Isa ini sa serioso nga mga butang nga dapat atubangon sang mag-asawa nga nagpa-in vitro fertilization (IVF). Ang tagsa ka mag-asawa kinahanglan maghimo sing desisyon nga nagapadungog kay Jehova. Pero, mahimo sila mabuligan kon mahangpan nila sing maayo ini nga teknolohiya.

Sang 1978, ang isa ka babayi sa Inglaterra amo ang pinakauna nga nagdala sang ginatawag sang madamo nga test-tube baby. Wala sia nagbusong bangod may supon ang iya Fallopian tube, gani indi magtabo ang semilya sa (mga) itlog. Ginkuha sang mga doktor ang gulang nga itlog halin sa babayi, ginbutang ini sa glass dish, kag ginpertilisar paagi sa semilya sang iya bana. Ang resulta sini amo ang isa ka embryo nga ginpatubo kag dayon ginpasulod sa iya taguangkan. Sang ulihi nakabata sia sing babayi. Ini nga proseso, kag ang mga kaanggid sini gintawag nga in vitro (in glass) fertilization, ukon IVF.

Ang mga proseso sini mahimo nga lainlain sa kada pungsod, pero sa kabilugan ang IVF nagadalahig sa mga masunod: Ang asawa ginahatagan sing bulong sa sulod sang pila ka semana agod ang iya mga obaryo magapatubas sang madamo nga itlog. Ang bana mahimo man pangabayon nga maghatag sing preska nga semilya paagi sa masturbasyon. Ang itlog kag ang semilya ginatingob sa laboratoryo. Mahimo nga mapertilisar ang madamo nga itlog dayon matunga kag mangin embryo. Pagligad sing isa ka adlaw ukon kapin pa, ining bag-o lang naporma nga mga embryo ginausisa sing maayo agod mahibaluan kon diin ang may depekto, ang maayo, kag ang may daku nga posibilidad nga makapanguyapot sa taguangkan kag magtubo. Pagligad sang mga tatlo ka adlaw, kinaandan na nga ginasaylo sa taguangkan sang asawa ang duha ukon tatlo sa pinakamaayo nga embryo para mas daku ang tsansa nga magbusong sia. Kon isa ukon kapin pa ang makapanguyapot, magabusong sia, kag sa ulihi magabata.

Kamusta naman ang mga embryo nga nabilin, lakip na ang indi gawa maayo kag may depekto? Kon mapabay-an, mapatay ini sa ulihi. Agod indi ini matabo,  ang nabilin nga mga embryo gina-freeze sa likido nga nitrogen. Ngaa? Kon ang una nga IVF mapaslawan, ang pila sa sini nga embryo nga gintago mahimo gamiton sa mas barato nga bayad. Pero mahimo nga may mag-utwas nga mga pamangkot. Subong sang ginpresentar sang mag-asawa kaina, madamo ang nabudlayan magdesisyon kon ano ang himuon sa gintago nga mga embryo. Halimbawa, basi indi na nila gusto nga magbata pa. Ayhan tigulang na sila ukon indi na makabayad para sa masunod nga IVF. Mahimo nahadlok man sila sa risgo nga makabata sing kapin sa isa. * Ukon mahimo nga mangin komplikado ang ila sitwasyon bangod sa pagkapatay sang isa ka tiayon ukon pagminyo liwat sang isa sa ila ukon nila nga duha. Huo, madamo sing dapat binagbinagon, gani ang iban nga mag-asawa nagabayad gihapon sing tinuig para matipigan ang mga embryo.

Sang 2008, ang isa ka chief embryologist nagsiling sa The New York Times nga madamo nga pasyente ang indi makahibalo kon ano ang himuon sa nabilin nga mga embryo. Ang artikulo nagsiling nga ‘halos 400,000 ka embryo ang na-frozen sa mga klinika sa bilog nga pungsod, kag nagadugang ini kada adlaw. Ang mga embryo mahimo mabuhi sa sulod sang isa ka dekada ukon kapin pa kon na-frozen ini sing maayo, pero indi tanan mabuhi kon ipagua na.’ Amo ini ang rason kon ngaa dapat ini binagbinagon sing maayo sang pila ka Cristiano. Ngaa?

