Haran—Isa ka Masako nga Lugar Sadto

SA MGA pamilyar na sa Kasulatan, kon mabatian nila ang ngalan nga Haran, madumduman nila dayon ang matutom nga patriarka nga si Abraham. Naglakbay sia gikan sa Ur pakadto sa Canaan upod ang iya asawa nga si Sara, amay nga si Tera, kag hinablos nga si Lot, kag nagdulog sila sa Haran. Didto, nakatipon si Abraham sang madamo nga pagkabutang. Sang napatay na ang iya amay, nagpadayon si Abraham sa paglakbay pakadto sa duta nga ginsaad sa iya sang matuod nga Dios. (Gen. 11:31, 32; 12:4, 5; Binu. 7:2-4) Sang ulihi, ginsugo ni Abraham ang iya pinakatigulang nga alagad nga magkadto sa Haran ukon sa kaiping nga lugar sini agod mangita sang asawa para kay Isaac. Ang apo ni Abraham nga si Jacob nag-istar man didto sing malawig nga tinuig.—Gen. 24:1-4, 10; 27:42-45; 28:1, 2, 10.

Sang ginpahog ni Hari Senaquerib sang Asiria si Ezequias nga hari sang Juda, ginsambit niya nga ang Haran nalakip sa “mga pungsud” nga nalutos sang mga hari sang Asiria. Ang ngalan nga “Haran” wala lamang nagapatuhoy sa siudad kundi sa mga lugar man sa palibot sini. (2 Hari 19:11, 12) Ginsambit ni Ezequiel sa iya tagna nga ang Haran isa sa mga kasosyo sang Tiro, nga nagapamatuod nga ining siudad sentro anay sang negosyo.—Ezeq. 27:1, 2, 23.

Sa karon, ang Haran isa na lamang ka gamay nga banwa malapit sa Şanlıurfa sa sidlangan sang Turkey. Apang, ang dumaan nga siudad sang Haran isa anay ka masako nga lugar. Isa ini sa mga lugar nga ginsambit sa Biblia nga tubtob karon ginapuy-an gihapon kag ang ngalan sini wala nagbag-o. Gintawag ini sang mga Asirianhon nga Harranu, nga nagakahulugan sang “Dalan” ukon “Alagyan sang mga Nagalakbay.” Ginapahangop sini nga ang Haran alagyan anay sang mga negosyante pakadto sa dalagku nga mga siudad. Suno sa mga sinulatan nga nakutkutan sa Haran, ang iloy ni Hari Nabonido sang Babilonia amo ang mataas nga saserdote sa templo sang Sin, ang dios sang bulan sang Haran. Suno sa report, ginpakay-o ni Nabonido ini nga templo. Ang Haran nangin saksi sa pagbulosbulos sang nanuhaytuhay nga emperyo.

Daku gid ang kinatuhayan sang Haran sadto kag karon. Ang dumaan nga Haran bantog kag manggaranon nga siudad. Apang sa karon, ang makita na lang diri amo ang mga balay nga pabilog ang atop. Napalibutan ini sang nabilin nga kagulub-an sang dumaan nga sibilisasyon. Sa bag-o nga kalibutan nga himuon sang Dios, banhawon niya ang madamo nga nagpuyo anay sa Haran subong nanday Abraham, Sara, kag Lot. Mahimo nga madamo pa sila sang isugid sa aton tuhoy sa Haran, ang masako nga lugar sadto.

[Retrato sa pahina 20]

Ang kagulub-an sa Haran

[Retrato sa pahina 20]

Mga balay nga pabilog ang atop

[Retrato sa pahina 20]

Ang hitsura sang Haran sa karon