ANG akon tatay natawo sa Graz, Austria, sang 1899, gani pamatan-on sia sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I. Nangin soldado sia sang Germany pagsugod gid sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II sang 1939. Napatay sia sang 1943 samtang nagapakig-away sa Rusya. Makapasubo nga sa sina nga paagi napatay ang akon tatay, sang mga duha pa lang ako ka tuig. Wala ako sing kahigayunan nga makilala sia, kag nagapangita gid ako sang isa ka amay, ilabi na sang narealisar ko nga ang kalabanan nga kabataan sa amon eskwelahan may mga amay. Sang ulihi, sang tin-edyer ako, nalugpayan gid ako sa paghibalo parte sa aton langitnon nga Amay, ang superyor nga Amay nga indi mapatay.—Hab. 1:12.

Sang pito ako ka tuig, nangin miembro ako sang Boy Scout. Ang Boy Scout isa ka bug-os kalibutan nga organisasyon nga gintukod sang 1908 sa Great Britain sang tenyente heneral sang mga soldado sang Britanya nga si Robert Stephenson Smyth Baden-Powell. Sang 1916, gintukod niya ang Wolf Cubs (ukon Cub Scouts) para sa mas bata nga mga lalaki.

Nanamian gid ako sang mga kamping namon sa uma kon Sabado kag Domingo—nga nagatulog sa mga tolda, nagasuksok sang mga uniporme, kag nagalakat dungan sa tunog sang mga tambor. Nanamian pa gid ako nga makaupod ang iban nga mga Scout, nga nagakanta kon gab-i samtang ara sa palibot sang dabok kag nagahampang sa kagulangan. Madamo man kami sing natun-an parte sa palibot, amo nga nagdayaw gid ako sa binuhatan sang aton Manunuga.

Ginapalig-on gid ang mga Boy Scout nga maghimo sing maayo kada adlaw. Amo ini ang ila prinsipio. Ginatamyaw namon ang kada isa paagi sa pagsiling “Pirme Handa.” Nanamian gid ako sa sini. Sa amon grupo nga sobra sa isa ka gatos, mga katunga ang Katoliko, katunga ang Protestante, kag isa ang Budhista.

Sugod sang 1920, may internasyonal nga mga miting, ukon mga jamboree, nga ginahiwat kada pila ka tuig. Nakatambong ako sa ikapito nga World Scout Jamboree sa Bad Ischl, sa Austria, sang Agosto 1951. Amo man sa ikasiam nga World Scout Jamboree sa Sutton Park, malapit sa Birmingham, England, sang Agosto 1957, diin mga 33,000 ka Scout halin sa 85 ka pungsod kag teritoryo ang nagtambong. Subong man, mga 750,000 ang nagbisita sa amon sa sini nga jamboree, lakip na si Rayna Elizabeth sang England. Para sa akon, isa ini ka bug-os kalibutan nga paghiliutod. Wala gid ako magdahom sadto nga makilala ko ang mas dalayawon nga paghiliutod—isa ka espirituwal nga paghiliutod.

Sang 1958, malapit ko na lang matapos ang akon paghanas subong waiter sa Grand Hotel Wiesler sa Graz, Austria. Didto ako ginpanaksihan sing  di-pormal ni Rudolf Tschiggerl, ang upod ko sa obra kag isa ka pastry chef. Wala pa gid ako sadto nakabati parte sa kamatuoran. Una niya nga ginsugid sa akon ang doktrina parte sa Trinidad kag nagsiling nga indi ini panudlo sang Biblia. Ginbais ko sia nga husto ang Trinidad kag gusto ko pamatud-an nga sala sia. Nanamian ako sa akon katrabaho kag gusto ko sia hayluhon nga magbalik sa Iglesia Katolika.

Si Rudolf, nga ginatawag namon nga Rudi, naghatag sa akon sing Biblia. Ginsilingan ko sia nga dapat iya ini sang Katoliko nga bersion. Ginbasa ko ini kag sang ulihi nakita ko nga may ginsal-ot si Rudi nga tract nga gin-imprinta sang Watchtower Society. Wala ko ini nagustuhan bangod pamatyag ko daw insakto ini pero ang matuod indi. Pero handa man ako nga makig-istorya sa iya parte sa Biblia. Nangin mahinantupon si Rudi amo nga ginhatagan niya na lang ako sing mga balasahon. Sa sulod sang halos tatlo ka bulan, nagaistoryahanay kami kon kaisa parte sa Biblia nga sa masami asta maggab-i.

