Sugilanon sang Kabuhi

Paglayag Padulong sa Bag-ong Kalibutan

Panugiron ni Jack Pramberg

Ang Arboga isa ka gamay kag matahom nga banwa sa sentro sang Sweden, kag sa gua sini nga siudad, ang mga Saksi ni Jehova may yara sanga talatapan nga ginatapuan sang kapin sa 80 ka boluntaryo. Diri kami nagapuyo kag nagatrabaho sang akon asawa nga si Karin. Paano kami nakakadto diri?

SANG talipuspusan sang ika-19 nga siglo, isa ka 15-anyos nga bata nga babayi halin sa Sweden ang nagsaylo sa Estados Unidos. Sa isa ka lugar nga dalangpan para sa mga imigrante sa New York City, nakilala niya ang isa ka marinero nga halin man sa Sweden. Naghigugmaanay sila, nagpakasal, kag ginbugayan sing isa ka anak nga lalaki—kag ako ini. Natawo ako sa Bronx, New York, E.U.A., sang 1916, sang panahon sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I.

Wala madugay pagkatapos sadto, nagsaylo kami sa Brooklyn, pila ka bloke lamang ang kalayuon sa Brooklyn Heights. Gin-istoryahan ako ni Tatay nga sang una, may hampanganan kami nga barko nga ginapalutawlutaw namon sa suba malapit sa Brooklyn Bridge, nga lantawon gid gikan sa ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova. Wala gid ako maglaum nga ang ginahimo diri magaapektar sa akon kabuhi sa ulihi.

Sang 1918, ang Bug-os Kalibutan nga Inaway I natapos, kag nauntat man ang walay pulos nga pagpamatay  sa Europa. Ang mga soldado nagpauli kag nag-atubang sa bag-o nga sahi sang kaaway—pagkawalay palamugnan kag kapigaduhon. Nahunahuna ni Tatay nga labing maayo nga magbalik kami sa Sweden, gani nagbalik kami sang 1923. Nagpuyo kami sa Erikstad, isa ka gamay nga minuro malapit sa estasyon sang tren, sa rehiyon sang Dalsland. Nagbukas diri si Tatay sing talyer ukon machine shop, kag diri ako nagdaku kag nag-eskwela.

Ginsab-ug ang Binhi

Indi maayo ang kita sang talyer ni Tatay. Gani sang maaga nga bahin sang katuigan 1930, nagsakay sia liwat sa barko subong marinero. Ginbilin niya kami—si Nanay, nga madamo sing problema kag ako naman, nga magdumala sa talyer. Isa ka adlaw, ginduaw ni Nanay ang iya bayaw nga si Tiyoy Johan. Nahangawa si Nanay sa mga kahimtangan sa kalibutan, gani namangkot sia: “Johan, magabag-o pa bala ini nga mga kahimtangan?”

“Huo, Ruth,” siling niya. Nian ginsugiran niya si Nanay sang saad sang Dios nga dulaon Niya ang kalautan kag paluntaron ang matarong nga pagginahom sa duta paagi sa Ginharian nga pagaharian ni Jesucristo. (Isaias 9:6, 7; Daniel 2:44) Ginpaathag niya nga ang Ginharian, nga gintudlo ni Jesus nga ipangamuyo naton, amo ang matarong nga pagginahom, ukon gobierno, nga magapaluntad sang paraiso nga duta.—Mateo 6:9, 10; Bugna 21:3, 4.

Nagdulot gid sa tagipusuon ni Nanay yadto nga mga saad sang Biblia. Nagpauli sia, nga nagapasalamat sing daku sa Dios. Apang, wala namon maluyagi ni Tatay ang ginpakita nga interes ni Nanay sa relihion. Sini man nga tion, sang tungatunga sang katuigan 1930, nagsaylo ako sa Trollhättan sa nakatundan nga Sweden, diin nagtrabaho ako sa isa ka daku nga talyer. Sang ulihi, nagsaylo man diri si Nanay kag si Tatay, nga bag-o lang magpanaug sa barko. Gani, nahiusa liwat ang amon pamilya.

