“Indi Magbalos sang Malaut sa Malaut kay Bisan Sin-o”
“Indi Magbalos sang Malaut sa Malaut kay Bisan Sin-o”
“Indi magbalos sang malaut sa malaut kay bisan sin-o. Maghimo sang maayo nga mga butang sa itululok sang tanan nga tawo.”—ROMA 12:17.
1. Ano nga huyog ang kinaandan sa mga tawo?
KON ang isa ka bata ginatikwang sang iya utod, masami nga ang una niya nga himuon amo ang pagtikwang balos sa iya utod. Makapasubo nga ining huyog nga magbalos wala lamang nagakatabo sa mga bata. Ginahimo man ini sang madamo nga adulto. Kon may isa nga magsaklaw sa ila, luyag nila magbalos. Matuod, ang kalabanan nga adulto indi man gid literal nga manikwang, apang madamo ang nagabalos sa iban nga paagi nga indi bal-anon. Ayhan nagapalapta sila sang kutsokutso nga nagahalit sa nakasala ukon nagapangita sila sang paagi agod indi sia magmadinalag-on. Ano man ang ila paagi, isa lang ang ila katuyuan—ang pagbalos.
2. (a) Ngaa ang matuod nga mga Cristiano wala nagapadala sa huyog nga magbalos? (b) Ano nga mga pamangkot kag ano nga kapitulo sa Biblia ang aton binagbinagon?
2 Bisan pa may huyog gid kita nga magbalos, ang matuod nga mga Cristiano wala nagapadala sa sini. Sa baylo, ginatinguhaan nila nga sundon ang laygay ni apostol Pablo: “Indi magbalos sang malaut sa malaut kay bisan sin-o.” (Roma 12:17) Ano ang magapahulag sa aton nga magkabuhi suno sa sining mataas nga talaksan? Sin-o, ilabi na, ang indi naton dapat pagbalusan sing malaut? Ano nga mga benepisyo ang maagom naton kon indi kita magbalos? Agod masabat ini nga mga pamangkot, tun-an naton ang konteksto sang ginasiling ni Pablo kag tan-awon kon paano ginapakita sang Roma kapitulo 12 nga husto, mahigugmaon, kag mapainubuson ang indi pagbalos. Binagbinagon naton sing isa-isa ining tatlo ka aspekto.
‘Busa Ginapakiluoy Ko sa Inyo’
3, 4. (a) Sa umpisa sang Roma kapitulo 12, ano ang ginbinagbinag ni Pablo, kag ano ang kahulugan sang paggamit niya sa tinaga nga “busa”? (b) Ano dapat ang epekto sang kaawa sang Dios sa mga Cristiano sa Roma?
3 Sa umpisa sang kapitulo 12, ginbinagbinag ni Pablo ang apat ka naangot nga mga topiko nga nagaapektar sa pagkabuhi sang Cristiano. Ginalaragway niya ang aton kaangtanan kay Jehova, sa aton mga masigkatumuluo, sa mga di-tumuluo, kag sa mga awtoridad sa gobierno. Ginapakita ni Pablo ang importante nga rason kon ngaa dapat pamatukan ang malain nga mga huyog, pati na ang pagbalos, sang nagsiling sia: “Busa mga kauturan, ginapakiluoy ko sa inyo tungod sa kaawa sang Dios.” (Roma 12:1) Talupangda ang tinaga nga “busa,” nga nagakahulugan “bangod sang bag-o lang ginsambit.” Subong bala nga nagasiling si Pablo, ‘Bangod sang bag-o ko lang nga ginpaathag sa inyo, nagapakiluoy ako nga himuon ninyo ang madason ko nga isiling sa inyo.’ Ano ang ginpaathag ni Pablo sa mga Cristiano sa Roma?
4 Sa una nga 11 ka kapitulo sang iya sulat, ginbinagbinag ni Pablo ang makalilipay nga kahigayunan nga bukas sa mga Judiyo kag sa mga Gentil. Ini amo ang mangin mga manuggahom upod kay Cristo sa Ginharian sang Dios, ang paglaum nga wala ginbaton sang kinaugali nga Israel. (Roma 11:13-36) Ining hamili nga pribilehiyo nangin posible lamang “tungod sa kaawa sang Dios.” Ano karon ang himuon sang mga Cristiano bangod sining daku kag di-bagay nga kaayo nga ginpakita sang Dios? Mapuno ang ila tagipusuon sang tudok gid nga pagpasalamat amo nga mapahulag sila nga himuon ang madason nga ginsiling ni Pablo: “Ipresentar ninyo ang inyo lawas nga isa ka halad nga buhi, balaan, kalahamut-an sa Dios, isa ka sagrado nga pag-alagad lakip ang inyo ikasarang sa pagpangatarungan.” (Roma 12:1) Apang, paano gid mapresentar sadtong mga Cristiano ang ila kaugalingon nga “isa ka halad” sa Dios?
