1, 2. Ngaa indi naton dapat pagbasulon si Jehova sa mga problema sa kalibutan? Iilustrar.

IBUTANG ta nga madugay na kamo nga malipayon nga nagaupod sang imo asawa. Pero isa ka adlaw, pagpauli mo, nagabalansuli lang ang itsura sang inyo balay. Wasak ang inyo mga gamit kag nagkalabuka ang mga pinggan kag baso. Indi na magkalaamo ang inyo matahom nga balay. Masiling ka bala, “Ngaa ginhimo ini sang akon asawa?” Ukon masiling ka, “Sin-o ang naghimo sini?” Sigurado nga ining ikaduha nga pamangkot ang una mo nga pensaron. Ngaa? Kay nakahibalo ka nga indi gid ini mahimo sang imo pinalangga nga asawa.

² Nakita naton nga ang kalibutan sa karon ginaguba sang polusyon, kasingki, kag imoralidad. Natun-an naton sa Biblia nga indi si Jehova ang kabangdanan sini nga mga problema. Ginhimo niya ining planeta para mangin matahom nga paraiso. (Gen. 2:8, 15) Si Jehova isa ka Dios sang gugma. (1 Juan 4:8) Paagi sa pagtuon sa Kasulatan, nahibaluan naton ang matuod nga ginhalinan sang madamo nga problema sa kalibutan. Sia amo si Satanas nga Yawa, “ang manuggahom sang kalibutan.”—Juan 14:30; 2 Cor. 4:4.

3. Paano mahimo madayaan ang aton panghunahuna?

³ Pero, indi naton mabasol si Satanas sa tanan naton nga problema. Ngaa? Kay ang iban sini resulta sang aton mismo mga sala. (Basaha ang Deuteronomio 32:4-6.) Mahimo nga ginabaton naton ini, pero bangod sang aton pagkadihimpit, mahimo madayaan ang aton panghunahuna, amo nga magalakat kita sa dalanon nga nagapadulong sa kapahamakan. (Hulu. 14:12) Paano? Kay imbes nga basulon naton ang aton kaugalingon ukon si Satanas, mahimo nga basulon naton si Jehova. Mahimo pa gani kita magbatyag sing ‘kaakig’ sa iya.—Hulu. 19:3.

4, 5. Paano mahimo ‘basulon’ sang isa ka Cristiano si Jehova?

⁴ Posible gid bala nga ‘basulon’ naton si Jehova? Wala gid sing pulos kon himuon naton ina. (Isa. 41:11) May makuha bala kita kon basulon naton ang Dios? Ang isa  anay ka mamalaybay nagsiling: “Tuman ka lip-ot sang imo mga kamot para isumbag sa Dios.” Mahimo nga wala man kita nagasiling nga nagareklamo kita kay Jehova. Pero suno sa Hulubaton 19:3, ang kabuangan sang tawo amo ang “nagadala sa iya sa kalaglagan, apang ang [iya] tagipusoon nagabasol kay [Jehova].” (Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano) Huo, mahimo nga basulon sang isa ang Dios sa iya tagipusuon. Ayhan indi ini dayon makita sa gua, pero ang matuod, nagahupot na sia sing kaakig kay Jehova. Bilang resulta, ina nga tawo magapalayo sa kongregasyon ukon indi na magsuporta sa mga kahimusan sa pagsimba kay Jehova.

⁵ Ano ang mahimo nga kabangdanan nga ‘basulon’ naton si Jehova? Paano naton ini malikawan? Importante nga hibaluon naton ang mga sabat kay nadalahig sa sini ang aton kaangtanan kay Jehova nga Dios!

6, 7. Ngaa ang mga Israelinhon nagreklamo batok kay Jehova sang panahon ni Moises?

⁶ Ano ang mahimo nga kabangdanan nga magreklamo ang isa ka matutom nga alagad ni Jehova sa Iya? Binagbinagon naton ang lima ka rason kag ang mga halimbawa sa Biblia nga nagapakita kon paano ang pila ka tawo nahulog sa sini nga siod.—1 Cor. 10:11, 12.