Agod mabulong ang espirituwal nga kauhaw ni Nanay, ginpangita niya ang mga Saksi ni Jehova sa sini nga duog. Nagatipon anay sila sa pribado nga mga puluy-an, kaangay sa ginhimo anay sang una nga mga Cristiano. (Filemon 1, 2) Isa ka adlaw, toka ni Nanay nga sa amon balay hiwaton ang mga miting. May katahap nga ginpamangkot niya si Tatay kon mahimo niya maagda ang iya mga abyan. Nagsabat si Tatay, “Ang imo mga abyan mga abyan ko man.”

Gani, ang amon puluy-an ginbuksan sa ila. Kon mag-inabot na ang mga tawo, nagalakat ako. Apang sang ulihi, namat-od ako nga indi na maglakat. Nagbag-o ang tanan nga malain nga ginahunahuna ko tuhoy sa mga Saksi bangod sang ila pagkamainabyanon kag simple nga mga paathag. Nagtubo sa akon tagipusuon ang isa ka binhi—ang paglaum para sa palaabuton.

Pagsakay sa Barko

Siguro napanubli ko kay Tatay ang kaluyag nga magsakay sa barko, gani nangin marinero man ako. Labi pa nga nangin mahunahunaon ako sa akon kinahanglanon nga magsuod sa Dios. Gani kon magdungka ang barko, gintinguhaan ko gid nga makig-angot sa mga Saksi ni Jehova. Sa Amsterdam, Holland (Netherlands na karon), nagkadto ako sa talatapan sang koreo kag namangkot kon diin ko masalapuan ang mga Saksi. Pagkatapos mahatagan sing adres, ginkadtuan ko ini gilayon. Isa ka dies-anyos nga bata nga babayi ang nagbukas sang ganhaan. Estranghero ako, apang nabatyagan ko gilayon ang pagkamainabyanon sang iya pamilya. Naeksperiensiahan ko ang tumalagsahon nga bug-os kalibutan nga paghiliutod!

Bisan pa indi kami mag-intiendihanay sing hambal, sang ginkuha  sang pamilya ang kalendaryo kag ang iskedyul sang biyahe sang tren kag nagdrowing sing mapa, nahangpan ko nga may asambleya nga hiwaton sa kaiping nga siudad sang Haarlem. Nagtambong ako, kag bisan pa nga indi ko maintiendihan ang programa, naapresyar ko gid ini. Sang nakita ko ang mga Saksi nga nagapanagtag sing mga imbitasyon para sa pamulongpulong publiko, nabuyok ako nga makigbahin. Gani ginpulot ko ang mga imbitasyon nga ginhaboy sang mga tawo kag ginpanagtag ini liwat.

Isa ka bes, sang nagdungka kami sa Buenos Aires, Argentina, nagduaw ako sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova. May isa ini ka opisina kag bodega. Gab-i na sang nagkadto ako. Pagsampot ko, may nakita ako nga isa ka babayi nga nagapungko kag nagagansilyo, kag isa ka bata nga babayi, ayhan anak niya, nga nagahampang sing monyika. May lalaki nga nagakuha sing pila ka libro gikan sa estante, lakip ang libro nga Creation sa Sweko. Sang makita ko ang ila malipayon kag manayanaya nga nawong, nabatyagan ko sadto gid nga tion nga luyag ko mangin isa sa ila.

Sa pagbiyahe pauli, ginhapit sang amon barko ang mga tripulante sang isa ka eroplano sang militar sang Canada nga nahulog sa baybayon sang Newfoundland. Pagligad sang pila ka adlaw, sang malapit na kami sa Scotland, gindakop kami sang mga soldado sang Inglaterra kag ginkuha ang amon barko. Gindala kami sa Kirkwall sa Orkney Islands agod usisaon. Nagsugod na ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, kag nasakop sang Nazi nga mga soldado ni Hitler ang Poland sang Septiembre 1939. Pagligad sang pila ka adlaw, ginhilway kami, kag nagbalik kami sa Sweden nga wala sing problema.

