Tuguti ang Kaayo nga Mag-amlig sa Imo Dila
Tuguti ang Kaayo nga Mag-amlig sa Imo Dila
“Nagahambal sia nga may kaalam kag nagatudlo sia sing kaayo.”—HULU. 31:26, NW.
1, 2. (a) Ano nga kinaiya ang dapat palambuon sang mga sumilimba ni Jehova? (b) Ano ang pagabinagbinagon sa sini nga artikulo?
ANG mabug-at nga mensahe nga nabaton ni Hari Lemuel sang dumaan nga tion gikan sa iya iloy nagalakip sang importante nga kalipikasyon sang isa ka maayo nga asawa. “Nagahambal sia nga may kaalam,” siling sa iya, “kag nagatudlo sia sing kaayo.” (Hulu. 31:1, 10, 26, NW) Ang kaayo halandumon gid sa isa ka maalamon nga babayi kag sa iban pa nga luyag magpahamuot kay Jehova nga Dios. (Basaha ang Hulubaton 19:22. *) Ang tanan nga matuod nga sumilimba dapat mangin mainayuhon sa ila paghambal.
2 Ano ang kaayo? Kay sin-o ini dapat ipakita? Ano ang makabulig sa aton nga mangin mainayuhon sa aton paghambal? Paano ang paghimo sini makaapektar sa aton pagpakig-angot sa katapo sang aton pamilya kag sa aton mga masigka-Cristiano?
Kon ang Kaayo Ginapahulag sang Gugma
3, 4. (a) Ano ang kaayo? (b) Ano ang kinatuhayan sang kaayo nga ginabinagbinag naton diri sa kinaandan nga kaayo?
3 Ang orihinal nga lenguahe nga gingamit sa Kasulatan nga masami ginabadbad nga “kaayo” may masangkad nga kahulugan. Ini nga kaayo labaw pa sa pagbatyag sang personal nga interes sa iban bangod sang aton gugma sa ila nga ginapakita paagi sa pagbulig kag sa mainayuhon nga mga pulong. Sa baylo, ini nga kaayo amo ang kinabubut-on nga pag-unong sa isa ka tawo bangod sa isa ka espesipiko nga katuyuan.
4 Ang kinaandan nga kaayo mahimo naton mapakita bisan sa mga tawo nga indi naton kilala. Si apostol Pablo kag ang 275 ka pasahero sang naglugdang nga barko ginpakitaan sang kaayo sang mga pumuluyo sa isla sang Malta—mga tawo nga bag-o lang nila masumalang. (Binu. 27:37–28:2) Sa pihak nga bahin, ang kaayo nga aton ginabinagbinag diri nagapatuhoy sa balatyagon sang mga indibiduwal nga may yara na kaangtanan sa isa kag isa. * Ang halimbawa sini amo ang kaayo nga ginpakita sang mga Kenhanon “sa tanan nga katawohan sang Israel sang nagtaklad sila gikan sa Egipto.”—1 Sam. 15:6.
Importante ang Pagpamalandong kag Pangamuyo
5. Ano ang makabulig sa aton nga makontrol ang aton dila?
5 Indi pirme mahapos mangin mainayuhon sa paghambal. Si disipulo Santiago nagsulat: “Wala sing tawo nga makaanta sa dila. Isa ini ka di-makontrol kag makahalalit nga butang, kag puno ini sang makamamatay nga hilo.” (Sant. 3:8) Ano ang makabulig sa aton nga mapunggan ining mabudlay kontrolon nga bahin sang aton lawas? Ang pinamulong ni Jesus sa relihiosong mga lider sang iya panahon makabulig sa aton. Sia nagsiling: “Gikan sa kabuganaan sang tagipusuon nagahambal ang baba.” (Mat. 12:34) Agod maamligan sang kaayo ang aton dila, dapat nga ipatudok naton ini nga kinaiya sa aton tagipusuon—sa aton nasulod nga pagkatawo. Hibaluon naton kon paano ang pagpamalandong kag pangamuyo makabulig sa aton nga mahimo ini.
