Paano Madula ang Pag-ihig-ihig sa Iban nga Rasa?

GIN-UNTAT sing makadali sang isa ka reperi sa Espanya ang hampang nga football. Ngaa? Isa ka humalampang nga taga-Cameroon ang namahog nga mag-untat sa paghampang bangod sang tuman nga pagpang-insulto sa iya sang mga tumalan-aw. Nangin kinaandan na sa Rusya ang pagpamintas sa mga Aprikano, taga-Asia, kag taga-Latin Amerika; sang 2004, ang pagpamintas sa iban nga rasa didto nagtaas sing 55 porsiento kag naglab-ot sa 394 ka hitabo sang 2005. Un-tersia sang mga ginsurbe nga taga-Asia kag itom nga rasa sa Britanya ang naghunahuna nga nadulaan sila sing trabaho bangod sang pag-ihig-ihig sa rasa. Ginapakita sining mga halimbawa ang nagakatabo sa bug-os nga kalibutan.

May nanuhaytuhay nga paagi ang pag-ihig-ihig sa rasa—halin sa pagpang-insulto ukon wala pasunaid nga panghambal tubtob sa paghimo sing pagsulundan sa pungsod nga papason ang isa ka rasa. Ano ang panguna nga kabangdanan sa pag-ihig-ihig sa iban nga rasa? Paano naton malikawan nga mapakita ini? Makatarunganon bala nga magpaabot nga ang tanan nga rasa tingob nga magkabuhi sing mahidaiton sa ulihi? Ang Biblia may makalilipay nga sabat sa sining mga pamangkot.

Pagpigos kag Pagdumot

“Ang huyog sang tagipusuon sang tawo malaut kutob sa iya pagkapamatan-on,” siling sang Biblia. (Genesis 8:21) Amo nga ang pila nalipay sa pagpigos sa iban. Ang Biblia nagsiling pa: “Yari karon, ang mga luha sang mga ginpigos, kag wala sila sing manuglipay! Sa bahin sang ila mga manugpigos may gahom.”—Manugwali 4:1.

Ginapakita man sang Biblia nga madugay na nagaluntad ang pagdumot sa iban nga rasa. Halimbawa, kapin sa 3,700 ka tuig sadto, ginpapuyo sang isa ka Egiptohanon nga Paraon si Jacob nga isa ka Hebreo kag ang iya daku nga pamilya sa Egipto. Apang, sang ulihi, hinadlukan ang isa ka Paraon sa sining daku nga grupo sang mga nagsaylo. Subong resulta, ang rekord nagasiling: “Nagsiling sia sa iya katawhan, “Yari karon, ang katawhan sang Israel madamo kag makusog pa sa aton. Kari kamo, maghisayo kita sing maalamon sa ila, basi magbuad sila, . . .” Busa ginbutangan nila sila sing mga agalon sa pangabudlay sa pagsakit sa ila sa mga lulan nila.” (Exodo 1:9-11, ANG BIBLIA) Ginmando pa gani sang mga Egiptohanon nga pamatyon ang mga bag-ong bun-ag nga lalaki nga kaliwat ni Jacob.—Exodo 1:15, 16.

Ano ang Panguna nga Kabangdanan?

Ang mga relihion sang kalibutan halos wala gid sang nahimo agod pamatukan ang pag-ihig-ihig sa iban nga rasa. Bisan pa may pila ka tawo nga nagpamatok gid sa pagpamigos, ang relihion sa kabug-usan masami nga nagdampig sa mga nagapamigos. Amo sini ang natabo sa Estados Unidos, diin ang pagsakop sa itom nga rasa ginpatuman paagi sa kasuguan kag sa pagpatay, kag paagi sa mga pagsulundan nga nagadumili sa pag-asawahay sang magkatuhay nga rasa nga nagpadayon tubtob sang 1967. Natabo man ini sa Bagatnan nga Aprika sang una, sang gin-amligan sang pila ka minoridad ang ila mataas nga posisyon sa sosiedad paagi sa mga kasuguan nga naglakip sa pagdumili sa pag-asawahay sang magkatuhay nga rasa. Sa tagsa sini ka hitabo, ang pila ka sumalakdag sang pagpang-ihig-ihig tuman ka relihioso.

