Kabuhi nga Walay Katapusan sa Duta—Paglaum nga Nangin Maathag Liwat
Kabuhi nga Walay Katapusan sa Duta—Paglaum nga Nangin Maathag Liwat
“O Daniel, takpi ang mga polong . . . tubtub gid sa tion sang katapusan. Madamu ang magadalagan pakadto-pakari, kag magadugang ang ihibalo.”—DAN. 12:4.
1, 2. Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon sa sini nga artikulo?
NAHANGPAN sang minilyon ka tawo sa karon ang mga pamatuod sa Kasulatan nga may paglaum nga kabuhi nga dayon sa paraiso nga duta. (Bug. 7:9, 17) Sa ginsuguran, nagsiling ang Dios nga gintuga niya ang tawo sa tuyo nga mabuhi sing dayon, indi sing pila lang ka tuig kag nian mapatay.—Gen. 1:26-28.
2 Ang pagpasag-uli sa katawhan sa kahimpitan nga nadula ni Adan nalakip sa ginalauman sang mga Israelinhon. Ginapaathag sang Cristianong Griegong Kasulatan kon ano ang himuon sang Dios agod matigayon sang mga tawo ang kabuhi nga walay katapusan sa duta. Kon amo, ngaa kinahanglan pa nga ipaathag liwat ang paglaum sang mga tawo? Paano ini nangin maathag sa minilyon ka tawo karon?
Nagdulom nga Paglaum
3. Ngaa indi katingalahan nga nagdulom ang paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta?
3 Gintagna ni Jesus nga patikuon sang butig nga mga manalagna ang iya mga panudlo kag patalangon ang kalabanan nga tawo. (Mat. 24:11) Ginpaandaman ni apostol Pedro ang mga Cristiano: “May magaluntad man nga di-matuod nga mga manunudlo sa tunga ninyo.” (2 Ped. 2:1) Si apostol Pablo nagsiling tuhoy sa “isa ka hut-ong sang tion nga indi [ang mga tawo] magbatas sa makapapagros nga panudlo, kundi, suno sa ila kaugalingon nga mga kailigbon, magatipon sila sang mga manunudlo para sa ila kaugalingon agod pakalamon ang ila mga dulunggan.” (2 Tim. 4:3, 4) Si Satanas amo ang nagapatalang sa mga tawo kag gingamit niya ang apostata nga mga Cristiano agod padulmon ang kamatuoran tuhoy sa katuyuan sang Dios sa mga tawo kag sa duta.—Basaha 2 Corinto 4:3, 4.
4. Ano nga paglaum sang katawhan ang ginsikway sang apostata nga mga lider sang relihion?
4 Ginapaathag sang Kasulatan nga ang Ginharian sang Dios isa ka panguluhan sa langit nga magadugmok kag magapapas sa tanan nga pagginahom sang tawo. (Dan. 2:44) Sa tion sang isa ka libo ka tuig nga paggahom ni Cristo, itagbong si Satanas sa kadadalman, banhawon ang mga patay, kag ipasag-uli ang mga tawo sa kahimpitan sa duta. (Bug. 20:1-3, 6, 12; 21:1-4) Apang, ginbaton sang apostata nga mga lider sang Cristiandad ang tuhay nga mga ideya kag ginlakip ini sa ila panudlo. Halimbawa, ang Amay sang Simbahan sang ikatlo nga siglo nga si Origen sang Alexandria nagpakamalaut sa mga nagapati nga ang Milenyo nga paggahom magapakamaayo sa duta. Ang Katoliko nga teologo nga si Augustine sang Hippo (354-430 C.E.) “nagasakdag sa panudlo nga wala sing milenyo,” siling sang The Catholic Encyclopedia. *
5, 6. Ngaa ginpamatukan nanday Origen kag Augustine ang pagpati sa milenyo nga paggahom?
