Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Sang ginsugo ni Jesucristo ang iya 12 ka apostoles nga magbantala, ginsilingan niya bala sila nga magdala sing mga sungkod kag magsuksok sang sandalyas?

May pila nga nagsiling nga nagasumpakilay ang rekord sang tatlo ka Ebanghelyo tuhoy sa sugo ni Jesus sa iya mga apostoles. Paagi sa pagpaanggid sining mga rekord mahibaluan naton kon ano ang buot silingon ni Jesus. Una, ipaanggid naton ang ginsulat ni Marcos kag ni Lucas. Ang rekord ni Marcos nagasiling: “Ginsugo [sila ni Jesus] nga indi magdala sang bisan ano sa ila pagpanglakaton kundi sungkod lamang, wala sing tinapay, wala sing balunan sing pagkaon, wala sing kuarta nga saway sa ila wagkus nga puyopuyo, kundi magsuksok sang sandalyas, kag indi magdala sang dugang nga nasulod nga panapton.” (Mar. 6:7-9) Suno naman kay Lucas: “Indi magdala sang bisan ano sa inyo pagpanglakaton, bisan sungkod ukon balunan sing pagkaon, ukon tinapay ukon kuarta nga pilak; bisan dugang nga nasulod nga panapton.” (Luc. 9:1-3) Makita naton sa sini nga daw may yara pagsumpakilay. Suno kay Marcos, ang mga apostoles ginsilingan nga magdala sing sungkod kag magsuksok sang sandalyas, apang suno kay Lucas indi sila magdala sang bisan ano, bisan sungkod. Kag wala ginsambit ni Lucas ang tuhoy sa sandalyas.

Agod mahangpan naton kon ano ang buot silingon ni Jesus, talupangdon naton kon ano ang pareho nga ginsambit sa tatlo ka Ebanghelyo. Suno sa duha ka teksto nga ginsambit kag subong man sa Mateo 10:5-10, ginsugo ang mga apostoles nga indi magsuksok ukon magdala sang “dugang nga nasulod nga panapton.” Kinaandan na nga ang mga apostoles nagasuksok sang nasulod nga panapton. Gani, indi na kinahanglan nga magdala pa sila sang ekstra. Siempre pa, may ginasuksok man sila nga sandalyas. Sang nagsiling si Marcos nga “magsuksok sang sandalyas,” ang ginpatuhuyan niya amo ang sandalyas nga ginagamit na nila. Kamusta naman ang mga sungkod? Suno sa The Jewish Encyclopedia: “Kinaandan na nga ang mga Hebreo sang una nagadala sang sungkod.” (Gen. 32:10) Ginsambit ni Marcos nga ginsugo ni Jesus ang mga apostoles nga “indi [na] magdala sang bisan ano sa ila pagpanglakaton” luwas sa sungkod nga yara na sa ila. Gani, ginapadaku sang mga manunulat sang Ebanghelyo ang instruksion ni Jesus nga indi na sila dapat magkuha sang ekstra nga suplay agod indi sila maatrasar sa ila pagpanglakaton.

Ini nga punto labi pa nga nag-athag sa rekord ni Mateo, nga nakabati mismo sang sugo ni Jesus nga nagsiling: “Indi kamo magdala sang bulawan ukon pilak ukon saway sa inyo mga wagkus nga puyopuyo, ukon balunan sing pagkaon sa inyo pagpanglakaton, ukon dugang nga nasulod nga panapton, ukon sandalyas ukon sungkod; kay ang mamumugon takus nga hatagan sing pagkaon.” (Mat. 10:9, 10) Apang kamusta naman ang mga sandalyas nga ginasuksok na nga daan sang mga apostoles kag ang mga sungkod nga dala na nila? Wala nagsiling si Jesus nga ihaboy nila ang mga butang nga yara na sa ila, kundi nagsiling sia nga indi na sila magdala sing dugang. Ngaa naghatag sia sina nga sugo? Bangod “ang mamumugon takus nga hatagan sing pagkaon.” Amo sina ang punto sang sugo ni Jesus. Nahisuno ini sa iya laygay sa Sermon sa Bukid nga indi sila dapat magkabalaka kon ano ang ila kaunon, imnon, ukon isuksok.—Mat. 6:25-32.