Apang, ginapahayag sang Biblia ang mas madalom nga rason sa pag-ihig-ihig sa iban nga rasa. Ginapaathag sini kon ngaa ginapigos sang pila ka rasa ang iban nga rasa. Nagasiling ini: “Sia nga wala nagahigugma wala makakilala sa Dios, bangod ang Dios gugma. Kon ang isa nagasiling: ‘Ginahigugma ko ang Dios,’ apang nagadumot sa iya utod, butigon sia. Kay sia nga wala nagahigugma sa iya utod, nga makita niya, indi makahigugma sa Dios, nga wala niya makita.” (1 Juan 4:8, 20) Ginapakita sining pinamulong  ang panguna nga kabangdanan sang pag-ihig-ihig sa iban nga rasa. Ginahimo ini sang mga tawo—nagapangangkon man sila nga relihioso ukon indi—bangod wala nila makilala ukon ginahigugma ang Dios.

Ihibalo Gikan sa Dios—Importante sa Paghidait sa Tunga sang mga Tawo

Paano ang pagkilala kag ang paghigugma sa Dios makapaluntad sing paghidait sa tunga sang mga tawo? Ano nga ihibalo gikan sa Pulong sang Dios ang makapugong sa mga tawo nga halitan ang iban nga tuhay sa ila? Ginpakita sang Biblia nga si Jehova Amay sang tanan nga tawo. Nagasiling ini: “Sa pagkamatuod sa aton may isa ka Dios, ang Amay, nga ang tanan nga butang gikan sa iya.” (1 Corinto 8:6) Nagasiling pa ini: “Ginhimo niya gikan sa isa ka tawo ang tagsa ka pungsod sang mga tawo.” (Binuhatan 17:26) Busa, ang tanan nga tawo mag-ululutod.

Mapinasalamaton ang tanan nga rasa nga nakabaton sila sing kabuhi gikan sa Dios, apang may dapat ikasubo ang tanan tungod sa ila katigulangan. Ang manunulat sang Biblia nga si Pablo nagsiling: “Paagi sa isa ka tawo nagsulod ang sala sa kalibutan.” Gani, “ang tanan nakasala kag wala makalab-ot sa himaya sang Dios.” (Roma 3:23; 5:12) Nanuhaytuhay ang mga tinuga ni Jehova nga Dios—wala sing tinuga nga pareho gid. Apang, wala niya ginhatagan sing rason ang isa ka rasa nga magbatyag nga superyor sangsa iban. Ang pagbatyag sang madamo nga tawo nga ang rasa sang isa mas maayo sangsa iban indi nahisuno sa Kasulatan. Maathag nga ang ihibalo nga nabaton naton gikan sa Dios nagabulig sa pagpaluntad sing paghidait sa tunga sang mga tawo.

Pag-ulikid sang Dios sa Tanan nga Pungsod

Nagpalibog ang iban kon bala may ginapasulabi nga rasa ang Dios sang ginpili niya ang mga Israelinhon kag gintudluan sila nga magpabilin nga napain sa iban nga pungsod.(Exodo 34:12) Ginpili sadto sang Dios ang pungsod sang Israel subong iya pinasahi nga katawhan bangod sang tumalagsahon nga pagtuo sang ila katigulangan nga si Abraham. Gingamhan mismo sang Dios ang dumaan nga Israel, ginpili niya ang ila mga manugdumala kag ginhatagan sila sing mga kasuguan. Sang ginsunod sang Israel ini nga kahimusan, makita sang iban nga katawhan ang kinatuhayan sang panguluhan sang Dios sa panguluhan sang tawo. Gintudluan man ni Jehova ang Israel nga kinahanglan ang halad agod ipasag-uli ang maayo nga kaangtanan sang katawhan sa Dios. Gani nakabenepisyo ang tanan nga pungsod sa pagpakig-angot ni Jehova sa Israel. Nahisanto ini sa iya ginsiling kay Abraham: “Paagi sa imo binhi ang tanan nga pungsod sang duta pat-od nga magapakamaayo sang ila kaugalingon bangod sa katunayan  nga nagtuman ka sa akon tingog.”—Genesis 22:18.