5. (a) Paano mahatag sang isa ka tawo ang iya kaugalingon subong “isa ka halad” sa Dios? (b) Ano nga prinsipio ang dapat mag-impluwensia sa panimuot sang isa ka Cristiano?
5 Padayon nga nagpaathag si Pablo: “Untati ninyo ang pagpauyon sa sining sistema sang mga butang, kundi magbalhin kamo paagi sa pagbag-o sang inyo hunahuna, agod mapamatud-an ninyo sa inyo kaugalingon ang maayo kag kalahamut-an kag himpit nga kabubut-on sang Dios.” (Roma 12:2) Sa baylo nga tugutan nga dihunon sang espiritu sang kalibutan ang ila panghunahuna, kinahanglan nga bag-uhon nila ang ila hunahuna suno sa panghunahuna ni Cristo. (1 Corinto 2:16; Filipos 2:5) Ini nga prinsipio dapat mag-impluwensia sa panimuot sang matuod nga mga Cristiano adlaw-adlaw, pati na kita karon.
6. Pasad sa pangatarungan ni Pablo sa Roma 12:1, 2, ano ang nagapahulag sa aton nga indi magbalos?
6 Paano kita ginabuligan sang pangatarungan ni Pablo sa Roma 12:1, 2? Kaangay sadtong hinaplas sang espiritu nga mga Cristiano sa Roma, nagapasalamat kita sing tudok tungod sa wala-untat kag madamo nga kapahayagan sang kaawa nga ginhatag sa aton sang Dios kag padayon nga ginahatag sa aton adlaw-adlaw. Busa, ang tagipusuon nga puno sang pagpasalamat nagapahulag sa aton nga alagaron ang Dios sa bug-os naton nga kusog kag ikasarang, kag paagi sa paggamit sa tanan naton nga ginapanag-iyahan. Ining tinagipusuon nga handum nagapahulag man sa aton nga himuon ang aton labi nga masarangan nga maghunahuna, indi kaangay sa kalibutan, kundi kaangay ni Cristo. Kag ang paghunahuna kaangay ni Cristo nagaapektar kon paano naton ginapakig-angutan ang iban—ang mga masigkatumuluo kag ang mga di-tumuluo. (Galacia 5:25) Halimbawa: Kon nagahunahuna kita kaangay ni Cristo, mapahulag kita nga pamatukan ang huyog nga magbalos.—1 Pedro 2:21-23.
“Ang Inyo Gugma Mangin Indi Salimpapaw”
7. Ano nga sahi sang gugma ang ginabinagbinag sa Roma kapitulo 12?
7 Wala kita nagabalos sang malaut sa malaut bangod lamang amo ini ang husto nga himuon kundi bangod mahigugmaon man ini nga himuon. Talupangda kon paano dayon ginbinagbinag ni apostol Pablo ang mahigugmaon nga motibo. Sa sulat ni Pablo sa mga taga taga-Roma, gingamit niya ang tinaga nga “gugma” (a·gaʹpe sa Griego) sing pila ka beses kon ginapatuhuyan niya ang gugma sang Dios kag ang gugma ni Cristo. (Roma 5:5, 8; 8:35, 39) Apang, sa kapitulo 12, gingamit ni Pablo ang a·gaʹpe sa tuhay nga paagi—sa paghambal tuhoy sa gugma nga ginapakita sa mga isigkatawo. Sa tapos masiling nga ang mga dulot sang espiritu nanuhaytuhay kag yara sa pila ka tumuluo, ginsambit ni Pablo ang isa ka kinaiya nga dapat palambuon sang tanan nga Cristiano. Sia nagsiling: “Ang inyo gugma mangin indi salimpapaw.” (Roma 12:4-9) Ang pagpakita sing gugma sa iban isa ka panguna nga tanda sang matuod nga mga Cristiano. (Marcos 12:28-31) Ginalaygayan kita ni Pablo nga pat-uron nga ang gugma nga aton ginapakita subong mga Cristiano sinsero.
