“Sin-o ang Maalam kag May Paghangop sa Inyo?”
“Sin-o ang Maalam kag May Paghangop sa Inyo?”
“Sin-o ang maalam kag may paghangop sa inyo? Ipakita niya gikan sa iya maayo nga paggawi ang iya mga buhat nga may kalulo nga nagagikan sa kaalam.”—SANT. 3:13.
1, 2. Paano mo ilaragway ang ginakabig sang kalibutan nga maalam?
SA BANTA mo sin-o gid ang matuod nga maalam? Ang imo bala mga ginikanan, ang may edad na nga tawo, ukon ang isa ka propesor? Ang imo pagtamod sa kon sin-o ang maalam mahimo naimpluwensiahan sang imo gindak-an kag mga kahimtangan. Apang, para sa mga alagad sang Dios, ang importante amo ang iya pagtamod sa sini.
2 Indi tanan nga ginakabig sang kalibutan nga maalam, matuod nga maalam sa pagtamod sang Dios. Halimbawa, ginsilingan ni Job ang mga tawo nga nagahunahuna nga maalam: “Indi ako makakita sing maalam nga tawo sa tunga ninyo.” (Job 17:10) Tuhoy sa mga nagasikway sa kaalam sang Dios, si apostol Pablo nagsulat: “Bisan pa nagasiling nga maalam sila, nangin buangbuang sila.” (Roma 1:22) Paagi kay manalagna Isaias, prangka nga nagsiling si Jehova: “Kailo sa mga maalam sa ila kaugalingon nga mga mata.”—Isa. 5:21.
3, 4. Ano ang ginakinahanglan agod mangin matuod nga maalam ang isa?
3 Maathag gid nga kinahanglan naton mahibaluan kon paano kita mangin matuod nga maalam kag sa amo, makatigayon sing mga pagpakamaayo sang Dios. Nagasugid ang Hulubaton 9:10 tuhoy sa sini: “Ang kahadluk sa GINOO amo ang pamuno sang kaalam, kag ang ihibalo sang Balaan amo ang paghangup.” Ang isa nga maalam dapat may nagakaigo nga kahadlok sa Dios kag may pagtahod sa iya mga talaksan. Apang, indi bastante ang pagpati lamang nga nagaluntad ang Dios kag nga may mga talaksan sia. Ginapahunahuna kita ni disipulo Santiago tuhoy sa sini. (Basaha ang Santiago 3:13.) Talupangda ining pinamulong: “Ipakita niya gikan sa iya maayo nga paggawi ang iya mga buhat.” Dapat makita sa imo matag-adlaw nga pagginawi kag paghambal ang matuod nga kaalam.
4 Ang matuod nga kaalam nagalakip sang pagpakita sing pagkarasonable kag pag-aplikar sang ihibalo kag paghangop sa husto nga paagi. Ano nga mga buhat ang nagapakita nga may kaalam kita? Ginlista ni Santiago ang pila ka butang nga makita sa paggawi sang mga maalam. * Ano ang iya ginsiling nga makabulig sa aton nga makig-angot sing maayo sa aton kauturan, kag subong man sa iban nga mga tawo?
Mga Buhat Sang Matuod nga Maalam
5. Paano nagagawi ang isa nga matuod nga maalam?
5 Takus gid sambiton liwat nga gin-angot ni Santiago ang kaalam sa maayong buhat. Bangod ang kahadlok kay Jehova amo ang pamuno sang kaalam, ang isa ka maalam nga tawo nagatinguha nga maggawi nahisuno sa mga dalanon kag talaksan sang Dios. Wala kita ginbun-ag nga may diosnon nga kaalam. Apang, matigayon naton ini paagi sa regular nga pagtuon kag pagpamalandong sa Biblia. Makabulig ini sa aton nga himuon ang ginapalig-on sang Efeso 5:1: “Mangin manug-ilog kamo sa Dios.” Kon labi kita nga nagagawi nahisanto sa kinaiya ni Jehova, labi pa gid nga nagapadayag kita sing kaalam sa aton mga buhat. Ang mga dalanon ni Jehova mas mataas gid sangsa iya sang mga tawo. (Isa. 55:8, 9) Busa samtang ginailog naton ang mga dalanon ni Jehova, makita sang iban nga indi bahin sang kongregasyon nga tuhay gid kita.