Dugang pa, nangin pribilehiyo sang mga Judiyo nga mabaton ang sagrado nga mga kapahayagan sang Dios kag mangin katigulangan sang Mesias. Apang bangod sini makabenepisyo man ang tanan nga pungsod. Ang Hebreo nga Kasulatan nga ginhatag sa mga Judiyo nagaunod sang makatalandog nga paglaragway sa tion nga ang tanan nga rasa pakamaayuhon sing daku: “Madamo nga pungsod ang magakadto kag magasiling: ‘Kari kamo, kag magtaklad kita sa bukid ni Jehova kag sa balay sang Dios ni Jacob; kag tudluan niya kita sang iya mga dalanon,’ . . . Indi sila magabayaw sing espada, ang pungsod batok sa pungsod, ukon magtuon pa sila sa pagpakig-away. Kag magalingkod sila, ang tagsatagsa sa idalom sang iya puno sang ubas kag sa idalom sang iya kahoy nga igos, kag wala sing magapakurog sa ila.”—Miqueas 4:2-4.

Bisan pa si Jesucristo nagbantala sa mga Judiyo, nagsiling man sia: “Ining maayong balita sang ginharian ibantala sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi sa tanan nga pungsod.” (Mateo 24:14) Ang tanan nga pungsod dapat makabati sang maayong balita. Gani nagpahamtang si Jehova sang himpit nga halimbawa sang walay pinasulabi nga pagpakig-angot sa tanan nga rasa. “Ang Dios wala sing ginapasulabi, apang sa tagsa ka pungsod ang tawo nga nagakahadlok sa iya kag nagahimo sang pagkamatarong kalahamut-an sa iya.”—Binuhatan 10:34, 35.

Ginapakita man sang mga kasuguan nga ginhatag sang Dios sa dumaan nga Israel nga nagaulikid sia sa tanan nga pungsod. Talupangda nga wala lamang ginapatuman sang Kasuguan ang pagbaton sa mga di-Israelinhon nga nagapuyo sa Israel, sang nagsiling ini: “Ang dumuluong nga nagapuyo subong isa ka dumuluong upod sa inyo dapat mangin subong sang tumandok sa tunga ninyo; kag higugmaon mo sia subong sang imo kaugalingon kay nangin mga dumuluong kamo sa duta sang Egipto.” (Levitico 19:34) Madamo nga kasuguan sang Dios ang nagatudlo sa mga Israelinhon nga magpakita sing kaayo sa mga pangayaw nga pumuluyo. Gani, sang nakita sang katigulangan ni Jesus nga si Boaz ang isa ka imol nga dumuluong nga babayi nga nagapanaghaw, nanghikot sia suno sa iya natun-an gikan sa Dios sang ginpat-od niya nga ang iya mga mangangani magbilin sing madamo nga uyas para tipunon sang babayi.—Rut 2:1, 10, 16.

Gintudlo ni Jesus ang Kaayo

Ginpakita ni Jesus ang ihibalo sang Dios labaw kay bisan sin-o. Gintudlo niya sa iya mga sumulunod kon paano ipakita ang kaayo sa iban nga rasa. Isa ka bes, nakigsugilanon sia sa isa ka Samaritana. Ang mga taga-Samaria ginatamay sang kalabanan nga Judiyo, gani natingala ang babayi. Sa ila paghambalanay, mainayuhon nga ginbuligan ni Jesus nga mahangpan sang babayi kon paano niya matigayon ang kabuhi nga walay katapusan.—Juan 4:7-14.

