Ang Kinaiya nga Makahilo sang Aton Hunahuna Kahisa

May ara sini si Napoleon Bonaparte, si Julio Cesar, kag amo man si Alejandro nga Daku. Bisan pa sang ila gahom kag kabantugan, may kinaiya sila nga makahilo sang hunahuna. Sila tanan may ginakahisaan.

“Nahisa si Napoleon kay Cesar, si Cesar nahisa kay Alejandro [nga Daku], kag si Alejandro, masiling ko, nahisa kay Hercules, nga wala gani nagaluntad,” sulat sang Ingles nga pilosopo nga si Bertrand Russell. Bisan sin-o puede mahisa, bisan may talento sia, manggaranon, kag madinalag-on.

Ang kahisa amo ang pagbatyag sing kaugot sa iban bangod sang ila pagkabutang, kadalag-an, awtoridad, kag iban pa. Ginapakita sang isa ka reperensia sa Biblia ang kinatuhayan sang kahisa sa kaimon: “‘Ang kaimon’ . . . nagapatuhoy sa handum nga matupungan ang isa, kag ang tinaga nga ‘kahisa’ nagapatuhoy sa handum nga maangkon ang iya sang iban.” Ang mahisaon wala lamang naakig kay may ara ang iban kundi luyag man niya nga agawon ini.

Usisaon naton kon paano nagatubo ang kahisa sa aton kag kon ano ang resulta sini. Hibaluon man naton ang dapat naton himuon agod indi kita makontrol sang kahisa.

ANG PANIMUOT NGA MAKADABOK SANG KAHISA

Ang di-himpit nga mga tawo may “huyog nga mahisa,” pero may pila ka butang nga makadabok sini. (Sant. 4:5) Nagapatuhoy sa isa sini, si apostol Pablo nagsulat: “Indi kita sobra nga magpaimportante sang kaugalingon, nga nagasugyot sang paindisanay sa isa kag isa, nga nagahinisaay sa isa kag isa.” (Gal. 5:26) Ang espiritu sang paindis-indis makapalala sang aton di-himpit nga huyog nga mahisa. Napamatud-an gid ini nanday Cristina kag José. *

Si Cristina, nga isa ka regular payunir nagsiling: “Pirme ako nahisa sa iban. Ginakomparar ko kon ano ang ara sa ila nga wala sa akon.” Isa ka bes, nagkaon si Cristina upod sa mag-asawa nga C.O. Sila sang iya bana nga si Eric halos kaedad lang sang mag-asawa kag pareho man ang ila asaynment sang una. Si Cristina nagsiling: “Elder man ang akon bana! Ti, ngaa kamo ya ara na sa pribilehiyo, kami ya wala pa haw?” Wala niya makita ang maayo nga hilikuton nga ginahimo nila sang iya bana bangod sang iya kahisa nga gindabukan sang espiritu sang pagpaindis-indis amo nga indi sia kontento.

Luyag gid ni José nga mangin ministeryal nga alagad sa kongregasyon. Sang gintangdo ang iban pero sia wala, nahisa gid sia sa ila. Naakig man sia sa koordenitor sang hubon sang mga gulang. “Bangod sa kahisa gindumtan ko ini nga utod kag ginduhaduhaan ang iya motibo,” siling ni José. “Kon ginakontrol sang kahisa ang imo kabuhi, indi ka na makahunahuna sing maayo kay imo na lang kaugalingon ang ginapensar mo.”

 KON ANO ANG MATUN-AN NATON SA MGA HALIMBAWA SA BIBLIA

Madamo sing nagapaandam nga halimbawa sa Biblia. (1 Cor. 10:11) Ginapakita sang pila sini indi lamang kon paano nagatubo ang kahisa kundi kon paano ini nagahilo sa mga nagapadaug sa sini.

Halimbawa, si Cain nga subang nanday Adan kag Eva, naakig kay Jehova kay ang halad lang ni Abel ang Iya ginbaton. Mahimo kuntani nga maghimo sing husto si Cain, apang nabulag sia sang kahisa amo nga ginpatay niya ang iya utod. (Gen. 4:4-8) Gani ginpatuhuyan sang Biblia si Cain subong ang isa nga “naggikan sa isa nga malauton,” si Satanas!—1 Juan 3:12.

Nahisa kay Jose ang napulo niya ka utod nga lalaki bangod palangga gid sia sang ila amay. Naakig pa gid sila sang ginsugid niya ang iya matagnaon nga mga damgo. Luyag pa gani nila nga patyon sia. Sang ulihi, ginbaligya nila sia subong ulipon kag wala sing kaluoy nga ginpapati nila ang ila amay nga patay na sia. (Gen. 37:4-11, 23-28, 31-33) Tinuig sang ulihi, gin-ako nila ang ila sala, nga nagasinilingay: “Sa pagkamatuud nakasala kita nahanungud sa aton utud, nga nakita naton ang kalisdanan sang iya kalag, sang nagpakilooy sia sa aton kag indi kita magpamati.”—Gen. 42:21; 50:15-19.

Nahisa sanday Core, Datan, kag Abiram, sang ginkomparar nila ang ila mga pribilehiyo kanday Moises kag Aaron. Ginsumbong nila si Moises nga ‘ginahimo ang iya kaugalingon nga principe’ kag nagapakataas sang iya kaugalingon sa iban. (Num. 16:13) Ini nga panumbungon indi matuod. (Num. 11:14, 15) Si Jehova mismo ang nagtangdo kay Moises. Apang nahisa ining mga rebelde sa iya posisyon. Sang ulihi, ginlaglag sila ni Jehova bangod sang ila kahisa.—Sal. 106:16, 17.