6. Ngaa dapat naton pamalandungan ang kaayo nga ginhimo ni Jehova?
6 Si Jehova nga Dios “bugana sa kaayo,” siling sang Biblia. (Ex. 34:6, NW) “O Jehova, napuno ang duta sang imo kaayo,” siling sang salmista. (Sal. 119:64, NW) Ang Kasulatan nagaunod sang madamo nga kasaysayan nga nagapakita sang kaayo ni Jehova sa iya mga sumilimba. Ang pagpamalandong sa mga ginhimo ni Jehova magapahulag sa aton nga palambuon ining diosnon nga kinaiya.—Basaha ang Salmo 77:12.
7, 8. (a) Ano nga buhat sang kaayo ang ginhimo ni Jehova kay Lot kag sa iya pamilya? (b) Ano ang ginbatyag ni David sa kaayo nga ginpakita sang Dios sa iya?
7 Halimbawa, hunahunaa kon paano ginluwas ni Jehova ang hinablos ni Abraham nga si Lot kag ang pamilya sini sang ginlaglag Niya ang Sodoma, ang siudad nga ila anay gin-istaran. Samtang nagahilapit na ang kalaglagan, ginpilit sang mga anghel si Lot nga dal-on ang iya pamilya kag magdalidali pagua sa siudad. “Apang nagdologdolog sia,” siling sang Biblia, “gani gin-uyatan [sia sang mga anghel] kag ang iya asawa kag ang iya duha ka anak nga babayi sa kamut, kay nalooy ang GINOO sa iya, kag gindala nila sia kag ginbutang sia sa gowa sang banwa.” Wala bala natandog ang aton tagipusuon samtang ginapamalandungan naton ining pagluwas, kag wala bala kita napahulag nga kilalahon nga isa gid ini ka pagpakita sang kaayo sang Dios?—Gen. 19:16, 19.
8 Binagbinaga man ang halimbawa ni Hari David sang dumaan nga Israel, nga nag-amba: “Ginapatawad [ni Jehova] ang tanan ko nga kasaypanan, kag ginaayo niya ang tanan ko nga balatian.” Daw ano ka daku ang pagpasalamat ni David kay Jehova sa pagpatawad Niya sa iya sala nga nahimo upod kay Bat-seba! Gindayaw ni David si Jehova: “Subong nga ang langit mas mataas sangsa duta, daku man ang iya gugma sa mga nagakahadlok sa iya.” (Sal. 103:3, 11, NW) Ang pagpamalandong sa sini kag sa iban pa nga kasaysayan sa Kasulatan magapahulag sa aton nga pasalamatan ang kaayo ni Jehova kag dayawon sia. Samtang nagadugang ang aton apresasyon sa kaayo ni Jehova, labi man kita nga mapahulag nga ilugon sia.—Efe. 5:1.
9. Ano ang daku nga rason kon ngaa dapat magpakita sing kaayo ang mga sumilimba ni Jehova sa ila adlaw-adlaw nga pagkabuhi?
9 Ginapakita sang mga halimbawa sa Biblia nga si Jehova nagapakita sang iya kaayo—sang iya mainunungon nga gugma—sa sadtong may suod nga kaangtanan sa iya. Kamusta naman yadtong mga wala sing suod nga kaangtanan sa Dios? Matigdas bala ukon indi mainayuhon si Jehova sa ila? Indi. “[Ang Dios] mainayuhon sa mga di-mapinasalamaton kag mga malauton,” siling sang Lucas 6:35. “Ginapabutlak niya ang iya adlaw sa mga tawo nga malaut kag sa mga maayo kag nagapaulan sa mga tawo nga matarong kag di-matarong.” (Mat. 5:45) Antes pa kita makatuon sang kamatuoran kag manghikot nahisuno sa sini, ginapakitaan na kita sang kaayo sang Dios. Apang sang nangin mga sumilimba na niya kita, mas labaw nga kaayo ang iya ginapakita, ini amo ang iya mainunungon nga gugma. (Basaha ang Isaias 54:10. *) Daw ano ang aton pagpasalamat sa sina! Kag isa gid ini ka daku nga rason nga dapat kita magpakita sing kaayo sa aton paghambal kag sa iban pa nga aspekto sang aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi!