6. Ngaa ang kalulo pamatuod sang pagkadiosnon, kag paano mapadayag sang isa ini nga kinaiya?
6 Nagsiling si Santiago nga agod ang isa mangin kaangay ni Jehova dapat may “kalulo [sia] nga nagagikan sa kaalam.” Bisan pa ang kalulo nagalakip sang pagkamainayuhon, ang isa ka Cristiano dapat man mangin malig-on sa talaksan sang Biblia, kay makabulig ini sa iya nga maggawi sing balanse. Malulo ang Dios bisan pa walay latid ang iya kusog kag wala kita natahap magpalapit sa iya. Ginpadayag gid sang Anak sang Dios ang kalulo sang iya Amay amo nga nakasiling siya: “Kari sa akon, kamo tanan nga ginabudlayan kag ginabug-atan, kag paumpawan ko kamo. Itakod ang akon gota kag magtuon kamo sa akon, kay ako malulo kag mapainubuson sing tagipusuon, kag makakita kamo sang kaumpawan sa inyo kaugalingon.”—Mat. 11:28, 29; Fil. 2:5-8.
7. Ngaa isa ka maayo nga halimbawa si Moises sa kalulo?
7 Nagasugid ang Biblia tuhoy sa iban nga kilala sa kalulo, ukon kahagop. Isa sa sini amo si Moises. Tuman ka daku sang iya responsibilidad, apang ginlaragway sia subong “ang labing mahagop sa tanan nga tawo nga yara sa kadaygan sang duta.” (Num. 11:29; 12:3, NW) Kag dumduma ang kaisog nga ginhatag ni Jehova kay Moises agod himuon ang Iya kabubut-on. Nalipay si Jehova sa paggamit sing malulo nga mga indibiduwal agod tumanon ang iya katuyuan.
8. Paano ang di-himpit nga mga tawo makapakita sing “kalulo nga nagagikan sa kaalam”?
8 Maathag nga posible para sa di-himpit nga mga tawo nga makapakita sing “kalulo nga nagagikan sa kaalam.” Kamusta naman kita? Mahimo bala naton pauswagon ini nga kinaiya? Ang kalulo bahin sang bunga sang balaan nga espiritu ni Jehova. (Gal. 5:22, 23) Mapangamuyo naton ang iya espiritu kag mapanikasugan man naton nga ipadayag ang mga bunga sini, upod ang pagsalig sa Dios nga buligan kita nga mapauswag ang pagpakita sing kalulo. Makapalig-on gid ang ginsiling sang salmista: “Tudluan [sang Dios] ang mga mahagop sang iya dalanon.”—Sal. 25:9, NW.
9, 10. Ano nga panikasog ang kinahanglan naton himuon agod mapadayag ang diosnon nga kalulo, kag ngaa kinahanglan ini?
9 Walay sapayan, kinahanglan gid kita manikasog agod mag-uswag sa sini nga bahin. Bangod sang aton gindak-an, mahimo nga indi mahapos para sa iban sa aton nga mangin malulo. Dugang pa, ang mga tawo sa aton palibot mahimo magapalig-on sing kabaliskaran, paagi sa pagsiling nga “basli man kon ano ang ginhimo sa imo.” Apang, maalamon gid bala ina nga tikang? Halimbawa kon may sunog sa imo balay, basyahan mo bala ini sing mantika, ukon sing tubig? Kon basyahan mo sing mantika ang kalayo, magadabadaba pa gid ini, apang kon basyahan mo sing tubig mapalong ini. Kaangay man sini ang laygay sang Biblia sa aton: “Ang mahomok nga panalabton nagapalugpay sang kasingkal, apang ang matigdas nga polong nagapaibwal sang kaakig.” (Hulu. 15:1, 18) Sa masunod nga may mag-utwas nga problema, sa sulod man ukon sa gua sang kongregasyon, mapakita naton ang matuod nga kaalam kon maggawi kita sing malulo.—2 Tim. 2:24.