Nagpauli ako indi lamang sa pisikal nga paagi, kundi sa espirituwal man. Luyag ko gid nga makig-upod sa katawhan sang Dios kag magtambong sa ila mga pagtilipon. (Hebreo 10:24, 25) Nalipay ako nga sang marinero pa ako, pirme ako nagapanaksi sa iban pa nga mga marinero, kag nabalitaan ko nga ang isa sa ila nangin Saksi man.

Isa ka Pinasahi nga Sahi sang Pag-alagad

Sang maaga nga bahin sang 1940, nagduaw ako sa sanga talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Stockholm. Gin-abiabi ako ni Johan H. Eneroth, nga amo sadto ang nagatatap sang pagbantala nga hilikuton sa Sweden. Sang ginsilingan ko sia nga luyag ko makigbahin sa pagbantala nga hilikuton subong payunir nga ministro, gintulok niya ako kag ginpamangkot, “Nagapati ka bala nga amo ini ang organisasyon sang Dios?”

“Huo,” sabat ko. Gani, nagpabawtismo ako sang Hunyo 22, 1940, kag nagsugod nga mag-alagad sa sanga sa sadtong matahom nga palibot upod sang huwaran nga mga masigkamanugpangabudlay. Ginhinguyang namon ang Sabado kag Domingo sa ministeryo. Kon tingadlaw, masami kami nagabisikleta pakadto sa malayo nga mga teritoryo kag nagabantala sa bug-os nga talipuspusan sang semana, kag nagatulog sa tinumpok nga mga dagami kon gab-i.

Apang, masami kami nagabantala sa sulod kag sa palibot sang Stockholm. Isa ka bes, nakita ko ang isa ka lalaki sa iya idalom-balay nga daw indi mahibaluan kon ano ang iya himuon sa iya nagasungaw nga tangke sa pagpainit sing tubig. Gani, ginkalukos ko ang akon pako kag ginbuligan sia. Sang makay-o na ang sungaw, nagpasalamat sia sa akon kag nagsiling: “Ayhan may iban pa nga rason kon ngaa nagkari ka. Dayon ka sa amon balay kag mangape kita pagkatapos naton makapanghugas sing kamot.” Samtang nagapangape, nagpanaksi ako sa iya. Sang ulihi, nangin Cristiano man sia.

Walay sapayan sang deklarasyon sang Sweden nga neutral ini sa inaway, ang mga taga-Sweden naapektuhan sang inaway. Madamo nga kalalakin-an ang gintawag nga magsoldado, pati na ako. Sang nangindi ako nga makigbahin sa paghanas, ginbilanggo ako sa malip-ot nga mga tion. Sang ulihi, ginbilanggo ako sa isa ka kampo. Ang pamatan-on nga mga Saksi masami ginapaatubang sa mga huwes, kag nakapanaksi kami tuhoy sa Ginharian sang Dios. Katumanan ini sang tagna ni Jesus: “Dalhon kamo sa atubangan sang mga pangulo-puud kag sang mga hari bangud sa akon, sa pagpamatuud sa ila kag sa mga Gentil.”—Mateo 10:18.

Mga Pagbag-o sa Akon Kabuhi

Sang 1945, natapos ang inaway sa Europa. Sang ulihi sadto man nga tuig, ginduaw kami ni Nathan H. Knorr, nga amo anay ang nagapanguna sa bug-os kalibutan nga hilikuton, gikan sa Brooklyn,  upod ang iya sekretaryo, nga si Milton Henschel. Ang ila pagduaw may daku gid nga kapuslanan para sa pag-organisar liwat sa pagbantala nga hilikuton sa Sweden—kag para sa akon. Sang mabatian ko nga mahimo ako makaeskwela sa Watchtower Bible School of Gilead, nag-aplay ako gilayon.