8. Paano naton mapakita ang indi salimpapaw nga gugma?
8 Dugang pa, ginpatalupangod ni Pablo kon paano ginapakita ang gugma nga indi salimpapaw, nga nagasiling: “Kangil-ari ang malaut, magpanguyapot sing malig-on sa maayo.” (Roma 12:9) Ang “kangil-ari” kag ang “magpanguyapot sing malig-on” may puersa nga mga tinaga. Ang tinaga nga “kangil-ari” mahimo badbaron nga “dumti sing labi gid.” Dapat naton dumtan indi lamang ang mga resulta sang malaut, kundi ang malaut mismo. (Salmo 97:10) Ang mga tinaga nga “magpanguyapot sing malig-on” ginbadbad gikan sa Griegong berbo nga literal nga nagakahulugan “magtapik.” Ang isa ka Cristiano nga may tunay nga gugma malig-on nga natapik, ukon naangot, sa kinaiya nga pagkamaayo amo nga nangin bahin na gid ini sang iya personalidad.
9. Ano ang sulitsulit nga ginalaygay ni Pablo?
9 Sulitsulit nga ginsambit ni Pablo ang isa ka paagi sang pagpakita sing gugma. Sia nagsiling: “Padayon nga pakamaayuha ang mga nagahingabot sa inyo; magpakamaayo kag indi magpakamalaut.” “Indi magbalos sang malaut sa malaut kay bisan sin-o.” “Indi kamo magtimalos, mga hinigugma.” “Indi ka magpadaug sa malaut, kundi padayon nga dauga ang malaut paagi sa maayo.” (Roma 12:14, 17-19, 21) Maathag nga ginapakita sang pinamulong ni Pablo kon paano naton dapat pakig-angutan ang mga di-tumuluo, bisan ang mga nagapamatok sa aton.
“Padayon nga Pakamaayuha ang mga Nagahingabot sa Inyo”
10. Sa ano nga paagi nga mapakamaayo naton ang mga nagahingabot sa aton?
10 Paano naton matuman ang laygay ni Pablo: “Padayon nga pakamaayuha ang mga nagahingabot sa inyo”? (Roma 12:14) Ginsilingan ni Jesus ang iya mga sumulunod: “Padayon nga higugmaa ang inyo mga kaaway kag ipangamuyo ang mga nagahingabot sa inyo.” (Mateo 5:44; Lucas 6:27, 28) Gani, ang isa ka paagi nga mapakamaayo naton ang mga nagahingabot sa aton amo ang pagpangamuyo para sa ila. Nagapangabay kita sa Dios nga kon may nagapamatok sa aton bangod wala sila sing ihibalo, buksan ni Jehova ang ila mga mata agod makita nila ang kamatuoran. (2 Corinto 4:4) Matuod, daw indi kinaandan nga pangabayon ang Dios nga pakamaayuhon ang nagahingabot sa aton. Apang, kon ang aton panghunahuna kaangay sa panghunahuna ni Cristo, labi kita nga makapakita sang gugma sa aton mga kaaway. (Lucas 23:34) Ano ang mahimo nga resulta sang pagpakita sini nga gugma?
11. (a) Ano ang matun-an naton gikan sa halimbawa ni Esteban? (b) Subong ginapakita sang natabo sa kabuhi ni Pablo, ano nga pagbag-o ang mahimo matabo sa pila ka nagahingabot sa aton?
11 Si Esteban nagpangamuyo para sa mga nagahingabot sa iya, kag indi nangin wala pulos ang iya pangamuyo. Wala magdugay pagkatapos sang Pentecostes 33 C.E., gindakop si Esteban sang mga nagapamatok sa Cristianong kongregasyon, ginganoy sia pagua sa Jerusalem, kag ginbato. Antes sia mapatay, nagsinggit sia: “Jehova, indi sila pagsukta sini nga sala.” (Binuhatan 7:58–8:1) Isa sa mga tawo nga ginpangamuyo ni Esteban sadto nga adlaw amo si Saulo, nga nakasaksi kag nag-ugyon sa pagpatay kay Esteban. Sang ulihi, nagpakita ang nabanhaw nga si Jesus kay Saulo. Ang manughingabot anay nangin isa ka sumulunod ni Cristo, kag sang ulihi nangin si apostol Pablo, ang nagsulat sa mga taga-Roma. (Binuhatan 26:12-18.) Nahisuno sa pangamuyo ni Esteban, maathag nga ginpatawad ni Jehova si Pablo sang iya sala subong manughingabot. (1 Timoteo 1:12-16) Indi katingalahan nga ginlaygayan ni Pablo ang mga Cristiano: “Padayon nga pakamaayuha ang mga nagahingabot sa inyo”! Bangod sang natabo sa iya, nahibaluan niya nga ang pila ka manughingabot mahimo nga mangin mga alagad sang Dios sa ulihi. Sa karon, ang pila sa mga nagahingabot sa aton nangin mga tumuluo man bangod sang mahidaiton nga paggawi sang mga alagad ni Jehova.