5 Ngaa ginpamatukan nanday Origen kag Augustine ang pagpati sa milenyo nga paggahom? Si Origen amo ang nagtudlo sang ideya nga ang kalag indi mapatay. Ini nga ideya naghalin sa Griego nga tradisyon. Bangod naimpluwensiahan gid si Origen sang mga ideya ni Plato, “ginsimpon niya sa Cristiano nga mga panudlo ang mga ideya ni Plato tuhoy sa kalag kag sa padulungan sini,” siling sang teologo nga si Werner Jaeger. Sang ulihi, gintudlo ni Origen nga ang mga pagpakamaayo sang Milenyo indi mahanabo sa duta kundi sa duog sang mga espiritu.
6 Antes nakumbertir si Augustine sa “Cristianismo” sa edad nga 33, isa na sia ka Neoplatonist—isa ka sumalakdag sang panudlo ni Plotinus sang ikatlo nga siglo nga ginbase sa pilosopiya ni Plato. Sang nakumbertir na si Augustine sa Cristianismo, nagpabilin sia gihapon nga Neoplatonist. “May daku sia nga papel sa pagsimpon sang mga panudlo ni Plato, nga pilosopiya sang mga Griego, sa mga panudlo sang Bag-o nga Testamento,” siling sang The New Encyclopædia Britannica. Ginpaathag ni Augustine nga ang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom nga ginsambit sa Bugna kapitulo 20 “isa lang ka sugidsugid,” siling sang The Catholic Encyclopedia. Nagdugang pa ini: “Ini nga paathag . . . ginbaton sang nagbulos nga mga teologo nga nagasakdag sang Griego-Romano nga mga panudlo, kag wala na ginbaton ang orihinal nga pagpati tuhoy sa milenyo nga paggahom sa duta.”
7. Anong sayop nga pagpati ang nag-impluwensia sa paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta, kag paano ini natabo?
7 Ang paglaum sang katawhan nga kabuhi nga walay katapusan sa duta gin-impluwensiahan sang pagpati nga ang tawo may kalag ukon espiritu nga indi mapatay sa sulod sang iya lawas. Ini nga pagpati lapnag sa Babilonia sadto kag naglapta man sa bug-os nga kalibutan. Sang ginbaton sang Cristiandad ini nga pagpati, ginpagua sang mga teologo nga ang mga teksto sa Kasulatan nga nagapatuhoy sa paglaum sa langit, nagatudlo nga ang tanan nga matarong nga tawo mapalangit. Suno sa sini nga pagpati, temporaryo lang ang kabuhi sang tawo sa duta, kay diri sia tilawan kon bala bagay gid sia sa kabuhi sa langit. Ang orihinal nga pagpati sang mga Judiyo tuhoy sa paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta, gin-impluwensiahan man. Samtang amat-amat nga naimpluwensiahan ang mga Judiyo sang pagpati sang mga Griego nga ang kalag indi mapatay, ang ila orihinal nga paglaum nga mabuhi sa duta nadula. Tuhay gid ini sa ginatudlo sang Biblia kon ano ang tawo. Ang tawo may pisikal nga lawas, kag indi isa ka espiritu. Si Jehova nagsiling sa una nga tawo: “Yab-ok ka.” (Gen. 3:19) Ang duta amo ang walay katapusan nga puluy-an sang tawo, indi ang langit.—Basaha ang Salmo 104:5; 115:16.