10 Subong sa ginsambit sa ibabaw, madamo sa mga naimpluwensiahan sang espiritu sang kalibutan ang di-mainayuhon, di-mahidaiton, kag indi kalmado. Madamo nga mga tawo ang matigdas kag bugalon. Nahibaluan ini ni Santiago, amo nga ginpaandaman niya ang mga indibiduwal sa kongregasyon nga maghalong nga indi maimpluwensiahan sining espiritu. Ano pa ang matun-an naton gikan sa iya laygay?
Mga Kinaiya sang Di-maalamon
11. Ano nga mga kinaiya ang nagasumpakil sa diosnon nga kaalam?
11 Prangka nga ginsulat ni Santiago ang mga kinaiya nga direkta nga nagasumpakil sa diosnon nga kaalam. (Basaha ang Santiago 3:14.) Ang kahisa kag huyog nga makigbais indi espirituwal nga mga kinaiya, kundi undanon. Talupangda ang matabo kon mangibabaw ang undanon nga panghunahuna. Anom ka “Cristiano” nga grupo ang may poder sa mga bahin sang Simbahan sang Balaan nga Lulubngan sa Jerusalem nga ginapatihan nga gintukod diin ginpatay kag ginlubong si Jesus. Wala untat ang ila away sa sini. Sang 2006, ang magasin nga Time nagsugid tuhoy sa mas nauna pa nga away sang mga monghe nga “nagbinaisay sing inoras, . . . nga naglinampusanay sing dalagku nga mga kandelero.” Wala gid sila sing salig sa isa kag isa amo nga ang yabi sang ila simbahan gintugyan na lang nila sa isa ka Muslim.
12. Ano ang mahimo matabo kon indi kita magpakita sing kaalam?
12 Ining tuman ka makiawayon nga paggawi indi dapat masapwan sa kongregasyon sang matuod nga mga Cristiano. Apang kon kaisa, bangod sang pagkadihimpit, ang pila nagapakatig-a sa ila kaugalingon nga pagtamod. Mahimo ini magdul-ong sa inaway kag bangigay. Natalupangdan ini ni apostol Pablo sa kongregasyon sa Corinto, amo nga nagsulat sia: “Samtang may kaimon kag pinuyas sa tunga ninyo, indi bala undanon kamo kag nagalakat subong sang paglakat sang mga tawo?” (1 Cor. 3:3) Ining masubo nga kahimtangan madugaydugay man nga nagluntad sa sining unang siglo nga kongregasyon. Busa, kinahanglan naton bantayan nga ini nga espiritu indi mag-impluwensia sa kongregasyon karon.
13, 14. Maghatag sing mga halimbawa kon paano mahimo madayag ang undanon nga espiritu.
13 Paano mahimo mag-impluwensia sa kongregasyon ini nga kinaiya? Mahimo ini magsugod sa magagmay nga paagi. Halimbawa, kon ginatukod ang isa ka Kingdom Hall, mahimo maglutaw ang nanuhaytuhay nga mga opinyon sa mga pamaagi sang pagtukod. Mahimo maakig ang isa ka utod kon indi pagsundon ang iya mga panugda, ayhan dayag niya nga ipabutyag ang iya disgusto sa nahuman na nga mga desisyon. Mahimo pa gani nga indi na sia makigbahin sa pagtukod sang Kingdom Hall! Ang mga nagagawi kaangay sini mahimo nalipat nga ang hilikuton may kaangtanan sa kongregasyon masami nasandig sing labi sa mahidaiton nga espiritu sang kongregasyon sa baylo nga sa espesipiko nga mga pamaagi. Ang malulo nga espiritu amo ang ginapakamaayo ni Jehova, indi ang huyog nga makigbais.—1 Tim. 6:4, 5.