Nasaksihan ni Hari Solomon kon daw ano kalala ang epekto sang kahisa. Gintinguhaan sang isa ka babayi nga napatyan sing lapsag nga papatihon ang isa pa ka babayi nga iya ang lapsag nga napatay. Sang ginhusay sila, nagsugot pa gani ining butigon nga babayi nga patyon ang lapsag. Apang ginpat-od ni Solomon nga mahatag ini sa iya matuod nga iloy.—1 Hari 3:16-27.

Ang kahisa may malala nga mga resulta. Ginpakita sang ginsambit nga mga halimbawa sa Biblia nga mahimo ini magdul-ong sa kaakig, inhustisya, kag pagpatay. Dugang pa, sa kada kaso ang mga biktima wala sing ginhimo nga takus silutan. May mahimo bala kita agod indi kita makontrol sang kahisa? Ano ini?

PAGKONTROL SA KAHISA

Palambua ang gugma kag utudnon nga pagpalangga. Ginpalig-on ni apostol Pedro ang mga Cristiano: “Karon nga ginpaputli na ninyo ang inyo kalag paagi sa inyo pagkamatinumanon sa kamatuoran nga nagresulta sa di-salimpapaw nga utudnon nga pagpalangga, maghigugmaanay kamo sing hanuot gikan sa tagipusuon.” (1 Ped. 1:22) Ano ang gugma? Si apostol Pablo nagsulat: “Ang gugma mapinasensiahon kag mainayuhon. Ang gugma indi maimon, wala ini nagapabugal, wala nagapahambog,  wala nagagawi sing di-nagakaigo, wala nagapangita sang kaugalingon nga kaayuhan.” (1 Cor. 13:4, 5) Indi bala nga mapunggan naton ang huyog nga mahisa kon palambuon naton ini nga sahi sang gugma sa aton tagipusuon? (1 Ped. 2:1) Sa baylo nga mahisa kay David, “ginhigugma sia ni Jonatan subong sang iya kaugalingon nga kalag.”—1 Sam. 18:1.

Makig-upod sa diosnon nga mga tawo. Ang nagkomposo sang Salmo 73 nahisa sa malauton nga masulhay kag matawhay ang pangabuhi. Apang nalandas niya ang iya kahisa sang nagsulod sia sa “santuario sang Dios.” (Sal. 73:3-5, 17) Ang pagpakig-upod sa iya mga masigkasumilimba nakabulig sa salmista nga makita ang mga pagpakamaayo nga iya natigayon sa ‘pagpalapit sa Dios.’ (Sal. 73:28) Amo man sini ang mahimo sang aton regular nga pagpakig-upod sa aton mga kauturan sa Cristianong mga miting.

Tinguhai nga maghimo sing maayo. Sang makita sang Dios nga naglambo ang kahisa kag kaakig ni Cain, nagsiling sia: ‘Maghimo ka sing maayo.’ (Gen. 4:7) Ano ang buot silingon sang ‘maghimo sing maayo’ para sa mga Cristiano? Si Jesus nagsiling nga dapat naton ‘higugmaon si Jehova nga aton Dios sa bug-os naton nga tagipusuon kag sa bug-os naton nga kalag kag sa bug-os naton nga hunahuna kag dapat higugmaon naton ang aton isigkatawo subong sang aton kaugalingon.’ (Mat. 22:37-39) Ang kalipay nga aton nabatyagan sa pag-alagad kay Jehova kag sa pagbulig sa iban, epektibo gid sa pagkontrol sang kahisa. Ang kakugi sa pagbantala kag paghimo disipulo amo ang isa ka maayo nga paagi nga maalagad ang Dios kag ang aton isigkatawo kag matigayon ang “pagpakamaayo sang GINOO.”—Hulu. 10:22.

“Magkasadya upod sa mga tawo nga nagakasadya.” (Roma 12:15) Nalipay si Jesus sa kadalag-an sang iya mga disipulo, kag ginpakita niya nga mas madamo pa ang ila mabantalaan sangsa iya. (Luc. 10:17, 21; Juan 14:12) Subong mga alagad ni Jehova nahiusa kita amo nga ang kadalag-an sang bisan sin-o sa aton, pagpakamaayo para sa tanan. (1 Cor. 12:25, 26) Gani, dapat nga indi kita mahisa kon makabaton ang iban sing dugang nga responsibilidad.

INDI MAHAPOS BATUAN!

Ang pagpakigbato sa kahisa indi mahapos. Si Cristina nagbaton: “Madali gihapon ako mahisa sa iban. Bisan pa naugot ako sa sini, ara gihapon ini nga balatyagon, kag dapat punggan ko ini pirme.” Pareho man sini ang pagpakigbato ni José. “Ginbuligan ako ni Jehova nga maapresyar ang maayong mga kinaiya sang koordenitor sang hubon sang mga gulang,” siling niya. “Importante gid ang maayo nga kaangtanan sa Dios.”

Ang kahisa isa sang “mga buhat sang unod,” nga dapat pakigbatuan sang kada Cristiano. (Gal. 5:19-21) Kon indi kita magpakontrol sa kahisa, mangin mas malipayon ang aton kabuhi kag mapahamut-an naton ang aton langitnon nga Amay, si Jehova.

[Nota]

[Blurb sa pahina 17]

“Magkasadya upod sa mga tawo nga nagakasadya”