Ang Kamatuoran Nagsilak sa Kadulom
8. Ano ang ginsiling sang pila ka iskolar sang ika-16 nga siglo tuhoy sa paglaum sang katawhan?
8 Bisan pa ang kalabanan nga relihion nga nagapangangkon nga Cristiano wala nagatudlo sang paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta, wala gihapon nagmadinalag-on si Satanas nga padulmon ang kamatuoran. Sa maragtas, ang pila ka maukod nga nag-usisa sa Biblia nakasapo sing silak sang kamatuoran sang nahangpan nila kon paano ipasag-uli sang Dios ang kahimpitan sa katawhan. (Sal. 97:11; Mat. 7:13, 14; 13:37-39) Sang ika-16 nga siglo, madamo ang nakabasa sang Balaan nga Kasulatan bangod ginbadbad ang Biblia kag gin-imprinta ini. Sang 1651, nagsulat ang isa ka iskolar nga bangod kay Adan, “nadula [sang tawo] ang Paraiso, kag ang Kabuhi nga Walay Katapusan sa Duta,” gani paagi kay Cristo, “ang tanan nga tawo mabuhi sa Duta.” (Basaha ang 1 Corinto 15:21, 22.) Ang isa ka bantog nga manugbinalaybay sa Ingles nga si John Milton (1608-1674), nagsulat sang libro nga Paradise Lost kag ginsundan ini sang Paradise Regained. Ginpatuhuyan diri ni Milton ang padya sang mga matutom sa paraiso nga duta. Bisan pa gindedikar ni Milton ang iya kabuhi sa pagtuon sa Biblia, ginbaton niya nga ang kamatuoran sa Kasulatan indi pa mahangpan sing bug-os tubtob sa presensia ni Cristo.
9, 10. (a) Ano ang ginsulat ni Isaac Newton tuhoy sa paglaum sang katawhan? (b) Ngaa tuman pa kalayo ang presensia ni Cristo para kay Newton?
9 Ang bantog nga mathematician nga si Sir Isaac Newton (1642-1727) interesado gid sa Biblia. Nahangpan niya nga ang mga balaan pagabanhawon sa langit kag magagahom upod kay Cristo. (Bug. 5:9, 10) Sa mga sakop sang Ginharian, sia nagsiling: “Ang duta padayon nga puy-an sang mga tawo sa tapos sang adlaw sang paghukom kag indi lamang sa 1000 ka tuig kundi sa walay katubtuban.”
10 Nagapati sadto si Newton nga siniglo pa antes mag-abot ang presensia ni Cristo. “Ang isa ka rason kon ngaa tuman pa kalayo ang Ginharian sang Dios sa pagtamod ni Newton amo nga wala gid sia nagaugyon sa lapnag nga apostata nga panudlo sang Trinidad sa iya tion,” siling sang istoryador nga si Stephen Snobelen. Indi pa sadto maathag ang maayong balita. Kag wala sing may nakita si Newton nga grupo sang mga Cristiano nga nagabantala sini. Sia nagsulat: “Ining mga tagna ni Daniel kag Juan [ang tagna ni Juan ginsulat sa tulun-an sang Bugna] indi pa anay mahangpan tubtob sa tion sang katapusan.” Si Newton nagpaathag: “Nagsiling si Daniel, ‘madamu ang magadalagan pakadto-pakari, kag magadugang ang ihibalo.’ Kay ang Ebanghelyo dapat ibantala sa tanan nga pungsod antes sang dakung kapipit-an, kag sang katapusan sang kalibutan. Ang kadam-an nga nagauyat sang palma nga magagua sa dakung kapipit-an, indi mangin tuman kadamo, magluwas lang kon mabantalaan sila sing Ebanghelyo antes mag-abot ang dakung kapipit-an.”—Dan. 12:4; Mat. 24:14; Bug. 7:9, 10.
11. Ngaa ang paglaum sang katawhan indi maathag para sa madamo sang tion nanday Milton kag Newton?
11 Sang tion nanday Milton kag Newton, makatalagam ang magpagua sing mga ideya nga nagasumpakil sa opisyal nga doktrina sang simbahan. Gani, ginbalhag lang ang madamo sang ila sinulatan tuhoy sa ila ginpanalawsaw sa Biblia sa tapos na sila napatay. Wala matadlong sang Repormasyon sang ika-16 nga siglo ang sayop nga panudlo tuhoy sa kalag nga indi mapatay. Ang Protestante nga mga simbahan padayon gihapon nga nagatudlo sang ideya ni Augustine nga ang Milenyo natabo na, kag indi sa palaabuton. Nagdugang bala ang ihibalo sa sining tion sang katapusan?
