Katapo Sia sang Panimalay ni Caifas
Ang mga nadiskobrehan sang mga arkeologo masami nga direkta ukon indi direkta nga nagakompirmar sa pagluntad sang isa ka karakter sa Biblia. Halimbawa sang 2011, ang mga iskolar sa Israel nagbalhag sing impormasyon parte sa ila nasapwan nga 2,000 ka tuig nga ossuary—nadekorasyunan nga baul nga human sa limestone, nga ginasudlan sang mga tul-an sang patay sa tapos madunot ang iya lawas.
Ini nga baul may inskripsion: “Si Miriam nga anak nga babayi ni Yeshua nga anak nga lalaki ni Caifas, saserdote sang Maazia gikan sa Beth ′Imri.” Ang Judiyo nga mataas nga saserdote nga nadalahig sa pagbista kag pagpapatay kay Jesus amo si Caifas. (Juan 11:48-50) Ginpatuhuyan sia sang istoryador nga si Flavius Josephus subong “Jose, nga ginatawag Caifas.” Ini nga baul mahimo nga ginapanag-iyahan sang isa niya ka paryente. Ang inskripsion sa baul nga una nga nasapwan ginapatihan nga iya sang mataas nga saserdote nga nagtawag sang iya kaugalingon nga Yehosef bar Caiapha, ukon Jose, anak nga lalaki ni Caifas. * Gani si Miriam paryente ni Caifas.
Suno sa impormasyon nga ginhatag sang Israel Antiquities Authority (IAA), ang ossuary ni Mirriam ginbawi sa mga kawatan nga nangrungkab sa isa ka dumaan nga lulubngan. Ang pagtuon sa sini nga baul kag sa inskripsion sini nagapamatuod nga tunay ini.
May bag-o man nga ginasugid sa aton ini nga baul. Ginpatuhuyan sini ang “Maazia,” nga amo ang katapusan sa 24 ka dibisyon sang mga saserdote, ukon grupo, nga nagabulosbulos alagad sa templo sa Jerusalem. (1 Cron. 24:18) Ang inskripsion sa sini nga baul nagapakita nga “ang pamilya ni Caifas nalakip sa grupo ni Maazia,” siling sang IAA.
Ginsambit man sang inskripsion ang Beth ′Imri. Duha ang posible nga interpretasyon sa sini nga bahin sang inskripsion. “Ang isa nga posibilidad nga ang Beth ′Imri ngalan sang isa ka saserdotenhon nga pamilya—ang mga anak ni Imer (Esdras 2:36-37; Nehemias 7:39-42) nga ang mga kaliwat nagalakip sa mga miembro sang grupo ni Maazia,” siling sang IAA. Ano man ang matuod, ang ossuary ni Miriam nagakompirmar nga ang Biblia nagasugid sang matuod nga mga tawo nga katapo sang matuod nga mga pamilya.
^ par. 3 Tuhoy sa ossuary ni Caifas, basaha ang artikulo nga “Ang Mataas nga Saserdote nga Nagpakamalaut kay Jesus,” sa Ang Lalantawan, Enero 15, 2006 pahina 10-13.