1, 2. (a) Ano ang mga regalo sang Dios kay Adan? (b) Ngaa ginhatagan sang Dios si Adan sing asawa? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

MAY katuyuan ang pagtuga ni Jehova sa duta. Ginhuman niya ini para puy-an. (Isa. 45:18) Ang una nga tawo nga si Adan gintuga niya nga himpit, kag ginhatagan sia sang Dios sing isa ka matahom nga puluy-an—ang hardin sang Eden. Nalipay gid si Adan sa pagtan-aw sa dalagku nga mga kahoy sini, sa ilig sang mga sapa, kag sa nagadugsing nga mga sapat! Pero may importante gid nga butang nga kulang sa iya. Ginpakita ini ni Jehova sang nagsiling sia: “Indi maayo nga ang tawo mag-isa lamang; himoan ko sia sing kabulig nga bagay sa iya.” Dayon ginpatulog sing mahamuok sang Dios si Adan, ginkuha ang isa sa iya mga gusok, kag “ang gusuk . . . ginhimo niya nga babayi.” Sang nakabugtaw si Adan, nalipay gid sia! “Ini karon tul-an sang akon katul-anan kag unud sang akon unud,” siling ni Adan. “Tawgon sia nga Babayi, bangud nga sa Lalaki ginkuha sia.”​—Gen. 2:18-23.

² Ang babayi pinasahi gid nga regalo sang Dios bangod mangin himpit sia nga kabulig sang lalaki. May pinasahi man sia nga pribilehiyo nga manganak. Ang matuod, “ang lalaki nagtawag sang ngalan sang iya asawa Eva, bangud nga iloy sia sang tanan nga nagakabuhi.” (Gen. 3:20) Dalayawon gid ang regalo sang Dios sa una nga mag-asawa! May ikasarang sila nga manganak sing himpit  nga mga tawo. Paagi sini, ang duta sa ulihi mangin paraiso nga puy-an sang himpit nga mga tawo nga magadumala sa iban pa nga buhi nga butang.​—Gen. 1:27, 28.

3. (a) Ano ang dapat himuon nanday Adan kag Eva para pakamaayuhon sila sang Dios, pero ano ang natabo? (b) Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon naton?

³ Para matigayon ang mga pagpakamaayo nga ginatanyag sa ila, kinahanglan tumanon nanday Adan kag Eva si Jehova kag kilalahon ang iya paggahom. (Gen. 2:15-17) Paagi lamang sa sini matuman nila ang katuyuan sang Dios para sa ila. Pero makapasubo nga naimpluwensiahan sila sang “orihinal nga man-ug,” si Satanas, kag nagpakasala sa Dios. (Bug. 12:9; Gen. 3:1-6) Paano ini nga pagrebelde nakaapektar sa mga babayi? Ano ang nahimo sang diosnon nga mga babayi sang una? Ngaa matawag ang Cristiano nga mga babayi karon subong “daku nga kadam-an”?​—Sal. 68:11.

4. Sin-o ang responsable sa sala sang una nga mag-asawa?

⁴ Sang ginkomprontar si Adan sa iya pagrebelde, nangatarungan sia: “Ang babayi nga ginhatag mo nga manginkaupud ko, ginhatagan niya ako gikan sa kahoy, kag nagkaon ako.” (Gen. 3:12) Wala gin-aku ni Adan ang iya sala, kag ginbasol pa niya ang babayi nga ginhatag sang Dios sa iya—kag ang iya mahigugmaon nga Manughatag! Nakasala si Adan kag si Eva, pero si Adan ang responsable sa ila sala. Gani, nagsulat si apostol Pablo nga “paagi sa isa ka tawo [si Adan] nagsulod ang sala sa kalibutan kag ang kamatayon paagi sa sala.”​—Roma 5:12.