Pagkadason nga tuig, nag-eskwela ako sa Gilead School, nga sadto anay nahamtang sa gua sang South Lansing, New York. Sa sulod sang lima ka bulan nga pagtuon, nagtudok pa gid ang akon apresasyon sa Biblia kag sa organisasyon sang Dios. Nakita ko nga ang mga nagapanguna sa bug-os kalibutan nga hilikuton sa pagbantala mainabyanon kag mapatugsilingon. Mapisan sila nga nagpangabudlay upod sa amon. (Mateo 24:14) Bisan pa wala na ako makibot sa sini, nalipay ako nga masaksihan ini mismo.

Ang gradwasyon sang ikawalo nga klase sang Gilead School ginhiwat sang Pebrero 9, 1947. Si Utod Knorr ang nagpahibalo kon diin nga pungsod kami ipadala nga mga estudyante. Sang ginlawag na ang akon ngalan, nagsiling sia, “Si Utod Pramberg magabalik sa Sweden agod mag-alagad sa iya mga kauturan didto.” Ginabaton ko nga wala ako makunyag nga magpauli.

Pagtuman sa Mabudlay nga Hilikuton

Sang nagbalik ako sa Sweden, nahibaluan ko ang tuhoy sa bag-o nga sahi sang hilikuton nga ginsugdan sa madamo nga pungsod sa bug-os nga kalibutan kag ini amo ang hilikuton sang manugtatap sa distrito. Gintangdo ako subong ang nahauna nga manugtatap sa distrito sa Sweden, kag katungdanan ko nga tatapon ang bug-os nga pungsod. Naghimo ako sing kahimusan kag nagdumala sang ginatawag nga mga sirkito nga asambleya, nga ginhiwat sa mga siudad kag mga banwa sa bug-os nga Sweden. Bangod bag-o gid ini nga kahimusan, diutay lamang nga instruksion ang akon nabaton. Ginhambalan kag ginhanda namon ni Utod Eneroth ang programa sa bug-os nga masarangan namon. Kinulbaan ako sang mabaton ko ini nga katungdanan kag madamo nga beses nga nagpangamuyo ako kay Jehova. Nag-alagad ako subong manugtatap sa distrito sa sulod sang 15 ka tuig.

Sadto anay, mabudlay mangita sing nagakaigo nga mga duog nga tilipunan. Kontento na kami sa paggamit sa mga baylehan kag sa iban pa kaanggid nga mga duog, nga sa masami indi maayo ang sistema sa pagpainit kag kon kaisa gubaon na. Ang isa ka halimbawa amo ang asambleya sa Rökiö, Finland. Ang tilipunan isa ka daan nga community center nga madugaydugay na nga wala gingamit. Nagabagyo sing niebe, kag makapakusog gid ang katugnaw. Agod mainit-initan, nagdabok kami sing kalayo sa duha ka daku kaayo nga dram. Apang, wala kami makahibalo nga nagpugad gali ang mga pispis sa sulod sang tsimenea. Napuog kami sang aso! Apang, bisan pa ang tanan nagasuksok sing panapton para sa tugnaw kag mahapdi ang mga mata, nagpabilin sila nga nagapungko. Isa gid yadto ka di-malimtan nga asambleya.

Lakip sa mga instruksion sa paghimo sing kahimusan para sa sining tatlo ka adlaw nga mga sirkito nga asambleya amo ang pag-aman sing pagkaon para sa mga delegado. Sang primero, wala kami sing kagamitan kag eksperiensia sa sini. Apang malipayon nga ginbaton sang mabuot gid nga mga kauturan ining mabudlay nga hilikuton. Isa ka adlaw antes sang asambleya, makita sila nga masako sa pagpanit sing mga patatas samtang malipayon nga nagasugiray sing  eksperiensia. Madamong pag-inabyanay sa tunga sang mga kauturan ang nagsugod sa sining mga okasyon samtang nagabinuligay sila sa pagpangabudlay.