Pagkatapos sang akon paghanas sa hotel sa amon lugar sa Graz, ginpaeskwela ako sang akon iloy sang hotel management. Amo nga nagsaylo ako sa Bad Hofgastein, isa ka banwa sa Alps diin nahamtang ang eskwelahan. Konektado ini sa Grand Hotel sa Bad Hofgastein, kag kon kaisa nagaobra ako didto para sa eksperiensia nga indi ko matun-an sa klase.

Ginpadala ni Rudi ang akon bag-o nga adres sa sanga talatapan sa Vienna, kag ginpadala man nila ini sa duha ka misyonera nga sanday Ilse Unterdörfer kag Elfriede Löhr. * Isa ka adlaw, ginsilingan ako sang receptionist sa hotel nga may duha ka babayi nga nagahulat sa ila salakyan sa gua kag gusto nila ako maistorya. Natingala ako kay wala gid ako sing ideya kon sin-o sila. Pero naggua ako para makita sila. Sang ulihi, nahibaluan ko nga sila ang mga Saksi nga nagadala sing mga balasahon sa Nazi Germany sang gindumilian ang hilikuton antes sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Bisan antes pa magsugod ang inaway, gindakop sila sang mga sekreta sang Germany (Gestapo) kag ginpadala sa kampo konsentrasyon sa Lichtenburg. Halin didto, sa tion sang inaway, ginsaylo sila sa kampo sa Ravensbrück, malapit sa Berlin.

Kaedad sadtong mga utod ang akon iloy, gani ginarespeto ko gid sila. Amo nga indi ko gusto mauyang ang ila tion sa pagpakig-istorya sa akon kag dayon pagligad sing pila ka semana ukon bulan hambalan ko lang sila nga indi na ko magpadayon. Ginpangabay ko sila nga hatagan na lang nila ako sing lista sang mga teksto sa doktrina sang Katoliko parte sa pagsalili sa mga apostol. Ginhambalan ko sila nga dalhon ko ini sa pari kag binagbinagon namon ini. Naghunahuna ako nga masapwan ko na sadto ang kamatuoran.

Suno sa panudlo sang Romano Katoliko parte sa pagsalili sa mga apostol, ang pagsalili sang mga papa sigesige halin pa kay apostol Pedro. (Sala ang paghangop sang simbahan sa ginsiling ni Jesus nga narekord sa Mateo 16:18, 19.) Nagapangangkon man ang Katolisismo nga ang papa wala gid nagasala kon nagapanudlo parte sa mga doktrina. Nagapati  ako sa sini kag nagapamensar nga kon ang papa, nga ginatawag sang mga Katoliko nga Balaan nga Amay, wala nagasala sa mga doktrina kag nagsiling nga husto ang Trinidad, kon amo matuod gid ini. Pero kon nagasala sia, mahimo nga indi man matuod ini nga doktrina. Indi katingalahan nga para sa madamo nga Katoliko, ang panudlo parte sa pagsalili sa mga apostol amo ang pinakaimportante nga panudlo, kay diri nasandig kon bala matuod ukon indi ang iban pa nga panudlo sang Katoliko!

Sang ginbisitahan ko ang pari, indi niya masabat ang akon mga pamangkot, pero may ginkuha sia nga libro parte sa doktrina nga pagsalili sa mga apostol. Gindala ko ini pauli, subong sang ginsiling niya, ginbasa ko ini kag nagbalik sa iya nga may mas madamo nga pamangkot. Sang ulihi ang pari, nga wala makasabat sang akon mga pamangkot, nagsiling: “Indi ta ka makumbinsi, kag indi mo man ako makumbinsi. . . . Halong ka na lang!” Indi na sia gusto makig-istorya sa akon.