Bisan pa ini nga rekord sang Ebanghelyo daw nagasumpakilay, isa lang ka punto ang ginapahangop sini. Indi na dapat magdala sang ekstra nga mga butang ang mga apostoles agod indi sila matublag. Ngaa? Bangod amanan sila ni Jehova.

 Sin-o ang mga “babayi” nga ginpatuhuyan ni Solomon sa Manugwali 2:8 (NW)?

Indi naton mapat-od kon sin-o sila, apang mahimo nga sila ang prominente nga mga babayi nga nakilala ni Solomon sa iya palasyo.

Sa Manugwali kapitulo 2, ginsambit ni Solomon ang mga butang nga iya natigayon, lakip na ang dalagku nga mga proyekto nga iya gintukod. Nagsiling sia: “Nakatipon man ako sang pilak kag bulawan, kag sang mga pagkabutang nga mga hari kag mga manuggahom lamang ang makapanag-iya. May madamo ako nga manug-amba nga lalaki kag babayi. May madamo man ako nga babayi, nga amo ang kalipay sang mga tawo.”—Man. 2:8, NW.

Madamo nga komentarista ang naghunahuna nga ang mga “babayi” nga ginpatuhuyan ni Solomon amo ang madamo nga dumuluong nga asawa kag mga babayi (concubine) nga natigayon niya sang ulihi nga bahin sang iya kabuhi nga naghaylo sa iya sa butig nga pagsimba. (1 Hari 11:1-4) Apang may problema sa sina nga paathag. Sang ginsulat ni Solomon ining mga pulong, nakilala na niya ining mga “babayi.” Kag sadto nga tion, gin-inspirar sia sa pagsulat sang mga tulun-an sa Biblia nga nagapakita nga ginakahamut-an pa sia ni Jehova. Indi ina posible kon may ginatos na sia ka dumuluong nga asawa kag mga babayi (concubine) kag nagapakigbahin na sa butig nga pagsimba.

Sa tulun-an sang Manugwali, si Solomon nagsiling nga “nagtinguha [sia] sa pagpangita sing mga polong nga kalahamut-an, kag yadto nga napanulat sing matadlong nga mga polong sang kamatooran.” (Man. 12:10) Maathag nga nahibaluan niya ang mga tinaga para sa “asawa (wife),” “hara (queen),” kag “babayi (concubine),” bangod gingamit niya ini sa iban niya nga sinulatan. (Hulu. 5:18; 12:4; 18:22; Man. 9:9; Amb. 6:8, 9) Apang ini nga mga tinaga wala niya gingamit sa Manugwali 2:8.

Ang Hebreo nga tinaga nga gingamit diri para sa “babayi” nga may singular kag plural nga porma, makaisa lang gingamit sa Biblia. Gin-ako sang mga iskolar nga indi sila sigurado kon ano gid ang kahulugan sini. Madamo nga manugbadbad sang Biblia ang nagbadbad sining tinaga sa Manugwali 2:8 nga mga babayi (women), sa singular kag dayon sa plural ukon superlatibo nga porma. Sa Ingles nga New World Translation, ginbadbad ini nga “lady, even ladies.”

Bantog gid si Solomon amo nga sang nakabati ang hara gikan sa manggaranon nga ginharian sang Sheba tuhoy sa iya, nagduaw ini, kag nagdayaw gid. (1 Hari 10:1, 2) Posible nga isa sia sa mga “babayi” nga ginpatuhuyan ni Solomon sa Manugwali 2:8. Mahimo nga madamo pa sang prominente nga babayi nga nakilala si Solomon sa palasyo sa mga tinuig nga ginakahamut-an pa sia sang Dios.