5. Ano ang napamatud-an sang pagtugot sang Dios sa temporaryo nga paggahom nga independiente sa iya?

⁵ Nahaylo ang una nga mag-asawa sa paghunahuna nga indi nila kinahanglan si Jehova subong ila Manuggahom. Nagpautwas ini sing importante nga pamangkot parte sa soberanya: Sin-o ang may kinamatarong nga maggahom? Agod masabat ini, gintugutan sang Dios ang temporaryo nga paggahom nga independiente sa iya. Nahibaluan niya nga magapamatuod ini nga ang paggahom nga independiente sa iya mapaslawan. Sa sulod sang mga siglo, ina nga paggahom nagresulta sa sunodsunod nga kahalitan sa mga tawo. Sang nagligad lang nga siglo, mga 100,000,000 ka tawo ang napatay sa mga inaway—lakip ang minilyon ka inosente nga mga lalaki, babayi, kag kabataan. Gani madamo sing ebidensia nga “wala sa tawo nga nagalakat sa pagmando sang iya mga tikang.” (Jer. 10:23) Bangod sini nga kamatuoran, ginakilala naton si Jehova subong aton Manuggahom.​—Basaha ang Hulubaton 3:5, 6.

6. Sa madamo nga pungsod, paano ginatratar ang mga babayi?

⁶ Ang mga lalaki kag babayi nagaantos sa sining kalibutan nga ginagamhan ni Satanas. (Man. 8:9; 1 Juan 5:19) Apang mga babayi ang nangin biktima sang pila ka grabe nga mga krimen. Sa bilog nga kalibutan, mga 30 porsiento sa mga babayi ang ginreport nga ginasakit sang ila bana ukon nobyo. Sa iban nga kultura, mas ginapabaloran ang mga lalaki bangod ginapatihan nga pagdaku nila, mapadayon nila ang ila kaliwatan kag maatipan nila ang ila tigulang nga mga ginikanan, lolo, kag lola. Sa iban nga lugar, indi nila gusto ang babayi nga bata, kag mas madamo ang ginapahulog nga babayi nga lapsag sangsa lalaki.

7. Ano nga panugod ang ginhatag sang Dios sa mga lalaki kag babayi?

⁷ Wala gid nahamuot ang Dios sa pagmaltratar sa mga babayi. Makatarunganon ang iya pagpakig-angot sa mga babayi kag ginatahod niya sila. Ang pagtamod sang Dios sa mga babayi makita sang gintuga niya si Eva nga himpit kag may mga kinaiya nga nagapakita nga indi sia ulipon ni Adan, kundi iya kabulig. Isa ina sa mga rason kon ngaa sa katapusan sang ikan-om nga adlaw sang pagpanuga, “nakita sang Dios ang tagsa ka butang nga nahimo niya, kag yari karon, tama gid kaayo.” (Gen. 1:31) Huo, ang “tagsa ka butang” nga ginhimo ni Jehova “tama gid kaayo.”  Ginhatagan niya sing maayo nga panugod ang mga lalaki kag babayi!

8. (a) Sa kabilugan, ano ang paggawi sang mga tawo? (b) Sa bilog nga kasaysayan, sin-o ang ginkahamut-an sang Dios?

⁸ Sa kabilugan, ang paggawi sang mga lalaki kag babayi nagalala na gid sugod sang pagrebelde sa Eden, kag sang nagliligad nga mga siglo, naglala pa gid ini. Gintagna sang Biblia nga ang malaut nga paggawi mangibabaw “sa katapusan nga mga adlaw.” Ang malain nga ginahimo sang tawo lapnag na gid amo nga nangin “makahalanguyos [ini] nga mga tion.” (2 Tim. 3:1-5) Pero sa kasaysayan sang tawo, ginkahamut-an sang Soberanong Ginuong Jehova ang mga lalaki kag babayi nga nagsalig sa iya, nagtuman sa iya mga kasuguan, kag nagpasakop sa iya subong ila Manuggahom.​—Basaha ang Salmo 71:5.

9. Pila ka tawo ang naluwas sa Anaw, kag ngaa?

⁹ Sang ginlaglag sang Dios ang masingki nga mga tawo paagi sa Anaw sang panahon ni Noe, pila lang ka tawo ang naluwas. Kon buhi pa sadto ang mga utod ni Noe, napatay man sila sa Anaw. (Gen. 5:30) Pero pareho ang kadamuon sang lalaki kag babayi nga naluwas sa Anaw. Ang naluwas amo si Noe, ang iya asawa, ang iya tatlo ka anak, kag ang ila mga asawa. Naluwas sila bangod may kahadlok sila sa Dios kag ginhimo ang iya kabubut-on. Ang binilyon ka tawo nga nagakabuhi karon naghalin sa sining walo ka tawo nga ginsakdag ni Jehova.​—Gen. 7:7; 1 Ped. 3:20.