10. Ngaa ang pangamuyo importante gid kon luyag naton nga ang kaayo mangin bahin sang aton personalidad?
10 Ang isa ka importante nga bulig sa pagpalambo sang kaayo amo ang pangamuyo. Ini bangod ang kaayo isa ka bunga sang balaan nga espiritu ni Jehova. (Gal. 5:22) Ang kaayo mapalambo naton sa aton tagipusuon kon magpatuytoy kita sa sina nga espiritu. Ang direkta nga paagi nga mabaton naton ang balaan nga espiritu ni Jehova amo ang pagpangabay sini sa pangamuyo. (Luc. 11:13) Nagakaigo lamang nga padayon kita nga mangamuyo sang espiritu sang Dios kag batunon ang panuytoy sini. Huo, ang pagpamalandong kag pangamuyo importante gid kon luyag naton nga maamligan sang kaayo ang aton dila.
Kon Nagapakighambal sa Tiayon
11. (a) Paano naton nahibaluan nga ginapaabot ni Jehova nga ang mga bana magapakita sing kaayo sa ila asawa? (b) Paano ang kaayo magaamlig sa dila sang bana?
11 Si apostol Pablo nagalaygay sa mga bana: “Padayon nga higugmaa ang inyo asawa, subong nga si Cristo naghigugma man sang kongregasyon kag nagtugyan sang iya kaugalingon tungod sa sini.” (Efe. 5:25) Ginpahanumdom man sila ni Pablo sang ginsiling ni Jehova kay Adan kag kay Eva: “Bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magahiusa sia sa iya asawa, kag ang duha mangin isa ka unod.” (Efe. 5:31) Maathag nga ginapaabot ni Jehova nga mangin mainunungon ang mga bana sa ila asawa, kag pakitaan sila pirme sing kaayo. Kon ang dila sang bana ginaamligan sang kaayo, indi niya pag-isugid ang kasaypanan sang iya asawa sa iban ukon pakanubuon sia. Nalipay sia sa pagdayaw sa iya asawa. (Hulu. 31:28) Kon may problema gid man nga mag-utwas sa ila relasyon, ang kaayo magapahulag sa bana nga punggan ang iya dila kag indi pagpakahuy-an ang iya asawa.
12. Paano mapakita sang asawa nga ang iya dila ginaamligan sang kaayo?
12 Ang kaayo dapat man mag-amlig sa dila sang asawa. Ang iya panghambal indi dapat maimpluwensiahan sang espiritu sang kalibutan. Bangod sa “tudok nga pagtahod sa iya bana,” nagahambal sing maayo ang asawa tuhoy sa iya bana. Subong resulta, nagadugang ang pagtahod sang iban sa iya bana. (Efe. 5:33) Ginalikawan niya nga baison ukon pangduhaduhaan ang opinyon sang iya bana sa atubangan sang ila kabataan agod indi madula ang ila pagtahod sa ila amay, kundi ginapakigsugilanon niya ini sa iya bana nga sila lang. “Ang maalamon nga babayi nagapabakod sang iya panimalay,” siling sang Biblia. (Hulu. 14:1, NW) Ang iya puluy-an isa ka mahidaiton kag makalilipay nga lugar para sa ila pamilya.