Ang isa pa ka bahin sang amon hilikuton sadto anay amo ang paglakat nga may dala nga mga plakard nga nagapahibalo sining mga sirkito nga asambleya. Ulupod kami nga nagalakat sa isa ka banwa ukon isa ka minuro, kag ginaagda namon ang mga pumuluyo nga mamati sa pamulongpulong publiko. Sa kabilugan, ang mga tawo masami nga mainayuhon kag matinahuron. Isa ka bes sa banwa sang Finspång, madamo nga mga trabahador ang nagagua halin sa pabrika. Sa hinali lamang, ang isa sa ila nagsinggit: “Mga kaupod, tan-awa ninyo ang grupo sang mga tawo nga indi mapapas ni Hitler!”

Isa ka Importante nga Hitabo sa Akon Kabuhi

Nagbag-o ang akon kabuhi subong nagalakbay nga ministro sang makilala ko ang mabuot gid nga si Karin. Gin-agda kami nga duha nga magtambong sa internasyonal nga kombension sa Yankee Stadium, New York City, sang Hulyo 1953. Ginkasal kami didto ni Milton Henschel sang Lunes, Hulyo 20, sa tion sang intermisyon. Isa yadto ka tumalagsahon nga okasyon sa sini nga lugar nga kilala nga halampangan sing baseball. Nag-alagad kami sa hilikuton sa distrito tubtob sang 1962, kag pagkatapos sini gin-agda kami nga mangin katapo sang panimalay Bethel sa Sweden. Sang primero, nagtrabaho ako sa Magazine Department. Nian, bangod sang akon eksperiensia subong mekaniko, gintangdo ako sa pagtatap sa imprintahan kag sa iban pa nga mga makina sa sanga. Si Karin nagtrabaho sing pila ka tuig sa laundry. Sa sulod sang madamo na nga tuig karon, nagatrabaho sia sa Proofreading Department.

Makakulunyag gid kag makalilipay ang amon kabuhi sa sulod sang 54 ka tuig nga pag-alagad namon kay Jehova subong mag-asawa! Sa pagkamatuod, ginpakamaayo ni Jehova ang iya organisasyon sang mahigugmaon kag mapisan nga mga alagad. Sadto anay sang 1940, sang nagsugod ako sa pag-alagad sa sanga, 1,500 lamang ang mga Saksi sa Sweden. Apang karon, kapin na kami sa 22,000. Mas madamo pa ang pag-uswag sa iban nga mga bahin sang kalibutan, amo nga sa bug-os nga kalibutan, kapin na kami sa anom ka milyon kag tunga.

Ginasakdag sang espiritu ni Jehova ang amon hilikuton, kag pirme sini ginahumlad ang amon mga layag, kon sa aton pa. Upod ang mabakod nga pagtuo, ginatan-aw namon ang nagaalimbukad nga dagat sang katawhan, apang wala kami mahangawa. Makita na namon sa unhan ang bag-ong kalibutan sang Dios. Nagapasalamat kami ni Karin sa Dios tungod sa tanan niya nga kaayo kag nagapangamuyo kami adlaw-adlaw nga kabay nga pabakuron niya kami agod mahuptan namon ang amon integridad kag malab-ot sa ulihi ang amon tulumuron, nga amo ang matigayon ang kahamuot sang Dios kag ang kabuhi nga dayon!—Mateo 24:13.

[Piktyur sa pahina 12]

Ginasabak ni Nanay

[Piktyur sa pahina 13]

Diri kami anay ni Tatay nagapalutawlutaw sing hampanganan nga barko sang mga katuigan 1920

[Piktyur sa pahina 15]

Upod si Herman Henschel (amay ni Milton) sa Gilead, 1946

[Mga retrato sa pahina 16]

Ginkasal kami sa Yankee Stadium sang Hulyo 20, 1953