“Magadugang ang Matuod nga Ihibalo”
12. San-o magadugang ang matuod nga ihibalo?
12 Nagtagna si Daniel nga may isa ka maayo gid nga pag-uswag “sa tion sang katapusan.” (Basaha ang Daniel 12:3, 4, 9, 10.) “Sa amo nga tion ang mga matarong magasilak sing masanag kaangay sang adlaw,” siling ni Jesus. (Mat. 13:43) Paano nagdugang ang matuod nga ihibalo sa tion sang katapusan? Binagbinaga ang mga pag-uswag nga natabo sang mga dekada antes sang 1914, ang tuig nga nagsugod ang tion sang katapusan.
13. Ano ang ginsulat ni Charles Taze Russell sa tapos niya mausisa ang topiko tuhoy sa restitusyon?
13 Sang ulihi nga bahin sang ika-18 nga siglo, gin-usisa sang pila ka sinsero nga tawo “ang sulundan sang makapapagros nga mga pulong.” (2 Tim. 1:13) Isa sa ila amo si Charles Taze Russell. Sang 1870, sia kag ang pila ka tawo nga nagapangita sang kamatuoran nagtipon para tun-an ang Biblia. Sang 1872, gin-usisa nila ang topiko tuhoy sa restitusyon ukon ang pagpasag-uli sang kahimpitan sang katawhan pareho sa kahimtangan ni Adan sadto. Sang ulihi, si Russell nagsulat: “Tubtob sa amo nga tion indi maathag sa amon ang daku nga kinatuhayan sa padya sang simbahan (ang kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano) nga ginatilawan karon kag sa padya sang matutom nga katawhan sa kabilugan.” Ang padya sining mga matutom nga katawhan amo nga “ipasag-uli sila sa kahimpitan kaangay sang ila ginhalinan kag ulo nga si Adan, sang didto sia sa Eden.” Nagsiling si Russell nga may iban pa nga nakabulig sa iya pagtuon sa Biblia. Sin-o ini sila?
14. (a) Ano ang paghangop ni Henry Dunn sa Binuhatan 3:21? (b) Suno kay Dunn, sin-o ang mabuhi sing walay katapusan sa duta?
14 Ang isa sa ila amo si Henry Dunn. Nagsulat sia tuhoy sa “pagpasag-uli sa tanan nga butang nga ginsiling sang Dios paagi sa baba sang iya balaan nga mga manalagna sang una.” (Binu. 3:21) Nahibaluan ni Dunn nga ang pagpasag-uli nagalakip sa paghimpit sang katawhan diri sa duta sa sulod sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Cristo. Gin-usisa man niya ang pamangkot nga ginapalibugan sang madamo nga, Sin-o ang mabuhi sing walay katapusan sa duta? Ginpaathag niya nga minilyon ang banhawon, tudluan sing kamatuoran, kag makatigayon sing kahigayunan nga magtuo kay Cristo.
15. Ano ang nahangpan ni George Storrs tuhoy sa pagkabanhaw?
15 Sang 1870, nahangpan man ni George Storrs nga ang indi matarong nga mga tawo banhawon agod hatagan sing kahigayunan nga mabuhi sing walay katapusan. Natun-an man niya gikan sa Kasulatan nga kon indi pagbatunon sang ginbanhaw ini nga kahigayunan, “mapatay sia, bisan pa ‘isa ka gatus ka tuig na ang edad sang nakasala.’” (Isa. 65:20) Si Storrs nagaistar sadto sa Brooklyn, New York, kag sia ang editor sang magasin nga Bible Examiner.
16. Ngaa tuhay gid ang mga Estudyante sa Biblia sa kalabanan nga relihion sa Cristiandad?
16 Nahangpan ni Russell gikan sa Biblia nga nag-abot na ang tion para ipalapnag ang maayong balita. Gani sang 1879, ginsuguran niya ang pag-imprinta sang Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence, nga ginatawag subong nga Ang Lalantawan Nagabantala sang Ginharian ni Jehova. Diutay lang gid sadto ang nakahangop sang kamatuoran tuhoy sa paglaum sang katawhan, pero subong ang mga grupo sang mga Estudyante sa Biblia nagabaton kag nagatuon sang Ang Lalantawan sa madamo nga pungsod. Tuhay gid sila sa kalabanan nga relihion sa Cristiandad bangod nagapati ang mga Estudyante sa Biblia nga pila lang ang makadto sa langit kag minilyon ang hatagan sing himpit nga kabuhi sa duta.