13. Sa diin ilabi na nga dapat ipakita ang kaayo, kag paano ini mahimo?
13 Bisan sa sulod sang ila puluy-an, dapat padayon nga ipakita sang mag-asawa nga ginatahod nila ang isa kag isa paagi sa ila paghambal. “Isikway gid ninyo ini tanan,” sulat ni Pablo, “kasingkal, kaakig, kalainan, nagapakalain nga hambal, kag ang malaw-ay nga hambal indi maggua sa inyo baba.” Nagdugang pa sia: “Panapti ang inyo kaugalingon sang mapinalanggaon nga balatyagon nga may kaawa, kaayo, pagpaubos sang hunahuna, kalulo, kag pagkamapinasensiahon. . . . Panapti ninyo ang inyo kaugalingon sang gugma, kay amo ini ang himpit nga higot sang paghiusa.” (Col. 3:8, 12-14) Kon pirme mabatian sang mga kabataan ang mahigugmaon kag mainayuhon nga pulong sa ila puluy-an, indi lang sila magauswag kundi mailog man nila ang pamaagi sang ila ginikanan sa paghambal.
14. Sa ano nga paagi magamit sang mga ulo sang pamilya ang ila dila sa paglipay sa ila pamilya?
14 Ang salmista nagsulat tuhoy kay Jehova: “Kabay nga lipayon ako sang imo gugma.” (Sal. 119:76, NW) Ang isa ka talalupangdon nga paagi nga ginalipay ni Jehova ang iya katawhan amo ang paglaygay kag pagtuytoy sa ila. (Sal. 119:105) Paano mailog sang mga ulo sang pamilya ang halimbawa sang aton langitnon nga Amay kag gamiton ang ila dila sa paglipay sa ila pamilya? Mahimo nila ini paagi sa pag-aman sang kinahanglanon nga panuytoy kag pagpalig-on. Ang gab-i sang Pangpamilya nga Pagsimba isa gid ka maayo nga kahigayunan sa pagtigayon sing bilidhon nga mga ihibalo sa Biblia!—Hulu. 24:4.
Magpakita sing Mainunungon nga Gugma sa Imo mga Masigkatumuluo
15. Paano mahimo magamit sang Cristianong mga gulang kag sang iban pa nga hamtong nga utod ang ila dila sa pag-amlig sa iban sa kongregasyon?
15 “Kabay nga padayon ako nga amligan sang imo gugma kag sang imo pagkamaminatud-on,” pangamuyo ni Hari David. (Sal. 40:11, NW) Paano mailog sang Cristianong mga gulang kag sang iban pa nga hamtong nga utod si Jehova sa sini nga bahin? Ang paggamit naton sang aton dila agod ipatalupangod ang ginasiling sang Kasulatan isa gid ka buhat sang kaayo.—Hulu. 17:17.
16, 17. Sa ano nga mga paagi mapakita naton nga ang aton paghambal ginaamligan sang kaayo?
16 Ano ang dapat naton himuon kon makita naton nga ang isa ka Cristiano nagapadulong sa paggawi nga supak sa mga prinsipio sa Biblia? Indi bala isa ka kaayo sa aton bahin nga gamiton ang aton dila sa pagtadlong sa iya? (Sal. 141:5) Kon mahibaluan naton nga ang isa ka masigkatumuluo nakahimo sang mabug-at nga sala, ang mainunungon nga gugma dapat magpahulag sa aton nga palig-unon ang nakasala nga “magtawag sia sang mga gulang nga lalaki sang kongregasyon” agod “magpangamuyo sila para sa iya, nga nagahaplas sa iya sang lana sa ngalan ni Jehova.” (Sant. 5:14) Apang, kon ang nakasala indi magpalapit sa mga gulang, indi maayo ukon mahigugmaon sa aton bahin kon indi naton ini pag-ireport. Ang pila sa aton mahimo naluyahan, nasubuan, nagabatyag sing pagkawalay pulos ukon kalugaw-an. Ang isa ka paagi nga mapakita naton ang kaayo amo ang ‘paglipay sa mga kalag nga ginapung-awan.’—1 Tes. 5:14.