14 Isa pa gid ka halimbawa, ano abi kon natalupangdan sang mga gulang sa kongregasyon nga ang isa ka gulang, bisan pa madamo na nga tuig nga nagaalagad, wala na karon nakalab-ot sa Makasulatanhon nga mga kalipikasyon. Bisan pa ang utod nahatagan na sing espesipiko nga laygay sang una, wala gihapon sia nagbag-o. Bangod sini, ang nagaduaw nga manugtatap sang sirkito, nag-ugyon kag nagbuylog sa pagrekomendar nga pahalinon sia subong gulang. Paano niya ini dapat tamdon? Mapainubuson bala niya nga batunon ang ginkasugtan sang mga gulang kag ang laygay pasad sa Kasulatan kag mangin determinado nga lab-uton ang Makasulatanhon nga mga kalipikasyon agod nga matangdo sia liwat? Ukon magadumot bala sia kag mahisa bangod nadulaan sia sing pribilehiyo? Ngaa abi iinsister gid sang isa ka utod nga lalaki nga kalipikado sia subong isa ka gulang samtang ang tanan nga gulang naghinakop nga indi na sia kalipikado? Maalamon gid ang isa kon magpakita sia sing pagkamapainubuson kag paghangop!
15. Ngaa sa banta mo importante gid ang inspirado nga laygay sa Santiago 3:15, 16?
15 May iban pa nga mga sitwasyon nga mahimo mag-utwas ang kaangay nga panimuot. Apang bisan ano man nga kahimtangan ang mag-utwas, dapat naton panikasugan gid nga likawan ang amo nga mga batasan. (Basaha ang Santiago 3:15, 16.) Si disipulo Santiago nagtawag sa sini nga mga panimuot nga “dutan-on” bangod undanon ini, kag indi panimuot sang espirituwal nga tawo. “Sapatsapaton,” bangod bunga ini sang undanon nga mga huyog, kaangay sa mga kinaiya sang wala sing pangatarungan nga mga sapat. “Demonyohanon,” bangod ginapadayag sini ang panimuot sang mga demonyo. Indi gid nagakaigo para sa mga Cristiano nga magpakita sini nga mga kinaiya!
16. Ano nga mga pagpasibu ang kinahanglan naton himuon, kag paano kita magmadinalag-on sa paghimo sini?
16 Ang tagsa ka katapo sang kongregasyon dapat mag-usisa gid sang ila kaugalingon kag tinguhaan nga dulaon ini nga mga kinaiya. Subong mga manunudlo sa kongregasyon, dapat man dulaon sang mga manugtatap ang negatibo nga mga panimuot. Indi ini mahapos bangod sang aton di-kahimpitan kag impluwensia sining kalibutan. Daw kaangay ini sa pagtaklad sa lunangon kag madanlog nga pukatod. Kon wala kita sing may ginakapyutan, mahimo kita magdalus-os. Apang, paagi sa malig-on nga pagpanguyapot sa laygay nga masapwan sa Biblia kag sa bulig nga ginaaman sang kongregasyon, makapadayon kita.—Sal. 73:23, 24.
Mga Kinaiya nga Ginapadayag sang mga Maalam
17. Ano sa masami ang reaksion sang maalam kon ginasulay?
17 Basaha ang Santiago 3:17. Makabenepisyo kita sa pagbinagbinag sang pila ka kinaiya nga nagapadayag sing “kaalam nga gikan sa hitaas.” Ang pagkaputli nagakahulugan sing pagkawalay dagta sa aton paggawi kag motibo. Kinahanglan naton sikwayon gilayon ang malaut nga mga butang. Ang paghimo sini ginpaanggid sa maabtik nga reaksion sang lawas. Mahimo nakaagi ka na nga daw may matuslok sa imo mata. Gulpi mo nga ginalikaw ang imo ulo sa sini ukon ginasagang ini. Ini nga reaksion awtomatiko; indi na ini kinahanglan pamensaron pa. Kaangay man sini kon ginasulay ka sa malain nga mga buhat. Ang aton kaputli kag nahanas sa Biblia nga konsiensia dapat magpahulag gilayon sa aton nga sikwayon ang malain. (Roma 12:9) Ang Biblia nagaaman sing mga halimbawa sang mga naggawi kaangay sini, subong nanday Jose kag Jesus.—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.