⁷ Mahimo kita maimpluwensiahan sang negatibo nga mga hambal sang iban. (Basaha ang Deuteronomio 1:26-28.) Bag-o lang ginhilway ang mga Israelinhon sa ila pagkaulipon sa Egipto. Paagi sa milagro, nagpadala si Jehova sing napulo ka kalalat-an sa sining mapiguson nga pungsod kag naglaglag sang ulihi kay Paraon kag sa iya hangaway sa Pula nga Dagat. (Ex. 12:29-32, 51; 14:29-31; Sal. 136:15) Ang katawhan sang Dios manugsulod na sa Ginsaad nga Duta. Pero sa sining importante nga tion, nagsugod sila sa pagreklamo kay Jehova. Ngaa nadulaan sila sing pagtuo? Ina bangod sa negatibo nga report sang pila nga nag-espiya sa sini nga duta. (Num. 14:1-4) Ano ang resulta? Ang bug-os nga kaliwatan wala ginpasulod sa sinang “maayo nga duta.” (Deut. 1:34, 35) Ginatugutan bala naton kon kaisa ang negatibo nga mga hambal sang iban nga magpaluya sang aton pagtuo kag mangin rason nga magreklamo kita sa pagpakig-angot ni Jehova sa aton?

8. Sang panahon ni Isaias, ngaa ginbasol sang katawhan sang Dios si Jehova?

⁸ Mahimo kita maluyahan bangod sa mga kabudlayan. (Basaha ang Isaias 8:21, 22.) Sang panahon ni Isaias, mabudlay ang kahimtangan sang pungsod sang Juda. Ginpalibutan sila sang mga kaaway. Kulang sing pagkaon. Madamo ang ginagutom. Ang mas malala pa, may gutom sa espirituwal. (Amos 8:11) Pero sa baylo nga mangayo sing bulig kay Jehova, ‘ginpakamalaut’ nila ang ila hari kag ang ila Dios. Huo, ginbasol nila si Jehova sa ila mga problema. Kon nagaatubang kita sing mga trahedya ukon mga problema, masiling man bala kita sa aton tagipusuon, ‘Diin si Jehova sang kinahanglan ko sia?’

9. Ngaa ang mga Israelinhon sang panahon ni Ezequiel may sayop nga pagtamod?

⁹ Wala naton nahibaluan ang tanan nga detalye. Bangod wala nila nahibaluan ang tanan nga detalye, ginhunahuna sang mga Israelinhon sang panahon ni Ezequiel nga ang paagi ni Jehova “indi alangay” ukon indi matarong. (Ezeq. 18:29) Daw kaangay lang nga ginhimo nila ang ila kaugalingon nga hukom sang Dios, nga ang ila talaksan sang katarungan mas mataas pa sangsa kay Jehova kag ginhukman nila sia base sa ila limitado nga paghangop sa mga hitabo. Kon wala naton mahangpan sing bug-os ang isa ka rekord sa Biblia ukon ang mga nagakatabo sa aton kabuhi, magahunahuna man bala kita nga ang paagi ni Jehova indi alalangay?—Job 35:2.

10. Paano mailog sang isa ang sayop nga halimbawa ni Adan?

 ¹⁰ Ginabasol naton ang iban sa aton mga sala. Sa umpisa pa lang sang kasaysayan sang tawo, ang Dios ang ginbasol ni Adan sa iya kaugalingon nga mga sala. (Gen. 3:12) Hungod nga ginlapas ni Adan ang sugo sang Dios kag nahibaluan gid niya ang mangin resulta sini, pero ginbasol pa niya si Jehova. Daw pareho lang nga ginsilingan niya si Jehova nga ginhatagan sia sing malain nga asawa. Sugod sadto, madamo ang nag-ilog kay Adan paagi sa pagbasol sa Dios sa ila mga sala. Maayo gid nga mamangkot kita, ‘Nagareklamo bala ako sa mga talaksan ni Jehova bangod sa akon mismo mga kapaslawan kag mga kasaypanan?’

11. Ano ang matun-an naton kay Jonas?

¹¹ Kaugalingon lang naton ang aton ginapensar. Indi maintiendihan ni manalagna Jonas kon ngaa ginkaluy-an ni Jehova ang Ninive. (Jon. 4:1-3) Ngaa? Maathag nga mas nabalaka sia nga mahuy-an bangod wala natuman ang iya ginpahayag nga kalaglagan. Wala sia nakabatyag sing kaluoy sa mahinulsulon nga mga taga-Ninive bangod mas nabalaka sia sa iya reputasyon. Mahimo man bala nga kaugalingon lang naton ang aton pensaron kag ‘maakig’ kay Jehova kay wala pa gihapon nag-abot ang katapusan? Kon dinekada na kita nga nagabantala nga malapit na ang adlaw ni Jehova, nagakatak-an na bala kita maghulat kay Jehova kon ginapakalain kita bangod sa pagsugid sang ginasiling sang Biblia?—2 Ped. 3:3, 4, 9.

