Mga Kahimusan sa Lubong nga Dungganon, Nagakaigo, kag Kalahamut-an sa Dios

MABATIAN mo ang pagtiniyabaw sa palibot. Nagasuksok sing itom nga bayo ang mga nagalalaw, may nagapudagpudag, nagaligidligid, kag nagahapaon bangod sang sobra nga kasubo. Ang iban nagasaot sa nagatokar nga musika. Apang ang iban nagakinaon, nagakinadlaw kag nagasinadya. Ang pila nagahayaon sa kahulugbon sang tuba kag serbesa. Ano ang okasyon? Sa iban nga bahin sang kalibutan, kinaandan ini nga makita sa namatyan diin ginatos ka tawo ang nagatipon agod magpaalam sa patay.

Madamo sa mga Saksi ni Jehova ang nagapuyo sa mga komunidad nga ang ila mga paryente kag mga kasilingan tama ka mapinatihon sa disparatis kag nahadlok gid sa patay. Minilyon ang nagapati nga kon mapatay ang isa, mangin espiritu sia nga may ikasarang sa pagbulig ukon paghalit sa mga buhi. Ini nga pagpati nagaimpluwensia sa madamo nga kustombre sa lubong. Siempre, normal lamang nga magkasubo kon may mapatay. Isa ka bes, nasubuan gid si Jesus kag ang iya mga disipulo sang napatay ang ila hinigugma. (Juan 11:33-35, 38; Binu. 8:2; 9:39) Apang, wala sila nagpakita sing sobra nga kasubo nga kinaandan sa ila panahon. (Luc. 23:27, 28; 1 Tes. 4:13) Ngaa? Ang isa ka rason amo nga nahibaluan nila ang kamatuoran tuhoy sa kamatayon.

Maathag nga nagsiling ang Biblia: “Ang buhi nakahibalo nga mapatay sila, apang ang patay wala makahibalo sang bisan ano . . . Ang ila gugma kag ang ila dumut kag ang ila kahisa nawala sing dugay na . . . Sa Sheol [kinaandan nga lulubngan] nga imo ginakadtoan walay buluhaton ukon pahito ukon ihibalo ukon kaalam. (Man. 9:5, 6, 10) Ining inspirado nga bersikulo sa Biblia nagapaathag nga kon ang isa mapatay wala na sia sing hinalung-ong. Indi na sia makapamensar, makabatyag, makapakig-angot, ukon makahangop sang bisan ano. Paano ang paghangop sa sining importante nga kamatuoran makaapektar sa kahimusan sang lubong sang isa ka Cristiano?

“Untati Ninyo ang Pagtandog sa Di-matinlo nga Butang”

Ano man ang rasa ukon kultura sang mga Saksi ni Jehova, ginalikawan gid nila ang bisan ano nga kustombre nga naangot sa pagpati nga ang mga patay may hinalung-ong kag mahimo makaimpluwensia sa mga buhi. Ang mga pagsinadya pagkatapos sang lubong, mga anibersaryo sa lubong, paghalad sa mga patay, kag mga rituwal sa pagkabalo, tanan ini mga kustombre nga di-Makasulatanhon kag kangil-aran sa Dios. Kay man, ini tanan naangot sa di-Makasulatanhon kag demonyohanon nga panudlo nga ang kalag ukon espiritu indi mapatay. (Ezeq. 18:4) Ang matuod nga mga Cristiano wala nagaambit “sa ‘lamesa ni Jehova’ kag sa lamesa sang mga demonyo,” amo nga wala sila nagapakigbahin sa sini nga mga kustombre. (1 Cor. 10:21) Ginatuman nila ang sugo nga: “Magbulag kamo, . . . kag untati ninyo ang pagtandog sa di-matinlo nga butang.” (2 Cor. 6:17) Apang ang paghimo sini indi pirme mahapos.

