sing malaut sa isigkatawo sang isa; busa ang gugma amo ang katumanan sang kasuguan.”—Roma 13:10.

Tahura kag padunggi ang iban. “Sa utudnon nga gugma magpakita kamo sing mapinalanggaon nga balatyagon sa isa kag isa. Sa pagpadungog sa isa kag isa manguna kamo.”—Roma 12:10.

Mangin mahidaiton. “Makighidait sa isa kag isa.” (Marcos 9:50) “Kon mahimo, tubtob sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo.” (Roma 12:18) “Tinguhaan naton nga himuon ang mga butang nga nagadala sing paghidait.”—Roma 14:19.

Mangin mapinatawaron. “Patawara kami sang amon mga sala, subong nga ginpatawad man namon ang mga nakasala sa amon.” (Mateo 6:12) “Mangin mainayuhon sa isa kag isa, mapinalanggaon nga may kaawa, nga nagapatawad sing kinabubut-on sa isa kag isa.”—Efeso 4:32.

Mangin mainunungon. “Mangin mainunungon sa imo asawa kag sa iya lamang ihatag ang imo gugma. . . . Mangin malipayon sa imo asawa kag aguma ang imo kalipay sa babayi nga imo ginpakaslan . . . Tuguti nga ang iya kaalikaya padayon nga magpahalipay sa imo; tuguti ang iya gugma nga magbusog sa imo. . . . Ngaa pa nga ihatag mo ang imo gugma sa iban nga babayi? Ngaa pa pasulabihon mo ang kaalikaya sang asawa sang iban?” (Hulubaton 5:15-20, Today’s English Version) “Ang tawo nga matutom sa gamay nga butang matutom man sa dalagku nga butang, kag ang tawo nga di-matarong sa gamay nga butang di-matarong man sa dalagku nga butang.” (Lucas 16:10) “Ang ginapangita sa mga tulugyanan amo nga sila masapwan nga matutom.”—1 Corinto 4:2.

Mangin bunayag. “Mangin putli bala ako kon ang timbangan malaut kag kon ang puyo sang mga bato nga inugtimbang may daya?” (Miqueas 6:11) “Nagasalig kami nga may bunayag kami nga konsiensia, bangod luyag namon maggawi sing bunayag sa tanan nga butang.”—Hebreo 13:18.

Mangin matarong. “Dumti ang malaut, kag higugmaa ang maayo, kag hatagi ang katarungan sing duog sa gawang.” (Amos 5:15) “Maghambal kamo sing kamatuoran sa isa kag isa. Upod ang kamatuoran kag ang paghukom sang paghidait himua ang inyo paghukom sa inyo mga gawang.” (Zacarias 8:16) “Karon nga ginsikway na ninyo ang kabutigan, maghambal sang kamatuoran ang kada isa sa inyo sa iya isigkatawo.”—Efeso 4:25.

Mangin mapisan. “Nakakita ka na bala sing tawo nga sampaton sa iya buluhaton? Magatindog sia sa atubangan sang mga hari.” (Hulubaton 22:29) “Indi kamo magtinamad sa inyo hilikuton.” (Roma 12:11) “Bisan ano ang inyo ginahimo, himua ninyo ini sing bug-os kalag subong nga kay Jehova, kag indi sa mga tawo.”—Colosas 3:23.

Mangin malulo, mainawaon, mainayuhon. “Panapti ang inyo kaugalingon sang mapinalanggaon nga balatyagon nga may kaawa, kaayo, pagpaubos sang hunahuna, kalulo, kag pagkamapinasensiahon.”—Colosas 3:12.

Dauga ang malaut paagi sa maayo. “Padayon nga higugmaa ang inyo mga kaaway kag ipangamuyo ang mga nagahingabot sa inyo.” (Mateo 5:44) “Indi ka magpadaug sa malaut, kundi padayon nga dauga ang malaut paagi sa maayo.”—Roma 12:21.

Ihatag sa Dios ang imo labing maayo nga masarangan. “‘Higugmaon mo si Jehova nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon kag sa bug-os mo nga kalag kag sa bug-os mo nga hunahuna.’ Amo ini ang labing daku kag nahauna nga sugo.”—Mateo 22:37, 38.

[Mga Piktyur]

Ang pagsunod sa mga prinsipio sang Biblia makabulig agod makatigayon kita sing madinalag-on nga pag-asawahay, malipayon nga pamilya, kag maayo nga mga abyan