10. Ngaa ginsakdag ni Jehova ang mahinadlukon sa Dios nga mga asawa sang matutom nga mga patriarka?

¹⁰ Pagligad sang mga tinuig, ang mahinadlukon sa Dios nga mga asawa sang matutom nga mga patriarka ginsakdag man sang Dios. Mahimo nga wala sila ginsakdag kon nangin reklamador sila sa ila kahimtangan sa kabuhi. (Jud. 16) Daw indi naton mapamensar nga nagreklamo ang matinahuron nga asawa ni Abraham nga si Sara, sang ginbiyaan nila ang kasulhayan sa Ur kag nag-istar sa mga tolda sa iban nga lugar subong temporaryo nga mga residente. Sa baylo, “si Sara nagtuman kay Abraham, nga nagatawag sa iya nga ginuo.” (1 Ped. 3:6) Binagbinaga man si Rebeca, nga isa gid ka regalo halin kay Jehova kag nangin maayo gid nga asawa. Indi makapakibot nga ang iya bana nga si Isaac, ‘naghigugma sa iya kag nalipay [ukon naumpawan] sa tapus sang kamatayon sang iya iloy.’ (Gen. 24:67) Kag nalipay gid kita sa karon nga kaupod naton ang diosnon nga mga babayi nga kaangay nanday Sara kag Rebeca!

11. Paano ginpakita sang duha ka Hebreo nga paltera ang kaisog?

¹¹ Sa mga tinuig nga pagkaulipon sa Egipto, nagdamo ang mga Israelinhon, gani nagmando ang Paraon nga ang tanan nga Hebreo nga lalaki nga ipanganak pagapatyon. Pero, binagbinaga ang Hebreo nga mga paltera nga sanday Sifra kag Pua, nga mahimo nagadumala sa mga paltera. Maisugon sila nga nangindi sa pagpatay sa mga lapsag bangod may matinahuron sila nga kahadlok kay Jehova. Sang ulihi, ginpadyaan sila ni Jehova sang ila kaugalingon nga pamilya.—Ex. 1:15-21.

12. Ano ang talalupangdon kanday Debora kag Jael?

¹² Sa panahon sang mga hukom sa Israel, ang isa ka babayi nga ginsakdag sang Dios amo ang manalagna nga si Debora. Ginpalig-on niya si Hukom Barak kag may daku sia nga papel sa pagbulig sa mga Israelinhon nga mahilway sa pagpamigos, pero gintagna niya nga indi si Barak ang pagahimayaon sa kadalag-an batok sa mga Canaanhon. Kundi paagi “sa kamut sang babayi,” ihatag sang Dios ang pangulo nga soldado sang mga Canaanhon nga si Sisera. Amo sini ang natabo sang ginpatay sia sang indi Israelinhon nga babayi nga si Jael.​—Huk. 4:4-9, 17-22.

13. Ano ang ginasugid sang Biblia sa aton parte kay Abigail?

¹³ Si Abigail dalayawon nga babayi nga nagkabuhi sang ika-11 nga siglo B.C.E. Mahinantupon sia, pero ang iya bana nga si Nabal mapintas, wala sing pulos, kag buangbuang.  (1 Sam. 25:2, 3, 25) Ginproteksionan ni David kag sang iya mga tinawo ang mga ginapanag-iyahan ni Nabal, pero sang nangayo sila sang ila kinahanglanon, “sia nagyaguta sa ila” kag wala niya sila ginhatagan. Naakig gid sa sini si David amo nga nagplano sia nga patyon si Nabal kag ang iya mga tinawo. Sang nabatian ini ni Abigail, gindalhan niya si David kag ang iya mga tinawo sing pagkaon kag ilimnon, gani nalikawan ang pagpamatay. (1 Sam. 25:8-18) Sang ulihi ginsilingan sia ni David: “Dalayawon ang GINOO, ang Dios sang Israel, nga nagpadala sa imo sining adlaw sa pagsugata sa akon!” (1 Sam. 25:32) Sang napatay si Nabal, ginpangasawa ni David si Abigail.​—1 Sam. 25:37-42.