Paagi sa ilustrasyon tuhoy sa isa ka mabinuligon nga Samaritano, gintudlo man ni Jesus kon paano naton pakig-angutan ang iban nga rasa. Nakita sining tawo ang isa ka pilason nga Judiyo nga ginkawatan. Mahapos lang kuntani nga makapangatarungan ining Samaritano:  ‘Ngaa buligan ko ang isa ka Judiyo? Ginatamay kami sang mga Judiyo.’ Apang ginpakita ni Jesus nga tuhay ang pagtamod sining Samaritano sa mga dumuluong. Bisan pa ginligaran lang sang iban ang pilason nga tawo, ang Samaritano ‘napahulag sang kaluoy’ kag nagbulig gid sa iya. Ginhinakpan ni Jesus ining ilustrasyon paagi sa pagsiling nga ang bisan sin-o nga luyag kahamut-an sang Dios dapat maghimo man sing subong.—Lucas 10:30-37.

Gintudluan ni apostol Pablo ang mga luyag magpahamuot sa Dios nga dapat bag-uhon nila ang ila personalidad kag ilugon ang paagi sang Dios sa pagpakig-angot sa mga tawo. Si Pablo nagsulat: “Ubaha ninyo ang daan nga personalidad upod ang mga buhat sini, kag magpanapot kamo sang bag-o nga personalidad, nga paagi sa sibu nga ihibalo ginabag-o suno sa larawan sang Isa nga nagtuga sini, kag sa sini wala sing Griego ukon Judiyo, natuli ukon wala matuli, dumuluong, Escita . . . Apang, dugang pa sa sining tanan nga butang, panapti ninyo ang inyo kaugalingon sang gugma, kay amo ini ang himpit nga higot sang paghiusa.”—Colosas 3:9-14.

Ginabag-o Bala sang Ihibalo Gikan sa Dios ang mga Tawo?

Ginabag-o gid man bala sang ihibalo gikan kay Jehova nga Dios ang paagi sang pagpakig-angot sang mga tawo sa iban nga rasa? Binagbinaga ang eksperiensia sang isa ka taga-Asia nga nagsaylo sa Canada nga nabang-awan tungod gin-ihig-ihig sia didto. Nakilala niya ang mga Saksi ni Jehova, kag nagtuon sia sa Biblia. Sang ulihi, nagsulat sia agod magpasalamat sa ila, nga nagasiling: ‘Mabuot kag maayo gid kamo nga mga puti. Sang narealisar ko nga tuhay gid kamo sangsa iban nga puti, natingala gid ako. Naghunahuna gid ako sing madalom kag sang ulihi nakahinakop nga kamo mga Saksi sang Dios. Pat-od nga may maayo gid sa Biblia. Nakita ko sa inyo mga pagtililipon ang kadam-an sang mga puti, itom, kaki, kag dalag nga mga tawo apang isa lang ang duag sang ila tagipusuon bangod sila tanan mag-ululutod. Nahibaluan ko na karon kon ngaa amo sila sina. Bangod sang inyo Dios.’

Gintagna sang Pulong sang Dios ang tion nga “ang duta pat-od gid nga matugob sang ihibalo ni Jehova.” (Isaias 11:9) Bisan karon, bilang katumanan sang tagna sa Biblia, isa ka daku nga kadam-an nga naglab-ot na sa minilyon “gikan sa tanan nga pungsod kag tribo kag katawhan kag hambal” ang nahiusa sa matuod nga pagsimba. (Bugna 7:9) Nagapaabot sila nga makita nga ang dumot mabuslan sang gugma sa isa ka bug-os kalibutan nga katilingban nga sa indi madugay magatuman sang katuyuan ni Jehova nga ginpahayag kay Abraham: “Pakamaayuhon ang tanan nga pamilya sa duta.”—Binuhatan 3:25.

[Piktyur sa pahina 4]

Gintudluan sang Kasuguan sang Dios ang mga Israelinhon nga higugmaon ang pangayaw nga mga pumuluyo

[Piktyur sa pahina 5]

Ano ang matun-an naton sa ilustrasyon tuhoy sa maayo nga Samaritano?

[Mga Piktyur sa pahina 6]

Wala naghatag sing rason ang Dios sa bisan ano nga rasa nga magbatyag nga superyor sangsa iban