17. Paano nagdugang ang matuod nga ihibalo?
17 Ang gintagna nga “tion sang katapusan” nagsugod sang 1914. Nagdugang bala ang matuod nga ihibalo tuhoy sa paglaum sang katawhan? (Dan. 12:4) Sang 1913, ang mga sermon ni Russell gin-imprinta sa 2,000 ka pamantalaan nga may 15,000,000 ka bumalasa. Sa talipuspusan sang 1914, sobra 9,000,000 ka tawo sa tatlo ka kontinente ang nakatan-aw sang “Photo-Drama of Creation.” Isa ini ka palaguaon kag mga slides nga nagapaathag sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Cristo. Sugod sang 1918 tubtob 1925, ang pamulongpulong nga “Millions Now Living Will Never Die,” nga nagapaathag sang paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta, ginpabati sang mga alagad ni Jehova sa sobra 30 ka lenguahe sa bug-os nga kalibutan. Sang 1934, nahangpan sang mga Saksi ni Jehova nga dapat bawtismuhan ang mga nagalaum nga mabuhi sing walay katapusan sa duta. Gani, nangin makugi pa gid sila sa pagbantala sing maayong balita sang Ginharian. Sa karon, minilyon ang nagapasalamat kay Jehova bangod sa paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta.
Malapit na ang “Mahimayaon nga Kahilwayan”!
18, 19. Ano nga sahi sang kabuhi ang ginsaad sa Isaias 65:21-25?
18 Gin-inspirar si manalagna Isaias nga magsulat kon ano nga sahi sang kabuhi ang maagom sang katawhan sang Dios sa duta. (Basaha ang Isaias 65:21-25.) May pila ka kahoy nga yara na sang ginsulat ni Isaias ini nga pinamulong, mga 2,700 ka tuig na ang nagligad, kag ini nga mga kahoy buhi pa tubtob subong. Mahanduraw mo bala ang imo kaugalingon sa amo sina nga edad apang mapagros gihapon kag wala nagabalatian?
19 Sa baylo nga magkabuhi sing malip-ot ang mga tawo, malipayon sila nga magapatindog sing balay, magapananom, kag magatuon sing walay katubtuban. Handurawa man ang mga pag-abyanay nga imo matigayon. Ang inyo suod nga kaangtanan magapadayon sa walay katubtuban. Isa gid ka “mahimayaon nga kahilwayan” ang matigayon sa duta sang “mga anak sang Dios”!—Roma 8:21.
[Nota]
^ par. 4 Nagsiling si Augustine nga ang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom sang Ginharian sang Dios indi matabo sa palaabuton kundi nagsugod na sang natukod ang [Katoliko nga] simbahan.
Mapaathag Mo Bala?
• Paano ginpadulom ang paglaum sang katawhan nga mabuhi sa duta?
• Ano ang nahangpan sang pila ka bumalasa sa Biblia sang ika-16 nga siglo?
• Paano ang matuod nga paglaum sang katawhan nangin maathag sang nagahilapit na ang 1914?
• Paano nagdugang ang ihibalo tuhoy sa paglaum nga mabuhi sa duta?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Retrato sa pahina 13]
Nahibaluan sang manugbinalaybay nga si John Milton (sa wala) kag sang mathematician nga si Isaac Newton (sa tuo) ang paglaum nga kabuhi nga walay katapusan sa duta
[Mga Retrato sa pahina 15]
Nahangpan sang mga Estudyante sa Biblia gikan sa Kasulatan nga tion na agod ipalapnag sa bug-os nga kalibutan ang matuod nga paglaum sang katawhan