Sa Aprika kag sa iban nga duog, madamo ang nagapati nga kon indi pagsundon ang pila ka kustombre, maakig ang espiritu sang mga katigulangan. Ginakabig gid ini nga daku nga sala kay mahimo ini magresulta sa pagpakamalaut ukon kabudlayan sa bug-os nga komunidad. Bangod wala nagapakigbahin sa di-Makasulatanhon nga mga rituwal sa lubong ang mga Saksi, madamo sa ila ang ginamulay, ginainsulto, kag ginasikway sang ila komunidad ukon mga paryente. Ang pila ginasumbong nga maiyaiyahon kag wala sing respeto sa mga patay. Kon kaisa, ginapilit sang mga di-tumuluo nga sila ang magdumala sa lubong sang isa ka Cristiano. Gani, paano naton malikawan ang pagpakigbais sa mga  nagapamilit nga sundon ang mga kustombre sa lubong nga wala ginakahamut-an sang Dios? Labaw sa tanan, ano ang himuon naton agod makabulag sa di-matinlo nga mga rituwal kag mga buhat nga mahimo makaguba sang aton kaangtanan kay Jehova?

Ipahibalo ang Imo Desisyon

Sa pila ka bahin sang kalibutan, nangin kustombre na nga ang mga tigulang sa pamilya kag mga paryente amo ang nagadesisyon sa mga kahimusan sang lubong. Gani, dapat ipahibalo sang isa ka matutom nga Cristiano nga ang kahimusan sa paglubong pangunahan kag hikuton sang mga Saksi ni Jehova suno sa mga prinsipio sang Biblia. (2 Cor. 6:14-16) Ang mga kahimusan sa lubong sang isa ka Cristiano indi dapat makatublag sa konsiensia sang mga masigkatumuluo ukon makapasandad sa iban nga nakahibalo sang aton pagpati kag panudlo tuhoy sa mga patay.

Kon pangabayon ang isa sa Cristianong kongregasyon sa pagdumala sang isa ka lubong, ang gintangdo nga mga gulang mahimo maghatag sing mga panugda sa namatyan nga pamilya kag buligan sila nga mahangpan ang mga prinsipio sa Biblia nga naangot sa lubong agod ang tanan nga kahimusan nahisanto sa Kasulatan. Kon ang pila ka di-Saksi luyag maghiwat sang di-Makasulatanhon nga kinabatasan, importante nga mangin malig-on kita kag indi mahadlok sa pagpaathag sa ila sang aton pagpati subong mga Cristiano sa mainayuhon kag matinahuron nga paagi. (1 Ped. 3:15) Apang kamusta kon ipilit gihapon sang di-tumuluo nga mga paryente nga ilakip ang ila di-Makasulatanhon nga mga rituwal sa kahimusan? Nian, mahimo magdesisyon ang tumuluo nga pamilya nga indi na magtambong sa lubong. (1 Cor. 10:20) Kon amo sini ang kahimtangan, ang isa ka simple nga diskurso sa patay mahimo hiwaton sa lokal nga Kingdom Hall ukon sa iban nga nagakaigo nga duog. Paagi sa sini nga kahimusan mapaambit ang “lugpay gikan sa Kasulatan” sa mga matuodtuod gid nga nagakalisod sa kamatayon sang ila hinigugma. (Roma 15:4) Bisan pa wala ang bangkay, ini nga kahimusan dungganon kag nagakaigo. (Deut. 34:5, 6, 8) Ang pagpamilit sang mga di-tumuluo mahimo magdugang sa kahuol kag kasubo sa sini nga okasyon. Apang, makasapo kita sing lugpay bangod nahibaluan naton nga ang aton determinasyon sa paghimo sing husto natalupangdan gid sang Dios, kag hatagan niya kita sing “gahom nga labaw sa kinaandan.”—2 Cor. 4:7.

Isulat ang Imo Panindugan

Kon nasulat sang isa ang iya luyag nga mga kahimusan sa iya lubong, mangin mas mahapos ang pag-istorya sa mga di-tumuluo nga miembro sang pamilya bangod ginatahod nila ang mga pamilinbilin sang napatay. Kinahanglan isulat ang importante nga mga kahimusan tuhoy sa lubong, subong sang kon diin ini hiwaton, kag kon sin-o lamang ang may awtoridad sa pag-organisar kag pagdumala sini. (Gen. 50:5) Mas maayo nga napirmahan ini upod sa mga testigo. Yadtong nagaplano nga may paghantop kag kaalam pasad sa Biblia nakahibalo nga indi na  nila kinahanglan hulaton nga magtigulang ukon magbalatian sila antes himuon ini nga tikang.—Hulu. 22:3; Man. 9:12.