Sadto nga tion, handa na ako magtuon sa Biblia upod nanday Ilse kag Elfriede. Gintudluan nila ako parte sa matuod nga Balaan nga Amay sa langit, si Jehova nga Dios. (Juan 17:11) Wala pa sing kongregasyon sadto sa amon lugar, gani ang duha ka sister amo ang nagadumala sing mga miting sa balay sang interesado nga pamilya. Pila lang ang nagatambong. Sila lang nga duha ang nagahinun-anon sang mga materyal sa miting bangod wala sing bawtismado nga lalaki nga manguna. Kon kaisa, may pangayaw nga utod nga lalaki nga nagakadto kag nagapamulongpulong sa ginaarkilahan nga lugar.

Gintun-an ako sa Biblia nanday Ilse kag Elfriede sang Oktubre 1958, kag pagligad sang tatlo ka bulan, nabawtismuhan ako sang Enero 1959. Antes ako mabawtismuhan, ginpamangkot ko sila kon puede ako makaupod sa ila sa pamalaybalay para makita kon paano magbantala. (Binu. 20:20) Sang una nga bes nga nag-upod ako sa ila, namangkot ako kon puede man ako makatigayon sang akon kaugalingon nga teritoryo. Ginhatagan nila ako sing teritoryo, kag ako lang isa ang nagakadto didto, nagabantala sa mga balay, kag nagaduaw liwat sa mga interesado. Ang una nga utod nga lalaki nga nakaupod ko sa pamalaybalay nga pagministeryo amo ang manugtatap sang sirkito nga sang ulihi nagbisita liwat sa amon.

Sang 1960, pagkatapos ko eskwela, nagpauli ako sa amon lugar para mabuligan ang akon mga paryente nga makatuon sing kamatuoran. Asta subong, wala pa gid sing bisan isa sa ila ang nakadangat sa kamatuoran, pero ang iban nagapakita naman sing interes.

Sang 1961, ginbasa sa mga kongregasyon ang mga sulat halin sa sanga talatapan nga nagapalig-on sa pagpayunir. Soltero pa ako kag mapagros, gani wala gid ako sing balibad nga indi makapayunir. Gin-istorya ko ang manugtatap sang sirkito nga si Kurt Kuhn, kon sa banta niya maayo bala nga magtrabaho anay ako sing pila ka bulan agod makabakal sing salakyan para magamit sa pagpayunir. Ano ang iya ginsiling? “Kinahanglan bala ni Jesus kag sang mga apostoles ang salakyan para makaalagad sing bug-os tion?” Nakabulig ini sa akon pagdesisyon! Nagaplano ako nga sugdan dayon ang pagpayunir. Pero bangod nagatrabaho ako sing 72 ka oras kada semana sa restawran, kinahanglan ko maghimo sing mga pagbag-o.

Naglisensia ako sa akon amo kon bala puede ako makaobra sing 60 na lang ka oras. Nagpasugot sia kag pareho gihapon ang akon sueldo. Sang ulihi pa gid, ginpangabay ko sia kon puede bala nga 48 na lang ka oras kada semana. Nagpasugot man sia kag  wala niya gihapon ginbuhinan ang akon sueldo. Dayon ginpangabay ko sia nga 36 na lang ka oras kada semana ako maobra, ukon 6 ka oras sa 6 ka adlaw, kag nagpasugot gihapon sia. Makapakibot gid nga amo man gihapon ang akon sueldo! Daw indi gid gusto sang akon amo nga maghalin ako. Sa sina nga iskedyul, naka-regular payunir ako. Sadto nga tion, 100 pa ka oras kada bulan ang lalab-uton sang payunir.

Pagligad sang apat ka bulan, gintangdo ako subong espesyal payunir kag subong congregation servant sa gamay nga kongregasyon sa probinsia sang Carinthia, sa banwa sang Spittal an der Drau. Sadto nga tion, 150 ka oras kada bulan ang lalab-uton sang espesyal payunir. Wala ako sing partner sa pagpayunir, pero ginapabaloran ko gid ang suporta sa ministeryo sang utod nga babayi nga si Gertrude Lobner nga nagapangalagad subong kabulig nga congregation servant. *

Sang 1963, gin-imbitahan ako nga mag-alagad sa sirkito. Kon kaisa, nagasakay ako sa tren nga may mabug-at nga mga maleta sa pagkadto sa mga kongregasyon. Kalabanan sa mga kauturan wala sing salakyan, gani wala sing masugat sa akon sa estasyunan sang tren. Para indi “makapakitakita,” wala ako nagasakay sa taxi pakadto sa akon dalayunan, gani ginalakat ko lang ini.