17 Ano naman ang dapat naton himuon kon magpalapta sing sayop nga impormasyon ang mga kaaway sang Dios tuhoy sa aton mga masigkatumuluo? Sa baylo nga duhaduhaan ang integridad sang aton mga kauturan, mas maayo nga indi naton ini pagsapakon. Ukon ayhan pamangkuton naton ang nagasumbong, kon bala sigurado gid sia nga may basihan ang iya ginahambal. Kon luyag hibaluon sang mga kaaway sang Dios kon diin ang aton Cristianong mga kauturan sa tuyo nga halitan sila, ang mainunungon nga gugma magapahulag sa aton nga indi maghatag sing impormasyon.—Hulu. 18:24.
Ang Tawo nga “Mahigugmaon Makatigayon sing Kabuhi”
18, 19. Ngaa ang kaayo indi dapat magbulag sa aton dila kon nagapakig-angot kita sa aton mga masigkatumuluo?
18 Ang mainunungon nga gugma dapat makita sa pagpakig-angot naton sa aton mga masigkasumilimba kay Jehova. Bisan sa idalom sang mabudlay nga mga kahimtangan, ang kaayo indi dapat magbulag sa aton mga dila. Sang ang kaayo sang mga anak sang Israel nangin “kaangay sang tun-og nga wala nagadugay,” nadula nila ang kahamuot ni Jehova. (Os. 6:4, 6, NW) Sa pihak nga bahin, nahamuot si Jehova kon padayon naton nga ipakita ang kaayo. Binagbinaga kon paano niya ginapakamaayo ang mga nagahimo sini.
19 Ang Hulubaton 21:21 (NW) nagasiling: “Ang tawo nga matarong kag mahigugmaon makatigayon sing kabuhi, pagkamatarong kag kadungganan.” Lakip sa mga pagpakamaayo nga mabaton sina nga tawo amo ang pagtigayon sing kabuhi—indi lamang sa malip-ot nga tion kundi sing walay katapusan. Buligan sia ni Jehova nga “makapanguyapot . . . sing malig-on sa matuod nga kabuhi.” (1 Tim. 6:12, 19) Gani, kabay nga tinguhaan gid naton nga “ipakita ang kaayo” sa isa kag isa.—Zac. 7:9, Maayong Balita.
[Mga Nota]
^ par. 1 Hulubaton 19:22, (NW): “Ang butang nga halandumon sa isa ka tawo amo ang iya kaayo; kag ang imol nga tawo mas maayo pa sa butigon nga tawo.”
^ par. 4 Para sa pagbinagbinag sang kinatuhayan sang kaayo, pagkamainunungon kag gugma, tan-awa ang Mayo 15, 2002 nga Ang Lalantawan, pahina 12-13, 18-19.
^ par. 9 Isaias 54:10, (NW): “‘Kay ang kabukiran mahimo makuha, kag ang kabakuluran mahimo matay-ug, apang ang akon kaayo indi pagkuhaon sa imo, ni ang akon katipan sang paghidait matay-ug,’ siling ni Jehova, ang Isa nga may kaluoy sa imo.”
Mapaathag Mo Bala?
• Paano mo ipaathag ang kaayo?
• Ano ang makabulig sa aton nga maamligan sang kaayo ang aton dila?
• Paano mahimo mapakita sang mga mag-asawa ang mainunungon nga gugma sa ila paghambal?
• Ano ang nagapakita nga ang kaayo nagaamlig sa aton dila kon nagapakig-angot kita sa aton mga masigkatumuluo?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Retrato sa pahina 23]
Gindayaw gid ni David ang kaayo ni Jehova
[Retrato sa pahina 24]
Regular bala kamo nga nagahiwat sang Pangpamilya nga Pagsimba?