Mahimo binagbinagon sang mag-asawa nga Cristiano nga nagpasugot sa IVF ang isa pa ka sitwasyon sa pagpabulong. Ang isa ka Cristiano mahimo magdesisyon kon ano ang himuon sa iya hinigugma nga wala na sing tsansa nga mabuhi kag ginasuportahan na lang sang mga aparato, pareho sang ventilator para makaginhawa. Ang matuod nga mga Cristiano wala nagapangindi sa pagpabulong; kag base sa Exodo 20:13 kag Salmo 36:9, ginapabaloran gid nila ang kabuhi. Ang Awake! nga Mayo 8, 1974, nagsiling: “Bangod ginatahod nila ang pagtamod sang Dios nga sagrado ang kabuhi, tungod sa ila  konsiensia sa pagsunod sa mga kasuguan sang gobierno, ang mga nagahandum nga magsunod sa mga prinsipio sa Biblia indi gid magpasugot sa euthanasia,” nga amo ang hungod nga pag-utod sa kabuhi sang pasyente. Pero sa iban nga sitwasyon, ang mga aparato amo na lamang ang nagasustiner sa kabuhi sang hinigugma. Gani, mahimo magdesisyon ang pamilya kon bala padayunon pa ukon indi ang paggamit sang mga aparato.

Matuod, indi ini pareho sa sitwasyon sang mag-asawa nga nagpasugot sa IVF kag may nabilin pa nga mga embryo. Pero ang isa nga posible nila himuon amo ang pagpagua sang mga embryo sa nitrogen freezer. Bangod ginpagua na ini sa freezer, mahimo ini magluya kag sa ulihi indi na mapuslan. Ang mag-asawa amo ang dapat magdesisyon sa sini.—Gal. 6:7.

Bangod ang mag-asawa nagpasugot sa IVF para magbusong kag makaangkon sing bata, mahimo sila magdesisyon nga bayaran ang pagtipig sang mga embryo ukon gamiton ini sa palaabuton nga IVF para makaangkon sing isa pa ka bata. Pero, ang iban nga mag-asawa mahimo magdesisyon nga ipauntat ang pagtipig sa mga embryo, kay ginakabig nila ini nga nabuhi lamang bangod sa artipisyal nga pamaagi. Ang mga Cristiano nga kinahanglan magdesisyon sa sini may salabton sa Dios sa paggamit sang ila nahanas sa Biblia nga konsiensia. Ang ila handum amo nga indi sila dapat pagtublagon sang ila konsiensia, samtang ginabinagbinag man nila ang konsiensia sang iban.—1 Tim. 1:19.

Nasapwan sang isa ka eksperto sa reproductive endocrinology nga ang kalabanan nga mag-asawa “naligban kag nabalaka gid kon ano ang himuon sa ila [frozen] nga mga embryo.” Nagsiling sia: “Para sa madamo nga mag-asawa, daw wala gid sing maayo nga desisyon.”

Maathag nga dapat binagbinagon sang matuod nga mga Cristiano nga nagaplano nga magpa-IVF ang serioso nga mga implikasyon sini nga teknolohiya. Ang Biblia nagalaygay: “Ang mga mahinalungon makakita sang katalagman kag nagapanago; apang ang mga tawo nga wala sing tinun-an nagapadayon, kag nagaantus tungod sini.”—Hulu. 22:3, Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano.

Daw amo ini ang solusyon, pero indi ini ang paagi sang Kasulatan para masolbar ang ila problema. Para mahangpan ini, binagbinagon anay naton ang katuyuan sang Declaration Pledging Faithfulness, kag kon san-o ini puede gamiton.

Ini nga dokumento isa ka kasulatan nga sa atubangan sang mga saksi, ginpirmahan sang lalaki kag babayi nga indi makapakasal bangod sa rason nga aton binagbinagon. Sa sini nga dokumento, nagasumpa sila nga mangin matutom sa isa kag isa kag himuon nga legal ang ila pag-updanay kon posible na. Kabigon sila sang kongregasyon nga kasal na sa atubangan sang Dios kag sang tawo kag daw pareho lang nga legal sila nga nakasal sa gobierno.