Sang 1965, sang soltero gihapon ako, gin-imbitar ako nga mag-eskwela sa ika-41 nga klase sang Gilead. Kalabanan sa akon mga klasmeyt mga di-minyo man. Nakibot gid ako nga sang gradwasyon namon, gin-asayn ako nga magbalik sa amon lugar sa Austria para padayunon ang pag-alagad sa sirkito. Pero, antes ako maghalin sa Estados Unidos, ginpaupod ako sa isa ka manugtatap sang sirkito sa sulod sang apat ka semana. Ginaapresyar ko gid ang pag-alagad upod kay Anthony Conte, ang mahigugmaon nga utod nga nanamian gid mag-alagad sa latagon kag epektibo gid sa sini. Upod kami nga nag-alagad sa aminhan nga bahin sang New York sa Cornwall.

Pagbalik ko sa Austria, naasayn ako sa sirkito diin nakilala ko ang guapa nga dalaga nga si Tove Merete. Ginpadaku sia sa kamatuoran halin sang singko anyos pa lang sia. Kon pamangkuton gani kami sang mga kauturan kon paano kami nagkilalahay, nagalahog kami nga nagasiling, “Ang sanga talatapan ang responsable sina.” Nagpakasal kami pagligad sang isa ka tuig, sang Abril 1967, kag gintugutan kami nga mag-alagad sa nagalakbay nga hilikuton.

Pagkasunod nga tuig, narealisar ko nga paagi sa wala tupong nga kaayo ni Jehova, gin-adoptar niya ako subong espirituwal nga anak. Gani, nagsugod ang akon pinasahi nga kaangtanan sa akon langitnon nga Amay pareho sang mga ‘nagatuaw sing mabaskog “Abba, Amay!”’ suno sa Roma 8:15.

Padayon kami nga nag-alagad ni Merete sa sirkito kag distrito nga hilikuton tubtob sang 1976. Kon kaisa, tama ka tugnaw ang panahon kag nagatulog kami sa mga kuarto nga wala sing pangpainit. Isa ka bes, pagbugtaw namon, ang bahin sang habol nga malapit sa amon guya nagtig-a na sa sobra nga katugnaw! Gani nagdesisyon kami nga magdala sing electric heater, para indi kami matam-an sing tugnaw kon gab-i. Sa iban nga lugar, kinahanglan pa namon  maggua sa balay kon gab-i para maggamit sing kasilyas nga sa masami busluton na. Wala man kami sing apartment, amo nga kon Lunes nagatener lang kami sa gindayunan namon sa sina nga semana. Dayon pagka-Martes sang aga, mabiyahe naman kami pakadto sa masunod nga kongregasyon.

Nalipay gid ako sa pagsiling nga sa sulod sang mga tinuig, daku gid nga suporta ang akon pinalangga nga asawa. Nanamian gid sia mag-alagad sa latagon, kag wala pa gid makaagi nga kinahanglan ko sia palig-unon nga maggua sa ministeryo. Palangga niya ang iya mga abyan kag may pag-ulikid gid sia sa iban. Daku gid ini nga bulig.

Sang 1976, gin-imbitar kami nga mag-alagad sa sanga talatapan sang Austria sa Vienna, kag gintangdo ako subong miembro sang Komite sang Sanga. Sadto nga tion, ang sanga sa Austria ang nagatatap sa hilikuton sa pila ka pungsod sa Nasidlangan nga Europa kag nagaorganisar sang sekreto nga pagpadala sang mga literatura sa amo nga mga pungsod. Si Utod Jürgen Rundel ang nagapanguna sa sini, kag nakapribilehiyo ako nga magtrabaho upod sa iya. Sang ulihi, ginpangabay ako nga dumalahan ang hilikuton sang pag-translate sa napulo ka lenguahe sang Nasidlangan nga Europa. Padayon nga nag-alagad sanday Jürgen kag ang iya asawa, si Gertrude, subong mga espesyal payunir sa Germany. Sugod sang 1978, ang sanga sa Austria ang naga-phototypeset sang amon mga magasin kag nagaimprinta sini sa anom ka lenguahe sa gamay nga imprintahan. Nagapadala man kami sing mga suskripsion sa lainlain nga pungsod nga nagapangabay sini. Si Otto Kuglitsch, nga karon nagaalagad upod sa iya asawa nga si Ingrid sa sanga talatapan sa Germany, amo ang nagatatap sa sini nga hilikuton.