12, 13. Kon daw ginakuwestyon na sang aton tagipusuon ang iban nga ginahimo ni Jehova, ano ang indi naton dapat pagpabay-an?

¹² Ano ang himuon naton kon daw ginakuwestyon na sang aton makasasala nga tagipusuon ang iban nga ginahimo ni Jehova? Dumduma nga indi ina maalamon. Ang isa pa ka badbad sang Hulubaton 19:3 nagasiling: “Ang iban nga mga tawo nagahalit sang ila kaugalingon paagi sa ila binuang nga mga buhat, kag ang GINOO amo ang ila basulon.” (Maayong Balita nga Biblia, HPV) Bangod sini, binagbinagon naton ang lima ka butang nga makabulig sa aton nga malikawan ang pagbasol  kay Jehova bangod sa mga kapaslawan sa kabuhi.

¹³ Indi pagpabay-i ang imo kaangtanan kay Jehova. Malikawan naton nga maakig sa Dios kon huptan naton ang suod nga kaangtanan sa iya. (Basaha ang Hulubaton 3:5, 6.) Kinahanglan kita magsalig kay Jehova. Kinahanglan man naton likawan nga magpakaalam sa aton kaugalingon nga mga mata ukon pensaron lang ang aton kaugalingon. (Hulu. 3:7; Man. 7:16) Sa amo, malikawan naton nga basulon si Jehova kon may malain nga matabo.

14, 15. Ano ang makabulig sa aton nga indi magpadala sa negatibo nga mga hambal sang iban?

¹⁴ Indi magpadala sa negatibo nga mga hambal. Ang mga Israelinhon sang panahon ni Moises may madamo nga rason sa pagpati nga magamadinalag-on si Jehova sa paggiya sa ila pasulod sa Ginsaad nga Duta. (Sal. 78:43-53) Pero sang nabatian nila ang negatibo nga report sang napulo ka di-matutom nga espiya, “ginkalimtan nila ang iya gahom.” (Sal. 78:42, APD) Kon pamalandungan naton ang mga ginahimo ni Jehova, nga ginadumdom ang tanan nga maayo nga butang nga ginhimo niya para sa aton, mapabakod naton ang aton kaangtanan sa iya. Sa amo, wala naton ginatugutan ang negatibo nga mga opinyon sang iban nga magpahilayo sa aton kay Jehova.—Sal. 77:11, 12.

¹⁵ Kamusta kon negatibo ang aton pagtamod sa aton masigkasumilimba? Mahimo sini maapektuhan ang aton kaangtanan kay Jehova. (1 Juan 4:20) Sang ginkuwestyon sang mga Israelinhon ang pagtangdo kay Aaron kag ang posisyon nga ginhatag sa iya, ginkabig ini Jehova nga pagkumod batok sa Iya. (Num. 17:10) Gani, kon magkumod man kita ukon magreklamo sa mga ginagamit ni Jehova nga magpanguna sa iya organisasyon diri sa duta, daw pareho lang nga nagakumod kita sa iya.—Heb. 13:7, 17.

16, 17. Ano ang dapat naton dumdumon kon may mga problema kita?

¹⁶ Dumduma nga indi si Jehova ang rason sang aton mga problema. Bisan pa gintalikdan sang mga Israelinhon sang panahon ni Isaias si Jehova, gusto Niya gihapon sila buligan. (Isa. 1:16-19) Gani, bisan ano pa nga problema ang aton maatubang, makasalig gid kita nga si Jehova nagaulikid kag gusto magbulig sa aton. (1 Ped. 5:7) Ang matuod, nagpromisa sia nga hatagan kita sing kusog para makabatas.—1 Cor. 10:13.

¹⁷ Kon nagaantos kita sing inhustisya, kaangay sang natabo kay Job, dumdumon naton nga indi si Jehova ang kabangdanan sini. Ginadumtan ni Jehova ang inhustisya; ginahigugma niya ang pagkamatarong. (Sal. 33:5) Kabay nga mangin kaangay kita sang abyan ni Job nga si Elihu, nga nagsiling: “Malayo sa Dios nga maghimo sia sing pagkamalaut, kag sa [Labing Gamhanan] nga maghimo sia sing kalautan.” (Job 34:10) Wala kita ginahatagan ni Jehova sing mga problema, kundi sing “tagsa ka maayong dulot kag tagsa ka himpit nga regalo.”—Sant. 1:13, 17.