Ngaa kag san-o ginagamit ang Declaration Pledging Faithfulness? Si Jehova ang nagsugod sa pag-asawahay sang mga tawo kag ginapabaloran gid niya ini. Ang iya Anak nagsiling: “Ang gintingob sang Dios indi pagbulagon sang tawo.” (Mat. 19:5, 6; Gen. 2:22-24) Nagsiling pa si Jesus: “Ang bisan sin-o nga magdiborsio sa iya asawa, luwas lamang kon nakighilawas [seksuwal nga imoralidad] ang iya asawa, kag magpangasawa  sang iban nagapanghilahi.” (Mat. 19:9) Gani ang ‘pagpakighilawas,’ ukon seksuwal nga imoralidad, amo lamang ang rason sa pagdiborsio kag pagtapos sang pag-asawahay suno sa Kasulatan. Halimbawa, kon ang isa ka lalaki nakahimo sing seksuwal nga relasyon sa indi niya asawa, ang iya inosente nga asawa mahimo magdesisyon nga diborsiohan sia ukon indi. Kon diborsiohan niya sia, hilway sia sa pagpamana.

Pero sa iban nga pungsod, ilabi na sang una, ang dalagku nga mga relihion indi magbaton sining maathag nga panindugan sang Biblia. Sa baylo, ginatudlo nila nga indi gid puede magdiborsio ang mag-asawa sa bisan ano nga rason. Gani sa iban nga lugar nga impluwensiado sang simbahan, wala ginatugutan sang kasuguan ang diborsio, bisan pa nabase ini sa rason nga ginsiling ni Jesus. May diborsio naman sa iban nga pungsod, pero ang proseso puerte kadugay, komplikado, kag madamo pa sing ginapangayo. Mahimo nga tinuig pa antes maaprobahan ang diborsio. Pareho lang nga ‘ginabalabagan’ sang simbahan ukon sang gobierno ang ginatugutan sang Dios.—Binu. 11:17.

Halimbawa, ang nagapuyopuyo nagaistar sa pungsod nga imposible ang diborsio ukon puerte kabudlay matigayon, ayhan tinuig pa antes maaprobahan. Kon ginhimo nila ang ila bug-os nga masarangan para matapos ang ila legal nga pag-asawahay sa ila una nga tiayon kag kalipikado sa atubangan sang Dios sa pagpakasal mahimo sila magpirma sing Declaration Pledging Faithfulness. Isa ini ka mahigugmaon nga kahimusan sang Cristianong kongregasyon sa sini nga mga pungsod. Apang, ini nga probisyon indi puede gamiton sa kalabanan nga pungsod diin ginatugutan ang diborsio, bisan pa ang proseso magasto ukon komplikado.

Bangod wala naintiendihan ang Declaration Pledging Faithfulness, ang pila nga nagaistar sa mga lugar nga ginatugutan ang diborsio nagapangabay nga magpirma sa sini nga dokumento imbes nga atubangon ang bisan ano nga komplikado ukon mabudlay nga proseso.

Sa pamangkot kaina, ang lalaki kag babayi nga nagapuyopuyo gusto magpakasal. Pareho sila nga puede makapakasal base sa Kasulatan kag wala sila sing tiayon sang una. Pero ang lalaki indi legal nga residente sang pungsod, kag wala ginatugutan sang gobierno ini nga indibiduwal nga magpakasal. (Sa madamo nga pungsod, ginatugutan sang gobierno nga kaslon bisan pa ang isa ukon ang duha indi legal nga residente sang pungsod.) Sa kaso nga aton ginabinagbinag, ginatugutan ang diborsio sa sini nga pungsod. Gani ang pagpirma sang Declaration Pledging Faithfulness indi solusyon. Talupangda nga ining duha indi kinahanglan magtigayon sing diborsio. Ang ila problema amo nga indi sila makasal. Bisan may kahilwayan sila sa pagpakasal, indi legal nga residente ang lalaki. Gani ano ang dapat nila himuon? Mahimo sila magkadto sa iban nga pungsod diin puede sila kaslon. Ukon posible nga tinguhaan sang lalaki nga mangin legal sia nga residente agod makapakasal sila sa pungsod nga ila subong ginaistaran.

Huo, mapahisuno sang lalaki kag babayi ang ila pagkabuhi sa talaksan sang Dios kag sa kasuguan ni Cesar. (Mar. 12:17; Roma 13:1) Ginapaabot gid nga himuon nila ini. Dayon, mangin kalipikado na sila sa pagpabawtismo.—Heb. 13:4.