18. Paano kita (a) mangin mahidaiton? (b) mangin manugpahidait?
18 Ginapahulag kita sang diosnon nga kaalam nga mangin mahidaiton. Nagalakip sa sini ang paglikaw sa pagkamaakigon, sa pagkamabinatuon, ukon sa paggawi nga makaguba sang kalinong. Ginpaathag ni Santiago ini nga punto sang nagsiling sia: “Ang bunga sang pagkamatarong may binhi nga ginsab-ug sa mahidaiton nga mga kahimtangan para sa mga nagapakighidait.” (Sant. 3:18) Talupangda ang tinaga nga “nagapakighidait.” Sa kongregasyon, kilala bala kita nga manugpahidait ukon manugpagamo? Masami ka bala nga may di-paghangpanay sa iban? Madali ka bala masaklaw ukon ang iban bala madali masaklaw sa imo? Ginapilit bala naton nga batunon sang iban kon ano kita, ukon mapainubuson naton nga ginabag-o ang aton mga kinaiya nga makasalaklaw sa iban? Kilala bala kita nga nagapanikasog gid nga makighidait, mahapos magpatawad kag madali maglimot sang kasaypanan sang iban? Ang bunayag nga pag-usisa sa aton kaugalingon makabulig sa aton nga makita kon bala kinahanglan naton nga pauswagon ang aton pagpadayag sang diosnon nga kaalam sa sini nga bahin.
19. Paano masiling nga makatarunganon ang isa ka tawo?
19 Ginlakip ni Santiago ang pagkamakatarunganon sa paglaragway kon paano ipadayag ang kaalam gikan sa hitaas. Handa bala kita pirme magpauyon sa iban kon wala man lang sing Makasulatanhon nga prinsipio nga nadalahig kag wala nagapamilit sang aton personal nga mga talaksan? Kilala bala kita nga malulo kag mahapos istoryahon? Nagapakita ini nga natun-an naton nga mangin makatarunganon.
20. Ano ang resulta kon ipadayag naton ang diosnon nga mga kinaiya nga aton ginbinagbinag?
20 Makalilipay gid ang kahimtangan sa kongregasyon kon ang mga kauturan nagapadayag sing labi sang diosnon nga mga kinaiya nga ginsulat ni Santiago! (Sal. 133:1-3) Ang kalulo, pagkamahidaiton, kag pagkamakatarunganon sa isa kag isa pat-od gid nga magaresulta sa maayo nga mga kaangtanan kag mapadayag nga yara sa aton “ang kaalam nga gikan sa hitaas.” Binagbinagon naton sa masunod nga artikulo kon paano makabulig sa aton sa sini nga bahin ang pagtuon sa pagtamod ni Jehova sa iban.
[Footnote]
^ par. 4 Ginapakita sa sini nga konteksto nga ang panguna nga ginapatuhuyan ni Santiago amo ang mga tigulang nga lalaki, ukon “mga manunudlo,” sang kongregasyon. (Sant. 3:1) Ining mga lalaki dapat gid mangin huwaran sa pagpakita sing diosnon nga kaalam, apang kita tanan makatuon man sa iya laygay.
Mapaathag Mo Bala?
• Paano mangin matuod nga maalam ang isa ka Cristiano?
• Paano naton mapauswag ang pagpakita sing diosnon nga kaalam?
• Ano nga mga kinaiya ang makita sa mga wala nagapadayag sing “kaalam nga gikan sa hitaas”?
• Ano nga mga kinaiya ang determinado mo nga palambuon sing labi pa?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Piktyur sa pahina 23]
Paano mahimo mag-utwas ang pinuyas karon?
[Piktyur sa pahina 24]
Maabtik mo bala nga ginasikway ang malaut?