14. Sa ano nga hilikuton nagbulig ang mga anak nga babayi ni Sallum, kag paano ini ginpakita sang Cristiano nga mga babayi karon?

¹⁴ Madamo nga lalaki, babayi, kag kabataan ang napatay sang ginlaglag sang mga soldado sang Babilonia ang Jerusalem kag ang templo sini sang 607 B.C.E. Gintukod liwat ang mga pader sang siudad sang 455 B.C.E. sa pagdumala ni Nehemias. Nalakip sa mga nagbulig sa pagkay-o sang mga pader amo ang mga anak nga babayi ni Sallum, ang prinsipe sang katunga sang distrito sang Jerusalem. (Neh. 3:12) Handa sila maghimo sing kubos nga trabaho. Ginaapresyar gid naton ang madamo nga Cristiano nga babayi nga malipayon nga nagabulig sa mga proyekto sang pagpanukod sa lainlain nga paagi karon!

15. Ano nga pribilehiyo ang ginhatag sang Dios sa babayi nga si Maria?

¹⁵ Sa tion sang unang siglo C.E. kag mga antes sini, ginhatagan ni Jehova ang pila ka babayi sang pinasahi nga mga pribilehiyo. Isa sa ila amo ang ulay nga si Maria. Sang kalaslon na sia kay Jose, milagruso sia nga nagpanamkon paagi sa balaan nga espiritu. Ngaa sia ang ginpili sang Dios nga mangin iloy ni Jesus? Wala duhaduha, bangod may espirituwal sia nga mga kinaiya nga kinahanglan sa pagpadaku sa iya himpit nga anak. Pribilehiyo gid nga mangin iloy sang pinakabantog nga tawo nga nagkabuhi sa duta!​—Mat. 1:18-25.

16. Maghatag sing halimbawa nga nagapakita sang pagtamod ni Jesus sa mga babayi.

¹⁶ Mainayuhon gid si Jesus sa mga babayi. Halimbawa, binagbinaga ang babayi nga ginatagasan sing dugo sa sulod na sang 12 ka tuig. Nagpalapit sia kay Jesus nga yara sa tunga sang kadam-an, kag gintandog ang panapton sini. Imbes nga sawayon sia, si Jesus mainayuhon nga nagsiling: “Anak, ang imo pagtuo nag-ayo sa imo. Lakat ka sa paghidait, kag magaayo ka na sa imo malubha nga balatian.”​—Mar. 5:25-34.

17. Ano ang milagruso nga natabo sang Pentecostes 33 C.E.?

¹⁷ Ang pila sa mga babayi nga mga disipulo ni Jesus nag-alagad sa iya kag sa iya mga apostoles. (Luc. 8:1-3) Sang Pentecostes 33 C.E., mga 120 ka lalaki kag babayi ang nakabaton sang espiritu sang Dios sa pinasahi nga paagi. (Basaha ang Binuhatan 2:1-4.) Ining pagpasagahay sang balaan nga espiritu gintagna ni Jehova: “Ipasagahay ko ang akon Espiritu sa tanan nga unud; magatagna ang inyo mga anak nga lalaki kag ang inyo mga anak nga babayi . . . Bisan sa mga alagad nga lalaki kag sa mga alagad nga babayi man ipasagahay ko ang akon Espiritu.” (Joel 2:28, 29) Paagi sinang milagruso nga hitabo sang Pentecostes, ginpakita sang Dios nga ginsaylo niya ang iya pagsakdag halin sa apostata nga Israel pakadto sa “Israel sang Dios,” nga ginatapuan sang mga lalaki kag babayi. (Gal. 3:28; 6:15, 16) Nalakip sa Cristiano nga mga babayi nga nakigbahin sa ministeryo sang unang siglo amo ang apat ka anak nga babayi ni Felipe nga ebanghelisador.​—Binu. 21:8, 9.