“Magpakighidait sa Tanan nga Tawo”
12. Paano naangot ang duha ka laygay nga makita sa Roma 12:9, 17?
12 Ang masunod nga laygay ni Pablo kon paano pakig-angutan ang mga tumuluo kag di-tumuluo amo: “Indi magbalos sang malaut sa malaut kay bisan sin-o.” May kaangtanan gid ini nga pinamulong sa ginsiling niya antes sini: “Kangil-ari ang malaut.” Kay man, paano masiling sang isa ka tawo nga ginakangil-aran gid niya ang malaut, kon gamiton niya ang malaut sa pagbalos sa iban? Ang paghimo sini kabaliskaran gid sang pagpakita sing gugma nga “indi salimpapaw.” Pagkatapos nagsiling si Pablo: “Maghimo sang maayo nga mga butang sa itululok sang tanan nga tawo.” (Roma 12:9, 17) Paano naton maaplikar ini nga pinamulong?
13. Paano kita nagagawi “sa itululok sang tanan nga tawo”?
13 Antes sini, sa iya sulat sa mga taga-Corinto, ginsulat ni Pablo ang tuhoy sa paghingabot nga gin-atubang sang mga apostoles. Nagsiling sia: “Kami nangin talan-awon sa teatro nga ginatan-aw sang kalibutan, kag sang mga anghel, kag sang mga tawo. . . . Kon ginatamay, nagapakamaayo kami; kon ginahingabot, nagabatas kami; kon ginapakahuy-an, nagahambal kami sing mainayuhon.” (1 Corinto 4:9-13) Sing kaanggid, ang matuod nga mga Cristiano karon ginatan-aw man sang mga tawo sa sini nga kalibutan. Kon makita sang mga tawo sa palibot naton ang maayong mga butang nga ginahimo naton bisan pa ginapakig-angutan kita sing di-nagakaigo, mahimo nga pamatian nila ang aton mensahe.—1 Pedro 2:12.
14. Tubtob san-o kita magpakighidait sa mga tawo?
14 Apang, tubtob san-o kita magpakighidait sa mga tawo? Tubtob gid sa masarangan naton. Ginsilingan ni Pablo ang iya Cristianong mga kauturan: “Kon mahimo, tubtob sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo.” (Roma 12:18) Ginapakita sang mga tinaga nga “kon mahimo” kag “tubtob sa masarangan ninyo” nga indi pirme posible ang pagpakighidait sa iban. Halimbawa, indi naton paglapason ang sugo sang Dios agod lamang makighidait sa tawo. (Mateo 10:34-36; Hebreo 12:14) Apang, ginahimo naton ang aton masarangan—nga wala ginalapas ang matarong nga mga prinsipio—sa pagpakighidait sa “tanan nga tawo.”
“Indi Kamo Magtimalos”
15. Ngaa indi kita dapat magbalos suno sa Roma 12:19?
15 Naghatag si Pablo sing isa pa ka makapakumbinsi nga rason kon ngaa indi kita dapat magbalos; mapainubuson ang paghimo sini. Nagsiling sia: “Indi kamo magtimalos, mga hinigugma, kundi pabay-i ini sa kasingkal sang Dios; kay nasulat na: ‘Akon ang pagtimalos; ako ang magabalos, siling ni Jehova.’” (Roma 12:19) Ang isa ka Cristiano nga nagatinguha sa pagtimalos matinaastaason. Ginahimo niya ang isa ka butang nga Dios lamang ang dapat maghimo. (Mateo 7:1) Dugang pa, paagi sa pagtimalos, ginapakita niya nga wala sia sing pagtuo sa pasalig ni Jehova: “Ako ang magabalos.” Sa kabaliskaran, ang matuod nga mga Cristiano nagasalig nga “pahanabuon [ni Jehova] nga mahatagan sing katarungan ang iya mga pinili.” (Lucas 18:7, 8; 2 Tesalonica 1:6-8) Mapainubuson nga ginatugyan nila sa mga kamot sang Dios ang pagbalos sa malaut.—Jeremias 30:23, 24; Roma 1:18.
16, 17. (a) Ano ang buot silingon sang ‘pagtumpi sing masingkal nga mga baga’ sa ulo sang isa? (b) Personal mo bala nga nakita kon paano ginpahumok sang kaayo ang tagipusuon sang isa ka di-tumuluo? Kon amo, maghatag sang halimbawa.