Ang mga utod sa Nasidlangan nga Europa nagahimo man sing mga literatura sa ila mga pungsod paagi sa mimeograph ukon nagaimprinta sing mga kopya halin sa film. Pero kinahanglan gihapon nila ang bulig sang iban nga pungsod. Gin-amligan ni Jehova ini nga hilikuton, kag sa sanga, natun-an namon nga higugmaon ang mga kauturan nga nag-alagad sa mabudlay nga mga kahimtangan kag sa mga tinuig sang pagdumili.

Sang 1989, nakapribilehiyo ako nga mag-upod kay Utod Theodore Jaracz, miembro sang Nagadumala nga Hubon, sa pagkadto sa Romania. Katuyuan namon nga buligan ang daku nga grupo sang mga kauturan nga magbalik sa organisasyon. Sugod sang 1949, bangod sa pila ka rason, indi na sila  makig-angot sa organisasyon kag nagtukod sang ila kaugalingon nga mga kongregasyon. Pero padayon sila nga nagbantala kag nagbawtismo. Napriso man sila bangod sang ila Cristiano nga neutralidad, pareho man sang panindugan sang mga kauturan nga bahin sang organisasyon nga gin-aprobahan sang ulong talatapan. Ginadumilian gihapon ang hilikuton sa Romania, gani sekreto kami nga nagtipon sa balay ni Utod Pamfil Albu, upod sa apat ka masaligan nga gulang kag mga representante sang Komite sang Pungsod sang Romania. Nagdala man kami sing interpreter halin sa Austria, si Rolf Kellner.

Sa ikaduha nga gab-i sang amon pag-istoryahanay, nakumbinsi ni Utod Albu ang apat ka gulang nga maghiusa na sa amon sang nagsiling sia, “Kon indi ni naton paghimuon subong, mahimo nga wala na sing masunod nga higayon.” Bangod sini, mga 5,000 ka utod ang nagbalik sa organisasyon. Kadalag-an gid ini para kay Jehova kag daku nga kahuy-anan kay Satanas!

Sang katapusan nga bahin sang 1989, antes matapos ang Komunismo sa Nasidlangan nga Europa, gin-imbitar kami sang akon asawa sang Nagadumala nga Hubon nga magsaylo sa ulong talatapan sa New York. Nakibot gid kami sa sini. Nagsugod kami sa pag-alagad sa Bethel sa Brooklyn sang Hulyo 1990. Sang 1992, gintangdo ako subong kabulig sa Service Committee sang Nagadumala nga Hubon, kag sugod sang Hulyo 1994, pribilehiyo ko nga mag-alagad subong miembro sang Nagadumala nga Hubon.

Madugay na nga tion ang nagligad sang nag-obra ako sadto subong waiter. Karon, nalipay gid ako sa akon pribilehiyo nga makigbahin sa paghanda kag pag-aman sang espirituwal nga pagkaon sa bug-os kalibutan nga paghiliutod. (Mat. 24:45-47) Kon balikdon ko ang sobra sa 50 ka tuig nga pag-alagad sing bug-os tion, nalipay gid ako kag nagapasalamat kay Jehova nga ginapakamaayo niya ang aton bug-os kalibutan nga paghiliutod. Nalipay gid ako magtambong sa aton internasyonal nga mga kombension, diin ginapadaku ang pagtuon parte sa aton langitnon nga Amay, si Jehova, kag sa kamatuoran sa Biblia.

Ginapangamuyo ko nga minilyon pa ang magatuon sa Biblia, magabaton sing kamatuoran, kag magaalagad kay Jehova nga nahiusa sa aton bug-os kalibutan nga Cristianong paghiliutod. (1 Ped. 2:17) Ginahulat ko man ang tion nga matan-aw ko gikan sa langit ang pagkabanhaw sa duta, kag makita ko na ang akon tatay. Nagalaum ako nga sia, ang akon nanay, kag ang akon pinalangga nga mga paryente magasimba man kay Jehova sa Paraiso.