Ang iban nasaw-ahan sa paghimo sini. Apang nagapakita ini sing Cristiano nga pagkahamtong, gugma, kag kabalaka sa iban. (Fil. 2:4) Mas maayo nga ikaw na nga daan ang maghimo sini nga kahimusan sangsa itugyan mo ini sa mahul-an nga pamilya, nga ginapilit sa paghimo sing di-Makasulatanhon nga kinabatasan nga wala gani ginapatihan ukon ginakahamut-an sang napatay.

Hupti ang Nagakaigo nga Lubong

Sa madamo nga bahin sang Aprika, madamo ang nagapati nga kinahanglan engrande kag dalayawon ang handa sa lubong agod indi maakig ang mga espiritu sang katigulangan. Ginahingalitan sang iban ang tion sang lubong agod ‘ipadayawdayaw’ ang ila manggad. (1 Juan 2:16) Daku nga tion kag kuarta ang ginagamit agod malubong sing “nagakaigo” ang patay. Agod maganyat ang mga tawo, ginabutang ang dalagku nga mga poster nga may retrato sang napatay sa nagkalainlain nga duog agod ipasayod sa publiko ang iya lubong. Ginaimprinta sa mga t-shirt ang retrato sang napatay kag ipanagtag agod isuksok sang mga nagalalaw. Nagabakal sila sang matahom kag malahalon nga mga lungon agod ipadayawdayaw. Sa isa ka pungsod sa Aprika, ang iban nagahimo sing lungon nga ang hitsura daw mga salakyan, eroplano, barko, kag iban pa nga mga desinyo agod ipakita ang ila manggad, pagkahalangdon, kag ikasarang. Mahimo nga ipagua nila sa lungon ang bangkay kag ipahigda sa isa ka nadekorasyunan nga hiligdaan. Ang babayi mahimo nga pasuksukan sang trahe-de-boda, ginapunihan sing madamo nga alahas, kag butangan sing madamol nga make-up. Ang paghimo bala sini nagakaigo para sa katawhan sang Dios?

Ang hamtong nga mga Cristiano nakahibalo nga maalamon ang paglikaw sa sobra nga pagpatuyang sang mga tawo nga wala nakahibalo ukon nagasunod sa diosnon nga mga prinsipio. Nakahibalo kita nga ang di-nagakaigo kag di-Makasulatanhon nga mga kustombre kag kinabatasan ‘indi gikan sa Dios, kundi gikan sa kalibutan nga nagataliwan.’ (1 Juan 2:15-17) Kinahanglan gid ang paghalong agod indi kita madala sa di-Cristiano nga huyog sa pagpaindis-indis, nga nagatinguha nga mangin mas maayo sangsa iban. (Gal. 5:26) Ginapakita sang mga eksperiensia nga kon bahin sa kultura kag pagkabuhi sang mga tawo sa isa ka lugar ang  pagkahadlok sa patay, ang lubong masami nga engrande kag mabudlay dumalahan kag gani mahimo mangin magamo. Madali lang maghimo sing di-Makasulatanhon nga mga buhat ang mga di-tumuluo bangod sang ila daku nga pagtahod sa mga patay. Sa sini nga mga lubong, mahimo nga may mabaskog kag di-mapunggan nga paghinibi, paghakos, pagpakigsugilanon, kag pagbutang sing kuarta kag iban pa nga mga butang sa bangkay. Kon matabo ini sa lubong sang isa ka Cristiano, daku gid ini nga pagpakahuya sa ngalan ni Jehova kag sa iya katawhan.—1 Ped. 1:14-16.

Ang ihibalo sa matuod nga kahimtangan sang mga patay dapat maghatag sa aton sing kaisog nga dumalahan ang Cristianong mga lubong nga wala sing impluwensia sang kalibutanon nga buhat. (Efe. 4:17-19) Bisan pa nga si Jesus ang pinakabantog kag pinakaimportante nga tawo nga nagkabuhi, simple lamang kag nagakaigo ang iya lubong. (Juan 19:40-42) Para sa mga tawo nga “may hunahuna ni Cristo,” dungganon ini nga sahi sang lubong. (1 Cor. 2:16) Pat-od gid nga ang simple kag nagakaigo nga lubong sang isa ka Cristiano amo ang pinakamaayo nga paagi agod malikawan ang di-Makasulatanhon nga mga buhat. Mahuptan man sini nga malinong ang palibot amo nga mangin dungganon, kalahamut-an, kag nagakaigo ini para sa mga nagahigugma sa Dios.