18, 19. (a) Parte sa matuod nga pagsimba, ano nga pribilehiyo ang ginhatag sang Dios sa mga lalaki kag babayi? (b) Paano ginpatuhuyan sang salmista ang mga babayi nga nagapahayag sang maayong balita?

¹⁸ Sa katapusan nga bahin sang katuigan  1800, may pila ka lalaki kag babayi nga interesado gid sa matuod nga pagsimba. Sila ang nag-umpisa sang hilikuton nga ginahimo karon sang mga nagapakigbahin sa gintagna ni Jesus: “Ining maayong balita sang ginharian ibantala sa bug-os napuy-an nga duta subong panaksi sa tanan nga pungsod; kag nian magaabot ang katapusan.”​—Mat. 24:14.

¹⁹ Ang gamay nga grupo sang mga Estudyante sang Biblia nangin mga 8,000,000 ka mga Saksi ni Jehova karon. Sobra sa 11,000,000 ang nagpakita sang interes sa Biblia kag sa aton hilikuton paagi sa pagtambong sa Memoryal sang kamatayon ni Jesus. Sa madamo nga lugar, ang kalabanan nga nagtambong mga babayi. Mga babayi man ang kalabanan sa sobra sa 1,000,000 ka bug-os tion nga manugbantala sang Ginharian sa bilog nga kalibutan. Ginhatagan gid sang Dios ang matutom nga mga babayi sing pribilehiyo nga makigbahin sa katumanan sang ginsiling sang salmista: “Ang Ginoo nagahatag sang polong; ang mga babayi nga nagabantala sang mga balita daku nga kadam-an.”​—Sal. 68:11.

20. Ano nga mga topiko ang maayo nga tun-an naton?

²⁰ Kulang ang aton tion kon binagbinagon naton karon ang madamo pa nga kasaysayan sang matutom nga mga babayi sa Biblia. Pero mahimo naton basahon ang parte sa ila sa Biblia kag sa mga artikulo sa aton mga literatura. Halimbawa, mapamalandungan naton ang pagkamainunungon ni Rut. (Rut 1:16, 17) Ang pagbasa sa libro sang Biblia nga ginsunod sa ngalan ni Rayna Ester kag ang mga artikulo parte sa iya magapabakod sang aton pagtuo. Makabenepisyo kita sa sini nga mga pagtuon nga mahimo naton ilakip sa mga Pangpamilya nga Pagsimba. Kon ikaw lang isa, mabinagbinag mo ini nga mga topiko sa imo personal nga mga pagtuon.

21. Paano ginpakita sang diosnon nga mga babayi ang ila debosyon kay Jehova sa mabudlay nga mga tion?

²¹ Ginapakamaayo gid ni Jehova ang pagbantala sang Cristiano nga mga babayi kag ginasakdag niya sila sa tion sang kabudlayan. Halimbawa, paagi sa iya bulig nahuptan sang diosnon nga mga babayi ang ila integridad sa paggahom sang Nazi kag Komunista nga madamo sa ila ang nag-antos kag ang iban napatay pa gani bangod sang ila pagkamatinumanon sa Dios. (Binu. 5:29) Kaangay sang una, ang utod nga mga babayi karon kag ang tanan nila nga masigkasumilimba nagasakdag sa soberanya sang Dios. Pareho sang mga Israelinhon sang una, daw subong lang nga ginauyatan ni Jehova ang ila tuo nga mga kamot nga nagasiling: “Dili magkahadluk, magatabang ako sa imo.”​—Isa. 41:10-13.

22. Ano ang kalangkagan naton nga mga pribilehiyo sa ulihi?

²² Sa indi madugay, pagahimuon sang diosnon nga mga lalaki kag babayi ang duta nga paraiso kag buligan ang minilyon nga ginbanhaw nga makatuon parte sa mga katuyuan ni Jehova. Samtang wala pa ini, lalaki man kita ukon babayi, pabaloran naton ang aton pribilehiyo nga mag-alagad sa iya nga may “paghilisugut.”​—Sof. 3:9.