16 Ang pagtimalos sa kaaway mahimo gid nga magapatig-a sang iya tagipusuon, apang ang pagpakig-angot sa iya sing mainayuhon mahimo magapahumok sini. Ngaa? Talupangda ang pinamulong ni Pablo sa mga Cristiano sa Roma. Sia nagsiling: “Kon ang imo kaaway ginagutom, pakauna sia; kon ginauhaw sia, hatagi sia sang mainom; kay sa paghimo sini mapahumok mo ang katig-a sang iya tagipusuon, subong bala nga nagatumpi ka sang masingkal nga mga baga sa iya ulo.” (Roma 12:20; Hulubaton 25:21, 22) Ano ang buot silingon sini?
17 Ang ‘pagtumpi sing masingkal nga mga baga sa iya ulo’ isa ka malaragwayon nga pinamulong nga ginkuha sa pamaagi sang pagtunaw agod ulayon ang metal sang panahon sang Biblia. Ang wala pa maulay nga metal (ore) ginabutang sa hurno kag ginabutangan ini sing mga uling sa ibabaw kag sa idalom. Ginapasingkal sang nagabaga nga mga uling sa ibabaw sini ang init amo nga nagakatunaw ang matig-a nga metal kag nagapain gikan sa ore. Sing kaanggid, paagi sa paghimo sing maayo nga mga buhat sa isa nga nagapamatok, mahimo naton “matunaw” ang iya katig-a kag mapagua ang iya mas maayo nga mga kinaiya. (2 Hari 6:14-23) Sa katunayan, madamo nga katapo sang Cristianong kongregasyon ang una nga naganyat sa matuod nga pagsimba bangod sang maayo nga mga buhat nga ginhimo sang mga alagad ni Jehova para sa ila.
Kon Ngaa Wala Kita Nagabalos
18. Ngaa husto, mahigugmaon, kag mapainubuson ang indi pagbalos?
18 Sa sining malip-ot nga pagbinagbinag sa Roma kapitulo 12, nakita naton ang pila ka importante nga rason kon ngaa ‘wala kita nagabalos sang malaut sa malaut kay bisan sin-o.’ Una, ang indi pagbalos husto gid nga himuon. Bangod sang kaawa sang Dios nga ginpakita sa aton, husto gid kag makatarunganon nga ipresentar naton ang aton kaugalingon kay Jehova kag kinabubut-on nga tumanon ang iya mga sugo—pati na ang sugo nga higugmaon naton ang aton mga kaaway. Ikaduha, mahigugmaon gid ang indi pagbalos sang malaut sa malaut. Paagi sa indi pagbalos kag sa pagpakighidait sa iban, mahigugmaon nga ginalauman naton nga mabuligan nga mangin mga sumilimba ni Jehova bisan ang mga nagapamatok gid sa aton. Ikatlo, mapainubuson gid ang indi pagbalos sing malaut sa iban. Matinaastaason gid ang pagtimalos, kay si Jehova nagsiling: “Akon ang pagtimalos.” Nagapaandam man ang Pulong sang Dios: “Nag-abot bala ang pagkamatinaastaason? Nian magaabot ang kahuluy-an; apang ang kaalam yara sa mga mapainubuson.” (Hulubaton 11:2) Ginapakita naton nga mapainubuson kita kon maalamon nga ginatugyan naton sa mga kamot sang Dios ang pagtimalos sa malaut.
19. Ano ang binagbinagon naton sa masunod nga artikulo?
19 Ginsumaryo ni Pablo ang iya pagbinagbinag kon paano naton pakig-angutan ang iban. Ginalaygayan niya ang mga Cristiano: “Indi ka magpadaug sa malaut, kundi padayon nga dauga ang malaut paagi sa maayo.” (Roma 12:21) Anong malaut nga mga puersa ang ginaatubang naton karon? Paano naton ini madaug? Ang mga sabat sa sini kag sa iban nga mga pamangkot may kaangtanan sa sini binagbinagon sa masunod nga artikulo.
Mapaathag Mo Bala?
• Anong sulitsulit nga laygay ang makita sa Roma kapitulo 12?
• Ano ang magapahulag sa aton nga indi magbalos?
• Ano nga mga benepisyo ang maagom naton kag sang iban kon indi kita “magbalos sang malaut sa malaut”?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Kahon sa pahina 22]
Ginalaragway sang Roma kapitulo 12 ang kaangtanan sang mga Cristiano
• kay Jehova
• sa mga masigkatumuluo
• sa mga di-tumuluo
[Piktyur sa pahina 23]
Ang sulat ni Pablo sa mga taga-Roma naghatag sa mga Cristiano sang epektibo nga laygay
[Piktyur sa pahina 25]
Ano ang matun-an naton gikan sa halimbawa ni disipulo Esteban?