Dapat Bala May Pagsinadya?

Pagkatapos sang lubong, mahimo nga kustombre na sang mga paryente, kasilingan, kag iban pa nga magtinipontipon agod magsinadya kag magsinaot. Ini nga mga selebrasyon masami nga nagalakip sang pagpahubog kag imoral nga mga buhat. Ang iban nagasiling nga mabuligan sini nga mapaumpawan ang mga namatyan. Ang iban naman nagapati nga bahin lamang ini sang ila kultura. Apang, madamo ang nagapati nga kinahanglan hiwaton ining pagsinadya agod padunggan kag dayawon ang patay kag hilwayon ang kalag sini agod mag-upod sa iya mga katigulangan.

Nahangpan sang matuod nga mga Cristiano nga maalamon gid ang pagpalig-on sang Kasulatan: “Maayo pa ang kasubo sa kinadlaw, kay paagi sa kasubo sang nawung ang tagiposoon ginapasadya.” (Man. 7:3) Dugang pa, nahibaluan nila ang kapuslanan sang pagpamalandong sa kalip-ot sang kabuhi kag sa paglaum nga pagkabanhaw. Huo, para sa mga may suod gid nga kaangtanan kay Jehova, ‘ang adlaw sang kamatayon mas maayo pa sang sa adlaw sang pagkatawo.’ (Man. 7:1) Gani, bangod nahibaluan nila nga ang kinasadya sa lubong naangot sa espiritistiko nga mga pagpati kag imoral nga mga buhat, nangin indi na gid nagakaigo sa matuod nga mga Cristiano ang mag-organisar ukon magpakigbahin sa sina nga mga selebrasyon. Ang pagpakig-upod sa mahuyugon sa pagsinadya sa lubong magapakita nga wala kita sing pagtahod sa Dios kag sa konsiensia sang aton mga masigkasumilimba.

Ipakita sa Iban ang Kinatuhayan

Mapinasalamaton gid kita bangod nahilway na kita sa kahadlok sa patay nga kinaandan sa mga tawo nga yara sa espirituwal nga kadulom! (Juan 8:32) Subong “mga anak sang kapawa,” ginapabutyag naton ang aton kasubo kag kalisod sa paagi nga nagapakita nga nasanagan kita sa espirituwal, isa ka paagi nga nagakaigo, matinahuron, kag nalugpayan sang pat-od nga paglaum nga pagkabanhaw. (Efe. 5:8; Juan 5:28, 29) Ini nga paglaum magapugong sa aton sa sobra nga pagpabutyag sing kalisod nga masami makita sa mga tawo nga “wala sing paglaum.” (1 Tes. 4:13) Magahatag ini sa aton sing kaisog nga manindugan sa putli nga pagsimba, nga wala nagapadala sa kahadlok sa tawo.—1 Ped. 3:13, 14.

Ang aton matutom nga pagsunod sa mga prinsipio sa Kasulatan magahatag sa mga tawo sing kahigayunan nga ‘makilala ang mga nagaalagad sa Dios kag ang mga wala nagaalagad sa iya.’ (Mal. 3:18) Maabot ang tion nga wala na sing kamatayon. (Bug. 21:4) Samtang ginahulat naton ang katumanan sining dalayawon nga saad, kabay nga masapwan kita ni Jehova nga wala sing higko, wala sing depekto, kag bug-os nga nahamulag sa sining malauton nga kalibutan kag sa mga kinabatasan nga wala nagapadungog sa Dios.—2 Ped. 3:14.

[Retrato sa pahina 30]

Maalamon gid ang pagsulat sang aton mga pamilinbilin tuhoy sa mga kahimusan sang aton lubong

[Retrato sa pahina 31]

Ang Cristianong lubong dapat nga nagakaigo kag dungganon