18, 19. Ngaa indi gid naton pagduhaduhaan si Jehova? Iilustrar.

¹⁸ Indi pagduhaduhai si Jehova. Ang Dios himpit, kag ang iya panghunahuna mas mataas sangsa aton. (Isa. 55:8, 9) Gani, ang pagkamapainubuson kag kaugdang makabulig sa aton nga batunon nga limitado lang ang aton paghangop. (Roma 9:20) Sa masami, wala naton nahibaluan ang tanan nga detalye sa isa ka sitwasyon. Sigurado nga magaugyon ka nga matuod gid ini nga hulubaton: “Ang una nga magpamatuod sa korte daw amo na ang husto, hasta nga ang iya kontra naman ang mag-usisa sa iya.”—Hulu. 18:17, APD.

¹⁹ Kon ang aton ginasaligan nga abyan maghimo sang isa ka butang nga sa umpisa daw indi naton mahangpan ukon daw indi maayo, masiling bala kita dayon nga may  ginahimo sia nga sala? Ukon magsalig kita nga may makatarunganon sia nga rason, ilabi na kon tinuig na naton sia nga kilala? Kon amo sini ka mahigugmaon ang aton pagpakig-angot sa di-himpit nga mga abyan, indi bala nga mas labi naton nga saligan ang aton Amay sa langit, nga ang mga dalanon kag mga panghunahuna mas mataas sangsa aton!

20, 21. Ngaa importante nga basulon naton ang dapat basulon?

²⁰ Basula ang dapat basulon. Ngaa? Kay mahimo kita man ang kabangdanan sang pila naton ka problema. Kon amo sini, dapat naton ini batunon. (Gal. 6:7) Indi gid pagbasula si Jehova sa mga problema. Ngaa? Binagbinaga ini nga halimbawa: Ang isa ka salakyan makasarang magdalagan sing madasig. Ano abi kon ang drayber nagpasobra sa speed limit sa kurbada kag nadisgrasya? Mabasol bala ang naghimo sang salakyan? Siempre indi! Sing kaanggid, gintuga kita ni Jehova nga may kahilwayan sa pagbuot. Pero ginhatagan man niya kita sing giya para makahimo sing maalamon nga mga desisyon. Gani, ngaa abi basulon naton ang Manunuga sa aton mga sala?

²¹ Matuod, indi tanan nga problema resulta sang aton mga sayop. Kon kaisa mabiktima kita sang ‘tion kag wala ginapaabot nga hitabo.’ (Man. 9:11, NW) Pero labaw sa tanan, indi kita malipat nga si Satanas nga Yawa amo ang panguna nga kabangdanan sang kalautan. (1 Juan 5:19; Bug. 12:9) Sia ang kaaway—indi si Jehova!—1 Ped. 5:8.

22, 23. Ano ang dapat naton dumdumon kon naluyahan kita bangod sa aton mga problema?

²² Kon nagaatubang ka sing mga kabudlayan, dumduma ang halimbawa nanday Josue kag Caleb. Indi pareho sa napulo ka espiya, positibo ang report sining duha ka matutom nga lalaki. (Num. 14:6-9) Nagtuo sila kay Jehova. Pero sa gihapon, kinahanglan sila magpanglakaton sing 40 ka tuig sa kahanayakan upod sa mga Israelinhon. Nagreklamo bala ukon naglain ang buot nanday Josue kag Caleb, kag nagbatyag nga indi ini makatarunganon? Wala. Nagsalig sila kay Jehova. Ginpakamaayo bala sila? Huo! Ang bug-os nga kaliwatan napatay sa kahanayakan, pero sila nga duha nakasulod sa Ginsaad nga Duta. (Num. 14:30) Mabaton man naton ang pagpakamaayo ni Jehova kon indi kita “paglapyuon” sa paghimo sang iya kabubut-on.—Gal. 6:9; Heb. 6:10.

²³ Kon naluyahan ka bangod sa mga problema, di-kahimpitan sang iban, ukon sa imo mismo di-kahimpitan, ano ang dapat mo himuon? Magkonsentrar sa dalayawon nga mga kinaiya ni Jehova. Handurawa ang paglaum nga ginhatag ni Jehova sa imo. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Diin na ayhan ako kon wala si Jehova?’ Gani, magpabilin nga suod sa iya, kag indi gid pagtuguti ang imo tagipusuon nga basulon sia!